|
2008
|
|
|
Orain arte, gehienetan Echepareren neurtitzak
|
beste
autore batzuenekin alderatuz, galde horri erantzutera saiatu diren autoreek bi alderditara jo dute: Frantziako aldera batzuek:
|
|
|
Horregatik berak darabiltzan kopuruak eta nik eskura ditudanak ez dira osoki berdinak. Hala ere, erreferentzia gisa oso baliagarriak dira, batez ere
|
beste
autore batzuekin alderatzen dituelako. Zentzu horretan Iztuetak ikerketa ildo interesgarria ireki du eta bide horretan gehiago sakontzea luke.
|
|
|
Musikologoak izan dira ataza hori burutuko dutenak. Izatez Arana Martijak eta
|
beste
autore batzuk jada egin dituzte lan interesgarriak arlo horretan135, nahiz oraindik zer ikertu egon. Liburu honetan ohar batzuk egitera mugatuko naiz bilbotar apaizaren fazeta hau bere garaiko testuinguru sozial eta ideologikoan kokatzeko, obren deskribapen exhaustibo eta analisi propioki musikaletan sartu gabe.
|
|
|
izengoitipean, argi baieztatzen zuen ordurako Wagner bera garaiko entzulegoarentzat nekagarri egiten zela169 Horrek guztiak azaltzen du Azkueren porrota euskal konpositore nazional izateko saioan. Musikan Azkue bezain euskal bokazio nazional nabarmena ez zuten
|
beste
autore batzuk (euskara ez zekitenak, edota euskal musika soilik egin gura ez zutenak) baina akaso talentu handiagokoak zirenak, geratu dira posteritaterako «euskal musiko» gisa kontsakratuta (Guridi, Usandizaga, Sorozabal...). Azkue, konpositore gisa baino, musika biltzaile moduan gogoratzen da, bere herri kantuen bildumagatik.
|
|
|
Nolanahi ere, kazetaritzaren testuinguru historiko orokorra eta aldizkari jakin batzuen gaineko analisia nahikoa sakondu gabe utzi du. Atal honetan, Díaz Nociren eta
|
beste
autore batzuen ekarpenak aintzat hartuz (Iztueta, Zalakain, etab.), hutsune horiek betetzen saiatu naiz, bereziki Azkuerekin lotutako kasuak aztertuz.
|
|
2010
|
|
|
Beharrik,
|
beste
autore batzuk ere ohartu dira ilokuzio pragmatikaren enuntziatuz enuntziatuko muga honetaz, eta gainditzeko irtenbideak seinalatu dituzte. Guztiarekin ere, sermoien irakurketatik eratorrita (zentzu efektu gisa), testua testu bat baino zerbait gehiago dela esan dugunez, eta zeharkako hizketa egintzen problematikaz hitz egin dugunez, honako galdera hauek derrigorrez planteatu behar dira:
|
|
|
Oraintsuago,
|
beste
autore batzuek ere arazo bera planteatu dute, hau da, egintzak multzokatzearena eta hierarkizatzearena. Blum Kulka, House & Kasper lirateke lehenak (1989:
|
|
|
Horixe diote
|
beste
autore batzuek ere. Brandt & Rosengren autoreen arabera (1992, idem) egintza subsidiarioen egitekoa egintza dominatzailearen berri ematea litzateke.
|
|
2012
|
|
|
aro iluna (675), erdi aroa(), aro modernoa() eta aro postmodernoa (1875 gaur arte) (Toynbee 1954).
|
Beste
autore batzuek, ordea, ez dute zilegitzat jotzen aro aurremodernoaren, modernoaren eta postmodernoaren arteko bereizketa. Izan ere, azken hamarkadotako aurrerapen teknologikoek eta nazioarteko harremanek merkatuak gidatutako garai berri bat markatzen duten arren, hainbat ideia modernok, baita hainbat ideia aurremodernok ere, oso sustraituta jarraitzen dute gizarte askotan.
|
|
|
Era berean, ezin da esan Arestiren sorkuntzazko lanak ere esklusiboki Arestirenak direnik, sarri nabari baitaitezke haietan beste literatura batzuetako lanen oihartzunak edota
|
beste
autore batzuen lanekiko testuartekotasun harremanak. 1960an Olerti aldizkarian argitaratu ziren Arestiren 200 puntu edo poemek, esate baterako, Nietzcheren Also sprach Zarathustratik eta Bibliaren hainbat pasartetatik edaten dutela esan izan da (Zelaieta 1985:
|
|
|
3).
|
Beste
autore batzuek bestelako terminologia erabili izan dute zeharkako itzulpenak izendatzeko: relay translation, chain translation, double translation, secondary translation, Weiterübersetzung, Übersetzung aus zweiter Hand, mediated translation...
|
|
|
–benetako? itzulpenen artean tartekatzean, edota, alderantziz, sorkuntzazko lan originalak
|
beste
autore batzuen aipuen itzulpenez hornitzean eta beste idazle batzuen testuetan oinarritutako imitazio, bariazio edo berridazketak egitean.
|
|
|
Hausnarketa horiek, gainera, isla argia dute Sarrionandiaren lanetan:
|
beste
autore batzuen testuetan oinarritutako bariazio, imitazio eta berridazketak, esaterako, itzulpenaren eta sorkuntzaren arteko hirugarren espazio batean leudeke: guztiz originalak izan gabe (beste testu batean baitute jatorria), ez dira itzulpenaren definizio hertsiaren arabera sailkatzekoak ere (itzultzailearen esku hartzea hainbesterainokoa da, non obra berritzat jo behar baitira).
|
|
2014
|
|
|
Eta azken urratsak, erabakigarrienak, gerraondoan egin ziren. Hor abiadura azkartu zen eta batasunerako bilakabide hori, aurre ko mendeetan idazlez idazle eta denboran zehar astiro garatua, nolabait laburtu eta azeleraturik, berdin ikus dezakegu Gabriel Aresti eta bere garaiko
|
beste
autore batzuen idazbide pertsona letan ere. Gabrielek obra batzuk bizkaieraz idatzi zituen, ondoren gero eta gipuzkoar eta lapurtar elementu gehiagoz osatu zituen, eta azkenean Hegoaldeko euskaldunon muga esparrua gainditu zuen, Pirinioez bestaldeko euskaldunengana heldu eta Euskal Herria osoa besarkatu arte.
|
|
2016
|
|
|
Ipar Euskal Herriko literaturak, apezen eskutik etorri zelarik, Elizaren inguruko gaiak landu zituen askotan.
|
Beste
autore batzuek, eta Jean Etxepare Larzabalen aitzineko belaunaldiko autoreak beste eremuak hunkitu zituzten, kazetaritzari eta saioari lotu literatura plazaratuz. Euskal Herria, euskaltasuna, horren aldeko lana goraipatu duen bezala beste autorerik ez dago.
|
|
|
Euskal Herrian ahantzitako gertakizuna aipatzen da,
|
beste
autore batzuek landu zuten gaia da. Politikaren eragina erakutsia zaigu, fedearen defentsan hiltzera prest izaten ahal dela erakutsiz, baina bigarren zentzua ere ikusten da gazte militanteak babesten zituen apaizaren hitzetan.
|
|
|
Horrez gain, gaurko garaiari helduz, saiatu gara
|
beste
autore batzuengana jotzen, baldintza berdintsuetan sorkuntza lana eramaten zutenengana, zer gogoeta zeramaten haien literatura sorkuntzari buruz, antzerkigintzaren munduan, zer zailtasun bizi zituzten beste autore batzuekiko parekatuz.
|
|
|
Horrez gain, gaurko garaiari helduz, saiatu gara beste autore batzuengana jotzen, baldintza berdintsuetan sorkuntza lana eramaten zutenengana, zer gogoeta zeramaten haien literatura sorkuntzari buruz, antzerkigintzaren munduan, zer zailtasun bizi zituzten
|
beste
autore batzuekiko parekatuz.
|
|
|
Antzerki hau Jean Louis Barraultek antolatu zuen eta eman, 1937an, Parisen.
|
Beste
autore batzuk aipatu behar ditugu, gaur egun teatro espainolaren hastapen horien itzulia egiteko, eta Urrezko Mende honen jorratzeko. Antzerkiarekiko interesa handia izaki, mota eta forma guzietako teatroa bizi da gizartean, pastoralak, auto sakramentalak, komediak, hiru agerraldirekin Lope de Vegaren eraginez, Lope de Ruedaren pasoak, entremesak Cervantesek sortuak, pasoak baino finagoak, eta antzokiak agertzen hasi ziren Madrilen.
|
|
|
|
Beste
autore batzuek antzerkigintzan jarraitu zuten XX. mende honen hasieran. Jose de Elizondo 1907an Elgoibarren Idartzako Jauna lanarengatik sariztatu zuten, 1915ean Dollorra lanarengatik.
|
|
|
Baina
|
beste
autore batzuk ere aipatzeke daude, hauek ere antzerkigintzaren historia direlako. Lehenik, 1915ean, Arantxa lanarengatik saritua izan zen Francisco Aristegi.
|
|
2021
|
|
|
4139) bost DM mota bereizten dituzte (informazioaren egituratzaileak, lokailuak, birformulatzaileak, operadore argumentatiboak eta elkarrizketa markatzaileak), eta lokailuetatik aparte sailkatzen dituzte birformulatzaileak.
|
Beste
autore batzuek, berriz, bi multzo nagusitan banatzen dituzte DMak (lokailuak eta operadoreak) eta lokailutzat jotzen dituzte birformulatzaileak (Garcés 2008; Fuentes 2009; Martí 2008, 2011).
|
|
|
(Leizarraga). Lapurdiko
|
beste
autore batzuek ere maiz erabiltzen dute aldaera hau, oso arrunta da: Baina Zokoako elizara biltzen direnak ez dira baitezpada Zokoa bertakoak:
|