|
2001
|
|
|
Horrenbestez, marmelada edo fruta lehorrek egoera egokian luzeago irauten dute fruta freskoak baino, esne kondentsatuak gehiago esne freskoak baino, bakailao lehorrak edo gazituriko
|
beste
arrainek beren kide freskoek baino, etab.
|
|
|
Horrelako gantz azidoen edukia guztiaren %1 ingurukoa da, hau da,
|
beste
arrain askoren mailaz gainetik dago.
|
|
|
Kontserbako atunaren kolesterol edukia aldatu egiten den arren, ehun gramoko 65 miligramo inguru dabil beti, hau da,
|
beste
arrain eta molusku batzuek (sardinak edo muskuiluak, adibidez, 100 mg/ 100 g daukate) baino gutxiago du.
|
|
|
Omega gantz azidoak ditu; guztizko kolesterola eta odoleko triglizeridoak murrizten dituen gantz mota bat da, eta, gainera, odola diluitzen du, eta horrek koaguluak edo tronboak sortzeko arriskua murrizten du. Horregatik, hegaluzea eta
|
beste
arrain urdin batzuk kontsumitzea gomendatzen da, gaixotasun kardiobaskularren arriskua murrizten laguntzen baitute. Azido uriko edo tanta kopuru handia dagoenean bakarrik ez da komeni erabiltzea, purina kantitate handiak baititu eta organismoan azido uriko bihurtzen baitira.
|
|
|
Artean, arrain txiki lohiak jaten ziren Goioren etxean, amak arrainpartea baitzuen. Bisigua eta bainapatatak, txitxarroa eta arroza, itsukia eta garbantzua, lirioa eta berakazopa, legatzetan ari zirela harrapaturiko
|
beste
arrain zantarrak, bentara ateratzeko gauza ez zirenak.
|
|
|
Handiak eta ttikiak. Batzuk berdelak beste batzuk atunak; baina den denok dugu gu baino handiagoa den
|
beste
arrain bat gu jateko zain.
|
|
2002
|
|
|
Kai aldian alaitasuna da nagusi. Arin jentia batera ta
|
bestera
arrain karriuan. Kabanetan be, urduri dabiltzaz lanian.
|
|
|
Bokazio aitzindaria Enpresa honen aitzindariak aurreko belaunaldikoak dira. “Nire aita izan zen Espainiako lehen arrain haztegia 1955ean”, eta gaineratu zuen, Espainian
|
beste
arrain haztegi batzuk ireki ondoren, urak ekoizpen mota horretan duen garrantziaz ohartu zela. Hala, lehiaketa publiko baten bidez, Riofriok baldintza egokiak betetzen zituela ikusi zuen eta bere negozioa Nafarroatik Granadara eraman zuen 1963an.
|
|
|
Gobernuak berriki egindako azterketa baten arabera, arrain kontsumoa animalia proteinaren kontsumo nazionalaren %3tik %9ra igotzea aurreikusten da. Al Thobaitik dioenez, helburua ez da soilik herrialdearen eskaria xurgatzea, baizik eta “Asiako hego ekialdeko
|
beste
arrain haztegi eta esportatzaile batzuekin lehiatzea”. Penaeus Indicus izkira zuria gaixotasunekiko erresistentziagatik ikertzeaz gain, Zentroak ur gezako arrainak hazten ere hasi da, boulti izeneko tokiko espeziea, esaterako.
|
|
|
Penaeus Indicus izkira zuria gaixotasunekiko erresistentziagatik ikertzeaz gain, Zentroak ur gezako arrainak hazten ere hasi da, boulti izeneko tokiko espeziea, esaterako. Ikertu diren
|
beste
arrain espezie batzuk hammour, nagel eta taradi izenekoak dira, seajanaz gain, azkar hazten dena eta sei hilabetera merkaturatu daitekeena. Arrain hazkuntzaren kostuak murrizteko, ikertzaileek kostu txikiko pentsu bat sortu dute, oilasko, soja, arto, garagar, bitamina eta mineral hezurrez osatua, eta, FAOk dioenez, etengabeko kalitate kontrolpean dago.
|
|
2003
|
|
|
Ur Freskoaren eta Hazkuntzaren Akuikulturarako ARSren Zentro Nazionalak (NCCWA, ingelesezko sigletan) egindako azterlan berri batek arrainen genetika eta hazkuntza, uretako animalien osasuna, nutrizioa, produkzio sistemen garapena eta ingurumen gaiak aztertzen ditu. Lehen ikerketak ortzadar amuarrainei eta salmonid familiako
|
beste
arrain batzuei zuzendu zaizkie. Etorkizunean aztertutako beste espezie batzuk otso marraduna eta perka horia izan daitezke.
|
|
|
Etorkizunean, uste da ziztaden ordez jarriko direla, eta immunizazioa herri bakartuenetara fruta, barazki edo arrain gisa iristea erraztuko dutela. Oraingoz, aurkikuntza baserriko animaliei edo
|
beste
arrain batzuei bakarrik aplikatu ahal izango zaie, genetikoki eraldatutako animalia produktuen giza kontsumoa oraindik ez baitago onartuta. Jateko txertoen ikerketa duela urte batzuk hasi zen, eta orain arte hainbat elikagaitan aztertu da, hala nola patatetan, bananoetan, artoan, arrozean, sojan eta garian.
|
|
|
–Ba bide batez paperik gabeko
|
beste
arrain batzuk ere enbarkatzen direla, eta ez edonolakoak, arranoa!
|
|
2004
|
|
|
Animalia horien gorozkien bidez, parasitoaren arrautzak askatzen dira itsasora, eta krustazeo txikiek irensten dituzte. Krustazeo horiek, era berean,
|
beste
arrain eta zefalopodoak jaten dituzte, hala nola txokoa edo txibia, non larbak heltzen baitira. Ugaztunek eta arrain handiek, hots, behin betiko ostalariek, irensten dituztenean ixten da ziklo biologikoa.
|
|
|
Behi esneari alergia diotenak ahuntz esneari edo ardi esneari ere bai, baina ez animalia horien haragiari edo epitelioei. Mihi arrainari alergia diotenak, adibidez,
|
beste
arrain espezie batzuei izan dakizkieke, baina ez nahitaez itsaskiei (moluskuak edo krustazeoak). Erreaktibotasun gurutzatu bat ere ikus daiteke lekadunen (dilistak, garbantzuak, babak, ilarrak) eta gramineoen (gari irina, zekalea, garagarra edo artoa) artean.
|
|
|
Hori dela eta, maiz jateak, hainbat ikerketaren arabera, ondorio onuragarriak dakartza epe ertain eta luzera. Horregatik, produktu horien kontsumoa sustatu nahi da, eta konposatu horiek hainbat produktutan (esnea eta deribatuak, esaterako) sartu nahi dira; horrez gain, haragia,
|
beste
arrain batzuk eta are arrautzak ere.
|
|
|
Animalia horiekin espezie kopurua handitu egiten da, 126 espezie sartu arte, baina akuarioak 250 espezie hartzeko gaitasuna du guztira. 20 egun barru, gutxi gorabehera, 150 bat berdel sartuko dira,
|
beste
arrain batzuen artean. Itsas animalia berriak sartu ahala, 740 metro kubiko ur dituen akuario honen maizterrak erritmoa bizkortzen hasi ziren.
|
|
|
Haragia mineral iturri garrantzitsua da, bereziki potasioa, fosforoa, sodioa, burdina, magnesioa, zinka eta abar. Osaeran bitamina ugari daude, baina kopuru txikiagoetan
|
beste
arrain batzuenak. Konposizio taula (100 g ko zati jangarria) Kaloriak Proteinak (g) Koipeak (g) AGS (g) AG (g) AGP (g) Potasioa (mg) Fosforoa (mg) Magnesioa (mg) 70,1 22:00 5,9 1,7 2,1 1,6 239 236 24 AGS:
|
|
|
Itsasoan, aldiz, kontrakoa egiten dugu:
|
beste
arrain batzuez elikatzen diren arrainak jaten ditugu, eta baserrietan hazten saiatzen garen arrain berak dira. Hala ikusita, atuna edo izokina ez dira aukera ona.
|
|
2005
|
|
|
Meroak ere balio biologiko handiko proteina kopuru handia ematen du eta bere haragia mineral iturri garrantzitsua da, bereziki potasioa, fosforoa, sodioa, burdina, magnesioa, zinka eta abar. Hainbat bitamina dituzte, baina
|
beste
arrain batzuek baino gutxiago. Konposizio taula (zati jangarriaren 100 g ko) Kaloriak Proteinak (g) Koipeak (g) AGS (g) AG (g) AGS (g) Potasioa (mg) Fosforoa (mg) Magnesioa (mg) 118 16 6 0,9 1,8 2,8 255 210 20 AGS:
|
|
|
Itsasoko produktuak Arrainak ezinbesteko elikagaiak dira lapona sukaldaritzan. Kozinatzea nolanahi ere, izokina da bere ordezkari nagusia, baina
|
beste
arrain batzuk, hala nola, hareatza marinel edo labean, eta baita lotak ere. saltsan eta, jakina, ketutako arrain guztiak espezialitate handiak dira gastronomia.
|
|
|
Azken urteotan, ordea, nabarmen handitu da arabaren ugaritasuna mendebaldeko Mediterraneoan. Ur beroetako
|
beste
arrain batzuen banaketan aldaketak ikusi ditugu, hala nola anjova (Pomatomus saltatriz), kirol arrantzan oso balioetsia. Baita fadria ere, tamaina txikiko eta kolorazio oso ikusgarriko labridoa, 1980ko hamarkadaren hasieran Balear Uharteetara eta ekialdeko Mediterraneora mugatzen zena.
|
|
|
Bitaminetako batzuk B taldekoak dira, hala nola B3 eta B12 bitaminak. B3 bitaminaren batez besteko edukia du,
|
beste
arrain batzuen kopuruarekin alderatuz gero. Bitamina horrek makronutrienteek (karbohidratoak, proteinak eta gantzak) duten energiaren aprobetxamenduan, hormona sexualen ekoizpenean eta glukogenoaren sintesian (gibeleko eta muskuluko glukosa erreserba) parte hartzen du.
|
|
2006
|
|
|
Ongi burututako produktua da hau: pisuan eta etiketan ia akatsik ez; zazpi laginak egoera higieniko sanitario egokian daude, ez dute freskotasun alorrean akatsik, kalitate komertzialeko akatsik ere ez eta lagin guztietako arraina atun argia (Thunnus albacores) da, ez
|
beste
arrain merkeagorik.
|
|
|
Latako arrain espeziea zehazteko ADN a aztertu da: egiaztatu denez eta arauak xedatua duen legez, lagin denek atun argia dute osagaia (Thunnus albacores), ez
|
beste
arrain merkeagorik.
|
|
|
Hortzetan eta ahoaren forman antzematen zaiezer jaten dutenâ? ¦ Adibidez, batzuen ahoa terminala da: burugainean dute ahoa, eta horrela biltzen dituzte haziak, loreaketa hostoakâ? ¦ Aldiz,
|
beste
arrain batzuk detritu jaleak dira, urazpiko mikroorganismoak jaten dituzte, eta ahoa behekoaldean dute.RAMIRO [01.40.25] Ibaiko arrainen artean, arrain katuaren hortzekplaka forma dute: ikusi, adibidez, gazte hau.
|
|
|
Esan da akuikultura ez dela oso eraginkorra energiari dagokionez. Jaten ez dugun itsasoko arrain bat erabiltzen ari gara gehiago gustatzen zaigun
|
beste
arrain bat elikatzeko. Balantze energetikoa negatiboa da:
|
|
|
Mihi arraina zuria da, eta horregatik da hain koipetsua. Kopurua mihi arrainak dituen proteinen kopurua ez da oso handia,
|
beste
arrain batzuekin alderatuz gero, nahiz eta jotzen diren balio biologiko handikoa, oinarrizko aminoazido guztiak dituelako. Mihi arraina iodo asko duelako nabarmentzen da, mineral hori ezinbestekoa baita ongi funtzionatzeko.
|
|
|
B12 bitamina, animalia jatorriko elikagaietan soilik, haragi, arrain, arrautzak eta esnekiak. Mineralen artean, potasioa, fosforoa eta magnesioa, ordea, kantitate ertainetan aurkitzen da
|
beste
arrain batzuekiko. Aldiz, edukia handia da marraren sodioa beste arrain batzuen aurrean miligramo sodio kada100 gramoko.
|
|
|
Mineralen artean, potasioa, fosforoa eta magnesioa, ordea, kantitate ertainetan aurkitzen da beste arrain batzuekiko. Aldiz, edukia handia da marraren sodioa
|
beste
arrain batzuen aurrean miligramo sodio kada100 gramoko. Hala ere, kopuru hori 3 aldiz txikiagoa da arrain kontserbek duten sodio kantitatea.
|
|
|
Aingiraren proteina edukia ez da gainerako arrainena baino handiagoa. Eta arrain horrek ematen duen bitamina eta mineral kopuruari dagokionez, B1 eta B2 bitaminak, potasioa, fosforoa, burdina, iodoa eta zinka dira, nahiz eta elikagai horietako bakar bat ere ez den nabarmentzen
|
beste
arrain batzuekin alderatuta, zinka izan ezik, aingira baita mineral horretako arrainik aberatsena. Aingira errezeta batekin harritzeko moduak Aingiraren haragia oraindik probatu ez duten pertsona asko dauden arren, hori egin dutenak eta egiteko ohitura dutenak, bere haragiaren leuntasun eta zaporeagatik harritzen den arraina dela diote.
|
|
|
Haren gantza, nagusiki, asegabea da, eta, beraz, egokia da bihotz hodietako gaixotasunak prebenitu eta tratatzeko dietetan, hori bai, gantz egokiekin kozinatuz, hala nola oliba olioarekin edo hazi olioarekin. Erraz digeritzen da eta B multzoko bitaminak ditu
|
beste
arrainekin alderatuta kopuru txikiagoan, nahiz eta A eta bitamina lipodisolbagarrien ekarpena nabarmentzen den. Bere mineraletatik fosforoa, potasioa, magnesioa eta burdina nabarmentzen dira.
|
|
|
Sukalde ondoko gelatik zetozela ematen zuen.
|
Beste
arrain zati bat sartu nuen ahoan eta beste trago batekin lagunduta. Beste zati bat eta tragoa.
|
|
2007
|
|
|
Ostikada bat eman diot arrainari, lakura buelta dadin,
|
beste
arrain batzuen edo Nessieren beraren bazka izan dadin, eta, egin duen zaratagatik, nahiko urrun bidali dudala uste dut. Eta orduan sentitu dut.
|
|
|
Denbora guztian zehar, lapikoa mugitu egin behar da, kulunka mugimenduak eginez, poliki poliki eta leun. Pil pilare saltsa bakailaorik gabe ere presta daiteke
|
beste
arrain batzuekin laguntzeko, eta bere arantzak bakarrik erabiltzen dira saltsa ligatzeko.
|
|
|
Kutsatzaileen beste sarrera bat, nagusia eta ondo ezaguna, pentsuaren bidez elikatzen dira arrainak. Pentsu hori aldez aurretik kutsatzaileak pilatu dituzten
|
beste
arrain batzuen olio eta haragiz osatuta dago. Ez da arrain haztegiko arrain kutsatzaileen mailak kezkatzen dituen lehen aldia, nahiz eta ikerketa batzuek frogatzen duten akuikultura produktuak ez duela beti izaten erauzketa arrantzak baino kutsatzaile gehiago.
|
|
|
arrain pelagikoak, modu gutxi asko jarraian igeri egiten dutenak, hala nola, sardina edo berdela; eta arrain demertsalak, hala nola legatza eta bakailaoa, aldian aldian mugitzen direnak. Arrain motak bereizteko, muskulu ehuna hartu behar da kontuan; horregatik deitzen zaie batzuei arrain zuri eta
|
beste
arrain urdin batzuei. Pelagikoetan, muskuluaren %48 inguru iluna izan daiteke, eta horregatik deitzen zaie arrain urdin.
|
|
|
Laster jakingo dugu zer kalte eragingo dion fuel orbanak zetazeo horien habitatari”, esan zuen WWFko kideak. Arrainei dagokienez, fuel olioa garbitzen parte hartzen duten ehunka boluntariok aurkitutako espezie gehienak antxoak eta tamaina txikiko
|
beste
arrain batzuk dira. “Isurketak ekosisteman duen eragina fuel olioa biltzeko abiaduraren araberakoa izango da neurri handi batean.
|
|
2008
|
|
|
Labrido garbitzailea (Labroides dimidiatus) arrain tropikal bat da, eta
|
beste
arrain batzuk garbitzetik bizi da. Sinbiosi mota bat da; beste arrainentzat zikinkeria dena labridoarentzat janaria da,
|
|
|
Labrido garbitzailea (Labroides dimidiatus) arrain tropikal bat da, eta beste arrain batzuk garbitzetik bizi da. Sinbiosi mota bat da;
|
beste
arrainentzat zikinkeria dena labridoarentzat janaria da,
|
|
|
Labrido garbitzailea (Labroides dimidiatus) arrain tropikal bat da, eta
|
beste
arrain batzuk garbitzetik bizi da. Sinbiosi mota bat da; beste arrainentzat zikinkeria dena labridoarentzat janaria da, eta, beraz, bientzat da ona garbiketa lana.
|
|
|
Labrido garbitzailea (Labroides dimidiatus) arrain tropikal bat da, eta beste arrain batzuk garbitzetik bizi da. Sinbiosi mota bat da;
|
beste
arrainentzat zikinkeria dena labridoarentzat janaria da, eta, beraz, bientzat da ona garbiketa lana. Bestalde, sinbiosiaren ezaugarri garrantzitsu bat da beste arrainek ez diotela eraso egiten garbitzaileari.
|
|
|
Sinbiosi mota bat da; beste arrainentzat zikinkeria dena labridoarentzat janaria da, eta, beraz, bientzat da ona garbiketa lana. Bestalde, sinbiosiaren ezaugarri garrantzitsu bat da
|
beste
arrainek ez diotela eraso egiten garbitzaileari. Eta adituek aurkitu berri dutenaren arabera, hori ez da labridoarekin bakarrik betetzen, baizik eta garbiketa gunearen barruko espezie guztiekin.
|
|
|
esaten zien komunitateko mojei noiznahi?, horregatik joan zitzaizkion, beharbada, senari lotuago daude erraiak buruari baino, eta sena burua baino azkarragoa da?, kontrako eztarrira aita karmeldarrak areto kapitularrean egindako txantxak, arrain hezurrak balira bezala. Une hartan, gainera,
|
beste
arrain hezur bat irentsi behar izan zuen; izan ere, frai Millanek. Lapurra ni naiz, beraz, baina ez naiz hiltzailea, eta barkatuko ahal didazue!, esan zuèn mementoan doi, Ernestinak aita karmeldarraren sermoi osoan egin ez zuena egin zuen:
|
|
|
NARRATZAILEA Dena den,
|
beste
arrain batzuk harrapatzeko amu gisa erabil ditzakegu.
|
|
|
Anisakisari, bizpahiru zentimetroko bizkarroi garden bati, Kantauriko legatzean ostatu hartzea gustatzen zaio. Harrak eragiten dituen gaitz gastrikoak harrapatzeko arriskua handiagoa da hemen
|
beste
arrain espezie batzuetan baino, batez ere kontsumitzen den legatza 24 orduz izoztu ez bada eta gordinik, marinatuta edo gutxi eginda badago. Tunidoen familiari, berriz, anisakisak gutxien eragiten dio, sabeleko barrunbeetan eta arrainen muskuluetan ezkutatzen baita.
|
|
|
umore kaltegabe bat zen, sekula ez irreberentea, inor mintzea bilatzen ez zuena, baina ama nagusia bere onetik ateratzen zuena, zergatik... eta ama nagusiak espazio sakratuei buruzko ikusmolde estu bezain hertsia zuelako –" Jainkoaren etxea erabateko begirunearen etxea da" esaten zien komunitateko mojei noiznahi–, horregatik joan zitzaizkion, beharbada –senari lotuago daude erraiak buruari baino, eta sena burua baino azkarragoa da–, kontrako eztarrira aita karmeldarrak areto kapitularrean egindako txantxak, arrain hezurrak balira bezala. Une hartan, gainera,
|
beste
arrain hezur bat irentsi behar izan zuen; izan ere, frai Millanek" Lapurra ni naiz, beraz, baina ez naiz hiltzailea, eta barkatuko ahal didazue!" esan zuèn mementoan doi, Ernestinak aita karmeldarraren sermoi osoan egin ez zuena egin zuen: barre txiki bat, baita, barrearekin batera, ama nagusiarengana jiratu ere; ama nagusiak, ordainean, are gehiago zurrundu zuen kopeta, eta are gehiago bildu zituen begiak, keinu bikoitz harekin Ernestinari zera esan nahi balio bezala:
|
|
2009
|
|
|
Baina, elikagaien sailera baino lehen, akuikulturakora iritsi zen zebra arraina AZTI Tecnalian. Logikoa zen; gizakiarentzat eredu egokia bazen, hainbat eta hobea izango zen
|
beste
arrain batzuentzat. Beraz, haztegiko arrainen gaixotasunen gene erresistenteak ikertzeko erabiltzen hasi ziren, hala nola erreboiloarenak edo amuarrainarenak.
|
|
|
Baita esan nahi zuena ere. Baina, harria itsasora bota ondoren, antxoak harrapatzeko balio zuenak
|
beste
arrain handiagoentzako ere balioko ote zuen pentsatzen jarri nintzen. Marrazoek ere ihes egiten al zuten?
|
|
|
kamioiaren kutxara igoarazi, eta hiriko komunisten egoitzarantz abiatu ziren, kamioia aurretik eta automobil errekisatuak, hiru? atzetik; sei gizon haien artean, Nazario eta Teofilo Mariaz gain, bazegoen
|
beste
arrain neurri dexenteko bat. EAJren inguruko enpresaria?; beste hirurak, baina, arrain txikitxoak ziren, ez goi burgesiakoak, alegia?, eta haietako bi errepublikano moderatuak, gainera: esan nahi baita hura ez zela arrantzarik egokiena, komunistek zituztèn harremanen ikuspuntutik begiratuta, Frente Popularrean sartuta baitzeuden eta horrek behartzen baitzituen errepublikanoekin eta nazionalistekin maila bateko zein besteko harremanak eta konpromisoak edukitzera; kontua, baina, zera zen, militarrak Afrikan jaiki zirenetik, halako desorientazio eta halako noragabetasun bat nagusitu zela han eta hemen egoera berri bezain larriaren aurrean, ezusteko ez hain ezustekoak, giroan usaintzen baitzen zerbait (ezin zehaztuzko zerbait, halere) gertatzera zihoala?
|
|
|
Panga, perka, abadira eta halibuta espezie berriak dira gure arrandegietan. Oraindik ere kontsumitzaile batzuk baztertzen dituzte, baina
|
beste
arrain arruntagoen kalitate eta segurtasun berme berberak dituzte.
|
|
|
%1 gantza eta 100 kaloria baino zertxobait gutxiago 100 gramoko. Gainerako elikagaietatik ez da bat ere nabarmentzen,
|
beste
arrain zuri batzuen aldean, hala nola legatzaren aldean. Panga garbi saltzen da, azalik gabe eta xerra desizoztuetan eta hezurrik gabe, eta horrek erakargarri egiten du bezeroarentzat.
|
|
|
Arrain zuria ere bada:% 0,6 baino ez du gantza, eta 70 kaloria baino ez ditu ematen 100 gramoko. Proteina ekarpena
|
beste
arrain batzuena baino zertxobait txikiagoa da, baina oraindik ere nabarmena da (%17 ia). Halibuta edo fletana, bitamina iturri ona Atlantikoko halibuta edo fletana pleuronektidoen familiakoa da.
|
|
|
Bere konposizioan bi bitamina nabarmentzen dira: B3 (5 mg/ 100 g;
|
beste
arrain batzuen kopuru bikoitza) eta, batez ere, bitamina (5 mcg/ 100 g), arrain zurietan ia ez dagoena; halibuta hegaluzea, atuna eta sardinak bezalako arrain urdinen pareko kopuruan dauka. Mineralez ari garela, potasioa (370 mg/ 100g), fosforoa (210 mg/ 100g) eta magnesioa (41 mg/ 100g) halibutean daude beste arrain zurien antzeko proportzioan, baina burdina (0,6 mg/ 100g) gutxiago dute.
|
|
|
B3 (5 mg/ 100 g; beste arrain batzuen kopuru bikoitza) eta, batez ere, bitamina (5 mcg/ 100 g), arrain zurietan ia ez dagoena; halibuta hegaluzea, atuna eta sardinak bezalako arrain urdinen pareko kopuruan dauka. Mineralez ari garela, potasioa (370 mg/ 100g), fosforoa (210 mg/ 100g) eta magnesioa (41 mg/ 100g) halibutean daude
|
beste
arrain zurien antzeko proportzioan, baina burdina (0,6 mg/ 100g) gutxiago dute. Arrain hori urte osoan egoten da eskuragarri, nahiko modu onean, ez du hezurrik, eta erraz murtxikatzen den haragi biguna du, zapore leunekoa.
|
|
|
Platerari zaporea emateaz gain, oso itxura erakargarria izatea lortzen du. Mihi arrainarentzako akonpainamendu gisa identifikatu izan da beti, baina oso egokia da
|
beste
arrain oso batzuentzat, hala nola amuarrain edo oilarrentzat edo xerratan datozenentzat, hala nola, legatza, zapo medailoiak, erreboilo xerrak, urraburu eta oilarren solomoak edo mihi arrain handiak. Lehenbizi arraina Prestaketa hori egiteko, lehenik arraina garbitu, hezurrak kendu eta hegatsak moztu, pieza lauak erabiliz gero.
|
|
|
Arrabak: gaizkata edo esturioiarenak aski ezagunak omen dira (kabiar deritzete hortaz dakitenek) baina, horiez gainera,
|
beste
arrain askorenak (izokin, lanpo, amuarrain...) ere jangarri ditugu aspaldi. Legatzarenak, adibidez, egositakoan xerratu, zabaldu, olio eta baratxuri erreez zarrastatu eta ozpin tanta batez apaintzen dira.
|
|
|
...xora, zuzendaritzatik beste agindu batzuk jaso zituztelako edo, komunistek kontrolgunea kendu, taketak eta langa kamioi batean kargatu, gauez atxilotutakoak –sei gizon guztira– kamioiaren kutxara igoarazi, eta hiriko komunisten egoitzarantz abiatu ziren, kamioia aurretik eta automobil errekisatuak –hiru– atzetik; sei gizon haien artean, Nazario eta Teofilo Mariaz gain, bazegoen
|
beste
arrain neurri dexenteko bat –EAJren inguruko enpresaria–; beste hirurak, baina, arrain txikitxoak ziren –ez goi burgesiakoak, alegia–, eta haietako bi errepublikano moderatuak, gainera: esan nahi baita hura ez zela arrantzarik egokiena, komunistek zituztèn harremanen ikuspuntutik begiratuta, Frente Popularrean sartuta baitzeuden eta horrek behartzen baitzituen errepublikanoekin eta nazionalistekin maila bateko zein besteko harremanak eta konpromisoak edukitzera; kontua, baina, zera zen, militarrak Afrikan jaiki zirenetik, halako desorientazio eta halako noragabetasun bat nagusitu zela han eta hemen egoera berri bezain larriaren aurrean, ezusteko ez hain ezustekoak –giroan usaintzen baitzen zerbait (ezin zehaztuzko zerbait, halere) gertatzera zihoala– eraginda; eta kontua zen kontrolgunearen buru zenak –estalinista erretxinak–, egoeraz baliatuta edo, bere eskuduntzen muga gainditu zuela.
|
|
2010
|
|
|
cercoko arrantza, arte xeheak, hondoko tretza... bakoitzak bere bidea hartu behar du. Ezin da esan" ni orain joango naiz legatzetara" eta gero
|
beste
arrain bat harrapatu. Madrilen modalitate aldaketa eskatu behar da eta hori oso kontrolatuta dago.
|
|
|
guakamole krema, karramarro gorrizko entsalada eta bakailao tripaz eginiko saltxitxa bitxia, atun eta dilistaz betea. Horren ostean, plater nagusi gisa, hainbat pasta eta risotto mota aurkeztu zituzten, besteak
|
beste
arrain saldaz eta txerri crocanti z lagunduta.
|
|
|
Antxoekin erraz, azkar eta merke prestatzen da pastel gozo gozoa, krema elikagarria, txikienen bazkari eta askarietan ogitartekoak igurzteko, edo makarroiekin nahasteko saltsa. Freskoak edo kontserban daudenak,
|
beste
arrain batzuekin prestatzen dira hanburgesa zaporetsu bat, krepe original batzuk edo tortilla aberats bat egiteko. Era berean, berdelarekin edo berdelarekin errezeta gozo gozoak lortzen dira, eta errezeta horietan forma eta gustu biziak aldatzen dira, arrainen platerak gustuko dituztenek ere dasta ditzaten.
|
|
|
Magnesio, potasio eta fosforo kantitate handiak ditu, eta antzeko ezaugarriak dituzten beste espezie batzuetan aurkitutakoarekin zerikusia dute datu horiek. Bitaminei dagokienez, artikulu horretan bitaminaren ekarpen adierazgarriari lotutako aipamen bakarra egiten da, koipe gehiago duten
|
beste
arrain espezie batzuetan atzemandakoaren parekoa. Badirudi harrapaketa egiten den denboraldiak ez duela eraginik eduki horretan (aldi berean, espeziearen bizi zikloarekin lotuta dago).
|
|
2011
|
|
|
Callolek azaldu duenez, arrainetan era askotako eraldaketa genetikoak egiten dira. Normalean, arrainen genoman beste espezie baten gene bat sartzen da
|
beste
arrain batena, zein alga batena edo beste bizidun batena. Horrekin, ikertzaileak arrainaren organismoan gertatzen dena hobeto ikustea bilatzen dute.
|
|
|
Erreferentzia horren arabera, jan daitekeen arrain freskoaren 100 g bakoitzeko energia ekarpena 85 kilokaloria da. Kopuru horiek ikusita, argi dago koipe gutxiko arraina dela, %0, 7 ingurukoa, eta espezie magra bat dela,
|
beste
arrain zurien antzeko osaera duena. Kopuru horiek ale helduei dagozkie, gantz gutxiagokoak; Mediterraneoko kostaldean harrapatutakoak, berriz, gazteagoak dira (%2 eta %5 bitartekoak), eta erdi taupadatzat hartzen dira.
|
|
|
ibai eta itsaso espezieak hazten dira planeta osoko herrialdeetan. Bakailaoa, erreboiloa, urraburua eta lupia bezalako arrainez gain, Espainian hain ezagunak ez diren
|
beste
arrain batzuk ere landatzen dira, hala nola tilapia, ur tropikal eta subtropikalen herrialde nagusi bihurtu dena. Teknologiak eta inguruneek uzten duten neurrian, hazi egiten da landutako espezieen kopurua, hala nola olagarroa eta bisigua.
|
|
|
Urte osoan, Mediterraneoan edo Marokoko kaletan arrantzatutako antxoak bezalako kala beroagoetatik datozen antxoak badaude ere, antxoen zaporea desberdina da, leunagoa. Dietetikaren eta osasunaren ikuspuntutik, mediku kardiologoek eta dietista nutrizionistek antxoak eta
|
beste
arrain urdin batzuk kontsumitzea gomendatzen dute, jakinik beren osaera koipetsua dela eta omega gantz azidotan aberatsa dela, horiek kontsumitzeak gaixotasun baskular eta koronarioei aurrea hartzen laguntzen duela.
|
|
|
Arraina eta merkurioa Arraina kontsumitzeari eta merkurioa irensteari dagokienez, gomendioak batez ere emakume haurdunei, edoskitzaroan daudenei eta haur txikiei zuzenduta daude. Talde horiei
|
beste
arrain mota bat hartzea eta merkurio gehien duten espezieak saihestea gomendatzen zaie. Zehazki, ezpata arraina, atun gorria eta lutzia ez dira kontsumituko haurdun dauden, ugaltzeko adinean dauden edo bularra ematen ari diren emakumeetan, ezta 3 urtetik beherako haurretan ere.
|
|
|
Labore horiek oso laborantza zorrotza dute eta ez dira oso emankorrak, baina muga hori zapore eta garraztasun bikainagatik konpentsatzen da.
|
Beste
arrain tomate mota batzuk, gorri biziagoak, egosketetan erabiltzen dira, besteak beste, tomate saltsa edo gazpatxoa egiteko. Barietate emankorrago hori erabiltzen du kontserba industriak.
|
|
|
Espainiako Pediatria Elkarteko Nutrizio Batzordeak zenbait gomendio ere ematen ditu haurren artean arraina kontsumitzeari buruz: astean 3 aldiz arrain zuriaren kasuan, eta, harrapari urdin handien kasuan, astean 100 gramoko zati bat mugatzea populazio sentikorren kasuan, baina horrek ez du eragozten tamaina txikiagoko
|
beste
arrain urdin batzuk kontsumitzea, hiru urtetik gorako haurretan 50 gramotik beherako errazioak dituztenak. AESANek egindako Espainiako Dieta Irensteari buruzko Inkesta Nazionalaren arabera (ENIDE), Espainian 3,8 errazio kontsumitzen dira astean; kopuru hori bat dator gomendatutako maiztasunarekin:
|
|
2012
|
|
|
itsaski izateak ematen dien gainbalioa dute bereizgarria. Elikadura Hiztegiak dioenez,
|
beste
arrain askotxoren arrabak ere kontsumitu izan ditugu itsasertzeko euskaldunok. Arrainari zukuak erauzten, behintzat, ikasia dugu.
|
|
|
Aurten amore eman dute. Aurreko urteetan sei euro inguru eskaintzen zizkieten kilo bakoitzeko, arrantzaleek batez
|
beste
arrain merkatuetan lortzen zuten prezioaren parekoa. Aurten, ordea, 10,25 euro eskaini dizkiete.
|
|
|
Harrapatu horrek kilo bat eta berrehun bat gramo egiten dituela aurreikusten du Courtiauk.
|
Beste
arrainen prezioak ez badira hain gora ere, aski onak dira. Barbarina, adibidez, 17 eurotan da kiloa.
|
|
|
Delage
|
beste
arrain bitxi batzuei begira zegoen. Itsasoan harrapatutako Leptocephalus brevirostris ale batzuk zituen akuario batean.
|
|
|
Baina manta arraia xerrek itxura ezin hobea zuten eta Sylviek ezin izan zuen bere ikusmina ezkutatu. Esku batean sardexka eta
|
bestean
arrain labana hartuta ekin zion lehenengo xerra zatikatzeari.
|
|
|
Ingelesez cat fish deitu ohi zaie goiko masailaren bi aldetan bizar bi izaten dituztelako, katuen biboteen antzera. Euskaraz ez dateke oso egokia katuarrain deitzea arrain horiei, aurrez badagoelako
|
beste
arrain bat izen hori daramana eta Scyliorhinus canicula izendatzen dena zientzia izenez (marrazo txiki bat da, saltsa berdean jateko ezin gozoagoa). Beraz, arrain katu deitu zaie (ez dakit era egokian) edo siluru, ia mundu guztian zabalduta dauden espezie ugariko arrain horiei.
|
|
|
Toxikoak diren
|
beste
arrain batzuk ziklostomoak dira, itsasugea (morena), aingira, itsas aingira eta lanproia kasu. Ekoizten dituzten toxinak 60º tik goragoko tenperaturekin gabetzen dira normalean.
|
|
|
Kontuz, arrantzaleek burua eta bizkarrezurrak moztu egiten dituzte itsas armiarmetatik, merkaturatu aurretik. Arantza pozoitsuak dituen
|
beste
arrain bat arraskatzea edo eskorpena da. Mediterraneoko ur ez oso sakonetako hondo harritsuetan bizi da, eta erraz hautematen da han.
|
|
2013
|
|
|
Adibidez, arrautzaren ordezko produktu bat dago, eta horrekin tortillak arrautzekin bezain gozo edo hobe ateratzen dira. Marmitakoarentzat hegaluzearen ordezko beganoak daude, baita izokina eta
|
beste
arrain batzuetarako ere. Guk lehiaketatan aurkeztu nahi dugu; era honetan, jendeak ikusi ahal izango du inolako animalien sufrimendurik gabe elikatu daitezkeela.
|
|
|
JAGOBA. Aukera sortu da Belgikako enpresari batekin. Makina batzuk eraman nahi ditu Burkina Fason daukan etxaldera, eta komeni bazaizu, ohiko bideak aprobetxatu eta
|
beste
arrain karga bat ekar dezakegu.
|
|
|
Aldagai horiek eta elikadura sareen konplexutasuna direla eta, zaila da biometaketa aurreikustea eta aldatzea. Hala ere, oro har, metil merkurioaren kontzentrazio handienak
|
beste
arrainez elikatzen diren arrain handietan daude.
|
|
|
Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziaren arabera (AESAN), etxean arraina prestatzeko zenbait jaki prestatu behar dira, kontsumitu aurretik: Antxoak ozpinetan eta
|
beste
arrain batzuk eskabetxean. Sashimi, sushia, carpaccioak eta arrain gordina duten beste zenbait prestakin.
|
|
|
Arrain arraba gordinak edo erdigogorrak. Sardinzarrak eta gatzunetan edo gatz apur batean prestatutako
|
beste
arrain gordin batzuk. Itsasoko arrainak, hotzean ketuak.
|
|
|
Itsasoko arrainak, hotzean ketuak. Ez da beharrezkoa
|
beste
arrain batzuk izoztea, gordinik ere jan baitaitezke, hala nola ostrak, muskuiluak edo txirlak; erdi kontserbak, antxoa; arrain lehortuak, bakailaoa bezala. Nolakoa da parasitoa?
|
|
|
Arrainek infektatutako moluskuak jaten dituzte, eta larbak muskulu ehunetan irekitzen dira.
|
Beste
arrain batzuek infektatutako arrainak hartzeak infekzioa hedatzea ahalbidetzen du. Larba infektatuak dituzten itsas arrain gordinen edo oso egosien halabeharrezko kontsumoak erreakzio alergikoa eragin dezake.
|
|
2014
|
|
|
Infekzio horiek eragin zituzten elikagaien artean, honako hauek nabarmendu dira: itsaskia,
|
beste
arrain batzuk (gordinak edo sutan eginak), maionesa eta beste saltsa batzuk, eta arrautza.
|
|
|
Hiru eta hamabi urte arteko haurrak: gehienez ere, astean 50 gramo edo bi astean 100 gramo jan ditzatela, eta ez dezatela hartu sail horretako
|
beste
arrainik aste berean.
|
|
|
ezpata arraina astean behin errazio bakar batean kontsumitua, haurdun dagoen emakume batentzat onargarria den merkurio kopurua gaindituko luke.
|
Beste
arrain urdin batzuk marrazoa, lutxoa eta hegalaburra dira. 3 Pasteurizatu gabeko esnearekin egindako gaztak Gazta taula bat aukera bikaina izan daiteke jaien mahaiarentzat.
|
|
2015
|
|
|
(Liburua irekita zeukan). Baina jasanezina zen, pentsatu zuen, tente eserita eta Macalisterren mutikoak
|
beste
arrain baten ezkatetatik amua nola ateratzen zuen begira?, haren itsukeria porrokatua eta tirania, zeinak berari haurtzaroa pozoitu zion eta ekaitz mingotsak harrotu zituen, Cam oraindik ere esnatu egiten baitzen gauez, amorruz dardarka, aitaren aginduren bat gogoan; lotsagabekeriaren bat: «Egin hau», «Egin hura»; haren nagusigoa:
|
|
|
Ez du espero ohi. Arraina jatekotan,, lotxa, izokina edo halakoren bat esperoko luke. Bakailaoa pil pilean ez
|
beste
arrainen bat betiere. Eta pentsamendu horixe buruan joan naiz dendara.
|
|
2016
|
|
|
Eta igerian edo urpean ari garen arrainen antzera aritzen gara.
|
Beste
arrain batekin topo egin, eta istorioak sortzen ditugu. Bereziki, ospitaletik kanpoko espazio batean gaudela irudikatzen dugu.
|
|
|
Eta horri gehitu behar zaizkio
|
beste
arrain kontserba batzuk: txibia, olagarroa, antxoak, muskuiluak...
|
|
|
dagoen
|
beste
arrain edo
|
|
|
d) Nola iristen da elektrizitatea uretan dagoen
|
beste
arrain edo harrapakinarenganaino?
|
|
|
Gomendatzen da metal astun gutxiago duten espezie txikienen kontsumoa lehenestea, hala nola antxoa, sardina edo berdela. Atuna edo tamaina handiko
|
beste
arrain urdin batzuk, izokina esaterako, ez dira hain maiz sartuko dietan. Oilasko edo indioilar bularkia.
|
|
2017
|
|
|
Atuna eta
|
beste
arrain batzuekin egindako platerentzat, aukera bat baino gehiago dago; itsastar saltsa izan daiteke bat, tipula frijitua, tomate saltsa, arrain salda, perrexila eta piperrauts gozoa daramatzana.
|
|
|
Saldari zapore biziagoa eman nahi badiogu, bai betiko arrain zopa egiteko edo
|
beste
arrain eta itsaski krema batzuk, adibidez arrozak edo fideuak prestatzeko, otarrainxka osoak eros ditzakegu, eta buruak eta azalak erabili zaporea emateko; isatsa, berriz, zuritu eta gorde egingo genuke osorik.
|
|
|
Korrokoien genoma sekuentziatu gabe egonik, interesezko geneen sekuentziak banakalortu behar izan genituen. Interesezko geneen sekuentziak lortzeko hasle ez espezifikoakerabili ziren, filogenetikoki gertu dauden
|
beste
arrain espezie batzuen sekuentziakerreferentziatzat erabilita. Hasle horiek korrokoien laginen gainean PCR arruntak egitekoerabili ziren, ondorioz gure interesezko sekuentzien zatien anplifikazioa lortu zelarik.Behin gene bakoitzaren sekuentzia zehatza lortuta, hasle espezifikoak diseinatu zirenqPCR bidezko transkripzio analisiak burutu ahal izateko.
|
|
|
Emeen kasuan, burmuineko kiss2, gpr54 eta gnrhl geneek antzeko transkripzio patroiaaurkeztu zuten gametogenesian zehar (3 Irudia). Maila altuenak bitelogenesiaren aurretikdeskribatu ziren, ondoren jaitsiz eta konstante mantenduz bitelogenesiaren amaieran.Transkripzio patroi hau
|
beste
arrain espezie batzuetan deskribatu da eta ondorioztatudaiteke kisspeptinaren eta bere hartzailearen beharra dagoela ugal ziklo berri bakoitzeanobogenesi prozesua abiarazteko. Guruin pituitarioan, gtha transkripzio mailakbitelogenesiaren hasiera fasean agertu ziren altuen, lhfi eta fshf ri dagokienez aldiz, transkripzioaren emendioa bitelogenesiaren hasieratik bukaerara detektatu zen (3 irudia). Bitelogenesi prozesuan aurrera egin eta obozitoen haztea burutu ahal izateko LH eta FSHhormonak guztiz beharrezkoak direnaren seinale.
|
|
|
3) Emeetan lhfi eta fshfi geneen gorakada bitelogenesi prozesuan zeharrekoa izan zen, orain arte
|
beste
arrain espezietan deskribatu denaren antzera.
|
|
|
animaliakIgeritz izeneko arrain txikia ez da gorria, bere taldeko arrainak bezala, beltza baizik. Bere kolorea lagungarria izango da arrisku egoeretan
|
beste
arrain txikiei laguntzeko.
|