|
2000
|
|
|
Aurtengo logotipoa kolore biziko beldar bat da. Beldarrak lotura estua du ikastola eta herriarekin; izan ere,
|
bertako
haurren ohiko jokoa da beldarra, ondo zainduz gero tximeleta bihurtuko dena. Xabi Gorostiaga ikasle ohia arduratu da logoa diseinatzeaz, 93ko edizioan egin zuen bezalaxe.
|
|
2001
|
|
|
Zein da
|
bertako
haur euskaldun horien ikas prozesua?
|
|
2002
|
|
|
Zarauzko Udalak,
|
bertako
haur eta gazteengan idazteko eta irakurtzeko zaletasuna bultzatu asmoz, antolatutako 2.000 urteko Salbatore Mitxelena literatur lehiaketan saridun gertatu ziren ipuin eta olerkiak kaleratu ditu liburu honetan. Hau da," Kaioa"," Ipurdi automatikoa"," Arkatz"," Patxi gezurtia"," Nire lagun gantxoa"," Beltx"," Nerearen letagina"," Leireren lepokoa"," Hiritik mendira"," Itzaleko baserria"," Baserria"," Tximista"," Pali eta Poxpo"," Oporretako ezustea"," Bakardadearen indarra"," Gure auto zaharra"," Nire kalea"," Sentimendu eza"," Kaixo laztana"," Egun berean..."," Gibraltargo itsasartea"," Bizitza melodia bat"," Hipokresia"," Ai zahartzaro!"," Ion-en ahalmen ezkutua"," Ba ote etorkizunik?"," Agur mundu krudel"," Otso gauak"," Egunak argitu zain" eta" Veneziako estazioan, zain".
|
|
2007
|
|
|
Sol Meliá hotel kateak eta Oles Borgesek. “Orain dela hilabete batzuk ametsa baino ez zena errealitate bihurtu da, eta auzo honen eta
|
bertako
haur askoren bizitza aldatzea espero dugu”, esan zuen Juan Gaminde espainiar enpresaburuak eta Bersamako lehendakariak. Eraikuntza amaitu ondoren, proiektuaren alderdi sinpleena, “orain bigarren fasea hasi behar dugu, hau da, eskola amaitzen ari diren gazteentzat eta auzoko beste gazte langabeentzat lanbide prestakuntzako planak diseinatzen hasi behar dugu”, adierazi zuen Merche Valmalak, proiektuaren bultzatzaile nagusiak.
|
|
2008
|
|
|
Lurrak erosi eta han kokatu dituzte euren sedeak. Batzuek haurtzaindegiak edo jangelak sortu dituzte
|
bertako
haurrei laguntzeko itxuraz eta horrela enpresaren aurpegia garbitzeko. Baina egia esateko horrelako ekintzek indigenen kulturari ez diote batere mesederik egiten.
|
|
|
Eta ez duzu pentsatzen, pragmatikoak izaten badugu eskarmentu nahikorik, pertsona batzuek zaindu egin zutela haur hura, bere osasunaz arduratu zirela, eta arduradun batek erabaki zuela ume hura egokia izan zitekeela adop  zioan emateko eta zerrenda batean sartu zuela. Eta ez duzu pentsatzen, jakina, argazkilari bat hiriko umezurtz etxera joan zela
|
bertako
haurrei argazkiak ateratzera eta zure alabari argazki bat atera ziola, ederki kostata ziurrenik, ume hauek ez baitira geldirik egotekoak, eta argazki hura paper batean inprimatu zuela eta administrari batek paper hura beste batzuekin batera bildu zuela eta bidali zuela hegazkinez Beijingera, han baitago horrelako gaiez arduratzen den jendea. Eta han," Maching Room" izeneko gela bateko ordenagailu batean, funtzionario batek zure argazkia eta haur horren argazkia, zure alabaren argazkia, jarri zituela bata bestearen ondoan, eta funtzionario hura, pertsona maitagarri hura, berehala konturatu zela ume hura zure alaba zela, horrela izan behar zuela eta zu zinela, ezinbestez, haur haren aita.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, gaur jakin ahal izan dugunez, Madonna berriz saiatuko da Malawin haur bat adoptatzen.
|
Bertako
haur bat adoptatuta dauka dagoeneko, baina duela zenbait hilabete beste bat adoptatzen saiatu zenean, bertako agintariek ez zioten baimena eman. Orain, saiakera berria egin du artistak eta azkenean, baimena eman diote.
|
|
2010
|
|
|
Herriko etxe guztiek ez dute bestaldera begiratzen. BABen adibidez, Biarritzek, Angeluk eta Baionak hitzarmena dute eta horri esker hiru herriko etxeek
|
bertako
haur guztien diru-laguntzak ordaintzen dituzte, non ikasten ari diren kontuan hartu gabe.
|
|
|
Auzoetako eskolak itxi eta herrirantz jo behar izan zuten inguruko haurrek. Aldaketa honek
|
bertako
haurrek erdararekin kontaktu gehiago izatea ekarri zuen. Gogor hasi ziren Patxi eta beste lagun batzuk Aramaioko euskara berpizteko asmoz.
|
|
|
Urteak aurrea joan ahala, Aramaioko euskara auzoetan indartuz joan zen, hala
|
bertako
haur eta gazteek egunean zehar gehien erabiltzen zuten hizkuntza izanik. Baserriak ere leku aproposa ziren transmisioa sendotzeko.
|
|
2012
|
|
|
«Ekain hasieran egon gara Al Fawwar kanpamentuan. Kirol hau ikas dezaten, bi eguneko ikastaroa eman diegu
|
bertako
haurrei, eta, ondotik, lehiaketa antolatu dugu», erran du Jean Michel Idiart-ek, Frontball Developpement elkarteko kideak. Pilotariak arduratu ziren frontball ikastaroa emateaz 60 haur palestinarri.
|
|
|
Hizkuntza ereduak erabiltzen dituen irakaskuntzaren partez,
|
bertako
haur guztiek euskarazikasi ahal izateko eskubidea eta berau bermatuko duen eskola sistema ditugu aldarri.
|
|
2013
|
|
|
Euskaraz ez da deus gehiago egiten. Barkoxeko kasuan, aldiz, badute gela elebidun bat eta
|
bertako
haur anitz Sohutako Ikastolara doaz. Orduan, bi herrien egoera erabat ezberdina da.
|
|
2014
|
|
|
Auzoko azpiegiturak baliatu dituzte, eta ez dira gutxi. Badago antzoki zaharra, dagoeneko itxita zegoena, eta orain igandero emanaldi bat antolatzen dute bai auzotarrentzat, bai eta interesa duen edonorentzat ere; musika entsegu gela bat ere prestatu dute, inguruko taldeek entsegurako lokala izan dezaten, doan; auzoko kultur etxean ere beren espazioa eraiki dute, ikasgela bat,
|
bertako
haurrei laguntza klaseak emateko leku eta guzti; frontoi estalia eta taberna ere badauzka Errekaleorrek, oraingoz guztiz erabilgarri ez dagoen arren; eta nola ahaztu udaberri honetan loratzen hasi den baratzea eta ondoko oilategia, ahal duten neurrian behintzat beren elikagaiak hor sortzen dituzte.
|
|
|
Zumaia eta Azpeitian soziolinguista klusterreko kideek hizkuntzaren baitan orain arte indarrean egondako arauekin irakasten diete hitanoa
|
bertako
haurrei, baina zalantza handiak dituztenez gai honen inguruan, bestelako ikuspegi eta joerei ere atea irekitzen diete. Honek eztabaidarako behar bat suposatzen du:
|
|
2015
|
|
|
Euskanta, Erromako hainbat ikastetxetan martxan den egitasmoa.
|
Bertako
haurrek poema bana idazten dute italieraz, eta Alex Mendizabal musikari eta Associazione Culturale Euskarako kideak euskaratu egiten ditu. Ondoren, musika tresna bana hautatzen dute umeek, eta hura joaz, zati instrumentalak grabatzen dituzte.
|
|
2016
|
|
|
Eskolak, bere bereak dituen xedeak betetzeaz gainera, ekarpen handia egiten dio euskara indarberritzeko saioari: a) ikasle euskaldun horien mintzamen entzumenak irakurmen idazmenetara zabaltzen ditu159 (historian lehenengo aldiz, kasik); b) etxetik eta auzo girotik jaso duten hitz altxorra zabaltzen eta batasun girora hurbiltzen lan ohargarria egiten du bestetik eta, azkenik, c) estilo formal landuaz jabetzeko aukera eskaintzen die
|
bertako
haurrei eta gaztetxoei, hainbatean.
|
|
|
Erabileradatu hobereneko udalerrietan, Ondarroan bereziki, erabilera molde egonkorragoa ageri dute zifrek. c) Bermeoko datuek, bestalde, mintzaldatze bizkor baten isla dirudite. Ez da batere gauza segurua,
|
bertako
haurren erabilera tasa (konparatiboki) handi horrek HINBE indarrik izango duenik, bere baitarik eta bere hutsean: haurrak gaztarora pasatzean nabarmen jaisten dute bertan, antza, kaleko euskal erabilera. d) Badira, azkenik (ikus Tolosa, Gernika Lumo edo Baztan), burujasotze baten aurrean egon gaitezkeela uste izateko motiborik ematen dutenak.
|
|
|
Erruki etxean izan zen,
|
bertako
haurren irakasle, eta hantxe zegoela, 1887 urte inguruan edo, bere Nociones de historia natural para uso en la escuela de primera enseñanza testu liburua idatzi zuen, 30 ikasgaitan mineralogia, zoologia eta botanikazko hasi masiak eskaintzen zituela. Ez bide zuen, ordea, euskaraz ezertxo ere idazteko astirik izan, eta 1912.eko otsailaren 19an zendu zenean, mende hasierako Iruñean euskaraz egiten ziren otoitzaldi bakarrak bertan behera geratu ziren.
|
|
2017
|
|
|
Bertzelako Praga bat, benetakoa.
|
Bertako
haur eta familia guti sumatzen da inguruotan, hala ere. Turistengandik eskapu gabiltzan turistak gara, kasik, gu ere.
|
|
|
Futbolak, zinemak eta zezenek toki handia zuten haurren egunerokoan, batez ere asteburuetan. Ondoan zegoen San Mames futbol zelaira maiz joaten ziren,
|
bertako
haurrentzako doako sarrera batzuk beti zituelako Etxeak, eta askotan irratiz ere entzuten zituzten partidak, batez ere Real Sociedadekin izaten ziren derbiak. Zezen plazarako sarbidea ere ziurtatuta zegoen, hango patronatuko kidea baitzen Etxea.
|
|
|
Modu horretan galdu dute gizon batzuek hanka bat edo beso bat edo bizia bera ere. Baina beharbada gehien hunkitu ninduena
|
bertako
haurren ospitalera egin nuen bisitaldia izan zen. Penizilina horretatik zerbait erosia zuten meningitisaren kontra erabiltzeko.
|
|
2018
|
|
|
Jada Ikastolara joaten ez den arren,
|
bertako
haurrek bazuten' Mendi' ren berri. (Amaia Urbieta Arruti)
|
|
2019
|
|
|
Barruko edo kanpoko inork ez ditu eguneroko jardun arruntean euskaraz egitera behartzen. hori esijitzen du gizarte arau zabal den normak, hori da normala. era berean, eta oro har, kanpokoek ez dituzte xaxatzen edo erasotzen herrian euskaraz bizi direlako.
|
Bertako
haurrek, neska mutilek eta gaztetxoek bere osoan (aski era betean) eskuratzen dute gurasoen hizkuntza29 darabilten hizkera modu horren barne osaera eta beren mintzagaitasun moldea aldatuz doa hainbatean, baina bertako, gazteek eta sasoikoek euskaraz egiten dute beren artean nagusiki: etxekoekin, lagunekin eta herritarrekin euskaraz bizi dira normalean, hitzezko jardun arruntari dagokionez30 aurrera begirako ondorio argiak ditu gertakari horrek, estatistikoki:
|
|
|
Eta ez duzu pentsatzen, pragmatikoak izaten badugu eskarmentu nahikorik, pertsona batzuek zaindu egin zutela haur hura, bere osasunaz arduratu zirela, eta arduradun batek erabaki zuela ume hura egokia izan zitekeela adopzioan emateko eta zerrenda batean sartu zuela. Eta ez duzu pentsatzen, jakina, argazkilari bat hiriko umezurtz etxera joan zela
|
bertako
haurrei argazkiak ateratzera eta zure alabari argazki bat atera ziola, ederki kostata ziurrenik, ume hauek ez baitira geldirik egotekoak, eta argazki hura paper batean inprimatu zuela eta administrari batek paper hura beste batzuekin batera bildu zuela eta bidali zuela hegazkinez Beijingera, han baitago horrelako gaiez arduratzen den jendea. Eta han," Maching Room" izeneko gela bateko ordenagailu batean, funtzionario batek zure argazkia eta haur horren argazkia, zure alabaren argazkia, jarri zituela bata bestearen ondoan, eta funtzionario hura, pertsona maitagarri hura, berehala konturatu zela ume hura zure alaba zela, horrela izan behar zuela eta zu zinela, ezinbestez, haur haren aita.
|
|
|
Aixona Saez de Okarizek, bere aldetik,
|
bertako
haurrek bere udalerrian ikasi ahal izateko aukera aldarrikatu du: " Oso garrantzitsua da euren artean lotura bat izatea, herri txikietako gertutasuna bultzatze aldera, eta eskola txikiak hori ematen du.
|
|
2021
|
|
|
Bikote edo hirukotea ikasturtean zehar elkartu da, astean behin, ordu eta erdiz. Denbora horretan jarduera ludikoen bitartez, lagun giroan, herriko espazioak ezagutuz eta
|
bertako
haur gazte taldeekin harremanduz euskaraz aritu dira, eskola eremutik kanpo betiere.
|
|
|
Arabako Foru Aldundiaren Euskara Zerbitzuaren sustraia dago Aramaioko Udalak egindako eskaeran. Aramaioko alkatea kezkatua zegoen
|
bertako
haurrek ez zutelako aukerarik beren ama hizkuntzan ikasteko; izan ere, apaizak egindako saiakera bat Guardia Zibilak eragotzi zuen.
|
|
2022
|
|
|
Batetik, maiatzaren 20an, gaixotasun hori ezagutzen duen familia batek hitzaldia eskainiko du Elkargunean. Era berean,
|
bertako
haurrek eta gazteek egindako eskulanekin azoka egingo dute hilaren 23tik 27ra ludotekan.
|
|
|
Oso arraroa da. Duela urtebete ez nintzen ezaguna eta orain edozein herritara joaten naizela,
|
bertako
haur guztiak gerturatzen zaizkit. Batzuetan egoera estu xamarra izan daiteke, baina gogoko dut.
|
|
2023
|
|
|
Antza, umezurztegi bat zegoen Artziniegan orduko mojek zeramatena.
|
Bertako
haurrei Arciniega edo Encina abizenak jartzen zizkieten herriaren seme alabak bezala identifikatuz behin umezurztegia utzi eta gero. Gutxienean nondik zetozen jakiteko balio zioten haur gizagaixoei.
|
|
|
Gainera, 5,7 milioi tigreren ia erdiak gosete larria ari dira jasaten. Gerraren ondorioek bereziki eragiten diete
|
bertako
haurrei, EPRSren esanetan. Bost urtetik beherako hiru haurretatik batek desnutrizio akutu larria du, milioi bat baino gehiagok ez du hezkuntzarik jasotzen, eta 9.000 gaztetik gora guraso edo zaintzailerik gabe geratu dira.
|
|
|
Horretarako lan handia egin behar izan dugu:
|
bertako
haurrei urtetan ordu kurrikularretan antzerki klaseak eman izan dizkiet, hau da, ekimena urtean behin egiten dugun astebeteko jaialditik haratago doa. Herrian haurrekin topo egiten dudanean badakite nor naizen, eta nire bidez badakite zer den antzerkia; era berean, hala transmititzen diete beren gurasoei ere...
|
|
|
Bertako herritar askok bezain ongi ezagutuko du honezkero Kepa Mateorena irakasleak Basaburua. Edo, behintzat,
|
bertako
haur, gazte eta ez hain gazteak. Izan ere, azken 17 urteak eman ditu Jauntsarasko Oihanzabal eskolan lanean, horietako asko zuzendari bezala.
|