|
2000
|
|
|
Beraz, asmoa hor gelditu zen hankaz gora. Gai hauetaz, ikus
|
beste
behin ere Henriette Walter-en L. Aventure des Langues Occident: leur origine, leur histoire, leur géographie (1994).
|
|
|
Hona heldu naizenetik hiru bat bider baino ez dut ikusi Jabi: larunbatetako parranda bietan, eta
|
beste
behin astean zehar. Ralphekin duen antza keinuetan, imintzioetan nabaritzen zaio batez ere.
|
|
2001
|
|
|
Atseden hartu eta berriz egin genuen. Eta
|
beste
behin, ordurako ateri zela, egunsentia jada zeruan marrazten. Basoan galdu izanaren itxurarekin eta erabat nekatuta itzuli ginen etxera azkenean.
|
|
|
Hogeita hamapiko urteko morroi irribarretsu bat da, erdi lagundu nahian erdi adar joka baino ez zebilena. Baina beno, bezeroa erregea delako txorakeria hori bere buruari
|
beste
behin gogorarazi eta bi whiskolak atera dizkio. Hori bai, whisky oso gutxi eta kokakola askorekin, ez baitu gero inoren txahala garbitzen ibili nahi.
|
|
|
Handik gutxira alde egin dute behinik behin, agurtzerakoan eskaini diedan irribarre adeitsua alferrikakoa eginez. Edo,
|
beste
behin, anbiguoa bilakatuz. Joateaz poztuko banintz legez.
|
|
|
Einstein zaharrak arrazoi
|
beste
behin, pentsatu du Tasiok orduan. Taberna horretan, izan ere, beti adin beretsuko jendea ibili izan da.
|
|
|
Izan ere ordutik ez dut berriro halakorik sentitu. Baina birritan izan badut, zergatik ez
|
beste
behin, handiagoa orain, definitiboagoa. Horregatik erabaki dut aproba egitea, horregatik sartuko naiz ahal dudan tren guztietan.
|
|
|
Paseatzen.
|
Beste
behin baino ez nuen herri hura ikusi, bederatzi urterekin, gurasoak hil aurretik. Eta leku bakarra neukan gogoan:
|
|
2002
|
|
|
Ez nuen haren berririk izan denbora puska batean. Halako batean,
|
beste
behin deitu zidan. Ordurako ospitalean zegoen ja.
|
|
|
–Ematen duen baino askoz gauza sinpleagoa izango da. Nostalgiak joko zuen norbait, besterik gabe –listua irentsi zuen
|
beste
behin, esaten zuena gehiegi sinetsi gabe– Ederra izango da.
|
|
|
Julen bere baitara bildu zen
|
beste
behin. Afariaren kontuak uste baino gehiago eragiten zion, antza.
|
|
|
Alexek berriro egin zuen barre, eta lurrean etzan zen
|
beste
behin. Bihotz tankerako laino bakarti bat ikusi zuen zerua zeharkatzen.
|
|
|
–presatu zuen Haritzek. Alexek buru atzean jarri zituen eskuak
|
beste
behin.
|
|
|
Bizkarra eman zion
|
beste
behin.
|
|
|
Ile gorria harrotu zuen
|
beste
behin.
|
|
|
Imanoli ez mugitzeko keinua egin zion –ez zen mugitu– Azkenean, lortu zuen.
|
Beste
behin etzan zitzaion gainean. Astiro astiro hasi zen mugitzen.
|
|
|
Maddi zuzen zuzenean geratu zitzaion begira Alexi; mutilak eutsi egin zion. Neskak irribarre egin zuen,
|
beste
behin. Oinez jarraitu zuen.
|
|
|
Zoritxarreko gizon zoriontsua sentitu nintzen, zinez,
|
beste
behin. Eta, orduan, berriro ulertu nuen nola, irudimenaren eta maitasunaren altzoan, bizitza bera bilaka daitekeen munduko ipuinik gozoena, eta heriotza fruiturik ederrena.
|
|
|
Eta berriro hitz egitera zihoan... baina azkenean, bizitzan beste hainbatetan bezala, zuhurtziak edo iraun nahiak bultzaturik, mihian zituèn hitzak irentsi zituen
|
beste
behin.
|
|
2003
|
|
|
Ilea oparo erortzen zitzaion bizkarrean behera eta bere bularrak zabuka suma nitzakeen nire bularraren kontra.
|
Beste
behin ere nire eskuetan bere tailea, lepoan bere hatsa eta bere bularrak zabuka sentitu nituela gogoratu nuen.
|
|
|
Ez nuen etxean sartu eta arropa lisatzen nuen bitartean zurekin pentsatzen jardun nahi, burdina astunarekin nire alkandorak, bularretakoak edo gona arin eta galtza estuak, azken batean neure burua, hain bidegabeki zigortuz. Ez nuen
|
beste
behin goizean esnatu eta ohe zabalean iragan minik edo inoren ausentziarik sentitu nahi –esan eta gizona besarkatu omen zuen, nahiz eta ez zeuden emakumearen etxean, hotel hotz batean baizik, eta bezperan arrapaladan armairuetan gorde zituen bere laneko jantzien aztarnak, gabardina distiratsu eta body estu edo barruko arropa koloretsuen dirdaiak, ate zirriztuetatik suma zitezkeen oraindik....
|
|
|
–Ez dakit. Bakoitzak merezi duena daukala ere irakurri nuen
|
beste
behin.
|
|
2004
|
|
|
Neurekiko, ez da lehendabiziko aldia bi interpretazio hauek buruz buru ipintzen ditudala. Hemen doaz
|
beste
behin ere, uztarrirako eginak balira bezala: –Es posible que en el caso euskaldun el bilingüismo sea un fenómeno antiguo (Cf Michelena,, una de las especiales condiciones a las que ha estado sometida la evolución histórica del vasco ha sido la de largos siglos de bilingüísmo no limitado a las clases altas, que posiblemente no empezaron con los comienzos de la influencia romana?).
|
|
|
Ez dakit zer ematen didan, baina,
|
beste
behin, Xamarren harako hitz esanguratsu haiek hona iraultzeko gogoa ematen dit. Alegia,. Zer da euskararen alde egotea?
|
|
|
Hori berehala ikusiko dugu. Aurretik,
|
beste
behin harako jokabide zikoitz haren irudia bete betean jasotzen duen epitafio ezaguna: –Otso agertu nintzen argalen artean, zakur leial bezala nagusien oinpean?.
|
|
|
Atentzioa eman dio,
|
beste
behin ere, Pabloren etxeko hondakinek ketan segitzen dutela. Goizeko lehenengo txiza egin du bertan, baina ke gehiago irten da orduan, goizetako txizak hori duelako, ketsua dela.
|
|
|
Are gutxiago bat bateko egoeretan.
|
Beste
behin esango dizut: sartu Dianne horren etxean.
|
|
|
Jaiki eta egongelako sofara joan zen. Argazki albuma berriro hartuta,
|
beste
behin aztertu zituen Mireiaren erretratuak. Gaztaina koloreko ile lisoa, irribarre erronkaria...
|
|
|
–Atzo utzi zidan mezuaren arabera, duela bi aste ideia ezberdina izan zuen; ideia bandalikoa. Indarberrituta, nonbait,
|
beste
behin murgildu zen bere bilaketan.
|
|
|
–Ez zinateke kazetari txarra izango –Josebak
|
beste
behin aztertu zuen argazkia– Zer suposatzen da, zehatz mehatz, ikusi nukeela?
|
|
|
Ez zuen inork erantzun.
|
Beste
behin jo zuen, badaezpada.
|
|
|
Isiltasuna,
|
beste
behin.
|
|
|
Bizkartzain batek keinu egin zion. Bennettek hasperen egin zuen
|
beste
behin. Ameriketako Estatu Batuetako Defentsa idazkaria zen, baina ezin kaka egitera ere bakarrik joan!
|
|
|
Zarata batek eten zion haria,
|
beste
behin.
|
|
|
Iraultzaren ukazioa,
|
beste
behin, ohartu zen Oppenheimer.
|
|
|
Einsteinek bibotea laztandu zuen
|
beste
behin. Pipa ahoan sartu eta zabal zabal eseri zen, sabaiari begira.
|
|
|
Psikiatrikoan hiru hilabeteko tratamendua egin ondoren, etxera ekarri genuen aita. Medikuak, hala ere, hiru hilabete haietan emandako aholkuak oroitarazi zizkion
|
beste
behin, gure aurrean, agurtu aurretik:
|
|
2005
|
|
|
pertsonaren nortasuna ez zuela kanpoaldeak erabakitzen, barruak baizik? Eta egia ote zen, halaber, amonak
|
beste
behin esan ziona: gazteen hiztegia bospasei hitzetara murriztu zela, positiboa, negatiboa, superguai, hipergaizki??, eta hiztegi haren zeru mugatuan ez zegoela ostadarrik pizterik, berak?
|
|
|
Ondo hori ere, Gur. Gero aitortu zion birritan erratu zela, baina Irlandakoen alde behin eta etxekoen alde
|
beste
behin. Normala zela hori, partidu oso batean, laurogei minututan.
|
|
|
Osaba Simonek dio inoiz ez duela errugbiko baloi bat ikutu Gurrek.
|
Beste
behin esan zidan Gurrek Irlandako selekzioan jokatu zuela eta berak egin zuela punturik gehien eta berari esker irabazi zuela Irlandak. Holango gauzak kontatzen ditu Gurrek.
|
|
|
Pel dardarka zegoen. Frontoi ondotik igarotzean berriro ikusi nuen begi malkotsu gatibu haien pintada, eta Kixmi etorri zitzaidan
|
beste
behin burura.
|
|
2006
|
|
|
Nik, berriz, ez nuen inongo taldetan integratzeko gogorik. Neure buruarekin lasai egon nahi nuen; umeak oinez ikasten duen moduan bizitzan ibiltzen ikasi,
|
beste
behin. Momentu hartan ez zitzaizkidan axola harreman pertsonalak:
|
|
|
Hura ez zen beti bertan izaten, ur bila ere joan behar izaten baitzuen, lehen baino askoz sarriago, edo egurra txikitzera, sutarako.
|
Beste
behin, besoetan ninderamala, Afrikako ume gosekil baten moduan, ezin eutsi eta hantxe bota nuen nire kaka ura.
|
|
|
Ez zenekien, noski, besterik ezean eman nuela izena ikastaro hartan, eta ez zenuen ikusi nahi ez nintzela ikasle aparteko eta berezi haietakoa ere. Ahaleginduko nintzela agindu nizun, zure sukar hura baretzeko, eta laguntzeko gertu agertu zinen
|
beste
behin, eskola orduetatik kanpo, neuri ondo zetorkidanean. Han edo hemen bilduko ginela nahi banuen, nik nahi nuen tokian, nik nahi nuen orduan.
|
|
|
Gizon ordenatu eta ohituren zalea zarela erakutsi zenidan
|
beste
behin, lehendik ere argi ez baneukan: aurrekoan legez fakultateko kafetegian eseri ginen eta aurreko edari berak eskatu:
|
|
|
Jaun ahaltsu batek gauzak horrela eskatzea, joateko agindua baino okerragoa izan ohi da. Egia da ezinegonak eta jakin minak kilikatzen zidala arima, eta amorratzen nengoela
|
beste
behin ere etxe hartatik ihes egiteko, baina erregu haren indarra izan zen, batik bat, gau hartan festa hartara joateko irrika piztu zidana.
|
|
|
|
Beste
behin, ordaindu beharra izan genuen herrirako zubian. Katedral handiko hiriaz geroztik ikusitako herririk bikainena zirudien.
|
|
|
Munduko diamanterik handienaren truke antzarak eskatu zituzten?
|
Beste
behin, tutik ulertu gabe jarraitzen nuen. Egia zen, burutik jotzen hasita zeuden.
|
|
|
Danborrak astindu zituzten ondoren. Pontedouroko jauna ikusi nuen jauregitik irteten, pauso baldarrez,
|
beste
behin. Suge zuri begi gorria zekarren ezker besoan kiribilduta.
|
|
|
Haiek ez zituzten arto alez ase, haiek Pontedouroko diamantez bete zituzten urdailak. Erraza bezain eraginkorra,
|
beste
behin.
|
|
|
Poztasun urduriak jantzi ninduen, eta hala eta guztiz,
|
beste
behin, azken mukizua sentitu nintzen.
|
|
|
Honekin Agnes izeneko alaba izan zuen.
|
Beste
behin ere ezkondu zen. Hirurogeita hamabi urterekin eraman zuen heriotzak bere magalera.
|
|
2007
|
|
|
–Ba a zer hizkuntza ostia ikasi behar dudan!?, eta barrez lehertu ginen hirurok, eta barre algarekin nire kontra estutu zen Inma, eta txandalaren azpian bularretakorik gabe segitzen zuela konturatu nintzen, eta zakila gogortu egin zitzaidan,
|
beste
behin ere.
|
|
|
–El pueblo es, en cuanto Estado, el espíritu en su racionalidad sustancial? 587 Estatu bilakatuz, entra en la historia general del mundo, cuyos acontecimientos exponen la dialéctica [gatazkak, gerrak euren artean!] de los espíritus particulares de los pueblos, o sea, el juicio universal? 588 Estatu gisa herri/ Estatua, el poder absoluto sobre la tierra? ...ta herri/ Estatu gogoaren pizgarria, historiaren akuilua590 Honela, Herder-entzat (eta erromantikoentzat ere) imajinaezina, filosofia hegeldarrean historian ezinbestekotzat eta faktore positibotzat ematen da herri gogoen eta bortxakeriaren elkarlotura, kontsiderazio moralekin zerikusi orotatik libre (legea eta morala Estatuak ezartzen du; historiak ez du zerikusirik moralarekin) 591 Gomuta dezagun
|
beste
behin ere Zuzenbidearen Filosofiako pasarte drakoniarra. Historiaren bilakaeran estadio bakoitza herri batek errepresentatzen du:
|
|
|
Eta oso zaila da buruz ikasitakoa ahazten, batez ere, huraxe baino ez bada, paretako marrazkiarekin batera, buruan duzun gauza bakarra. Hala aritu zen B. jauna estrategiak sortzen, ahazten eta ahaztutakoari begira estrategia berriak sortzen, berriro atzendu eta,
|
beste
behin, ahaztutakoaren aurkako estrategiak sortzeko. Lau hilabete egin zituen B. jaunak logela hartan harraskarekin, ohearekin, mahaiarekin, besaulkiarekin eta barrotedun leiho itsuarekin batera.
|
|
|
Baina Svenen aitak pieza zuriekin jokatzen jarraitu zuen. Eta elurra ari zuen egun hartan ere,
|
beste
behin, zuriek irabazi zuten.
|
|
|
Dutxako manparari, amorruz ixtean, gillotina horizontal baten itxura hartu dio Selmak
|
beste
behin, eta, ilea busti dioten lehen ur tantekin batera, denda aurrean egoten diren mozkortiekin oroitu da. Hilabetean, oilasko hezurrak platerean utzita joan zaion laugarren gizona da.
|
|
|
Baina hala jazo da.
|
Beste
behin ere gertatu zitzaion. Agian behin baino gehiagotan, baina gogoratzeko modukoa izan zen hura.
|
|
|
gure partzelan ez genuen korronte hartunerik. Nire errua,
|
beste
behin ere. Lehenengo egunean, harrera tokian elektrizitaterik behar ote genuen galdetu zigutenean nik ez nuen beharrezkoa ikusi, gure behar energetikoak aseta zeuden:
|
|
|
Sararen hoztasuna ikusita, Jokinek etsi egin du azkenean. Atearen ondoan utzitako poltsak jaso,
|
beste
behin atzerantz begiratu, eta desagertu egin da. Kaxara heldu denean, produktu bakoitzak bertatik pasatzean egindako soinuarekin batera, zotin bat irten zaio Sarari.
|
|
2008
|
|
|
Eta oraingoan, Pelloren kaxa gainean ikusitakoan baino zirrara sarkorragoa eta hotzikara bortitzagoak sentitu zituen biz karrezurrean gora.
|
Beste
behin igurtzi zituen lepo ingurua eta kopeta.
|
|
|
Urte eta erdi eman zuen Saint Exuperyk Cap Juby n eta, airera begira bizi arren, saharar matxinoekin ere negoziatu behar izan zuen preso hartu zituzten pilotu batzuen askapena.
|
Beste
behin, esan omen zion basamortuko gameluzain bati berrogeita hamar egun baino gehiagoko bidaia ordu gutxitan egin zezakeela berak hegazkinari esker. Eta gamelulariak erantzun:
|
|
|
erantzun izan banio, seguru nago eskutik heldu eta presarren eramango ninduela, ez dakit nora, elbarrien komunera beharbada, hauek beti baitaude estreinatu berritan bezala, distiratsu, eta han lepoan zeraman zapiarekin eskuak atzean lotu eta, lurrean belaunikaturik, galtzen gainetik existitzen ez zen edo bere irudimenean bakarrik zegoen zerbait miazkatzen hasiko zitzaidala. Nik orduan begiak itxi eta
|
beste
behin ere miraria gerta zedin egingo nuen otoitz, beste askotan egin izan dudan bezala, trantze horretan emakume bat baraurik uztea gaizkile batek ere ezin baitezake egin, eta banekien aurreikuspen guztien kontra miraria gertatuko zela. Orduan emakumeak, halaxe irudikatu izan dut gero, jainko txiki bati bezala begiratuko zion agerpenari, eta hari begira denboralditxoa galduko zuen alferrik, harik eta nik nola edo hala eskuak askatu, galtzarbeetatik heldu eta lurretik altxatuko nuen arte.
|
|
|
Goizean etxetik atera baino lehen irakurri nuen
|
beste
behin ibilbideari eta nire eginbeharrei buruzko txostena. Aurreko egunetan pare bat aldiz egina nuen haren etxe ataritik unibertsitaterainoko bidea, gosaldua nuen kafetegian, ezagutuak nituen ordezkapen goiz horretan agurtuko nituen aurpegiak, bizkarrean joaz diosala egingo zidaten lankideak.
|
|
|
Natalie bera izan zen
|
beste
behin nire ohiko pasibotasunetik atera ninduena. Asteburu luze bateko planarekin agertu zitzaidan, Nadiak orkestrarekin atzerrira bidaiatu behar zuen batean.
|
|
|
Toallaren gainean eseri zen, ile adats eroria
|
beste
behin bildu eta ukendua zabaltzen hasi zen, eta gogoa osorik horretan zuela iruditu zitzaidan, ordura arte egindakoak ekintza horren atariko izan balira bezala. Atal bakoitzari eman zion trataera berezituak harritu ninduen.
|
|
|
–Gustatzen zait, asko gustatzen zait?, esan zezakeen gerri aldera hurbiltzen ari nintzaionean. Bere ipurmasailak miretsiko nituen
|
beste
behin, eta ukituko nituela pentsatze hutsarekin izerdi larritan jarriko nintzen.
|
|
|
Emakumeak toallaren kontra jarri zuen berriro burua, lur azpiko zarataren bat entzuteko edo, eta bi besoak zabaldu zituen, mundua besarkatuz bezala. Bere ipurmasail borobilak miretsi nituen
|
beste
behin. Emetasunaren funts guztia esfera banatu horretan laburbiltzen zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
|
Beste
behin, arrazoi zuen Nereak, ubarroiari, sakillu, esaten zaio.
|
|
2009
|
|
|
Ohiko diskrezioaz eta pentsamendu negatiboak aldenduz
|
beste
behin egin nuen pasilloan gora, mantso, arnasa kontrolatuz. Txaberren logelako atea irekita zegoen, baina hutsik.
|
|
|
Eta berriz. Eta
|
beste
behin. Hain hurbil jarri zen sorginarengandik, ia txistua bota zion.
|
|
|
Ahoa jaitsi eta hankartean gordeta daukan aienea ateratzen dio. Behin eta
|
beste
behin eta behin eta berriro.
|
|
|
Ugartek aurreko egunean Bordatxon esandakoak baieztatzea zen kontua, besterik ez. Cassanoren heriotzaren gertakari haiek,
|
beste
behin, eta gauean zehar hainbeste buelta eman nion buru-hezurraren istorio hura, batez ere. Eta noski, Ugartek esandakoaz fio ez nintzelako.
|
|
|
Kotxe baten argiek oroitzapen ilunetatik atera zuten. Aterkiarekin eta poltsarekin
|
beste
behin borrokatuz, kotxearen bidetik ahalik gehien baztertu zen. Alde zaharreko espaloiak estuak ziren.
|
|
|
eta kopa hanka fin dotoreak ipini zituen barra gainean. Berak ere trago bat onartzeko erregutu zion Arantxari
|
beste
behin, bekainak altxatuz.
|
|
|
Higanotaren eta Cassanoren historiaren berri ere jakingo zian seguruena, aipatu ez bazian ere. ?
|
Beste
behin bete zuen bere kopa. Viña Salceda botila hura erditik behera zihoan jada?.
|
|
|
Telebistara okertu nuen begirada
|
beste
behin. Albistegia.
|
|
|
Xanti aurreratu zitzaigun berriz. Ugarteri begiratu nion, laguntza eske
|
beste
behin. Sarrerako ate zuloan galdua zuen begirada, ordea, gauaren hasieran bezala.
|
|
|
Norbait bera han zegoela ohartu arte zain egon zitekeela zirudien. Haren begi urdinei begira, bere izebaz oroitu zen
|
beste
behin Arantxa. Olasorenek ere, zenbaitetan, ikusi gabe begiratzen zutela ziruditen.
|
|
|
Ezpain apurtuak mugitu gabe, isiltasunean, bere heriotzaren zergatiak galdetuz. Kontuak eskatuz,
|
beste
behin.
|
|
|
Getaria bidekoak argitzen hasiak ziren, zalantzan bezala, keinuka. Aurreneko tunel aldera begiratu zuen
|
beste
behin. Gogoa hutsik.
|
|
|
–Kukuak oker jotzen dio Perezi, ordea, eta parrokia alboko hilerri zaharrean bukatzen du, eraila.
|
Beste
behin, ez dakit ez nork ez nola, baina hari hau mantentzearren, pentsa dezagun bizardunak hil zuela, lapurtutakoa non gordetzen zuen jakiteko asmoz. Fruiturik gabe.
|
|
|
Sinetsi ezinik. Eskuak igurtzi nituen
|
beste
behin, kafe kikara edo ardo basoa inguratu ez izana damututa.
|
|
|
Poltsa barruko botilek lekua aurkitu ezinik elkarren aurka jo zuten
|
beste
behin, klin klan, euriak eta gauak hustutako kaleetan elizako kanpaien ozentasuna irabaziz. Arantxak beheko ezpainari hozka egin zion, aterkiari galtzarbean eutsi eta pisua eskuz aldatzen zuen bitartean.
|
|
|
Zekien hark baino ulertu eta irentsi behar ez zuen amua. Zazpi aldiz gutxienez idatzi eta berridatzi behar izan nuen, eta arretaz irakurri nuen
|
beste
behin. –Txanpon batzuk topatu ote dira ba, Henrike III.aren armarri eta guzti, ardura dutenak behingoz mugitzen has daitezen??
|
|
|
–Ekarri bastoia, Domingo, gaur ez zara libratuko eta bizkarreko batetik! , hura esan orduko, baina, sabelaren ahotsa entzun zuen
|
beste
behin, iraganean gorde zuèn haragiaren taupadetatik mintzatzen zitzaiona eta beste zehaztasun bat eskatzen ziona?: Ipurdiko batetik ez behintzat!
|
|
|
Osabak esaten du familian pirata bat izan genuela orain dela berrehun bat urte, eta haren arima ote den, itsasoan berrehun urtetan ibili ondoren etxera itzuli dena, atseden hartzera eta etxekoei babes ematera. Osabak behin ikusi zuen, eta nik
|
beste
behin, bere izara zuriarekin?
|
|
|
Credo in unum Deum; orain, beste bat zen egoera, bihotza zuen sutan eta bihotza zuen?, baina, egoerak egoera, antzeko zerbait sentitzen zuen, ziurtasun ziur bat, nolabait esatearren?, beste su hark, gorrotoaren suak? itun zaharreko Jainkoaren irudira
|
beste
behin eraman, bere iruditegi pertsonalaren ardatzetako bat zuèn irudi hura, eta esanarazi balio bezala:
|
|
|
Ondoren, aizto moduko bat sartzen zaio begi globoaren eta betazalen artetik, garunean barrena, lobulu frontaleraino. Freemanek izotza txikitzeko labana erabiltzen zuen. Bekokiaren erdiko partean dagoen garun zatia da lobulu frontala, eta aiztoaren muturra bertaraino heltzen denean, ebaki bat egiten da alderik alde,, tresna alde batetik
|
bestera
behin eta berriro mugituz?.
|
|
|
Collet Riera andreari deitu nion
|
beste
behin. Begiratzeko berriro mesedez, beste behin, ea Higinia Luzen argazkia agertzen zen haiek Auschwitzeko museotik berreskuratu zituztenen artean.
|
|
|
Collet Riera andreari deitu nion beste behin. Begiratzeko berriro mesedez,
|
beste
behin, ea Higinia Luzen argazkia agertzen zen haiek Auschwitzeko museotik berreskuratu zituztenen artean. Kosta egiten baitzitzaidan pentsatzea, alemanen antolamendu bikaina ezagututa, hain zuzen ere Higinia Luz Goñi Aiestaranen argazkia galduta egotea.
|
|
|
Idatzitakoak oso ondo islatzen zuen gerra garaian nagusitu zen mendeku gosea. Frogatzen baitzuen,
|
beste
behin, gerran ia ezinezkoak direla egia eta justizia. Hori bazekien, berak ere pairatu behar izan zuelako, bere azalean pairatu ere, justiziarik eza, eta hurbileko batzuei aitortu zien beldur zela ordenako nagusiek balizko argitalpena oztopatuko ote zuten.
|
|
|
|
Beste
behin, 1938ko maiatzaren 12an, Alcañiz herriko bederatzi preso deitu zituzten fusilatzeko. Horietako bat 21 urteko Maria de Asis Figueras zen.
|
|
|
Osabak esaten du familian pirata bat izan genuela orain dela berrehun bat urte, eta haren arima ote den, itsasoan berrehun urtetan ibili ondoren etxera itzuli dena, atseden hartzera eta etxekoei babes ematera. Osabak behin ikusi zuen, eta nik
|
beste
behin, bere izara zuriarekin...
|
|
|
esan nahi baita Teofilo Mariak guztiz berreskuratu behar zuela harrotasun galdua, harrokeriari ere muzin egin gabe; nola egin hori, ordea, bera belaunikarazi zuena berak belaunikarazi ezean?; hantxe gakoa!; eta, halere, hainbeste handitu zitzaion Teofilo Mariari Nikolairenganako gorrotoa –arnasaldi bakoitzean bereganatzen zuèn nazka Nikolairen aurkakoa zen jada–, non, azkenean, gorrotoak piztarazi eta indarberritu baitzuen; Teofilo Mariak garbi gogora zezakeen ganbaran egindako lehen egunsentia, noiz eta argi errainu haiek sartu baitziren, haurtzaroko estanpa hartara eraman eta esanarazi ziotenak: Credo in unum Deum; orain, beste bat zen egoera –bihotza zuen sutan eta bihotza zuen sabaileiho–, baina, egoerak egoera, antzeko zerbait sentitzen zuen –ziurtasun ziur bat, nolabait esatearren–, beste su hark –gorrotoaren suak– itun zaharreko Jainkoaren irudira
|
beste
behin eraman –bere iruditegi pertsonalaren ardatzetako bat zuèn irudi hura– eta esanarazi balio bezala: " Jauna, Jainko ahalguztiduna, Israelen Jainkoa,/ susper zaitez sinesgabeok zigortzeko,/ ez izan traidore zital horien gupidarik!"; Teofilo Mariak, beraz, bere azalari zeriòn usain nazkagarri hura zuen, Nikolairenganako gorrotoa zuen –hazi baten eta arnasaldi baten tamainakoa zena, baina biriken neurrikoa egin zena, arnasaldiz arnasaldi–, bere harrotasun hura zuen, harrokeriatik ere asko zuena, eta bere gose aseezin hura zuen –hura, batez ere–, mendekurako deia ere bazena:
|
|
|
–Ekarri bastoia, Domingo, gaur ez zara libratuko eta bizkarreko batetik! –hura esan orduko, baina, sabelaren ahotsa entzun zuen
|
beste
behin, iraganean gorde zuèn haragiaren taupadetatik mintzatzen zitzaiona eta beste zehaztasun bat eskatzen ziona–: Ipurdiko batetik ez behintzat!
|
|
2010
|
|
|
Hala, bada, meza ematera nindoan Susana enean, ohi bezala; meza ematen hasi baino lehen, ordea, Francoz aritu zitzaidan
|
beste
behin Teofilo Maria: Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko buruzagi gurutzatua izan zela, hau eta beste; hain bukatu nuen kokoteraino, non, meza emateko orduan, ez bainuen kardinal primatuaren agindua bete; ederki ohartu zen hartaz Teofilo Maria, meza bukatu ez beste hartu baitzidan kargu, gurpil aulkian ziztuan hurbiltzen zitzaidala:
|
|
|
–Zatoz bihar ganb??; baina orduan ere airerik gabe gelditu nintzen, ahoskatzen ari nintzèn esaldia etenda, ez aurrera ez atzera? harik eta, oztopoa gainditu ezinik, esaldiari
|
beste
behin ekin nion, alferrik?, berriro jiratu eta aurrera egin nuen arte, lasterka, kanpoko aldera.
|
|
|
Horra esperientzia hartatik atera nuen lezioa: behin izan nintzen, bai, heroi, baina nekez izango nintzen
|
beste
behin, neure borondatez behintzat?
|
|
|
Eta, hala ere, aho horretatik entzutea, berriz ere,
|
beste
behin bakarrik, horra eskatuko nukeena, kentzen zaizkidan berrogei urteon truke.
|