|
2007
|
|
|
Hasteko eta behin zorionak eman nahi nizkieke
|
beste
behin ere Soziolinguistika klusterreko kideei horrelako lana burutu izanagatik, izan ere beste behin ere datuok eskuartean edukitzeak zirrara berezia ekartzen baitu. Zirrara, etsipena, kezka, poza eta denetarik topatu ahal dugu geure barnean beste urte batez etsamin zail honen emaitzak eskuan jaso ondoren.
|
|
|
Hasteko eta behin zorionak eman nahi nizkieke beste behin ere Soziolinguistika klusterreko kideei horrelako lana burutu izanagatik, izan ere
|
beste
behin ere datuok eskuartean edukitzeak zirrara berezia ekartzen baitu. Zirrara, etsipena, kezka, poza eta denetarik topatu ahal dugu geure barnean beste urte batez etsamin zail honen emaitzak eskuan jaso ondoren.
|
|
2010
|
|
|
Horregatik, nire mapak ez dira inolako helburu, baizik eta gero hizkuntzen sustapenneurri egokienak aplikatzeko bitarteko egokiak izatea da asmoa, hizkuntza gizartean zenbateraino sartuta dagoen. az eta hizkuntzarekiko atxikipenaz edo berezko hizkuntzatzat jotzeaz. ez da soilik primus inter pares hizkuntzatzat jotzen dela. besterik gabe, beste hizkuntzen gainetik jartzen da, bai eta erroldan ere, eta ez da hari buruzko galderarik egiten. Soilik hala eskatzen duten lurraldeetan, hizkuntzaezagutzari buruzko galderak txerta daitezke, baina betiere hizkuntza erregionalei buruz, argi eta garbi beheragoko mailan jarrita; izan ere, inolaz ere ezin da gaztelania maila berean jarri, ezta formalki soilik izanda ere.
|
beste
behin ere, espainiako demolinguistikaren eta lehen munduko gainerako estatu guztietan aplikatzen denaren arteko aldea erabatekoa da. gainerako estatuetan, erroldan hizkuntzari buruzko galderak txertatzen direnean, gehiengoaren hizkuntza edo komunikazio hizkuntza hizkuntza bat gehiagotzat jotzen da, nahiz eta biztanleriaren ehuneko laurogeita hamarren berezko hizkuntza izan, adibidez. demolinguiST... oinarrizKo eKarpen BaT normalizazioraKo ez nuke gehiegi luzatu nahi erakutsiko ditudan bi mapak aurrez azaltzen. ziurtzat jotzen dut irakurleen zati batek izango zuela inoiz esku artean nire liburuetakoren bat (euskaltzaindiak argitaratuak). lan horiek ezagutzen ez dituztenentzat, azaldu behar dut XX. mendeko soziolinguistikan ezinbestekotzat jotzen dudan betebehar baten alde egiten dela, aurkezten ditudan ezagutza mapen bidez; hau da, hizkuntza gutxituaren gizarte ezagutza lurraldetik ahalik eta gertuen kokatzearen alde. normalizazio prozesuetan gai hori funtsezkoa dela uste dut, baina ez naiz azalpenetan luzatuko. hizkuntza politikarik onena gizartera egokien eta modurik hurbilenean egokitzen dena da. horregatik, nire mapak ez dira inolako helburu, baizik eta gero hizkuntzen sustapen neurri egokienak aplikatzeko bitarteko egokiak izatea da asmoa, hizkuntza gizartean zenbateraino sartuta dagoen. horretarako, gaur egungo errealitatera egokitu behar da ohiko hizkuntza kartografia (errealitate hori oso aldakorra baita, gainera); eta kartografia horrek oinarrizko bi ezaugarri hauek izan behar ditu, nire ustez:
|
|
|
Akatsa litzateke, nire ustez, gazte elebidunei beren kabuz portaera soziolinguistikoak aldatzeko gai izan daitezen exijitzea, are gehiago portaera horiek sakon errotuta daudenean gure gizartean. ...14 hizkuntza berreskuratzea bultzatzeko. euskaldun kopurua aipagarria duten eskualdeetan ere (%10) hobetu egin da egoera hogei urte horietan; baina berriz ere lehen aipatutako aldeak ageri dira eskualde batzuetan eta besteetan. eaeko eskualdeetan, hamar puntu edo hortik gora hobetu da biztanleek euskaraz duten hizkuntza gaitasuna. nafarroakoetan, berriz, hobetu egin dira ehunekoak, baina gutxiago.
|
beste
behin ere, datuek argi erakusten dute hizkuntza politika irmo bat behar dela, ezinbestean, rlS arrakastatsua izateko. bada beste alderdi bat ere, euskararen rlSan nabarmentzen dena, penintsulako lurraldeari dagokionez: berezko euskara guztiz galduta zuten eskualdeetara hedatzea hizkuntza. hizkuntza gutxituaren berreskurapena zaila begitantzen bada, are zailagoa da jada ezagutzen ez duten inguruneetan berrezartzea. arlo horretan, galesak soilik du euskararena bezain rlS ona. deseuskaldundutako ingurunean (1981ean zuriz ageri diren eskualde guztietan, bilbo urbin izan ezik), nagusiki eskolaren bidez birsartuko dute euskara, urtean puntu erdiko erritmoan hobetuz, gutxi gorabehera. hortaz, hogei urte geroago, euskaldunen kopurua jada %10etik gorakoa da eaeko eskualde guztietan, hego añanan izan ezik. zoritxarrez, atal horretan ere nafarroaren portaera bestelakoa dela adierazi behar da. izan ere, eskualde gutxi batzuek soilik lortu dute 2001ean ehuneko hori gainditzea:
|
|
|
berezko euskara guztiz galduta zuten eskualdeetara hedatzea hizkuntza. hizkuntza gutxituaren berreskurapena zaila begitantzen bada, are zailagoa da jada ezagutzen ez duten inguruneetan berrezartzea. arlo horretan, galesak soilik du euskararena bezain rlS ona. deseuskaldundutako ingurunean (1981ean zuriz ageri diren eskualde guztietan, bilbo urbin izan ezik), nagusiki eskolaren bidez birsartuko dute euskara, urtean puntu erdiko erritmoan hobetuz, gutxi gorabehera. hortaz, hogei urte geroago, euskaldunen kopurua jada %10etik gorakoa da eaeko eskualde guztietan, hego añanan izan ezik. zoritxarrez, atal horretan ere nafarroaren portaera bestelakoa dela adierazi behar da. izan ere, eskualde gutxi batzuek soilik lortu dute 2001ean ehuneko hori gainditzea: euskaraz mintzo diren eskualdeen mugakide direnek. aitzitik, nafarroako hamabostetik gora eskualdeetan biztanleen %5etik behera dira elebidunak.
|
beste
behin ere, deitoratu egiten dugu nafarroan aldi horretan izan diren gobernuek hizkuntza berrezarpen horretarako legeneurririk eta borondate politikorik ez izana. nafarroaren erdialdean eta erriberan euskara berriz sartzea ezinezkoa dela sinetsi nahi dutenek aski dute ikustea zer ibilbide izan duen hizkuntza horrek oibarko ibarrean (nafarroa) eta ipar añanan (araba). bi eskualde horietan, gaztela... 2001eko erroldaren arabera, oibarko ibarreko biztanle elebidunen kopurua %5etik beherakoa da. ipar añanako biztanlekopuru elebiduna, aldiz, %10etik gorakoa da, eta eskola adinekoen artean, berriz, %50etik hurbilekoa (oibarko ibarrean, ordea, eskola adineko %15ak soilik aitortzen du gai dela euskaraz hitz egiteko). elkarren ondoan dauden ekialdeko arabako errioxa eta Viana alderatzen baditugu, emaitza bera jasoko dugu. horra beste froga bat, egiaztatzeko gizarteboluntarismoa ez dela aski, ezinbestekoa izan arren. ezin ditugu aipatu gabe utzi bi adibide adierazgarri:
|
|
2012
|
|
|
2009an urretxuko udaletik, kale neurketa berri bat egiteko proposamena heldu zenean zumarragako udalara oniritzia eman zitzaion
|
beste
behin ere. Aurrez ere urretxuk eta zumarragak elkarrekin buru izan zuten kale neurketa 1993 eta 1997 urteetan erdigunean eta 2001, 2005 urteetan erdiguneaz gain beste auzoetako ibilbideetan.
|
|
|
Euskaldunak euskaraz egiten dien saltzaile edo marka batekin gehiago fidatzen ote diren galdetuta, bat datoz
|
beste
behin ere elkarrizketatu ia guztiak. Gerardo Armentiaren ustez," konplexua da hori esatea", baina gainontzekoek ez dute zalantzarik.
|
|
2013
|
|
|
Hortaz, hizpide dugu,
|
beste
behin ere, Soziolinguistikaren bi adiera edo, nahiago bada, Soziolinguistika eta Hizkuntzaren Soziologiaren arteko bereizketaren muina. Izan ere, egile batzuen arabera, Hizkuntzaren Corpusak Soziolinguistikak bezalahizkuntza jorratzen du eta Hizkuntzaren Statusak, ordea, Hizkuntzaren Soziologiaren antzera hizkuntzaren gizarte baldintzak ditu hizpide.
|
|
2014
|
|
|
Bukatzeko, hezitzaileek profil euskalduna izatea garrantzitsutzat jotzen duten edo ez galdetu zaie gurasoei,
|
beste
behin ere, batetik bosteko eskala emanik erantzun esparru gisa. %80ak 5ekoa markatu du eta %20ak 4koa.
|
|
2015
|
|
|
Baina ekimen politiko guztiok arrakastatsuak izateko maila diskurtsiboan ere lan handia dago egiteko.
|
Beste
behin ere, Lorea Agirrerekin (2012) bat nator: euskararen normalizazioan asko irabazi den arren, galdu ere egin da, hain zuzen, normalizazio eta hizkuntzaren defentsaren diskurtsoan galdu dugu.
|
|
|
Ez nuen beharrik, baina hala atera zitzaidan, nahiz eta nik nahi nuen hori ulertu zidaten, inkontzienteki hasi nintzen gazteleraz, esaten nuena balitzaie bezala. Hala, bada," eskerrik asko" esan eta martxa egin nuen handik zapore gazi gozoa nuela,
|
beste
behin ere errespetua erakutsi nahian edo.
|
|
2021
|
|
|
Batetik,
|
beste
behin ere" naturalizazioaren" nozioa azpimarratu nahi dugu, askotan aipatu baitute kontzeptu hau gazteek. Guri behintzat deigarria egin zaigu behin eta berriro, eta testuinguru ezberdinetan," natural" hitza entzutea.
|
|
|
1995/ 1996ko ikasturtean ikastetxeen% 58k besterik ez zituzten ukraineraz klaseak ematen; hamar urte beranduago% 78 izatera pasatu ziren (Bilaniuk eta Melnyk, 2008).
|
Beste
behin ere, eskualdeen arteko desberdintasunak aipagarriak dira: mendebaldean eta erdialdean ia eskola guztiek ukraineraz irakasten dute; aldiz, Krimean justu kontrako egoera ikusten ahal zen XXI. mendean hasieran:
|