|
2001
|
|
|
4) objetua, kasu horretan bezala, euskara bada, euskararekin interaktuatzeak euskararekiko erabilerak egitea dakar,
|
beste
hiztun batzuekinharremanetan jarriz; gauzak modu horretan ikusiz, kontsidera daiteke saresozialak objektuaren tokia beteko duela interakzionismoaren makroteoriahorretan; 5) egokitze edo indibidualizazio azpiprozesuan sar daitezke, batez ere, halako prozesuak: egozpenak, irudikapenak, usteak, jarrerak, motibazioak, nahiak, eta abar; gure eredu soziopsikologikorako aukeratuditugunak jarrerak eta motibazioak dira, literaturaren arabera gaiarekinondoen lotzen direnak kontsideratu ohi direlako; 6) asimilazio edo sozializazio azpiprozesuan, batez ere, honelakoak:
|
|
2002
|
|
|
Historiaren kausaz eta, inoiz, erlijioaren kausaz, hiztun talde bat
|
besteren
hiztun lurraldean geratzen da. Beharbada, talde horrek bat egiten du nagusi den hiztun taldeak beretzat dauzkan ezaugarri erlijiosoekin eta politikoekin; baina, bere berezko hizkuntza eta taldea bera, hizkuntza horren hiztun kolektibo moduan?
|
|
|
Hizkuntzalaritzaren ikuspuntutik begiratuta, komunikazioa
|
beste
hiztun batenganantz zuzendurik doan enuntziatuak sortzen duen hiztunaren eta solaskidearen arteko berbazko trukaketa da, solaskidea enuntziatu horri inplizituki edo esplizituki erantzuteko gauza delarik.
|
|
2006
|
|
|
Berreuskalduntzea bi norabidetako prozesua da, hiztunak irabazi eta galdu egiten dira. Euskaldunak jatorrizkoak, eskolak euskaldunduta edo beranduago bere kasa edo euskaltegietan ikasitakoak, baina euskaldunak,
|
beste
hiztunak bezala, hil, Euskal Herritik alde egin, edo, hiztun normalizatuek ez bezala, euskara ahaztu eta euskaldunak izateari utz diezaiokete.
|
|
2008
|
|
|
Horrez gain, hurbiltasun sozialak gutxiengoaren hizkuntza erabiltzen dutenek beren erakunde kulturaletatik hurbil bizitzeko beharra dutela ere adierazten du, hau da, beren ikastetxe, eliza, komunitate eta jostetako zentroetatik hurbil. Hurbiltasun sozialeko gune horretan, taldearen barruko
|
beste
hiztun batzuekin harreman kulturalak eta hizkuntza harremanak izateko aukera ematen duten ingurune sozialak bideratu daitezke (Gilbert, Langlois, Landry eta Aunger, 2005; Gilbert eta Langlois, 2006). Hurbiltasun sozialaren alderdi horiek guztiek lagundu egiten dute Fishmanek (1989) gutxiengodun taldeen komunitate bizitza deritzona sortzen.
|
|
2009
|
|
|
" Dislokazio demografiko" kontzeptuak adierazten du hiztun herriko lagunak desagertu edo sakabanatzen direla. Hala, lagunok
|
beste
hiztun herri bateko kideen artean nahastu eta aienatzen dira. Batez ere migrazioek eta urbanizazio prozesuek eragiten dute.
|
|
|
Saizarbitoriak Hamaika pauso n arazo inportante bat planteatu zuen frantsesek heriotza txiki deritzotenaz, orgasmoaz: . Hizkuntza batean edo
|
bestean
hiztun izateak aldatu egiten al zuen gizonaren portaera sexuala. Bat batean, guztien aurpegiak berarengana bueltatu ziren.
|
|
2010
|
|
|
Hori du EAEk bere ezaugarri berezienetakoa. Ez Espainian eta ez Europako
|
beste
hiztun herri txiki gehienetan dago eredu aniztasun hori hemen bezain zehatz definitua111 Zehaztapen hori ez zen bat batean osatu: EEN Legea onartu zenerako egina zegoen, funtsean, A, B eta ereduen diseinu lanaren parterik zailena.
|
|
|
111 Horrek ez du esan nahi,
|
beste
hiztun herrietako praktika linguo edukatiboa zurrun monolitikoa denik erabat. Hori ez da egia, ez eguneroko praktikan eta ez, zenbaitetan, lege markoan bertan ere.
|
|
|
Segun normaltasun egoera aurretiaz nola definitzen den, halako ondoriotara iristen gara gure balioespenetan. EAEko eskolaketak euskara indarberritzeko orduan eskuratu dituen lorpenak nabarmenagoak dira, oro har, listoi moduan Europako
|
beste
hiztun herri ahulduak hartzen badira kontuan. Lorpen horiek asko apaltzen dira, aldiz, gu baino autorregulazio soziokultural, ekonotekniko eta politiko operatibo handiagoa duten herrialdeekin konparatuta288 Inguruko gaixoak zeu baino gaixoago daudela ikustea ez da gainera, ezinbestean, inoren kontsolagarri.
|
|
|
|
Beste
hiztun multzoak askoz ttipiagoak dira. Halere aipa ditzagun frantses ingeles alemandunak (44 kanpoko ikasleetan, 12 herrikoetan), frantses gaztelania ingeles alemandunak (39 kanpoko ikasleetan, 7 herrikoetan), frantses gaztelania ingeles portugesdunak (7 kanpoko ikasleetan, 4 herrikoetan), frantses alemandunak (7 kanpoko ikasleetan, 3 herrikoetan) eta frantses okzitanieradunak (6 kanpoko ikasleetan, 4 herrikoetan).
|
|
|
Bosgarren hiztun multzoa da etorkin alemandunena 124 hiztunekin.
|
Beste
hiztun multzoak arrunt ttipiak dira. Adibidez ikasle etorkin portugesdunak 30 dira, dakigularik Iparraldeko gizartean etorkin portugesen multzoa dela jendetsuena.
|
|
2011
|
|
|
Segregazioegoera (inolako integrazio mailarik gabekoa) da ghetto a. Integrazio maila bat, ez erabateko burugaintasuna, berekin izango duen konfigurazio soziokultural, etnolinguistiko, ekonotekniko eta politiko operatiboaren alde dago bera. hori aintzakotzat hartzen ez duen moldaera ghettoa da Mitxelenarentzat. euskal herri beregain hutsa, zeharo
|
beste
hiztun herrietatik zorrotz isolatua, ez du koldok bideragarri ikusten eta, are, kalte iturri izango dela iruditzen zaio. desiragarri ez ezik beharrezkoa ere badugu euskaldunok, bere ustez, halako integrazio maila bat, bai plano linguistikoan eta bai bestelakoetan. Abbadia Xahoren, zaldubiren, Campionen eta beste hainbaten ehun urte lehenagoko Zazpiak bat bihotz hunkigarri hari lokarri argiak erantsi dizkio errenteriarrak.
|
|
|
Funtsezko elementua da egonkortasunkontu hori, gero ikusiko denez, diglosiaz hitz egin nahi bada. h) H aldaerak badu, azkenik, L k gutxitan izan ohi duen altxor ondarea berekin: lehendik metaturik (edo orain bertan, kanpoko
|
beste
hiztun elkarteren baten produkzio bizian) idatzizko literatura (oro har bibliografia oinarri) garrantzitsua du. L k ez du horren parekorik, urrundik ere, idatzizko esparruan. prestigio kontua erantsi izan zaio, askotan, bereizkuntza horri. diglosiaren formulazio hori" geza" zen zenbaitentzat:
|
|
|
Bodegatik (jardun gune, rol harreman, adierazbide eta situazio estilo informal intimo masibo eta errepikakorren alorretik) ur gehiago sartzen ari zaio gaur euskaldungoari, teilatutik(, aldian behingo eta partaide gutxiko interakzioen alorretik) baino. f) Belaunez belauneko hizkuntza transmisioaren ikuspegitik euskara bizienik dagoen leku, jardun gune, rol harreman eta harreman sareetan lehentasunezko planak aplikatzeak ez du zerikusirik" gorago" ko asmoei atea ixtearekin. oker dabil hori uste duena. hiltzeko zorian dagoen eriari bizirik eustea lehentasunezko eginbeharra da, hori da guztia. ez dago adibide bakar bat gure historia ezagunean, plano kolektiboan eta belaunez belauneko perspektiban euskara zeharo galdu delarik berriro (eta belaunez belauneko perspektiba horretan) biziberritu denik. g) Lehentasun eta esklusibotasun hitzak ez dira sinonimo. Lehentasuna hiztun gehienek beren bizi denbora gehienean
|
beste
hiztunekin hizketan (edo, gero eta maizago baina nabarmenki bakanago, elkar idazketan) pasatzen duten jardun guneei, harreman sareei eta situazioei aitortu behar zaie. Baita horiei guztiei dagozkien adierazbide, zabalero eta estiloei ere. horretan guztian zentratzeak heldutasun teorikoa eta seriotasun exekutiboa adierazten du, ezer erakustekotan. ez, inola ere," goragoko xede asmoei" uko egitea.
|
|
|
Gainjarri zaion beste hizkuntza bat izan da bere zoritxarraren eragilea. Eta, zehaztasunari zor,
|
beste
hiztun herri bat izan da, estatuaren gerizpekoa, galbidean ezarri duena.
|
|
2012
|
|
|
Euskaldunak ohartu dira, adibidez, matematikoki ez daukala zentzurik euskararen erabileraren ehunekoa euskal hiztunen ehunekoaren parekoa izango dela espero izateak (Mart� nez de Luna, Isasi eta Altuna 2006). Izan ere, kontuan hartu behar da hiztun horiek eremu publikoetan hizkuntza hori hitz egiten duten
|
beste
hiztun batzuk aurkitzeko duten probabilitatea. Horregatik, metodo hau erabili nahi duten guztiei esango nieke euskararen adibideari jarraitzeko, eta ez mugatzeko emaitzak jakinaraztera soilik, baizik eta emaitza horiei buruzko iritziak eskatzeko era guztietako adituei.
|
|
|
A hiztun elkartea (edo bertako Ai hiztun taldea) dentsitatez eta kontzentrazioz nabarmen ahultzea. Hiztun horien kontzentrazioa nabarmen ahultzea eta, horren ondorioz, A hizkuntzako hiztunek A hizkuntzako
|
beste
hiztunekin eguneroko jardunean beren A hizkuntza horretan egiteko aukera edota beharra nabarmen gutxitzea. Hiru prozedura nagusik eragin ohi du gogorrenik dislokazio demografikoan:
|
|
|
–esan zuen eskuin muturreko irrati tertulia bateko hiztunak. Tertulia bereko
|
beste
hiztun batek,. Egoitz?,. Oier, eta horrelakoak zakur izenak zirela esan zuen.
|
|
|
Nola aldatzen du hiztunak hizkera?
|
Beste
hiztunen hizkerek edo hizkuntzek zer eragin dute. Eta solaskidea bertakoa edo kanpokoa izateak?
|
|
|
Elebidunak izatearen onurak Haur batek ama hizkuntzaz gain hizkuntza bat edo gehiago menderatzea gaitasun gehigarri bat da, eta, ziur asko, etorkizunean onura ekarriko dio, batez ere lan esparruan. Baina hizkuntzak
|
beste
hiztun batzuekiko komunikazioa eta elkarreragina errazteko tresna gisa ezagutzea ez da elebitasuna txikitatik bereganatzeak dakarren abantaila bakarra. Gaitasun hori ere onuragarria da zure gaitasun kognitiborako.
|
|
|
Besteak nola jokatzen duen da giltza.
|
Bestea
hiztuna baldin bada eta baten jardunak bestearen mututasuna estaltzen badu, gaitz erdi: bere egonezina disimulatuagoa gelditzen da.
|
|
2013
|
|
|
69; Garcés, 2009: 17) birformulazio prozesua(, autobirformulazioa?), edo
|
beste
hiztun edo solaskide batek(, heterobirformulazioa?).
|
|
|
Kanpo hedapenaz hitz egitean, hitz egin dezagun bi geruzaz: bata, euskararen lurraldeko
|
beste
hiztun komunitateetara egindako hedapena, etxekoa; bestea, euskal komunitatearen nazioartekotasuna garatzea.
|
|
|
Leihatila ere bada; besteak beste, kontinenteetako
|
beste
hiztun komunitate askoren bizinahiaren paisaiekin lotzen gaituena.
|
|
2014
|
|
|
deritzo prozesu horri (50). Edo
|
beste
hiztun edo solaskide batek eraginda gerta daiteke birformulazioa: B solaskideak A solaskidearen adierazpena birformulatzen du, eta orduan, heterobirformulazioaz?
|
|
|
Ez dugu Esnalen sailkapeneko ez zeraez ba metadiskurtsiborik atzeman. Egia esan, batzuetan duda egin dugu zenbaterainoden ya metadiskurtsiboa hiztunak berariaz adierazten duen diskurtsoa antolatzekoasmoaren ispilua, nolabait beste testu mota batzuetan puntuazio markek betedezaketen eginkizunaren parekoa?, eta noiz modalitate deontikoaren adierazlea(
|
beste
hiztunak esan duena ontzat ematen duela adieraztekoa).
|
|
|
Zentzu horretan, interesgarria da ikustea
|
beste
hiztun batzuek kontrakonorabidea hartzen dutela. Horrela, ekialdeko hiztun batzuek esan aditza kontrolpredikatutzat dute.
|
|
2015
|
|
|
Hiztun ipartar batzuek hots batzuez egun egiten duten ahoskera ez da iraganekoena bezalakoa, baina badira
|
beste
hiztun batzuk, eman dezagun, hasperenak edo hots hasperenduak egun ere arras garbi ahoskatzen dituztenak.Zuberoan hiztunek hasperena ahoskatzean indarrezko h a sumatu ohi da, baina ez zaigu iruditzen hasperenaren ahoskera gardenaren gaian Zuberoaren hurbiltasuna beti parametro baliagarria denik, izan ere, herrialde honen mugaren ondoko Nafarroa Behereko hiztun amikuztar ugarik ez baitu hasperena ... Izan ditugun Arbotiko bi lekukok, biak gizonak?
|
|
|
6. Garabidek lau liburuxka eta lau bideo dokumental ekoiztu ditu euskararen biziberritze esperientziaren gako batzuk aletuz,
|
beste
hiztun komunitateetako galdegaiei lotuta. Aipatzen dena kolekzioko lehen liburukia da, hizkuntza biziberritzeko estrategia eta gorabehera orokorrak kontatzen dituena.
|
|
|
Saizarbitoriak hizkuntzaren eraginaren arazoa ere planteatzen du sexu jokabidean, baina ez dio erantzuten: " Hizkuntza batean edo
|
bestean
hiztun izateak aldatu egiten al zuen gizonaren portaera sexuala. Bat batean, guztien aurpegiak berarengana bueltatu ziren.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzak taldea eskatzen du: hiztunak
|
beste
hiztun bat eskatzen du hiztun izango bada
|
|
|
Erlijioa edo ideologia ez bezala —etxean bakarka gurtu edo praktika ditzakezu—, hizkuntzak taldea eskatzen du: hiztunak
|
beste
hiztun bat eskatzen du hiztun izango bada. Eta hor jartzen dira jokoan komunitate horrek barnebiltzen dituen eskubide eta obligazio zibilpolitikoak.
|
|
|
431 HINBE lanerako jakiteeta prestasun kontuan ez gaude
|
beste
hiztun herri asko baino ahulago. Litekeena da, hortaz," hoberen" etik gutxien aldentzen diren adituen arteko lankidetza moldeak antolatzea.
|
|
|
a) Zertan oinarritzen da hiztun elkarteen (edota beren baitako hiztun talde eta harreman sare jakinen) belaunez belauneko jarraipena, non dago beren iraupen indarra? Iraupen ahalmen edo jarraipen horretan zer garrantzi dute hiztun elkartearen neurriak, hiztunen kontzentrazioak,
|
beste
hiztun elkarteekiko separazio edo isolamendu geoterritorialak eta immigrazioeta emigrazio isuriak. Zer pisu eragin du belaunez belauneko jarraipen edo iraupen indar horretan hiztun elkartearen (edo bere baitako hiztun talde jakin baten) beregaintasun maila politiko operatiboak (hortik eratorritako ordainsari zigorren sistemaz eta marko jurilinguistikoaz) eta moldaera ekonoteknikoak (industrializazio mailak, kale/ baserri tarteak)?
|
|
|
Nondik dator asturieraren potentzia sozial hori? Zer dela eta beretzen ditu
|
beste
hiztun gehiago. Zergatik da bere buruaren ezaguera izateko gai?
|
|
|
Kontzeptu interesgarriak ateratzen ari dira: justizia, demokrazia, berdintasuna, euskal hiztunok
|
beste
hiztunen eskubide berak izatea?. Oinarri oinarrian galdera bat dago:
|
|
|
Aktibazioak «eragin hedakorra» duela nabarmendu du: «Hiztun gutxituek, asertibo bihurtzen direnean,
|
beste
hiztun gutxituen espazioa ere zabaltzen dute. Eragiten dute besteok gauzak errazago izateko».
|
|
|
Azken 40 urtean horrenbeste ugaritzea lortu dugunak EAEn batez ere, eta ezin bereziago eskertu behar ditugunak gure komunitatera hurbiltzeko egin duten ahaleginean gure hizkuntza ikasita. Baina aldi berean eskubide osoa dutenak
|
beste
hiztun komunitate baten parte ere sentitzeko, eta ez ezinbestean euskaldunon komunitatearen. Azken batean legeak behartuta, guk ere ikasi behar izan ditugu espainola/ frantsesa, haien komunitatearen parte sentitu zein ez.
|
|
2017
|
|
|
" Iker [Hazas] laguna dut. eta Jon [Elizalde] nire tronboi irakaslea da Musika Eskolan. Bata isila da,
|
bestea
hiztuna. Elkarrekin ondo moldatzen dira.
|
|
|
Beraz, hiztun honek diatopikoki eta diafasikoki galiziera egokirik ez duela uste du, bere hizkera" ez autentiko" definituz. Lekukotasun honekin batera, O’Rourke eta Ramallo-ren (2010) lanean badaude
|
beste
hiztun batzuk non aitortzen duten galiziera eskolan ikasi izanagatik euren galiziera ‘galego de libro, galego pobre’ dela. Unibertsitateko ikasleen artean, batez ere, esplizituki esaten da neofalante en galiziera kalitate baxukoa dela, naturala ez dena eta arazo formalak dituena.
|
|
|
Beraz, hiztun mota hauek euren burua ‘hiztun berritzat’ jotzen dute, baina beste bi hizkuntzetan agertu ez den profil batean aurrean gaude, beste bi hizkuntzen kasuan ez bezalako ezaugarriak dituzten hiztun berri batzuen aurrean, hain zuzen. Izan ere, H1 alde batera utzi eta egunerokotasunean (edo ia beti) soilik H2 erabiltzen duten hiztunak dira, eta honelako
|
beste
hiztunik ez da topatu aztertutako beste hizkuntzetako hiztunen artean.
|
|
|
2.1 Eskolako hizkuntza eta hizkuntzak eskolan etxeak gehienetan elebakarrak izanik, pertsona batzuentzat haurtzaindegia eta eskola dira lehenengo inguruneak non" beste hizkuntzarekin" eguneroko kontaktua izaten duten eta hura ikasteko prozesua hasten duten; gehienetan, oroimenean galduta gelditzen da. ...ere, bi hizkuntzak hitz egiten dituzten hiztunak proportzio desberdinetan daude lurralde osoan zehar. garai horretako oroitzapenak oso fidagarriak ez izatetik harago, alegre et al. ren (2008) ikerketan aurki dezakegu hori zergatik gertatzen den azaltzeko era posible bat. diotenez, gurasoek egiten duten eskola aukeraketaren ondorioz, klase sozialak bereizten dira, eta, zeharka, hizkuntza baten eta
|
bestearen
hiztunak. den bezala izanik ere, ohikoak dira jatorrizko auzo edo herrian jende guztiak gaztelania (bartzelonako metropolialdean) edo katalana (batez ere kataluniaren barnealdeko herri edo hiribilduetan) hitz egiten zuelako azalpenak. ondorioz, elkarrizketatuek azaltzen dute haur guztiek lagunekin auzoko edo herriko hizkuntza soilik hitz egiten zutela, eskolako hizkuntza edozein izanik ere. horre...
|
|
|
nik ere bai garai horretan sortzen dira gaztetako kulturarenak diren antagonismoak; hizkuntza bat erabiltzeak markatu dezake sektore edo talde jakin batekoa izatea, edo diskurtso politikoekin eta gustu musikalekin lotzea. " independentistak" eta" fatxak" eta beste hainbat etiketa agertzen dira, testuinguru metropoliarrean batez ere, lotuta daudenak hizkuntza baten eta
|
bestearen
hiztunen desberdintasun sozialekin:
|
|
|
•
|
beste
hiztun berri batzuk Gaeltacht eremukoak dira jatorriz, hau da, betidanik entzun diete senideei edo bizilagunei irlanderaz hitz egiten, baina etxean ez diete irlanderaz egin.
|
|
|
•
|
beste
hiztun berri batzuek irlandera ikasi dute horren behar sozialik izan gabe edo testuinguruagatik, eta ez motibazio ideologikoak tarteko direla. hortaz, testuinguru hori aldatzen baldin bada, hiztun horiek ingelesa erabiltzen has daitezke berriz ere (Walsh et al, 2015). 5
|
|
|
6 IRlAnDERA GAITASUnA hiztun berri asko ezkor dira haiek baino hobeto hitz egiten duen norbaitekin edo hiztun zahar batekin komunikatzeko beren gaitasunaren gain. batzuek uste dute haien irlandera kaxkarra dela eta esaten dute badakitela haien trebetasunak okerrera egingo duela
|
beste
hiztun batzuekin kontakturik ez izateagatik. aitzitik, hiztun berri batzuk baikor dira eta uste dute ondo edo nahiko ondo moldatzen direla haien komunikazio beharrak edo behar profesionalak asetzeko.
|
|
|
Badakit hemen egon naitekeela irakasle bezala eta nire irlandera nahikoa ona dela/ tira espero dut hala izatea behintzat/ Gaelcholáiste ikastetxe batean irakasle aritzeko eta pozik nago horrekin/ nire irlandera beste pertsona batzuenarekin alderatu nahi dudanean guztiok ari gara elkarrengandik ikasten eta hori zoragarria da/ nire irlandera ez da izango beste irakasle edo
|
beste
hiztun batzuena bezain ona/ hori horrela da eta onartzen dut/ baina pozik nago nire estandarrarekin/ nik ezagutzen dudan estandarrarekin (B14, 88).
|
|
|
...dez, g3 (26 urte, emakumezkoa) estatubatuarra da eta musika tradizionalaren eraginez piztu zitzaion irlanderaren gaineko interesa. urte bat egon zen irlandan irlandera ikasten eta, tarte horretan, irlanderaz hitz egiten zuten beste musikari tradizional batzuekin izan zuen harremana. badira irlandera kulturalki garrantzitsua dela uste duten eta beren burua hizkuntzaren enbaxadore gisa ikusten duten
|
beste
hiztun berri batzuk ere. g1ek (28 urte, gizonezkoa) uste du alderdi kulturala eta historikoa askoz garrantzitsuagoa dela dimentsio politikoak baino, hizkuntza eskubideak baino, esaterako:
|
|
|
...koa izatearekin. horrekin batera, behera egin zuen hiztun berri bakoitzak irlanderaz hitz egiteko duen moduak. b12 hiztunak (25 urte, emakumezkoa) dio Gaeltacht eremuko jendeak benetako blas a (doinua) duela, eta bere irlandera saghas caighdeánach dela dio (nahiko estandarra). hitz egiteko bere moduarekin nahiko pozik badago ere, behar handia sumatzen du Gaeltacht eremuan boladatxo bat igarotzeko
|
beste
hiztun berri askok egin bezala. g15k (26 urte, gizonezkoa) Gaeltacht eremuko irlanderari
|
|
|
Zentsuak eta erroldak Modernitatean banakoak zenbatzeko, aletzeko eta antolatzeko asmatu ziren. ...rpretazio bitxiak egin daitezke. abiapuntua ingurune sozialik gabeko hiztuna bada, pentsa liteke erabilera hautu subjektiboa dela eta hautu horri inguruneak eragiten diola. inkesta soziolinguistiko batean ingurunetik abiatzen ez bagara, ingurunea behin eta berriro agertuko zaigu atzeko atetik. ezin da ahaztu edo baztertu euskara erabiltzea jokaera soziala dela, inguru sozial jakinetan egiten dena,
|
beste
hiztunekin egiten dena, elkarrekintzetako jardunetan egiten dena. hala ere, 2011ko inkestan irakurtzen dugu euskararen erabileran eragiten duten faktore nagusiak harreman sarean dagoen euskaldunen dentsitatea eta euskaraz egiteko erraztasuna direla (beste hauek ere aipatzen ditu: lehen hizkuntza, gune soziolinguistikoa eta hizkuntzarekiko interesa) (V inkesta Soziolinguistikoa, 2013:
|
|
|
Gaur egungo testuetan begiratutaere, lehen biak dira usuen agertzen direnak, baina hirugarrena ere nahiko sarri errepikatzen da. Beraz, ez da harritzekoa adituek pausoak eman aukeratu izana, baina ezta
|
beste
hiztun batzuei urratsak emannormal normala iruditzea ere. Horrelakoetan ere hobekuntza badagoela uste dugu guk, nahiz eta hiztunguztientzat begi bistakoa ez izan.
|
|
|
88), nolabaiteko itzulpena litzatekeena: itzulpenaren itzulpena, hain zuzen. Lausotu egiten da horrela ordena kronologikoa eta identitatelinguistiko kulturala, eta testuak
|
beste
hiztun komunitate bat ere helburu izanen duela jakiteakeuskarazkoaren idazketan eragin lezake; horixe ondoriozta dezakegu, kasurako, AlexGurrutxagak (Berria, 2017/01/08) Kirmen Uriberen Elkarrekin esnatzeko ordua liburuariegindako iruzkinean; arrazoiketa hori bera da, Uriberena autoitzulpena ez bada ere.
|
|
2018
|
|
|
Laburpena. hiztun berrien hizkuntza identitatea eta hizkuntza erabilera ikerlerro emankorra bilakatu da azken urteotan, hizkuntza gutxituen esparruan. Bestelako hizkuntzen kasuan bezala gurean ere, ikerketek erakutsi dute hiztun berrien hizkuntza erabilera loturik dagoela nolabait, hiztun gisa nork bere burua legitimo sentitzearekin edo eta
|
besteengandik
hiztun legitimo gisa hartua izatearekin. Ikerlan honetan, Ipar Euskal Herriko testuinguruan, bertsotan trebatzeak eta bertso munduan sozializatzeak hiztun berrien legitimazio prozesuan izan dezakeen eragina aztertuko dut, alde batetik.
|
|
|
Esan gabe doa, funtzio ordezkatze horrekin batera hiztun eta lurraldearen galera ere gertatzen direla, bai eta sakabanaketa demografikoa ere, indar zentrifugoek arian arian zentripetoak gainditzen dituztelako, ez baitago hiztun herriaren batasunari eusteko moduko botere nahikorik, botere dentsitate sozio-politiko, sozio-ekonomiko eta kulturalik. Horrela, gero eta hiztun gehiagok isolaturik eta mutu ikusiko du bere burua, gero eta lurralde eta gizarte eremu gehiagotan, sarritan hizkuntza bereko
|
beste
hiztun mutu batzuk ondoan dituela. Horixe geratzen zaigu Administrazioan, Osakidetzan, azalera handiko dendetan, unibertsitatean, tabernetan, lagunartean; horregatik ez dugu esparru horietan euskararen erabilera normalizatzeko bidean pauso argirik ez nahikorik ematen, asmo handiko nahiz txikiko planez, agintarien laguntzaz nahiz gabe.
|
|
|
Bestalde, hizkuntzaren estetika mintzo zaigu munduaren aurrean norberak hartzen duen itxuraz ez ezikforma linguistiko berberak konpartitzen dituzten
|
beste
hiztunez ere, hildakoak barne. Are paisaiaz.
|
|
2019
|
|
|
Aurreko atalean esan bezala, euskara da nagusi aztertutako sare sozialetako elkarrizketetan. Baina euskara hutsezko elkarrizketatzat katalogatutakoetan ere —elkarrizketa horietan %20tik beherakoa da erdaren presentzia— ia etengabeak dira beste hizkuntzetako interferentziak, nahiz eta euskararen nagusitasunera oso asimilatuta ageri diren interferentziok. hortaz, munduko
|
beste
hiztun komunitate askotan bezala, Ondarroako nerabeen artean ere, sare sozialetan indar handia dute kode alternantziak eta kode nahasketak.
|
|
|
edo, hau txaparekin dator eta hala ere erdaraz egiten ari da?. Koherentziarik gabeko praktika horiek
|
beste
hiztunengan eta ingurukoengan eragin dituzten eztabaidak eta hausnarketak ere etorkizunerako inbertsio bat izan dira. Kontrapuntu bezala esan behar dugu, informazio kanpaina oso zabala izan bada ere, jende askok ez dituela behar bezala ulertu ahobizi eta belarriprest rolak, portaera jakin batzuekin lotu beharrean, berauek ezagutza mailarekin lotzen jarraitu duelako:
|
|
|
Astebete ez dela elkarrekin egon eta e posta bidezko harremana izan genuenetik, bestelako tratua espero zitekeela. Haren obra
|
beste
hiztun batzuei zabaltzeko lana hartu duenari errespetu handiagoa zor zaiola. Gutxieneko jakin mina.
|
|
2020
|
|
|
Jerga ezezagunen
|
beste
hiztun bat.
|
|
2021
|
|
|
Edo
|
beste
hiztun edo solaskide batek eraginda gerta daiteke birformulazioa (erabilera dialogikoa). Holakoetan, B solaskideak A solaskidearen adierazpena birformulatzen du, eta orduan ‘heterobirformulazioaz’ mintzatuko gara:
|
|
|
Hemen ez da galdera, benetakoa ez behintzat, erretorikoa edo baizik. Hor
|
beste
hiztun batzuek Oraindik ez da etorri eta edo Oraindik ez baita etorri esango lukete. Lehengoak ez bezalako doinua du, biak hitzetik hortzera darabiltzatenek ongi dakiten bezala, nahiz erabiltzen ez dituenari nolakoa den adierazten oso zaila den.
|
|
|
Baina
|
beste
hiztun batzuen artean urrunago eraman da kontua, eta ez dira falta, Hegoaldean batez ere, elkarrizketa politikoaren baitan; hitzarmen bereziaren baitan; RPS Federazioak... biltzen ditu bere baitan; egituren baitan; hiriarteko egitura bakoitzaren baitan; UMP taldearen baitan; jardunaldiaren baitan; anorexiaren baitan; ondarearen baitan; Europaren baitan; autonomia parlamentarioaren baitan... bezal... Sukaldaritza irakastaldi magistrala Gizataldeen Gauaren baitan ere irakurri ahal izan dugu.
|
|
|
Hortik kanpo bata bestearen esapidera jotzen dute.
|
Beste
hiztun batzuek, ordea, joera irekiagoa dute, eta elkarren eta bata bestearen esapideak ingurune berdinetan edo berdintsuetan erabiltzen dituzte.
|
|
|
13.10.5c Lagunarteko hizkeran batez ere, komodin gisa erabiltzen dugu zer hau (edo zera,
|
beste
hiztun batzuek). Horrelakoetan ez gaude jadanik galdetzaile baten aurrean, izen baten, adjektibo baten edo aditz baten aurrean baizik, zeren izen gisa (bere mugatzaile eta guzti), nahiz adjektibo gisa (hots:
|
|
|
Adjektiboa izen sintagma baten barnean baldin bada, ordea, bi joera nagusi ditugu adberbioaren kokalekua finkatzeko: a) batzuetan mailakatze hori izenaren eta adjektiboaren artean ezartzen dute (arazo oso larrietan murgildua dabil) eta b)
|
beste
hiztun batzuek nahiago dute adberbioa izenaren ezkerretan sartu (oso arazo larrian murgildua dabil). Tradizioan ere bi eratako adibideak ageri dira:
|
|
|
Europako Batzordeko eta estatu kideen hizkuntz politika eta praktikak ezagutzea lagungarria izan daiteke hausnarketa hori bideratzeko: alde batetik, Euskal Herriko egoeraren alderdi batzuk bereziak izan arren, EBko
|
beste
hiztun komunitate batzuen errealitateak esanguratsuak eta argigarriak izan daitezkeelako, eta, bestetik, ezinbestekoa delako, gaur egun, EBko ikuspegia kontuan hartzea, Europako eragina gero eta nabarmenagoa delako tokiko politiketan. • Hitz gakoak:
|
|
2022
|
|
|
Albiste pozgarria da, hainbat urtetan zapalduta egon ondoren, ukraineraren erabilera bultzatzea. Hori egiteko
|
beste
hiztun batzuen eskubideak murriztea, ez.
|
|
|
Albiste pozgarria da, hainbat urtetan zapalduta egon ondoren, ukraineraren erabilera bultzatzea. Hori egiteko
|
beste
hiztun batzuen eskubideak murriztea, ez».
|
|
|
Batetik, hiztun komunitatea nahasia egoten da lurralde bertsuetan
|
beste
hiztun komunitate batzuekin. Ez da garbi egoten lurraldetasunaren muga, eta horrek dezente zailtzen du egungo eta batez ere etorkizuneko balizko hizkuntza politika (balizko diot, askotan oztopo hipotetikoez ari baikara, hizkuntza politika bat balego izango lituzkeen zailtasunez alegia, halakorik egon ez baitago gehienetan).
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza familiarekin, adinekoekin eta
|
beste
hiztunekin komunikatzeko erabiltzen da, baita pertsonak eta leku tradizionalak izendatzeko eta otoitz egiteko ere. Hizkuntza txantxetarako ere erabiltzen da, eta hizkuntza menderatzen ez dutenek ez ulertzeko.
|
|
|
Nahi adina esaldi graba daitezke. Proposatzen den beste eginkizuna da
|
beste
hiztunek grabatutako esaldiak balioztatzea, ontzat ematea. Hori ere nahi adina aldiz egin daitekeen eginkizuna da.
|
|
|
" Lantzean behin eta egun hotzenetan baino ez, txingorra datorkigu kaleak zuritzera, eta fenomeno honek badauzka izen ugari, hain hedadura txikerrean tokian tokiko berba edo erabilpen ugari izaten dira modu ikaragarrian; ezagunena kaskaragar hitza da, eta beste batzuk aipatzearren abazuze (haizea, euria eta txingorra batera direnean), harri (txingor handia) eta txotor (txingor txikerra)".
|
Beste
hiztun batzuek diote txotorra ez dela txingor txikia, elur mota baizik: " Txotorra da entre (sic) edurre da kaskabarra bitarte.
|