|
2000
|
|
|
CARDABERAZ, A. Agustín: Eusqueraren
|
berri
onac. Pamplona, 1761.
|
|
|
Aita Agustin Kardaberazen Euskeraren
|
berri
onak (1761) irakurri baizik ez dago. Han agertzen dituen salakuntzak, Araban gertatzen zenari buruz, oso larriak dira.
|
|
|
Han agertzen dituen salakuntzak, Araban gertatzen zenari buruz, oso larriak dira. Liburuaren hirugarren kapituluko 16 orrialdeetan agertzen zuenez,
|
berri
onaren ordez berri txarrak dira. Hor salatzen duen garai hartako pedagogia bihurria, bere muinean antipedagogia zen.
|
|
|
Ralphi deitu diot urte
|
berri
ona opatzeko. Egia esan, astean hirutan edo hitz egiten dugu, beraz Ralphi deitu diodala esatea ez da albistea, ez behintzat eguneroko honetan agertzeko modukoa.
|
|
|
Eta igandean jaiki egin zen. Eta Urbiaingo kanpaiak luzaz aritu ziren harat eta honat hedatzen
|
berri
ona.
|
|
|
Jauregiko kapera egin gabea zen artean, eta, igandero ohi bezala, jauregiko bizilagunak herriko elizarat jaitsi ginen, meza entzuterat. Eta, sartzen ginelarik elizan, hasi zuen apezak meza, erran zituen introito ak eta kyrie eleison ak, epistolak eta bertzelako
|
berri
onak, eta pulpiturat igo zen, sermoiari ekiteko. Eta predikatzen hasi zen, eta, haren sermoi gehienetan bezala, mila izen nahastu zituen, tiratu zuen hari batetik eta bertzetik... eta, halako batean, Herodes ere sartu zuen, baita nola san Josek amets bat izan zuen ere, eta nola amets hartan aingeru bat agertu zitzaion.
|
|
|
Puska bat iragan zen erantzun aitzin. Ezbaian nabaritu nuen, arestikoan tematu ala gai
|
berria
ontzat hartu. Diplomaziak irabazi zuen.
|
|
2001
|
|
|
Kalera bota behar nindutela konbentzituta joan nintzen erredakziora eta ez naute, bada, kulturara pasatzen! Hura bai
|
berri
ona! Erredakzioan beharrezko dokumentazioa hartuta joan nintzen etxera, elkarrizketa lasai prestatzeko asmoz.
|
|
2002
|
|
|
Sari horren berri adiskide mazal dudan Antton Aranburuk eman zidan. Ni Haritzederren egonaldia egiten ari nintzen eta baserrira etorri zitzaidan,
|
berri
ona ematera.
|
|
2003
|
|
|
Ez zitezkeen beraz beti
|
berri
onak Ameriketatik gure gazteek etxekoei igortzen zizkietenak. Hala nola, Buenos Airesetik, 1842an, Hazparneko Katxok bidali zituelarik, bizpahiru ehun etorkinekin Montevideora heltzean hondatu zen itsasontziaren kantuak.
|
|
|
Nahiz aipatzen ditugun bospasei hizkuntza horietarik landa, beste anitz gelditu diren
|
berri
onaren hedapenerako erabili gabe.
|
|
|
Populu arrotzen deia entzutearekin, eztabaida franko sortu zen bai unibertsitateetan, Salamancan, Valladoliden edo Coimbran, bai erregeen gorteetan, bai Erromako kargudunen biltzarretan. Azkenean, ordea, Erromatik, Lisboatik, Cadizetik, Londresetik edo Parisetik bidali
|
berri
onaren mezularien hizkuntz politika aitzineko bidetik joanen da, latinarekin batean, eta gero haren orde, latinetik sortu hizkuntzen eta bereziki gaztelaniaren, portugesaren, ingelesaren eta frantsesaren faboretan eta lekuko hizkuntzen kaltetan.
|
|
|
Ainhoaren deia beste gauza bat da. Hori bai dela
|
berri
ona guretzat. Azkenean lortu egin behar dut nire helburua.
|
|
2004
|
|
|
|
Berri
on hark suspertuta, etxera sartzeko erabili nuen leiho puskaturantz jo nuen. Errezelak baztertu eta gauerantz egin nuen jauzi.
|
|
2005
|
|
|
URTE
|
BERRI
ON
|
|
|
Kopa luzeak xanpainez bete," urte
|
berri
on" elkarri opatu, eta, txin txin egin ondoren, barrura. Aitonak, amorrazioz, kopa berriro bete zuen, eta amonak zaplazteko bat eman zion eskuan.
|
|
|
Kaleak zein tabernak jendez mukuru zeuden, ohiko gautxoriez gain normalean ateratzen ez direnak ere han zebiltzan, musu pare batez batak besteari urte
|
berri
on opatuz.
|
|
|
3.Urte
|
berri
on
|
|
2006
|
|
|
|
berri
on bat zuri emateko,
|
|
|
Harrotzeko ez nuen sobera behar. Hurrengo astean,
|
berri
ona eman nien abaurretarrei. Estefaniaren tupinaren inguruan ginen denok, gure goporrak noiz beteko zain.
|
|
|
–Frantzian, martirien odolarekin hozitu da Erreformaren
|
berri
ona.
|
|
2007
|
|
|
Aldiz, Erroman badago, Piazza del Popolon, baztertxoago, Monte Pincioko terraza azpian, Dea Roma errepublikano bat ere, edo halakoa izan gura lukeela dirudiena, G. Valadier en eskultura (1820): bitxiki, gudalburu inperial gisa jantzia bera, paludamentum, kasko eta mantu, endromis edo bota altu larruzko?, eskuina jasoa, Iraultzaren
|
berri
ona iragartzen apika, neoklasizismo postiraultzaile frantsesak ere maite izan duen keinuan; oinen altueran eskuin eta ezker bi ibai hemen ere, zokaloan otsemea eta bi haurrak edoskitzen, eta iturria. Obra neoklasizistek maiz duten perfekzio gehiegizkoa, eta bizigabetasuna:
|
|
|
Bidean aurkitu nuen Elisa; hobeto esanda, berak aurkitu ninduen bidean, elkar jo baikenuen izkina zorioneko batean. Sekulako kaskarrekoa hartu bagenuen ere, nik bekokian, hark ere bekokian, elkar besarkatu genuen, presoak
|
berri
ona dakarkion postaria besarkatuko lukeen bezala, belar izpiak berarekin daraman haizea besarkatzen duen bezala, erle horiak lore horia besarkatuko lukeen bezala, ez dakit.
|
|
|
Lur jota itzali nuen telefonoa.
|
Berri
ona zela argudiatu nahi nion neure buruari, Asier maiteminduta zegoela (hala al zen?), zoriontsua izango zela beti betiko eta abar. Baina lur jota nengoen.
|
|
2008
|
|
|
Itzuli ziren, beraz, Nazario eta Ismael etxera, jakinarazi zieten etxekoei jakin beharrekoa, apaiza ere sukaldean zegoen, aitarekin mahaira eserita, biak ere txorizo eta arrautza frijituak jaten, pitxer bat sagardo mahai gainean?, eta bakoitzak bere erreakzioa izan zuen.
|
Berri
ona entzun orduko, izebak eskuak sabelera eraman eta halaxe zuen:
|
|
|
Sukalde hartan kokatutako kamera ezkutu batek xeheki jasoko zituen apaizaren aurpegieran gertatutako aldaketak, haren aldartearen marka eta zigilu izan zitezkeenak segundo labur haietan: hala, bada, irudi sekuentzia balizkoaren jarraipena eginez gero, badirudi poza nagusitu zitzaiola apaizari?
|
berri
onak poztu behar zuen, nahi eta nahi ez, mutilak albistearekin iritsi zirenean; izeba Ursulak hitz egin zuenean, aldiz, nahigabea, hamaiketako hura beroan jateko moduko zen, inondik ere!?, eta aitak hitz egin zuenean, azkenik, pozezko poz biribila, eguzkiaren antzeko irria loratu ez zitzaion, bada, betartean!
|
|
|
Kontua da hiriburuko egunkari batek Ama Birjina agertu zelako berria zabaldu zuela?. Isidrito? izeneko zortzi urteko haur bati agertu omen zitzaion, probintziako mendietan galdutako Guadabrezo izeneko herrixkan?, nahiz eta biharamunean egunkariak berak berria ezeztatzen zuen, mutila atzeratua edo zelakoan, eta kontua da markesa andereak berandu gabe jakin zuela
|
berri
ona, don Rafael kalonjearen bidez.
|
|
|
Biharamunean, baina, bezperako
|
berri
ona hankaz gora jartzen zuèn berri gaiztoarekin joan zitzaion kalonje jauna.
|
|
|
–
|
Berri
ona jakin nuenean, Ama Birjinaren deia nabaritu nuen hemen, markesa andereak bihotzera eraman zuen eskua une hartan?, barru barruan. Eta berri txarrak ez dit bihotzetik ezabatu sentimendu hori.
|
|
|
Irudiaz asko mintzatu natzaizue, baina lapurraz ez. Hori dela-eta,
|
berri
on bat emango dizuet: lapurra ez da hiltzailea, nik hala uste behintzat.
|
|
|
Eta Jim, gabon hiri ere, motel. Zer
|
berri
on dakarzue?
|
|
|
Sinpleena, beharbada, bigarrenekoa da, Espainia nazio gisa. 1997koak, ordea, modu solemne eta sinboliko batez ematen digu aditzera
|
berri
ona: España tituluaren alfa eta omega baita, historiaren hasiera eta amaiera:
|
|
|
Gaur ere Unairen gelara sartu eta playean jolasten aurkitu dut. ?
|
Berri
on bat dut zuretzat, esan dit irribarre eginda.
|
|
|
Irudiaz asko mintzatu natzaizue, baina lapurraz ez. Hori dela-eta,
|
berri
on bat emango dizuet: lapurra ez da hiltzailea, nik hala uste behintzat.
|
|
|
Itzuli ziren, beraz, Nazario eta Ismael etxera, jakinarazi zieten etxekoei jakin beharrekoa –apaiza ere sukaldean zegoen, aitarekin mahaira eserita, biak ere txorizo eta arrautza frijituak jaten, pitxer bat sagardo mahai gainean–, eta bakoitzak bere erreakzioa izan zuen.
|
Berri
ona entzun orduko, izebak eskuak sabelera eraman eta halaxe zuen:
|
|
|
Kontua da hiriburuko egunkari batek Ama Birjina agertu zelako berria zabaldu zuela –" Isidrito" izeneko zortzi urteko haur bati agertu omen zitzaion, probintziako mendietan galdutako Guadabrezo izeneko herrixkan–, nahiz eta biharamunean egunkariak berak berria ezeztatzen zuen, mutila atzeratua edo zelakoan, eta kontua da markesa andereak berandu gabe jakin zuela
|
berri
ona, don Rafael kalonjearen bidez.
|
|
|
Biharamunean, baina, bezperako
|
berri
ona hankaz gora jartzen zuèn berri gaiztoarekin joan zitzaion kalonje jauna.
|
|
2009
|
|
|
trilogia honetan Lourdesi (katolizismo herritarra) eta Erromari (katolizismo instituzionala), biak iragan ahituaren espresioak, Paris kontrajartzen zaie, erlijio berria, oraintasun bizia eta etorkizun argitsua. Zolaren begietan
|
berri
ona honezkero Paristik dator. Frantzia, Israel berria, eta Paris, Jerusalem berria, edo hobeto, hurrengo munduaren Erroma berria:
|
|
|
Nork ez du pornografiaz, lizunkeriaz eta sexu etxez gainezka dagoen 42 kalearen berririk? Sexu lanik harrigarrienak egiten diren lokalen aitzinean predikalariren bat ikusiko duzu, Jesu Kristoren
|
berri
ona zabaltzen. Eta ez pentsa gero, 42 kale entzutetsu hori kale ezkuturen bat denik.
|
|
|
–Kanpainaz
|
berri
onik?
|
|
|
Goiok bere kolkorako egin zuen barre.
|
Berri
onak ziren horiek berarentzat, bikainak egia esanda: tarte labur horretan ez zegoen kamera saltzeko denbora askorik, are gutxiago diru hori gastatzeko.
|
|
|
–
|
Berri
ona da hori, Bibi! –don Juliok, pozez; jarraian, baina, Maria Bibianaren gogo berotasuna hoztu nahian edo, jarraitu zuen?:
|
|
|
–Hauxe bai
|
berri
ona!
|
|
|
poz pozik jarri zen; entzun zezakeèn musikaz aparte, baina, Gabinok beste motibo bat ere bazuen pozik egoteko; Gabinok, izan ere, goizetik meza entzun zuen, ohi baino debozio handiagoz entzun ere, medikuak bizpahiru egun lehenago operazioaren berri eman ziolako: kolapsoterapia egin ziotela, alegia, ezkerreko birikan hobekuntza izpirik nabaritu ez zuelako; berri gaiztoari, haatik,
|
berri
ona jarraitu zitzaion?. Baina bestea gero eta hobeto duzu, sendatu zaizula ere esan daiteke, eta hori da garrantzitsuena, esan zion medikuak ondotik?, eta hargatik, beharbada, Gabino ez zen lur jota gelditu; aitzitik, edo Gabinok dohain hura zuelako, baldintzarik zailenetan hitz edo esaldi airosoak asmatzera bultzatzen zuena, hitzaren indarrak gaitzarena neutraliza zezakeelakoan; edo medikuaren aurrean (baita sendategiko langile zein gaixo guztien aurrean ere, ez baitzegoen dudarik ezen haiek guztiek jakingo zutela, goizago edo beranduago, gertatutakoaren berri, medikuaren beraren edo erizainen bidez), heroi bat bezala geratzeko posibilitateaz ohartzen zelako?, ezin hobeto erreakzionatu zuen, medikua bera, urduri samar zirudiena, lasaitzen ahalegintzen zela:
|
|
|
Baina Feliperen osabak zerbait gehiago esan nahi zuen, jelkidetasunerako arima bat irabazteko zorian zegoen!?, eta hala, hatza gora begira jartzen zuela (meza liburuan gordetzen zuèn estanpa bateko Kristoren keinua imitatzen ari ote zen, bere bildotsei
|
berri
ona ematen ari zaien artzain ona iduri?), honela ekin zion:
|
|
|
esan ere, esan baitzuen Jesusek: . Zoazte
|
berri
ona predikatzera munduan zehar?: mundu osoan, alegia, iparretik hegoalderaino eta sortaldetik sartalderaino, esandakoari bere ohiko leloa eransten ziola, jakin ez gauzak halaxe sentitzen zituelako edo bere arrazoibidea biribildu beharrak makulu hura eskatzen ziolako?:
|
|
|
–Guztia galduta zagok, baina
|
berri
onak ditiat hiretzat? –esan zion hiriko anarkisten buruzagiak Domingori, irailaren 11ko arratsalde hartan, CNTko egoitzan zuèn gelan.
|
|
|
lehorreko aurrerabidea, batez ere, geldiezina zen, halako eran, non hiriko atarian zeudela ziurta baitzitekeen, setioari ekiteko prest; hura, baina, ez zen bat bateko ezustekoa izan, talde politikoek bost bat egun lehenago planteatu baitzuten hiriaren ebakuazioa, gauzak gaizki zihoazen seinale: ...sipen giroaren aurka, baita neurri bortitzak hartuz behin edo behin ere, halakotzat har zitekeen erregimentuko koronelaren eta gainerako militar matxinatuen fusilamendua?, baina egia zen, halaber, milizianoen ezintasunaren ezaugarritzat eta azken lantzat har zitekeela ekintza hura, desesperaziotik hurbilago zegoena indar erakustalditik baino; albistearen bigarren zatiari dagokionez, berriz?, baina
|
berri
onak ditiat hiretzat???, pentsatzekoa da Domingok etxekoen egoerarekin lotu zuela, buruzagiak, lehendik ere, hargatik deitu baitzion pare bat aldiz:
|
|
|
Aurreko urteei begiratuta, hala ere,
|
berri
on bat ospatzeko moduan gaude, elbarrituen legioa, guztioi halako inpresio negargarri bat eragiten ziguna, kanpotarrei batez ere, guztiz desagertu baita.
|
|
|
Hura zirrara, Domingok sentitu zuena, apaizaren hitzaldian apenas kliskatu zituen begiak, haren hitzak liluratua balu bezala?, gehien behar zuenean iritsi baitzitzaion, antza,
|
berri
ona! Heldulekurik gabe zegoen, eta hantxe heldulekua, neurri neurrikoa!
|
|
|
–Okerrenean, beraz, birika bat gal dezakezu, berri txarra eman orduko eman behar zion medikuak, ordea,
|
berri
ona?: Baina baditut dozena erdi bat gaixo, birika batekin primeran bizi direnak, hori ere esan behar dizut.
|
|
|
Aldiz, negar batean ibiltzen dira gau eta egun, fededun ustezko asko eta asko. Gaurkoan, hala ere,
|
berri
on batekin gatozkizue, hain da ezohikoa orbetarrek eman diguten etsenplua une latz honetan, lehen ere, une gozoagoetan, ohituta gintuzten bezala, beren jarrerarekin eta beren eguneroko praxiarekin. Nazario Orbe jauna Artzain Onaren kofradiako ohorezko presidente izendatu zuten orain dela urte batzuk, ateismo maltzurraren aurka baldintzarik gabeko militantzia erakutsiz.
|
|
|
–
|
Berri
on bat eman nahi dizuet: sei anai arreba zarete, baina hemendik hilabete batzuetara, zazpi izango zarete?
|
|
|
(. Baina zer?, pentsatu zuen aldi berean, ausaz,, nik jendeari esan, eta norbaitek gezurra asmatzen badu??); edo udaltzainengana joan behar ote zuen eta objektu galduen bulegoan entregatu? (. Baina zer, udaltzainen batek eramaten badu??); edo bere ezkutalekutik saltoka aterako ote zen jendeari
|
berri
ona adierazteko, drakma aurkitu zuèn ebanjelioko emakumeak bezala: –Poz zaitezte nirekin, bostehun pezetako bat aurkitu dut-eta!??; Adak, baina, poltsa ireki eta hantxe sartu zuen billetea; ondoren, jertseak dendan utzi eta, etxerakoan, hiruzpalau urte lehenago utzitako ohiturari berriro helduz, eliza batean sartu zen, hartarako beharrak edo eraginda; belaunikatu zen alboko erretaula batean zegoèn aulki batean, san Antonioren tailu batek betetzen zuen erdigunea, Jesusen pasioa eta piztuera adierazten zituèn diptiko baten gainean?, eta gogozko otoitzean hasi zen, gogozkoa behar zuen, suzko sua baitzuen begietan, ezpainak mugitzen ez zituen arren?, eskuak elkarri lotuta, batean aurpegi bat eta bestean beste bat jarrita, barrutik bizi zituèn sentimenduen araberakoak, itxuraz; aurpegi batek esker ona adierazten zuen, Ada San Antoniori eskerrak ematen ari zitzaiolako:
|
|
|
–
|
Berri
onak, Domingo. Komunistak eta hire familiako abokatua egunotan bizpahiru aldiz bildu eta akordio batera iritsi dituk azkenean:
|
|
|
–Bueno, heldu da unea, ezta?
|
Berri
on batekin gatoz. Zerbait ospatu behar dugu gaur, esan du halako batean Reginak ozen?.
|
|
|
–Errege zinez kontent egonen da halako
|
berri
onak ematen dizkiodalarik.
|
|
|
–Erreformak ministro euskaldunak behar ditu, gehitu zuen?. Herri gor eta sor honek ere
|
berri
ona bildu du noizbait.
|
|
|
Blairrek dioenez, munduan nagusi den eredua aztertuz gero, eta erregai fosilak ahituz doazenez, burujabetza energetikoa zentral nuklearrekin lortzea beste biderik ez dago. Saddamek suntsipen handiko armak zeuzkala ere ziurtatu zuen Blairrek, eta berehala ekin zion mairu zikinak prebentziozko bonbatzarrez kixkaltzeari, demokraziaren
|
berri
ona hedatzeko.
|
|
|
–Maila batean edo bestean agintean mugitu behar izaten dugunok Jainkoaren aginduak hautsi behar izaten ditugu sarri, baina ez Jainkoaren aginduak hausteagatik, Jainkoaren erresuma gero eta zabalagoa egiteagatik baizik, eta hara zergatik Jainkoaren aginduak hautsiz betetzen ditugun Jainkoaren aginduak, Jainkoaren erresuma gero eta zabalagoa egiten ahalegintzea Jainkoaren agindua denez... esan ere, esan baitzuen Jesusek: " Zoazte
|
berri
ona predikatzera munduan zehar": mundu osoan, alegia, iparretik hegoalderaino eta sortaldetik sartalderaino –esandakoari bere ohiko leloa eransten ziola, jakin ez gauzak halaxe sentitzen zituelako edo bere arrazoibidea biribildu beharrak makulu hura eskatzen ziolako–:
|
|
|
" Zuetako norbaiti bostehun pezetakoren bat galdu al zaio?"(" Baina zer", pentsatu zuen aldi berean, ausaz," nik jendeari esan, eta norbaitek gezurra asmatzen badu?"); edo udaltzainengana joan behar ote zuen eta objektu galduen bulegoan entregatu? (" Baina zer, udaltzainen batek eramaten badu?"); edo bere ezkutalekutik saltoka aterako ote zen jendeari
|
berri
ona adierazteko, drakma aurkitu zuèn ebanjelioko emakumeak bezala: " Poz zaitezte nirekin, bostehun pezetako bat aurkitu dut-eta!"?; Adak, baina, poltsa ireki eta hantxe sartu zuen billetea; ondoren, jertseak dendan utzi eta, etxerakoan, hiruzpalau urte lehenago utzitako ohiturari berriro helduz, eliza batean sartu zen, hartarako beharrak edo eraginda; belaunikatu zen alboko erretaula batean zegoèn aulki batean –san Antonioren tailu batek betetzen zuen erdigunea, Jesusen pasioa eta piztuera adierazten zituèn diptiko baten gainean–, eta gogozko otoitzean hasi zen –gogozkoa behar zuen, suzko sua baitzuen begietan, ezpainak mugitzen ez zituen arren–, eskuak elkarri lotuta, batean aurpegi bat eta bestean beste bat jarrita, barrutik bizi zituèn sentimenduen araberakoak, itxuraz; aurpegi batek esker ona adierazten zuen, Ada San Antoniori eskerrak ematen ari zitzaiolako:
|
|
|
–Guztia galduta zagok, baina
|
berri
onak ditiat hiretzat... –esan zion hiriko anarkisten buruzagiak Domingori, irailaren 11ko arratsalde hartan, CNTko egoitzan zuèn gelan.
|
|
|
lehorreko aurrerabidea, batez ere, geldiezina zen, halako eran, non hiriko atarian zeudela ziurta baitzitekeen, setioari ekiteko prest; hura, baina, ez zen bat bateko ezustekoa izan, talde politikoek bost bat egun lehenago planteatu baitzuten hiriaren ebakuazioa, gauzak gaizki zihoazen seinale: ...baita neurri bortitzak hartuz behin edo behin ere –halakotzat har zitekeen erregimentuko koronelaren eta gainerako militar matxinatuen fusilamendua–, baina egia zen, halaber, milizianoen ezintasunaren ezaugarritzat eta azken lantzat har zitekeela ekintza hura, desesperaziotik hurbilago zegoena indar erakustalditik baino; albistearen bigarren zatiari dagokionez, berriz –" baina
|
berri
onak ditiat hiretzat..." –, pentsatzekoa da Domingok etxekoen egoerarekin lotu zuela, buruzagiak, lehendik ere, hargatik deitu baitzion pare bat aldiz:
|
|
|
Aldiz, negar batean ibiltzen dira gau eta egun, fededun ustezko asko eta asko. Gaurkoan, hala ere,
|
berri
on batekin gatozkizue, hain da ezohikoa orbetarrek eman diguten etsenplua une latz honetan, lehen ere, une gozoagoetan, ohituta gintuzten bezala, beren jarrerarekin eta beren eguneroko praxiarekin –Nazario Orbe jauna Artzain Onaren kofradiako ohorezko presidente izendatu zuten orain dela urte batzuk– ateismo maltzurraren aurka baldintzarik gabeko militantzia erakutsiz. Izan ere, ohiko hiletak intimitatean ospatu ondoren –urte erdiko gaua igaro ondoren lehen argiarekin batera agurtu eta ehortzi zuten haurra, era sinbolikorik gogoangarrienean–, beste ospakizun bat izan dute etxeko beroan, lurreko miseriak utzi dituen aingerutxoaren omenez:
|
|
|
Aurreko urteei begiratuta, hala ere,
|
berri
on bat ospatzeko moduan gaude, elbarrituen legioa, guztioi halako inpresio negargarri bat eragiten ziguna, kanpotarrei batez ere, guztiz desagertu baita.
|
|
|
Hura zirrara, Domingok sentitu zuena –apaizaren hitzaldian apenas kliskatu zituen begiak, haren hitzak liluratua balu bezala–, gehien behar zuenean iritsi baitzitzaion, antza,
|
berri
ona! Heldulekurik gabe zegoen, eta hantxe heldulekua, neurri neurrikoa!
|
|
|
–Hauxe bai
|
berri
ona!
|
|
|
Luzianok, aitaren herriko umetako lagunak, egin ziòn kanaberazko xirula hura ez zuen, ez, ahaztekoa! –, musika beste hizkuntza bat zela, sentimenduak jantziz eranzten zituena, edo erantziz janzten, auskalo, musikaren lilurapean ezin jakin baitzitekeen zehatz mehatz ezer, ezjakintasun hura jakituriaren mugak hausteko modurik eraginkorrena izan zitekeen arren, aldi berean; horregatik, Maria Bibianak bisitaren berri jakinarazi zionean –" Iritsi dira!" esan zion–, Gabino –egun eguzkitsu bateko igande bateko goizerdia zen– poz pozik jarri zen; entzun zezakeèn musikaz aparte, baina, Gabinok beste motibo bat ere bazuen pozik egoteko; Gabinok, izan ere, goizetik meza entzun zuen, ohi baino debozio handiagoz entzun ere, medikuak bizpahiru egun lehenago operazioaren berri eman ziolako: kolapsoterapia egin ziotela, alegia, ezkerreko birikan hobekuntza izpirik nabaritu ez zuelako; berri gaiztoari, haatik,
|
berri
ona jarraitu zitzaion –" Baina bestea gero eta hobeto duzu, sendatu zaizula ere esan daiteke, eta hori da garrantzitsuena" esan zion medikuak ondotik–, eta hargatik, beharbada, Gabino ez zen lur jota gelditu; aitzitik –edo Gabinok dohain hura zuelako, baldintzarik zailenetan hitz edo esaldi airosoak asmatzera bultzatzen zuena, hitzaren indarrak gaitzarena neutraliza zezak...
|
|
|
Baina Feliperen osabak zerbait gehiago esan nahi zuen –jelkidetasunerako arima bat irabazteko zorian zegoen! –, eta hala, hatza gora begira jartzen zuela (meza liburuan gordetzen zuèn estanpa bateko Kristoren keinua imitatzen ari ote zen, bere bildotsei
|
berri
ona ematen ari zaien artzain ona iduri?), honela ekin zion:
|
|
2010
|
|
|
Teok ere igarri zidan, noski. ?
|
Berri
onak, beraz?, esan zidan bazkaltzen hasi ez beste.
|
|
|
–Sendaketa miragarria Lourdesen!?: horra etxekook jaso genuèn
|
berri
ona! Heinrichek baino lehenago aitak irakurri zuen, ordea, berria, igande batean izan zen, eta guztiok geunden egongelan?, aitak ere zerbaitetan sinetsi behar baitzuen, antza. Heinrichi begiratzen zion bakoitzean, begia iluntzen zitzaion, nabarmen?, sinesmen kontuetan oso epela bazen ere.
|
|
|
Azalpenak azalpen, baina, Jainkoak neure onera ekarri ninduen, ustez, eta negar eta negar egin nuen, inoiz ez bezala; atean leihoa zabalik nuen, eta guztiei
|
berri
ona jakinarazteko gogoa piztu zitzaidan, leihoko pulpitura aterata: –Bekatariok, zahar nahiz gazte, gizon nahiz emakume, mutil nahiz neska:
|
|
|
mundu guztia estutuko zuen, Helena ere bai, eta orduan auskalo?; onena, ondorioz, giltza botatzea zen, edo ongi gordetzea, handik denbora batera itxura egiteko?. Hara, ama, soropilean paseatzen ari nintzela, giltza aurkitu dut, eta?? esan niezaiokeen?, ekaitza baretuta gero; kontu hartan, nolanahi ere,
|
berri
ona zen, onetan onena. Helena eta biok, itxuraz, kinka larri hartatik libratu ginela, hutsagatik izan bazen ere; gaizki pasatu genuen, bai, baina bizirik geunden, osorik geunden, eta nekez izan zezakeen inork gure susmorik; Jainkoari eskerrak emateko ordua zen, hortaz?; belauniko eman behar nizkion, gainera, hain grazia handiagatik, zangoak indarberritu bezain laster, gelako gurutzearen aurrean; bekatu mortalarena ere buruan zebilkidan, jakina, gurutziltzatuaren aurrean belaunikatu nintzenean zer esanik ez; memento batean ere iruditu zitzaidan, egia esan, gurutziltzatua hizketan hasi zitzaidala:
|
|
|
Ni ere infernurako bidean nengoen, baina zerurakoan jarri nau Jainko guztiz errukitsuak, bedeinkatua izan bedi haren izena!?; ikusten zaitut zure bisturiarekin, Damaso, nire sentimendu ustez garbiaren disekzioa egin nahian: bekatariei Jainkoaren
|
berri
ona jakinarazteko gogoa ote nuen, ala, harrokeriarik handienak bultzatuta, mundu guztiaren aurrean Jainkoaren seme berezi bat bezala agertzeko grina gailendu zitzaidan, Jainkoak era berezi hartan ukitu ninduela-eta?; egiaren bideak jorratzen ari nintzen, ala egiaren azpiko gezurrarenak orduan ere?; nik al dakit!; dakidana da itxuraldatua nengoela, leihoa itxi, trastelekutik atera eta, bat batean, izeba Ernestinarekin topo egin nuenean han ganbaran.
|
|
|
argitu zizkion eguzkiak begiak berriro, berreskuratu zuen lanbroak begietatik itzali ziòn poza? Zein atsegin handiz hartu zuten aitak eta Teofilo Mariak
|
berri
ona! Eta Bibik, eta mundu guztiak.
|
|
|
Teok ere igarri zidan, noski. "
|
Berri
onak, beraz..." esan zidan bazkaltzen hasi ez beste. " Bai, Txopitea jauna Ingalaterratik itzuli eta arrebaren etxera joatekotan da..." erantzun nion, gezurrik gabe.
|
|
|
beldur ere izan nintzen, egia esan, lurrera eroriko ez ote nintzen, ganbaratiko eskailerak jaisterakoan batik bat; gero, ohean etzan nintzen; esku batean giltza nuen, eskua erretzen zidana; giltzategian utziko al nuen?; jokabide harekin, baina, susmagarri bat sortuko nuen, eta amaren ikerketak ez ziren nolanahikoak izango: mundu guztia estutuko zuen, Helena ere bai, eta orduan auskalo...; onena, ondorioz, giltza botatzea zen, edo ongi gordetzea, handik denbora batera itxura egiteko —" Hara, ama, soropilean paseatzen ari nintzela, giltza aurkitu dut, eta..." esan niezaiokeen—, ekaitza baretuta gero; kontu hartan, nolanahi ere,
|
berri
ona zen —onetan onena— Helena eta biok, itxuraz, kinka larri hartatik libratu ginela, hutsagatik izan bazen ere; gaizki pasatu genuen, bai, baina bizirik geunden, osorik geunden, eta nekez izan zezakeen inork gure susmorik; Jainkoari eskerrak emateko ordua zen, hortaz...; belauniko eman behar nizkion, gainera, hain grazia handiagatik, zangoak indarberritu bezain laster, gelako gurutzear... " Horra zu, Gabino, plazerez plazer, eta ni hemen iltzatua";" Bai, baina gaur neure ezteietan bezala sentitu naiz, hainbeste maite dut Helena, eta zuk ere edan zenuen Kanakoetan ardo gozoa..." bururatu zitzaidan... baita bururatu ahala lotsatu ere, barkamena eskatzen niola behin, bi aldiz, eta hamaika aldiz; gero, burua jasota, zin egin nion gurutziltzatuari:
|
|
|
‘Sendaketa miragarria Lourdesen! ’: horra etxekook jaso genuèn
|
berri
ona! Heinrichek baino lehenago aitak irakurri zuen, ordea, berria —igande batean izan zen, eta guztiok geunden egongelan—, aitak ere zerbaitetan sinetsi behar baitzuen, antza —Heinrichi begiratzen zion bakoitzean, begia iluntzen zitzaion, nabarmen—, sinesmen kontuetan oso epela bazen ere.
|
|
|
Azalpenak azalpen, baina, Jainkoak neure onera ekarri ninduen, ustez, eta negar eta negar egin nuen, inoiz ez bezala; atean leihoa zabalik nuen, eta guztiei
|
berri
ona jakinarazteko gogoa piztu zitzaidan, leihoko pulpitura aterata: " Bekatariok, zahar nahiz gazte, gizon nahiz emakume, mutil nahiz neska:
|
|
|
Ni ere infernurako bidean nengoen, baina zerurakoan jarri nau Jainko guztiz errukitsuak, bedeinkatua izan bedi haren izena!"; ikusten zaitut zure bisturiarekin, Damaso, nire sentimendu ustez garbiaren disekzioa egin nahian: bekatariei Jainkoaren
|
berri
ona jakinarazteko gogoa ote nuen, ala, harrokeriarik handienak bultzatuta, mundu guztiaren aurrean Jainkoaren seme berezi bat bezala agertzeko grina gailendu zitzaidan, Jainkoak era berezi hartan ukitu ninduela-eta?; egiaren bideak jorratzen ari nintzen, ala egiaren azpiko gezurrarenak orduan ere?; nik al dakit!; dakidana da itxuraldatua nengoela... leihoa itxi, trastelekutik atera eta, bat batea...
|
|
|
argitu zizkion eguzkiak begiak berriro, berreskuratu zuen lanbroak begietatik itzali ziòn poza... Zein atsegin handiz hartu zuten aitak eta Teofilo Mariak
|
berri
ona! Eta Bibik, eta mundu guztiak.
|
|
2011
|
|
|
Macario Iraizoz eta Rebeca Jimenezen etxean, berriz, etorkizun beltz haren aitzinean, senarra hartu zuèn suzko amorruak ez zuen itzalera egin, baizik eta gero eta suagotzera, su hartan kiskali zen arte?,
|
berri
on bakarra Feliperen itzulera izan zen, baita Pedrorena ere, hurrengo urtean?, biak ala biak soldadutza luzea eginda gero. Suerte handiagoa izan zuen Tomásek, Lugasteko jesuiten barnetegitik itzulia zenak, apez izateko ametsa bazter utzirik:
|
|
|
Don Rufino alkateak, zeina baitzen, aldi berean, hoteleko nagusia, pozez gainezka hartu zuen
|
berri
ona, jakina: ez don Rufinok bakarrik, haren seme don Jaimek ere bai.
|
|
|
Eta herrian edo etxean
|
berri
onak zirenean, erraten zuen: –Harriak ere dantzatuko luke, pozaren pozez??, eta berri gaiztoak zirenean, aldiz:
|
|
|
|
Berri
ona (2008)
|
|
|
|
Berri
ona
|
|
|
16 urterekin utzi zuen jaioterria, baina hango oroitzapenak izugarri onak direla nabarmendu du.
|
Berri
ona Altsasun estreinatu zuenean, izandako harrerarekin malkoak atera zitzaizkion, hunkituta.
|
|
|
Bada, hala izan da: Yoyes, Extranjeras, Unax Ugalde eta Barbara Goenaga elkartu zituen
|
Berri
ona, eta Nagore Laffageren hilketari buruzko Nagore film luzeak burutu ditu altsasuarrak. Aurretik, ordea, film labur ugari egin zituen, Nafarroako Gobernuko Teknologia Berrien koordinatzaile karguarekin uztartuz hasieran, eta bete betean zinemara dedikatuz 1994tik aurrera.
|
|
|
Azken finean, politika gizakiek egiten dugu eta gizakiek gorrotoak, pasioak, irrikak eta sentimenduak ditugu. Berdin
|
Berri
ona rekin, pertsonaia guztiek dituzte beti bi alde, baita istorioko faxistenak ere. Gainera, panfletoa eta artea ez dira ongi konpontzen?.
|
|
|
–Baina ona izan zen, atrebentzia hura gabe, esperimentazioa gabe, ez delako ikasten?. Eszena batzuk, hala ere, mantendu egin zituen gero
|
Berri
ona n.
|
|
|
Marino Aierrak, altxamenduaren aldekoekin kritiko, pulpitutik jaurtitzen duen sermoi gogorra, falangistak elizako bankutik altxaraziko dituena eta apaiza jomugan jarriko duena.
|
Berri
ona n sermoiak zergatik ez duen halako intentsitaterik galdetu diot Tabernari. Film laburrean hainbat pasarte kondentsatzera behartuta zaudela erantzun dit, eta horrez gain, sermoiari edo Marino Aierraren bizipen konkretuei protagonismoa kenduz Berri ona n orokortu egin zuen istorioa, atzeguardian aritu ziren inguruko apaizak ere islatzeko asmoz.
|
|
|
Berri ona n sermoiak zergatik ez duen halako intentsitaterik galdetu diot Tabernari. Film laburrean hainbat pasarte kondentsatzera behartuta zaudela erantzun dit, eta horrez gain, sermoiari edo Marino Aierraren bizipen konkretuei protagonismoa kenduz
|
Berri
ona n orokortu egin zuen istorioa, atzeguardian aritu ziren inguruko apaizak ere islatzeko asmoz. 17 euskal apaiz erail zituzten faxistek, eta horiek gogoratu nahi izan zituen zuzendariak:
|
|
|
Unax eta Barbararekin batera, euskal aktore sorta zabalak hartzen du parte
|
Berri
ona n. Hala nola, Joseba Apaolazak, Kandido Urangak, Jabier Muguruza abeslariak, Gorka Aginagaldek, Iñake Irastorzak edota Klara Badiolak. Eta soinu bandaren gidari, Yoyes en eta Extranjeras en ere berekin izan zuen musikaria:
|
|
|
Historia hori, pelikula interesgarri bihurtuz gero, gazteentzako erakargarria izan daiteke, didaktikoa gainera. Hain zuzen, gida didaktiko moduan kaleratu ditu Extranjeras eta
|
Berri
ona lanen DVDak, Frantzian ezagutu zuen esperientzia ekarriz. Eskolan, unibertsitatean, kultur etxeetan?
|
|
|
Askatasunaren inguruko gogoeta, hain justu, agerikoa da Yoyes en: askatasun indibidualak talka egiten duenean konpromiso sozialarekin,
|
Berri
ona n bezalatsu, apaizak Elizaren jarrerarekin bat egitea edo bere sinesmenen eta herriaren alde jartzea erabaki behar duenean. Eta berriz ere, Uribe, Armendariz eta beste hamaika zinemagile etorri zaizkit burura, hain da ohikoa askatasunaren gaia zineman.
|
|
|
ondo dokumentatuta egon behar du denak, ondo neurtuta. Izan ere, Yoyes, Extranjeras,
|
Berri
ona eta Nagore, lau proiektu luzeek dute errealitatearekin edo/ eta historiarekin zerikusia. Altsasuarraren helburua errealitatea poesiara eramatea da, beste eremu batera igotzea, hortik aurrera beste gorputz bat hartzen duelako denak.
|
|
|
Pelikula bat ona edo txarra da, errepikatu dit, Marlboroari zupada berri bat emanez,, ez dago beste kategoriarik?. Eta kontatu didanez, Juan Gelman idazle argentinarraren hitzak primeran etorri zitzaizkion
|
Berri
ona (La buena nueva jatorrizkoan, 2008) estreinatu eta aipaturikoak entzun behar izan zituenean: joan ziren diktadoreak, baina agertu ziren ahanzturaren antolatzaileak.
|
|
|
Kurioski, errealitatean erabat oinarritutako istorioa da
|
Berri
ona. Apaizak onegia irudi dezake beharbada, Eliza ofizialaren jarreraren aurka faxistei aurre eginez eta herriko jende xumearen alde borrokatuz, horrek dakarzkion ondorioekin. Baina gizon hori existitu zen, Marino Aierra zuen izena, eta Helena Tabernaren osaba izan zen.
|
|
|
Urte
|
berri
on, osaba,
|
|
|
–
|
Berri
ona eman behar diozu zure aitonari? –galdetu zion Mikelek Lucíari.
|