|
2016
|
|
|
Euskaldun berria noiz bihurtzen da euskaldun? Euskaldun
|
berri
terminoaren alde zaude ala aurka. Mugikak eta Fernandezek argi dute.Eztabaidan parte hartu edo iruzkinak egin nahi izanez gero, sartu honako helbide honetara:
|
|
|
Behin mugimenduaren bilakaera kronologikoa aztertuta, Ezker
|
berria
terminoaren esnahaia ikusiko dugu, baita ere mugimendu honen hiru indar garrantzitsuenak, hau da, beltz mugimendua, Vietnamgo gudaren aurkako oposizioa eta mugimendu kontrakulturala.
|
|
2017
|
|
|
Aurrerago ikusiko den bezala, hiztun
|
berri
terminoarekin gertatzen denaren antzera, ez da erraza hizkuntza gutxituen definizio bat eta bakarra ematea:
|
|
|
Baina hiztun
|
berri
terminoaren definizio zehatz bat ematea ez da batere erraza, eta noski, ikertzaile bakoitzak bere hiztun berriaren kontzeptua du, baita hiztun zahar terminoarena ere.
|
|
|
Batzuetan, hiztun berri hau ez da ethno linguistikoki talde hartakoa, eta honek, hiztun tradizionalen eta hiztun berrien arteko gatazkak edo tentsio egoerak dakartza (Hornsby, 2015). Hiztun
|
berri
terminoak, gainera, ez du zertan hizkuntza gutxituei loturik egon, subjektuak ikasi berri duen hizkuntzari baizik (O’Rourke eta beste, 2015).
|
|
|
Hala eta guztiz ere, O’Rourke eta besteren arabera (2015), jatorriz, hiztun
|
berri
terminoa hizkuntza gutxituak mantentzeko eta biziberritzeko interbentzio linguistiko eta politikoa behar izan dutenetan jaio da, eta poliki poliki hiztun berri terminoa beste definizio zaharrago batzuen gainetik jartzen ari da, hauen artean: ez natibo, elebidun, H2 hiztun edo ikasle, emergent bilinguals, multlingual subject...
|
|
|
Hala eta guztiz ere, O’Rourke eta besteren arabera (2015), jatorriz, hiztun berri terminoa hizkuntza gutxituak mantentzeko eta biziberritzeko interbentzio linguistiko eta politikoa behar izan dutenetan jaio da, eta poliki poliki hiztun
|
berri
terminoa beste definizio zaharrago batzuen gainetik jartzen ari da, hauen artean: ez natibo, elebidun, H2 hiztun edo ikasle, emergent bilinguals, multlingual subject...
|
|
|
Euskararen kasuan, terminoak gatazkak ekarri ditu hiztunen artera, euskaldun, eta euskaldun zahar terminoen arteko lehia modukoa sortuz, eta hizkuntza bera legitimotasunarekin lotutako territorio bat bilakatuz (Ortega eta beste, 2013). Euskaldun
|
berri
terminoa hain dago sartua euskaldunen artean, non hiztegietan ere sarrera bat duen profil zehatz bat deskribatzeko: " Nuevo vascoparlante o hablante del euskera que lo ha aprendido de mayor y aquel que tiene la lengua castellana, francesa o cualquier otra como lengua materna.
|
|
|
Hiztun
|
berri
terminoa berez, guztiz neutroa bada ere (‘jatorrizko hiztun’ bezain neutroa), kasu batzuetan, hiztunak kontziente izan gabe, ‘jatorrizko hiztuna’ eredu zuzentzat hartzen da: " the user of ‘well formed’ senIrati Lizeaga Elizalde – Euskara, galiziera eta irlanderaren hiztun berrien hizkuntza identitatea tences" (O’Rourke eta beste, 2015:
|
|
|
Garai batean euskaldun
|
berri
terminoak bazuen zentzua, perfil berri bat sortu zelako, euskaltegietan euskaldundu zen pertsonarena. Ikerketan, eztabaida saioetan nabarmen geratu da gaur egun, oraindik ere, etiketek indar handia daukatela.
|
|
2018
|
|
|
(O’Rourke et al., 2015). Euskararen kasuan, new speaker izendapenak ez bezala, hiztun
|
berri
terminoak berekin dakar euskaldun berri izendapenaren oihartzuna, eta oihartzunak nahigabean konnotazio gutxieslea ere berekin dakarrelakoan nago. Dena den, termino honen aldeko hautua egingo dut, lehenik eta behin, ez nagoelako hoberik proposatzeko moduan, eta bestetik, euskal testuinguruan kontzeptu honen jiran egindako ikerlanek izendapen hori bera erabili dutelako dagoeneko.
|
|
|
Ni ere ez naiz oso kategoria hoien aldekoa. Iruditzen zait euskaldun
|
berri
termino hori erabili izan dela batzutan modu gutieslean... miresmen puntu batekin bai, baina, beti ere kategoria hori mantentzeko eta gutti gora-beherako botere harreman bat osatuz. Hala ere, termino hoien inguruan galdetu didatenean eta, gehienek euskaldun zahartzat jo naute eta nik ere euskaldun zahartzat jotzen dut nire burua, apenas dudalako oroitzapenik euskarari lotuta ez doanik, edo euskaraz nire burua adierazteko gai ez nintzen garaietako oroitzapenik edo...
|
|
2021
|
|
|
Jone Goirigolzarri, Jackeline Urla eta Belen Uranga autoreak izan ziren gai honi buruz Euskal Herrian egindako lehen ikerketaren arduradunak, eta analisi eremu berri baten zimenduak ezarri zituzten beren 2016ko argitalpenarekin. Egile horiek," euskaldun berri" kontzeptuaren ordez12, hiztun
|
berriaren
terminoa hobetsi izan dute: " euskara familiatransmisioa ez den beste bide batean ikasi duten pertsona guztiak dira" (Ortega et al. 2016, 18).
|
|
|
Batez ere, Europa frankofonoan garatu den ikuspegia da, baina garapena izan du Quebec-en ere. XX. mendearen azken laurdenean ekonomia sozialaren enborretik, baina beste logika ezberdin batzuekin garatutako esperientziak izendatzeko, ekonomia sozial
|
berriaren
terminoa erabiltzen hasten da. Antolakunde berri hauek gutxienez hiru ezberdintasun erakusten dituzte zaharrekiko (Monzon eta Chaves, 2012:
|
|
|
Laville rentzat (2013), aldiz, ekonomia sozial klasikoaren kontraesanak2 gainditzen dituen eredua gorpuzten du. Alabaina, denborarekin ekonomia sozial
|
berriaren
terminoa ekonomia solidarioarenak ordezkatu du, eta horrekin batera, Latinoamerikatik datozen hainbat eztabaida eta ikuspunturekin konbergentzia egon da (Perez de Mendiguren al., 2009).
|
|
2022
|
|
|
askotan katalan terminoa erabiltzen da jatorriz katalanak direnak eta beti katalanez hitz egiten dutenak izendatzeko. Hala ere, Katalunian 70 hamarkadan sortutako katalan
|
berri
terminoa gaur egun ere erabiltzen da baina hizkuntza eta kultura katalanean berriki sartutako etorkinak izendatzeko.
|
|
|
Zentzu horretan, etorkin marokoarrek praktikan ez dute inolako talka kulturalik pairatzen, eta ez dute beren bi munduak bereizten dituen muga zurrunik aurkitzen. Halaber, aldaketaren benetako protagonistak dira, migrazio esperientziarekin lortzen ari diren identitate
|
berriaren
terminoak nolabait negoziatuz. Horregatik, eta gizarte multikultural bat ezinbestean dakarren migrazioegoera horren aurrean, estatuak behartuta daude, oinarrizko eskubideak babesteko, migratzaileen nortasunari dagozkion jardunbideak gauzatzeak dakartzan arazo juridikoez arduratzera.
|