|
2000
|
|
|
XVI. mendearen bukaeran Amerikatik ekarritako artoak eragin handia izan zuen Euskal Herri osoan, artoak ordura arte landatutako gaiek baino askoz etekin handiagoa eskaintzen baitzuen. Irabaziak ikusita eta indianoek ekarritako diruari esker, XVII. eta XVIII. mendeetan zehar, baserriak auzoetatik urrundu eta leku aldapatsuetan eraikitzen hasi ziren, landaketa
|
berriek
lur horiei etekin ona ateratzea ahalbidetzen baitzuten. Nekazari gehienak maizterrak ziren eta errentak dirutan ordaindu beharrean, nekazaritza produktuetan ordaintzen zituzten maiz.
|
|
|
Sarritan entzunak nituen hitz horiek. Iraileko euri
|
berriak
lur guztia itxuraz aldatzen duenean, badakigu zein neurri duen atsekabeak. Barrenegi dugu gizonok tristuraren zama ilun grisa.
|
|
2001
|
|
|
Txominek bizkarrean dakarren basurde hil
|
berria
lurrean utzi du. Gero, eskua masaila  bustitik pasatu ondoren, piztia nola harrapatu  duen antzezten hasi zaio Mariri, andrearen barkamena eskuratu nahirik edo.
|
|
2002
|
|
|
Bilera horretan ez da baztertzen ikuskapen eta kontrol neurriak eta zigorrak areagotzea. Kutsatzeko bide
|
berriak
Lur hezea eta ura, geldituta edo korrontea, legionelak gustukoen dituen inguruneak dira, finkatzeko eta ugaltzeko. Ur eta klimatizazio hodiak bakterioak gogor egiten dituen erreserbak dira.
|
|
2003
|
|
|
Bilboko Portu Administrazioko buruak, Jose Angel Corres jaunak, nabarmen kritikatu zuen aurreproiektua," zentralista eta inboluzionista" delako. Arduradun horren aburuz, eskumenak murrizten dizkie portuei, portuetako tarifak garestitzen ditu, inbertsio
|
berrietarako
lurraren prezioa goratzen du eta negoziazio kolektiboa ere Madrilen zentralizatzen du, beste gorabehera batzuekin batera.
|
|
|
Pazientzia zen lehenengo legea, ia bakarra, bere arreba Idari artean ezin irakatsi izan bazion ere. Dena dela, Idak ez zuen inoiz pazientziaren beharrik, berarekin baino; nahi zuen guztia, sagar zuhaitzetik erori
|
berria
lurrera makurtu hutsaz hartzea bezain erraz lortzen zuen beti. Lortzearen atsegina zen hura, bideak aspertu egiten zuen; Unaxen atsegina, ordea, ehizarena zen; ehiza eta bereganatzearena, baina ez zuen bata bestea baino atseginago.
|
|
2004
|
|
|
Astrophysical Journal Letters aldizkariaren maiatzaren 10eko edizioan argitaratuko dira lan horiek. Planeta
|
berria
Lurretik 17.000 argi urtera dagoen izar baten inguruan dago orbitan, Sagittarius konstelazioan. Jupiter baino 1,5 aldiz handiagoa izango da ziurrenik, eta gugandik Lurretik Eguzkira dagoen distantzia baino hiru aldiz urrunago dago.
|
|
2005
|
|
|
01 Baina australiar
|
berriek
lur harrigarri hau benetan den bezalakoa ikusi ahal izango dute. Den bezalakoa onartu eta maitatuko ote dute?
|
|
2007
|
|
|
Landarea atera ondoren, sustrai lurra plastikoz edo arpillazko oihalez bildu da babesteko, harik eta lurraren zuloan edo prestatu zaion ontzian sartu arte. Berria jarri ondoren, ureztatzea gomendatzen da, hezetasunak azkarrago egokitu dezan landare
|
berria
lur berrira. Landarea kokalekutik kentzeko unea sustraien hedadura eta kalitatea berrikusteko ere erabilgarria da.
|
|
|
Harro heltzen dio pistolari. Aurrekoa bizia galduta bide bazterreko zulora erori denean, odol irten
|
berriak
lur lehorra nola gorritzen duen ikusiz gozotu ditu begiak tarte labur batez. Hildakoarenak zabal zabal eginda utziko dituela erabaki du, zomorroen bazka.
|
|
|
Utz diezaiogun biharko bidaiari
|
berriari
lur berrien deskubritzeko sua eta gero haien kondatzeko gustua.
|
|
2008
|
|
|
Pentze loreztatuetan belarraren jaten ari diren zaldiak aipatzen ditu. Ilargi bete
|
berriak
lurra berriz argitzean inguruko izarrek kukutzen dutela beren dirdira, dio. Kretako emazteak, duela aspaldi, aldare miresgarri baten inguruan dantzan ari zirela loreak zangopetan zituztela.
|
|
2009
|
|
|
Hala bazen, ez zuen oker egin. Albistea ikastearekin, Frantziako errege
|
berria
lurrera erori omen zen eta, burtzoroan, ostikoka eta uztarka abiatu, bere ileei tiraka. Nik hainbat oren geroago ikusi nuen, Margaritarekin batean doluminak ematera joan gintzaizkiolarik.
|
|
|
Aiseago sinetsiko genuen erran izan baligute Mundu
|
Berriko
lur urrunetako salbaiak zirela. Haiek biluzik ibiltzen omen dira, alabaina, eta hauek, abuztuko beroaren beldurrik gabe, larru ezezagun baina ederrez egindako bonet garaiak eramaki zituzten, harribitxiz kargatuak.
|
|
|
Hori dela eta, eremuak 191.000 metro koadro izanen ditu, aurreikusitakoa baino 33.000 gutxiago. Guztira, halere, 155.511 metro koadro hartuko ditu; hortaz, kartzela
|
berriaren
lur sailak Santaluziagañaren %14 hartuko ko duela esan du espetxeen azpiegituren arduradunak. Batzuek esan dute muinoaren %40 hartuko genuela, baina oker dabiltza, %14 hartuko espetxeak.
|
|
|
Eta martxoaren batean hormari salto egitea proposatzen dizuet, menperatzaile horiek (kanpokoak zein barrukoak) inposatu gura dizkiguten ate apaindu horiei muzin eginik, modu horretan soilik izango baitugu kanpamartxo duina. Lurra esna dezagun, eta askatasun eguzki
|
berriak
lur jipoitu honi loratzeko eta fruituak emateko indarra eman diezaiola.
|
|
2010
|
|
|
Ezkon ezinak bihurtu ziren arrazoia eta erlijioa. Korronte filosofiko
|
berrietan
lurreko zorion eta atseginei eman zitzaien arreta eta garrantzia, eta bizitza loriatzeko joera horrek kezka mistikoak alboratzea ekarri zuen. Mentalitate kristauak mehatsu gisa hartu zuen ideologia hura, inmoralitate eta dekadentzia gisa ulertu zuen, azalkeria eta vanitas> isla8..
|
|
2011
|
|
|
Objektu isolatu horiek, planeta umezurtz izenekoak, aurkitzea zaila da eta orain arte detektatu gabe egon dira. Planeta
|
berriak
Lurretik 10.000 eta 20.000 argi urte bitarteko distantzian daude. “Existitzen zela susmatzen zen arren, azkenean detektatu egin dira, eta horrek lehen mailako ondorioak ditu planeten eraketan eta eboluzio ereduetan” esan zuen Mario Pérezek, NASAko exoplaneten programako zientzialariak.
|
|
|
Ekimen hori “HAZI” kanpainaren barruan dago, lur transakzioei buruzko txosten batean eta horiek munduan pobrezian bizi den jendearengan duten eraginari buruzkoan. Erakunde humanitarioak azaldu duenez, eskari
|
berriak
lur eremu handiak ustiatzeko lizentzien salmenta, errentamendua edo kontzesioa bultzatu du azken hamarkadan, milaka kilometrotara bizi diren pertsonentzat behar adina janari ekoizteko, bioerregaien kuotak betetzeko edo lurrarekin espekulatzeko eta irabaziak erraz lortzeko. “Izan ere, eragiketa horietako asko lurrez jabetzen dira, eta, horietan, bizi direnak edo haien mende daudenak ez dira kontsultatzen, ez dira behar bezala tratatzen, eta ez dute konpentsazio egokirik jasotzen”, salatu du Intermón Oxfamek.
|
|
2012
|
|
|
Patxik, Goizaldeko tabernariak, minbizia duela esan dio. Aspaldian ez zuen harremanik ia Patxirekin, baina
|
berriak
lur jota utzi du Bego.
|
|
|
Lehenengo hazia ez zela erne ikusita, erraz ulertu nuen lehorteagatik izan zela, eta beste saio bat egiteko lur zati heze baten bila hasi nintzen. Nire itzalpe
|
berriaren ondoko
lur zati batean egin nuen zuloa, eta geratzen zitzaidan hazia otsailean erein nuen, udaberriko ekinokzioa baino pixka bat lehenago. Hazi hori berriz oso erraz erne eta hazi zen, ura hartzeko martxoko eta apirileko hilabete euritsuak izan baitzituen, eta uzta bikaina eman zuen.
|
|
|
Amerikar kontinentearekin lehen harremanak XIV. mendean sortu zituzten, baleari jarraituz Ternuko lurretaraino iritsita. Geroztik, arrantza ondasunez gain, kontinente
|
berriko
lurretan barna aurreratu eta belardi zabalek eskaini oparotasunak erakarrita, euskal abeltzainak hasi ziren lurralde berri hartara hurbiltzen. Arrazoi politiko zein ekonomikoak zirela eta, XIX. mende erditik goiti, iparraldeko euskaldun ugarik Hego Amerikako Rio de La Plata inguruko herrialdeetara emigratu zuten, Uruguaira lehenik eta Argentinara ondoren.
|
|
|
Nola erabili lilien usain
|
berria
lurrean usteldu gorputz bizidunek ekarri onkailuek dutela piztu egun batez norbaitek jakin arazirik...
|
|
2013
|
|
|
Sustapen Ministerioak kontrakoa dio. Izan ere, ibilbide
|
berriak
lur gutxiago okupatuko duela agindu du. «Okupatutako lur zatia, lur mugimenduak, eta, azken finean, obra zibilaren tamaina txikiagoa da.
|
|
|
Buelta eta bira hasiko naiz maindire artean. Mahaian ikusi uste izan dudan ganibet puntaduna etorriko zait gogora, edo alabak eskulanetarako hartu didan aiztur zorroztu
|
berria
lurrean botata utzi ote didan galdetuko diot neure buruari, hori ere bista bistan ote dagoen. Eta airean imajinatuko ditut biak, labana eta aizturra, lebitatzen aurrena eta hegaldi trebean gero, gutako norbaitengana hurbiltzen, mamiak zulatzen, odolari iturria zabaltzen.
|
|
2015
|
|
|
‘Kanporako’, unibertsitaterako edo hirirako prestatzea izan da ohiko hezkuntzaren oharkabeko bisioa, baita orain komunitateetan ematen ari diren hezkuntzarena ere, eta guraso askorena. Horren aurrean arduradunak eta maiorrak esaten hasi dira ezetz, batetik ez dela erreala, eta bestetik belaunaldi
|
berriak
lurrerako, komunitateari jarraipen emateko prestatu behar dituztela, ez hirirako.
|
|
2016
|
|
|
–Gurdiak ziren lan tresna
|
berriez
lurra lantzen hasi ziren, baita ere sasi eta larrez garbitzen. Abereak hazten zituzten ere, abeltzaingoa haien lanbide ohikoenetatik bat bihurtu baitzen.
|
|
|
pentsatu duenean ikara moduko bat zabaldu zaio azalean, bere lanbidearen azken ordezkaria dela gogoraturik. Aspaldi iraungitako espezie oso batetik mirariz bezala bizirik iraun duen ale bakarra da, aspaldi hasi baitziren bere modukoak desagertzen, zainketa sistema
|
berriek
lurraren azaletik garbituta. Bera izan zen lanbidearen gainbeheraren lekukorik onena; berak ikusi zituen eskualde guztiko zaintzaile guztiak banaka banaka beren lanpostua galtzen.
|
|
|
Goicoechea enpresak soineko berriak eskaini ditu Arranoak elkarteko jokolarientzat. Atorra
|
berriak
lur untzi lantegiaren izenarekin eta galtzak Bankako arraintegiaren izenarekin. Iñaki Goicoecheak berak eman ditu soineko berriak Antony Robine futbol elkarteko lehendakariari.
|
|
2017
|
|
|
Tokiko biztanleak imntzatu ondoan eta arrakastank ukan gabe, dei egina izan zaio Jakes Casaubon ikertzaile sutsuari, hunek Oztibarre eskualdeko historia ongi ezagutzen baitu. 1765eko luHario ageri batek baieztatu ditu elementu
|
berriak
lur eremu horren mugarriak aurkitzeko. Erran behar da ikerketa horiek Eusko Ikaskuntza eta Auñamendi elkarteen laguntzarekin burutu ahal izan direla.
|
|
2018
|
|
|
Duela urte batzuk proiektu erraldoi bat aurkeztu zuten Alemanian, Baden Wurttemberg landerrean, tren garraio sistema aldatzeko. Stuttgart hiriburuan geltoki
|
berria
lur azpian eraikitzea zekarren horrek, eta inguruko parkeko hainbat zuhaitz botatzea. Geltokiaren gaineko orubeetan etxebizitza berriak, merkataritza guneak eta abar eraiki nahi zituzten.
|
|
|
Egun Amara Berri denak 1960ko hamarkadan hartu zuen gaur egungo itxura, etxebizitza bloke handiak eraikita. Mendebaldean ere, etxebizitzek hartu zuten behinola fabrikek Benta
|
Berriko
lurretan hartutako lekua. 2018an, Antiguako eta Amara Berriko bizilagunen topaguneetako batzuk dira Jose Maria Sert eta Olaeta plazak, hiriak berak eta donostiarren bizimoduak azken hamarkadetan izandako bilakaeraren erakusle.Azaroaren 18an, hautetsontzi bana egongo da Sert plazan, Antiguan, eta Olaetan, Amara Berrin.
|
|
2019
|
|
|
Ohoinak garaituta daudela erakutsiko zuen hala, basamortua ere jaunaren lurra dela, eta atxikimendua indartuko zuen hegoaldean. Beleagatik Gartzenarako merkataritza bide seguru bat ireki nahi dute, basamortuan zehar, eta, agian, tartean hiri bat eraiki eta basamortuaren bihotzean emankortasuna eman
|
berriz
lurrari. Gainera, azken boladan, hegoaldeko mezularien arabera, haien lurretan jende askok ikusten ditu oraindik begi onez sorginak, eta ezkutatu?
|
|
|
Burua makurtu zuen, erreberentzia eginez. Gorra
|
berria
lurrera erori zen. Zaharra, trapu zahar bat bezalakoa, buruan geratu zitzaion.
|
|
|
Laugarren araua:
|
berriek
lurrean egiten dute lo.
|
|
2020
|
|
|
Hilabeteak autonomo kuotak ordainduz amaitzen ditugu, datorrenak zer ekarriko digun zehazki jakin gabe. Igeltseroak gara, iturginak, elektrikariak, arotzak, urbanizazio eta hondeaketa lanen enpresak... bainugelak berritzen ditugu, teilatuak konpondu, sukaldeko lurrean askatu diren baldosak ordezkatu, eraikin
|
berrientzat
lurrak berdindu... Gehienbat, herrian bertan edo inguruetan egiten dugu lan, eta irakurle zaren horren etxean, agian (ziurrenik), ere bai.
|
|
|
Antigoaleko goldeek (exa deituak) burdinazko hortz edo golde kutxilla bakar bat izaten zuten, nabar deitua. Golde
|
berriagoek
lurra ebaki egiten duen golde nabar horrez gain lurra iraultzeko beste atal bat izan ohi dute atzerago, baina beti lurra arrailtzen duen atala da nabarra. Begi koloreetan ere aipatzen da nabar, baina bitxia da ikustea antigoaleko adibideetan begi urdinak adierazteko erabiltzen zela begi nabar, eta orain, aldiz, gehiago ulertuko genukeela begi arreak dituena; koloreen erabilera euskaran asko aldatu da lehendik hona.
|
|
2021
|
|
|
Euskal kulturaren modernizazioa oso berantiarra izan zenez, bertsolaritzaren hedabideratzeak eta habitat
|
berrian
lur hartzeko egin diren moldaketek eragindako kezkak, zalantzak eta eztabaidak gaurdaino luzatu dira. Thompsonen arabera, deserrotze eta birsustraitze prozesuek alde guztietan eragin izan dituzte antzeko kezka, zalantza eta eztabaidak.
|
|
|
Baina eutsi zion, eta 2009an eraikina estreinatu ere egin zuen. Gainera, ospitale
|
berriko
lurrek badute berezitasun bat. Espainiako Defentsa Ministerioarenak ziren, eta, Eusko Jaurlaritzari transferitu zizkionean, baldintza bat bete beharra zegoen:
|
|
2022
|
|
|
Bereizi aita Bakarrik banandu ez bada, itxaron sustrai luzeak izan arte, eta bereizi zurtoina eta kakts aita, ez zulatzeko. Lorontzi
|
berriaren
lurrean sartu Jarri behar duzun lorontziaren lurrean, eta kontuz ibili. Lorontzia betetzea Jarri lurra (ahalik eta trinkoena) kakts haurtxoaren inguruan Regar Ur tanta gutxi batzuekin ureztatzen du Eguzkitan jarri Jarri loreontzia argia eta eguzkia dagoen lekuan, baina ez zuzenean.
|
|
|
Aliantza
|
berrien
lurrak zirrimarratu egiten du filosofoaren figura. Gizonezko filosofoaz ari naiz, gaur egun oraindik ere nagusiki figura maskulinoa baita.
|
|
|
—Esplotazio plan
|
berrien aurrean
lurren defentsan herriz herri solasaldiak antolatzen hasi ginenean, bost gorpu jarri zizkidaten hitzaldia izango zen lekuan.
|
|
2023
|
|
|
Uztailaren 30ean egin zioten hileta. Auvers eko erretore katolikoak ez zion Theori baimenik eman hileta elizan egiteko, Vincentek bere buruaz beste egin zuelako; eta ez zuen hil gurdia utzi nahi izan, hilkutxa eramateko; Méry herriko hil gurdia erabili behar izan zuten eta hilerri
|
berrian
lur zatitxo bat erosi zuen Theok, Vincenten hilobia jartzeko. Hileta ospakizunean Lucien Pissarro, Émile Bernard, Charles Laval, Gachet, Andries Bonger eta Père Tanguy izan ziren; Gauguin ez zen izan eta Theoren familiakorik ere ez (Naifeh eta White, 2011).
|
|
|
Ezker abertzaleak Kantauri aldeko Albania eraiki nahi zuela esaten zuen Xabier Arzalluzek. Enver Hoxha ren jarraitzaileei mundua erori zitzaien gizon
|
berriaren
lurra deitzen zioten herritik milaka lagun aukerarik txikiena ikusi eta Durresko portutik ihes egiten hasi zirenean. Orain, gure posibilismoak eredu sozialdemokratara hurbildu gaituen honetan —hau da, kapitalismo humanoago batera—, zein da gure eredua?
|
|
|
alkandora ukalondoraino jasotzea, atzamarrak lur bigunean sartzea, landarea kokatzeko angelurik politena bistaratzea. Loreontzi
|
berriko
lurrari azken ukitutxoak ematerakoan irribarre egin eta ingurura begiratu du, egonezin gozoa sabelean.
|