|
2001
|
|
|
damugarri da Lur Entziklopediak, Historia arloari dagokionean behintzat, sorkuntza lana baztertzea, itzulpen hutsaren alde. Ez dakit
|
beste
jakintza adarretan zenbatekoa izan den euskarazko sorkuntza lanarenpo rtzentajea, eta zenbat itzulitakoarena (J. Zabaletak ez zuen datu zehatzik eskaini, ez bere artikuluan, ez zerrendaelektronikoan zabaldutako mezuetan, eta liburukiek ez dute informazio argirik ematen); Historia arloan argitaratu dituen hiru liburukiak osorik itzuliak direla baino ez dakit (horietako bat —Euskal Herriko Atlas Historikoa— aurretik gaztelaniaz argitaraturik zegoen, eta beste bien gaztelaniazko bertsio originalak ez dira, oraindik behintzat, kaleratu —Euskal Herriaren Historia eta Historia Unibertsalalibu rukienak—).
|
|
|
Platonentzat olerkigintza ez da
|
besteen arteko
jakintza bat, bere helburua gainerako jakintza moten buru bihurtzea baita. Bere xedea ez da ezagutzaren osotasun zabalean bere lekutxoa lortzera mugatzen, gizartearen erreferentzi puntu izatera iritsi nahi baitu.
|
|
|
Ziurtasun hau ezin da inoizko aldian inongo bazterrean laga, ez zalantzazko metodoaren izenean, ez aztergai erabiltzeko ustetan. Eta ziurtasun honek babestu behar ditu
|
beste
jakintza guztiak, eta ez alderantziz. Zehazki, filosofian aurkitutako guztiak —adimenez aurkitutakoak— maitagogoak izenpetu behar ditu, baliorik izan dezaten.
|
|
2003
|
|
|
Zehazki, latindarrentzako, giza jarduera zen, gizakiek lurrean, erkidegoan edota erlijioan eginiko jarduera, beste hitz eratorriek adierazten diguten bezala: " culti vo" edo" culto" gaztelania z. Bada, Ilustrazioaz geroztik, lan intelektualak jarduera hura erabilia izan du,
|
beste
jakintza mota biologikoagoen, espiritualagoen, edota, besterik gabe jakintza" gizatiarragoen" kaltetan. XX. mendearen erdian, europar hiritarrak komunikabide eta garrai obide autonomo ugari lortu zituenean, kultura hezkuntzaren esku ere utzirik zegoen, baina jadanik seriean ekoizten hasi zen edozein produktu fabrikatzen den bezala, poteetan sartua, edonori saltzeko.
|
|
2004
|
|
|
Ez genuke ahaztu behar" antropologia" ez dela
|
besteari buruzko
jakintza soilik, norberaren kulturari buruzkoirakurketatik hasten den ezaguera baizik21 Herri txiki askok beren estetika eta kultura berezituak badituzte ere, ez dute, orain arte behintzat, zinemagintza behar bezala ekoizterik izan. Ildo honetatik bitarteko hori eskuratzeko bi aukera besterik ez dago:
|
|
|
jakintza motak diziplina eta ikasgai bihurtuz. Alegia, bere testuingurutik kanpo atereaz eta
|
beste
jakintza arloetatik edo ikasgaietatik bereiziz. Eta askotan, ez soilik jakin gabe besteetan zer egiten den, baizik eta besteen kontra.
|
|
2006
|
|
|
Kulturak behar
|
beste
jakintzaz hornitzen badu, bizitzaren mundu batean dauden ulermen premiak asetzeko adina jakintzaz alegia, kulturaren erreprodukzioak ondokoa aportatzen du beste bi osagaien mesedetan: batetik, existitzen diren erakundeen legitimazioa eta, bestetik, jokamolde eredu eraginkorrak norberaren prestakuntzaprozesuan (ekintzarako gaitasun jeneralizatuak eskuratzearen euskarri izan daitezkeenak).
|
|
2007
|
|
|
cultivo/ cultive edoculto/ culte gaztelaniaz/ frantsesez. Bada, Ilustrazioaz geroztik, lan intelektualakjarduera hura erabili izan du,
|
beste
jakintza mota biologikoagoen, espiritualagoen, edota, besterik gabe jakintza gizatiarragoen kaltean.
|
|
|
Dena den, azken bolada honetan, emakumeari buruzko azterlanak nabarmentzen ari dira psikoanalisian, gai hori
|
beste
jakintza eremu askotan nabarmentzenari den bezalaxe. Freud-en biografo ofizialtzat hartzen den Ernest Jones-ek (psikiatraeta psikoanalista ingelesa,) emakumearen sexualitateari buruzkoFreud en beraren ikuspegia kritikatu zuenetik, hamaika lan argitaratu dira emakumearen sexualitateaz, eta lan horietan, ezinbestez, emakumearen moraltasunarengarapena eta eboluzioa eztabaidatzen da (J.
|
|
|
Goi maillako kultura, espezialistena izango ez bada ere. Leenik, filosofia ta Teologia, eta aal badedi baita gaiñerako jakintza ere; baiña ba diteke Yakin’ek
|
beste
jakintza auetarako lankide ikasirik ez izatea; orregatik, filosofia ta Teologia erabilliko ditugu, batez ere. Geroxeago zerbait esango dizut gaiari buruz.
|
|
2008
|
|
|
Bi dira egoera horren arrazoiak. Alde batetik osasun arloko euskara, eta oro har zientzia eta teknikakoa, goi mailako irakaskuntzan eta ikerketan ari diren espezialisten tresna bilakatu izana, eta
|
bestetik
jakintza arlo horrek azken urteetan izan duen zabalkundea.
|
|
|
Ikasleek aukerako irakasgai bat egin behar dute Batxilergoko maila bakoitzean Hala ere, aukerako irakasgaiek bi funtzio bete ditzakete: batetik, ikasleak irakasgai horiek erabil ditzake bere modalitateko ezagutzak zabaltzeko, eta, bestetik,
|
beste
jakintza arlo batzuk hartzeko aukera du, bere prestakuntza orokorra edo ikasten ari den adarretik kanpoko edukiak ikasten laguntzen dutenak. Ikasleek aukerako irakasgai bat aukeratu behar dute Batxilergoko kurtso bakoitzean, ikasketak egiten ari diren ikastetxearen eskaintzaren artean.
|
|
2009
|
|
|
Azken ideia horrek zientziari buruz ohikoa dena baino ikusmolde zabalagoa eskatzen du:
|
beste
jakintza mota batzuk erantsi eta horiekin elkarrizketan jardungo du zientziak, hain zuzen. Irwinek, beraz, honako zientzia baten agerpenean jarrita dauka itxaropena:
|
|
2010
|
|
|
Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak (IKT) musikaren irakaskuntzetan aplikatzeak ikaskuntzaren kalitatea errazten duten baliabide eta metodologia didaktiko berriak ekartzen ditu.
|
Beste
jakintza arlo batzuetan bezala, tresna digitalek ere motibazio handia ematen diete ikasleei, multimedia edukien ezaugarri diren osagai interaktibo eta ludikoei esker. Musika irakasgairako eduki komunak garatzera bideratutako atari tematikoa da MOS Musika hezkuntzari ikuspegi horretatik ekiteko, Hezkuntza Ministerioak, Hezkuntza Teknologien Institutuaren (ITE) bidez, MOS proiektua diseinatu du.
|
|
2011
|
|
|
Baina ez da hori gal arazi dioten gauza bakarra etxeko sukaldean jatekoa prestatzen ziharduen gure ama, amona eta izeba hari. Bazuen
|
beste
jakintza bat ere. Euskara.
|
|
|
Kimika eta Fisika arloetako esperientzia hauen ostean, 90eko hamarkadan
|
beste
jakintza arlo batzuetara zabaldu ziren kongresu berezitu eta elebakarrak. 1996 urtetik aurrera eta gaur egunera arte egin diren aditu euskaldunen bilkuren artean aipa daitezke informatikari euskaldunenak (1996 urtetik), musika irakasle euskaldunenak (1999), psikologo euskaldunenak (1999) 621 eta historialari euskaldunenak (2000tik).
|
|
|
Historia, Filosofia, Literatur Kritika, Hizkuntzalaritza eta
|
beste
jakintza arloei buruzko euskarazko liburu monografikoak ez egotea bi modutara interpreta daiteke: batetik, ahuldade gisa, eta bestetik, gaur eguneko komunikazio zientifikoaren oinarrizko ezaugarrien hastapen gisa.
|
|
|
Bestalde, eta Intxaustik berak aipatu moduan (Intxausti, 1980: 107), EuzkoGogoan Historia edo Filosofia moduko gaiak jorratu arren,
|
beste
jakintza arlo batzuk ez ziren bat ere landu, esaterako Ingeniaritza, Medikuntza, Arkitektura, Ekonomia, Zuzenbidea... Horretan eragindako faktoreak asko izan zitezkeen:
|
|
|
Lehen enkargua 1975ean heldu zen, Anaya argitaletxearen 7 mailako Natur Zientziak liburuaren itzulpena. Ondoren,
|
beste
jakintza arlo batzuetako testuliburuak prestatu zituzten. 1980 urterako Elhuyar Taldearen testugintza Lanbide Heziketa, BBB eta Irakasle Eskoletara zabalduta zegoen.
|
|
|
A.K. Argazkiak Musika irakaskuntzak haurren hezkuntza curriculumaren parte dira haur hezkuntzan eskolatzen hasten direnetik bigarren hezkuntzara arte. Irakasgai honi ematen zaion ordu karga beste irakasgai batzuei emandakoa baino askoz handiagoa izan arren, ikerketek frogatzen dute musika hezkuntzak onura handia dakarkiola ikaslearen prestakuntza integralari, eta
|
beste
jakintza arlo batzuetako emaitzak hobetzen laguntzen duela. Haurren eta gazteen artean musika gaitasunak eskuratzea sustatzeko, familiek baliabide didaktiko digital ugari dituzte gaur egun Sarean.
|
|
2012
|
|
|
Nahiz eta irla hartan gaizki erabili nindutenik ezin dudan esan, halere aitortu beharra dut neure burua baztertuegia sumatzen nuela, eta mespretxatua ere bai neurri batean. Zeren eta ez Printzeak ez jendeak ez baitzuten
|
beste
jakintza arloekiko jakingurarik, matematika eta musikarekiko izan ezik, zeinetan beraiek baino askoz gutxiago bainintzen, eta ondorioz aintzakotzat hartu gabea.
|
|
|
Komunikazio eraginkorra elkarrizketaz harago doa; hitz egitean eta entzutean oinarritzen da, ulertzeko eta ulertarazteko asmoz. Talde lanak aukera ematen du
|
besteen
jakintzez eta esperientziez jabetzeko, komunikatzeko, eta norberaren jakintzak eta esperientziak taldeko gogoetaren eta eztabaidaren bidez eskaintzeko. Amaitzeko, ideia nagusi batekin geratzen gara[?]:
|
|
|
Hala, erizaintzaren jardun praktikorako oinarri teoriko bat zehaztu zuten. Horretarako, berezko ezagupen zientifikoak
|
beste
jakintza adar batzuetako ezagupenekin batera erabili zituzten, psikologiari buruzkoekin bereziki.
|
|
|
Psikologiaren
|
beste
jakintza azpiadar bat bilakaeraren edo garapenaren psikologia da. Adinean aurrera egin ahala pertsonak nola eta zergatik aldatzen diren eta haien kulturak horretan nola eragiten duen aztertzen du.
|
|
2013
|
|
|
Aurreko atalean ikusi denez, birformulatzaile esplikatiboek maiztasun txikiak dituzte lege testuetan zuzenbideko testu akademikoen aldean eta baita
|
beste
jakintza alor gehienetako testuen aldean ere. Haatik, agerpen maiztasun horiek testu orokorretan atzematen direnen paretsuak dira.
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, ikertzaile gazte euskaldun asko daude ikerketa zentroetan, unibertsitateetan eta enpresetan, mundu osoan sakabanatuta, baina, nire ustez, guri gertatzen zitzaiguna gertatzen zaie: beren arloan eta hurbilekoekin badute harremana, baina ez dute sare bat
|
beste
jakintza batzuetakoekin. Sare hori sortzen lagundu nahi diegu.
|
|
2015
|
|
|
Deskribatu den eredu kognitibo teorikoa oro har
|
beste
jakintza arlo batzuei aplika dakieke. Zehazki, jakintza didaktikoei aplika dakieke.
|
|
|
Zientzietan ingelesa da nagusi.
|
Beste
jakintza arlo batzuetan, beharbada, gauzak desberdinak izango dira. Dudarik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Hamazortzi bat urte du: sei urtean Salamankan latina eta gerkera ikasten ari izan da; eta
|
beste
jakintza edo zientzia batzuk ikastea nahi nuenean, Olerti edo, poesia, delako horrek?
|
|
|
Testuinguru horretan une oro ohartzen gara nola arteari «eta» gaineratzen (gehitzen) zaion lotura edo «lotezle» kopulatiboa, beste diziplina batzuen pentzuan kokatzen duena nola edo hala. Eta
|
beste
jakintza eremu horiek eusten dieten printzipioen, helburuen, metodologien eta edukien esanetara ez ezik, haien espiritua ere neurri batean bereganatzen duen putzu sakona bilaka daiteke artea. Alabaina, diziplinartekotasunaren aldarrikapenarekin ere, beste jakintza arlo horiek ia inoiz ez daramate «eta» loturaren gibelean «artea» hitza.
|
|
|
Eta beste jakintza eremu horiek eusten dieten printzipioen, helburuen, metodologien eta edukien esanetara ez ezik, haien espiritua ere neurri batean bereganatzen duen putzu sakona bilaka daiteke artea. Alabaina, diziplinartekotasunaren aldarrikapenarekin ere,
|
beste
jakintza arlo horiek ia inoiz ez daramate «eta» loturaren gibelean «artea» hitza.
|
|
|
Iparra galduta edo, han hor hemenka izan dugun urte mordoko sufrikarioak pentsamendu horietara bultzatu gaitu duda barik. Horren lekukotza nabarmena aurkitzen dugu doktorego tesien lehenengo kapitulu metodologikoetan topatzen ditugun ezein motatako teorietan, halako zenbait
|
beste
jakintza arloen tradizioan identifikagarriak: filosofia, historia, soziologia, antropologia, hezkuntza, psikologia eta abar.
|
|
2017
|
|
|
Halaber, arteaz mintzo «lan bat argitzeko» beharrak eta zirrarak beti hizkietatik pasa behar ez duenez (ideia hori maiz balioetsi izan dugu), lumaz, arkatzez, pintzelez eta bestelako baliabideez paper euskarri leun hutsaren gainean sastaturiko erliebe soil grafikoek ez dituzte beti letra larri edo xeheak irudikatzen. Hala delarik, ezin dugu oharkabean pasatu arte plastikoen alorreko idazmen grinak agian
|
beste
jakintza eremuetan baino dezente urriagoak izan direla/ daitezkeela, tradiziorik ezak ere, askotan, delako ideiaren garapenean laguntzen duen bitartean.
|
|
|
Hizkuntza ez hegemonikoetako emakume hiztunentzat, falazia fundazional hori are ahulagoa da, zalantzarik gabe. Badakigu
|
beste
jakintza batzuk badaudela (gureak), eta hain zuzen horiek ezagutzean oinarritzen dela munduaren birformulazio politikoa. Bitxia da oso ahots batzuek ‘literatura unibertsala’ gure hizkuntzetara itzultzeko premia defendatzea, horrek Mendebaldeko gizon zuri idazleek hizkuntza hegemonikoetan idatzitako literatura esan nahi baitu.
|
|
2018
|
|
|
Orain arte, Herri Unibertsitatea izan dugu: merkatuaren baloreen azterketa baino,
|
beste
jakintza batzuk jorratzen dituen erakusleiho handia. Gainera, lau edo bost egunez baino ez da egiten.
|
|
|
genero ikuspegia zehar lerro behar duela izan behin eta berriro aipatzen da, baina, Genero Ikerketak batez ere Gizarte Zientzietan eta Humanitateetan gorpuztu dira, modu iraunkor eta egituratuan.
|
Beste
jakintza alor batzuetan ekarpenak egin dira, baina metodologiak eta ikerketa praktikak auzitan jarri baino areago, emakume ikertzaileak eta emakume zientzialariak ikusgarri egiteko urratsak egin dira, askotxo gainera, eta urtero gero eta gehiago. Beharrezko urratsa, zalantzarik ez.
|
|
2021
|
|
|
Hain zuzen ere, esaldi horrexekin hasten du Grutmanek" Le virage social dans les études sur la traduction, une rupture sur le fond de continuité" izeneko artikulua (2009), eta izenburuak berak aurreratzen du edukia: itzulpen ikasketek aurretik bizi izandako paradigma aldaketei beste bat gehitu zaie, bira soziologikoa, aurretik
|
beste
jakintza arlo batzuek utzitako sedimentuen gainean eraikitakoa, kultur birak lurra prest prest utzi ostean metatutakoa (2009: 136).
|
|
|
Besteren artean, gaien artean dagoen interkonexioa erraztu dela, ikasgaian hain gotortuta dagoen BHn ere. Eta, literaturaren didaktika horretan bere bidea egiten hasi dela iruditzen zaio,
|
beste
jakintza arlo batzuekin zubiak eraikiz, bere sasoian hain harreman naturala ez zuen beste arloekin ere bai; adibidez, matematikak edota azken urteotan erabat zeharkako bihurtu diren IKTak. Baina, ez da ikasgaien arteko harremana soilik estutu dena; bere iritzirako, literaturaren baitako gaiak ere lotura eta harreman handiagoz lantzen direla azaltzen du AIR1 ek, orain dela hamarkada batzuekin alderatuz.
|
|
|
Hartara, egiteko modu horietan eragiteko asmoa badago eta eredu propioak eraiki nahi badira, irakaskuntzaz eta pedagogiaz aritzen den espazioetara jo behar dela iruditzen zaio IE7ri, hain zuzen ere, horietan lanbidea ikasten hasten eta ikertzen delako. Horien artean esanguratsuenak irakasle eskolak eta BH masterra irakasten diren fakultateak direla zehazten du, eta gaur gaurkoz, literaturaren didaktika ez dela modurik egokienean lantzen adierazten du, ez ikuspegi faltagatik, baizik eta" pisua galtzen ari delako", hizkuntzaren didaktikaren mesedetan, lehenik, eta
|
beste
jakintza arlo batzuen artean lehian dagoelako, bigarrenik.
|
|
|
Edonola ere, IE5 en eta IE7 ren tesia bestetik doa: hizkuntzarekin batera landuta zein ez, edota gainerako arloekin batera landuko balitz ere,
|
beste
jakintza arlo batzuei ematen zaizkien balio, seriotasun eta espazioak eskaintzeaz ari dira. Eta, horrek eskakizun batzuk ditu, nola ez:
|
|
|
Eta, jakina, literatura ez dago eztabaida horretatik at, eta humanitate, kultur eta giza zientzien alorraren baitan kokatuta, prestigio falta horren ondorioz,
|
beste
jakintza arlo batzuekin lehiatu behar du, lehenik eta behin, irakasgai beraren barruan bertan, Euskara eta Euskal literatura izanda, normalean lanketa alderdi linguistikora lerratzen dela esan baita. EIAE3 rentzat zentroetan ez zaio behar besteko denbora eta espazioa eskaintzen literaturaren didaktikari, eta halaber, horrek gabezia ugari dakartza.
|
|
|
Iritzi artikulu bat idazterakoan ere, literaturatik asko daukala esango nuke nik, gauzak esateko moduaz ari garelako. Hori
|
beste
jakintzetan, beste ikasgaietan ere landu litzatekeela iruditzen zait. Testu zientifikoetan gauza bera, edota gure iritzia defenditu behar dugunean ere.
|
|
|
Hori dela eta, giza psikologia ulertzeko, norbanakoarengan jarri behar da fokua, eta ikerketa tekniken bidez norbanakoen erantzunak jaso eta interpretatu behar dira. Fenomeno soziologikoak hortik at geratzen dira,
|
beste
jakintza eremu batean landu beharreko zerbait balira bezala hartzen dira, eta, testuinguru sozialak giza psikologian eragina izan dezakeela onartu arren, bereizi daitezkeen bi arlo balira bezala aztertzen dira. Ikuspegi kritikoaren posiziotik, giza gogoaren analisia (edo ingelesezko mind delakoaren analisia) ezin da bereizi prozesu sozialen azterketatik.
|
|
2022
|
|
|
" Aurreko legegintzaldietan, plaza horiek iraungitzera behartuta zeuden, izaera teknikoa duten lanpostuak direlako”, azaldu dute. “Zerbitzu zuzendarien ustez, plaza horiek ingeniaritzan, arkitekturan eta molde horretako
|
beste
jakintzatan formakuntza zuten pertsonek bete behar zituztela lanpostu tekniko horiek”. Hori horrela, deialdi honek egoera zentzugabe batera garamatza; “Izan ere, Suhiltzaileen Zerbitzuko antzinakotasuna baloratuz postu tekniko baterako beharrezkoa den formazioa ordeztu nahi dute”.
|
|
|
Zeharka, istorioak maskulinitatearen eta feminitatearen gaineko
|
beste
jakintza mota batzuetara ere bagaramatza. Terapeutek sarri erabiltzen dituzte tailerrak" gizonen mugimendu" garaikidea (9 kapituluan aztergai) sorrarazi zuen esparruan.
|
|
|
" pertsonak hil behar du jaio zen bezala: hortzik gabe, ilerik gabe eta ilusiorik gabe.10" (Jakinduria horri" ekialdekoa" deitzen zaio han kulturalki jasoa eta gordea izan delako, eta hemen," mendebaldean",
|
beste
jakintza harroago batek azpiratu eta ahantzarazia izan zelako.)
|
|
|
Filosofoa proletarizatzeak, nolabait esatearren, biraketa bat ziurtatzen du: noble ez zirela-eta tradizioz esparru filosofikotik kanpora geratu izan diren
|
beste
jakintza eta interes batzuekiko lotura eta beharrizana kontuan hartuta pentsatzea.
|
|
|
ezagutzaren eremu bakoitzetik parte txiki bat soilik jakingo dugula.
|
Besteen
jakintzarekin jarraipenean den zerbait soilik jakin ahal izango dugula eta besteekin lankidetzan egindako praktika berriak eta aurkikuntzak soilik gauzatu ahal izango ditugula. Horrek eztabaida planteatzen du lankidetza moduez eta, aldi berean, aintzatespenean eta egiletzan duen ondorioaz.
|
|
|
Ikasi eta irakurri, zeren, nola ikasi irakurri eta esperimentatu gabe? Nola ikasi irakurritakoak bizitza berarekin, ingurukoekin eta
|
beste
jakintza gaiekin duen lotura, elkarreragina, agerian jarri gabe. Eskolara joatea, ikastetxera hurbiltzea, ikasteko eta hobea izateko egokiera itzela da, adimena zabaltzeko abagunea.
|
|
2023
|
|
|
Eskolara zertara zoaz?
|
Besteen
jakintzak xurgatzera. Kontua da zuk gauzak egin dituzula saltzeko eta horretaz bizi zara, eta, gero, Google, Amazon edo halako beste enpresek software bat sortzen dute zure ekarpen guziaz baliatzen dena, eta haiek aberasten dira.
|