|
2000
|
|
|
Ez zara zu bakarrik izan: atzo Dabid etorri zen;
|
Berri
horrek guztiz itzali dio irribarrea, gaur zu, eta zinez eskertzen dizut honaino etorri izana, baina oso momentu txarrean harrapatzen nauzu. Egin dudan isilunean, Patxiri ere erloju bat oparitu behar niokeela iruditu zait, elkarren hitzorduetara beti desorduetan hel  tzen garelako ziurtasuna izan dudalako.
|
|
|
Hara, Dabid, nik barkatu behar bazaitut, barkatu egiten zaitut, baina onartu beharra daukagu gure harremana" impasse" handi batean dagoela. Beharbada zure harreman
|
berri
horren beharra genuen non geunden argi ikusteko adierazi diot, eta nire hitzetan Teresaren hitzen oihartzuna antzeman dut. Ez dakit.
|
|
2001
|
|
|
Gero, gitarrak lagun harturik, askatasun oihuak kantatzen estreina dezakezu soineko
|
berri
hori; edo, bestela, gelditu zaizkizun oihal txatalak hartu, eta bizi zaren herrialdeko soineko nagusia adabatzen. Zergatik ez?
|
|
|
Lau urte eskas falta ziren, oraindik, mende
|
berri
hori heltzeko edo zaharra agurtzeko, baino garai aldaketaren haizea airean zebilen, aspaldidanik, bazterrak astintzen.
|
|
|
Gero, ilea moztu du motx motx herritik kanpora alde egin eta hitzen arteko jostura anitzak ezagutzeko. Ilea moztean, lepo luze eta mehe mehea aurkitu du enborretik burura bitarteko zubian, eta larruzko koilare bat oparitu dio lepo luze eta mehe aurkitu
|
berri
horri. Bertako Ama Birjinaren urrezko katea gau mahaitxoaren kutxan gelditu da gordeta.
|
|
|
Bestalde, urte puntadak eman ahala, iragana orainarekin josteko modurik aurkitzen ez, eta soingainekoaren itzalak min ematen dizulako estu eta larri bazaude, gogoratu ametsak izatea ondo dagoela, baina ametsetan bizi izatea, ez. Zorroztu, beraz, artaziak, eta ebaki zati bat behar duzun oihal
|
berri
horretatik. Ez ahaztu oihal batzuk josteko errazak suertatzen direla; beste batzuk, ostera, zailak.
|
|
|
Lokarri hori, dena den? hausten duzunean, ordea, mintzo ozena eta sarkorra duzu, ala nola eskaintza honetan eta zeure aita zenaren oroitzapenetan hemen argitara zenuen artikulu ederrean3 Ez ote litzaizuke komeni hainbeste sailetan lan gaitzak egin ondoren, arlo
|
berri
horri ekitea, zeure burua gehiago nabarmendu behar baduzu ere. Jostaketa atsegina izango litzateke agian zuretzat, eta bide batez irakurleentzat?
|
|
|
Ez ote zuen geroxeago esan Schopenhauer-ek Indiako literatura aurkitu berriak eragin behar ziola joan den mendeari antzinakoen izkribuek Pizkunde aldiari adina? Jakite
|
berri
horren hotsa ez ote zuen ekarri nolabait ere Xahok Euskal Herriraino. Eta ez ote ditugu gerok, europarrok, argitara eman, aztertu eta azaldu Indiako erlijio, arte eta jakite  liburuak ehunetan laurogeita hemeretzi bider?
|
|
|
Hornitzen duen informazio kopuruak, beste hedabideek erabiltzen duten neurriak, herritarren aurrean duen prestijio eta fidagarritasunak, eta abarrek zehazten dute informazio iturri baten balioa. Eta, irizpide profesional on baten ikuspegitik âbaita deontologiaren ikuspegitik ereâ kritikatua izan daitekeen arren, kazetariak publikoki berriaren iturri gisa aipatzen duen neurrian(" halako Ministroak esan duenez"," Arzalluzek esan du...") neur daiteke informazio iturri baten balioa,
|
berri
horren egiatasuna beste iturri ba  tzuetan frogatu beharrik izango ez den aldetik.
|
|
|
ETAren jarduera militarra geldian, itun politikoen moldeak errotik aldatuak eta ezker abertzalea itun horien barruan dauzkan eszenatoki batek aldaketa kopernikar baten aurrean jartzen gaitu inolaz ere. Eszenatoki
|
berri
horretan, aurrekoetan bezala, hedabideak dira betiere kontestaezinezko autoreetako batzuk eta haien inguruan bultzatzen diren prozesuek garrantzi handia dute oraina ulertu eta etorkizunari begiratzerakoan.
|
|
2002
|
|
|
Berriz ere hartuko dut, sinbolikoa delako, Eguzkitza jaunak Euskaltzaindian sartzeko eman zuen sarrera hitzaldiaren egun hura. Kontuan izanik Euskaltzaindia dela gure (eta orain uste dut aski modu egokian erabiltzen dudala" gure" hori) hizkuntzaz arduratzen den erakunde ofiziala, kontuan izanik Euskal Telebistaren ardura dela euskara, kontuan izanik egun horretan arratsaldeko azken orduan euskaraz ez zela eguneko albistegirik, besterik ezean uste nuen erdarazkoan
|
berri
hori izango zela garrantzitsuenetako bat. Besteak beste, ez baita ez astero, ez hilabetero, ez urtero, euskaltzain berririk izendatzen.
|
|
|
Idazle mediatikoa, Parodia Handiaren munstro
|
berri
hori, publizitate teknika hutsak sortua da, eta, deskribatutako abantailez gain, badu beste bat: ezaugarri berak edo antzekoak dituen beste batengatik ordezka daitekeela.
|
|
2003
|
|
|
Eliza katolikoak garai horietan leku guztietan, eta baita hemen ere, zabalduko duen kosmobisio probidentzialista eta moral zorrotza ezin ageriago geratzen da Europan bere garaikide eta antitesi duen fenomeno nagusiarekin âIlustrazioarekinâ parekatzen baldin badugu. " Euskal Kontrailustrazioa" deitu diot, hain zuzen, mundu ikuskera
|
berri
horri aurre egiteko euskal Elizak eta berari atxikitako tradiziozaleek indar  tzen duten mugimenduari. Neurri txiki batean baino ez dut kontrajartzen Euskal Ilustrazioa deitu zaion horri, hau da, Real Sociedad Bascongadako lagunarteari; izan ere," zalduntxoak" argiak eta berritzaileak baziren ere gai tekniko eta zientifikoei dagokionez, ez zuten apenas usaindu ere egin Europako Argien benetako mami etikoa:
|
|
|
Horregatik zaizkie hain gogaikarriak elizgizonei bai herejeak eta bai kristauen artean bizi diren fede epeleko jendea, eta, batez ere, erlijioaren misterio handiak bere kabuz hausnartzen ausartzen diren horiek, kristau onaren galgarri diren jakin min eta zalantzarekin jokatzeko beldurrik ez dutenak. Pertsonaia
|
berri
hori, ilustratuen kumea, izango da ni modernoa osatzen joango den gizaki burujabea. Kafe etxeetan, tertulietan, prentsa idatzian, bapo eta ozenki botatzen du bere iritzia, honetaz eta hartaz ulertuko balu bezala, bere ustea plazaratzeko nor izango balitz bezala.
|
|
|
Izan ere gizaki mota
|
berri
hori mundu honetako erreinua aldatu âeta hobetu! â daitekeela pentsatzen hasiko baita, Jainkoak beste munduan Justizia egin dezan besoak antxumatuta zain geratu beharrean. Lehenengo aldiz, etorkizun sekularrean dakusa bizitza hobearen itxaropena, iragan garden eta aldagaitzaren nostalgia alde batera utzita:
|
|
|
XVIII.etik aurrera, beraz, gaizkiaren (bereziki, gaizki naturalaren) interpretazio mota zientifikoa hasiko da garatzen, neurri handian gure gaurko" sen ona" osatzen duena. Azalpen mota
|
berri
horrek ez du dagoeneko" errudun moralez" hitz egiten, baizik eta" legeen" bidez jokatzen duten kausa fisiko edo naturalez; zientziek lege horiek deszifratu behar dituzte natura hori aurreikusi edo aldatu ahal izateko. Gertatutakoaren interpretazio onargarri bat emateko gai ez diren kasuetan, berriz," zoriaz"," kasualitateaz"," ezbeharraz" hitz egingo da.
|
|
|
Horregatik egiten zaie elizgizonei hain gogaikarria XIX. mendearen hasieran ugaltzen ari den pertsonaia
|
berri
hori, lehen ere aipatu duguna: bere kabuz erabakitzeko eta joka  tzeko ohitura hartzen ari dena, eta lurreko zein zeruko kontuez pentsatzen duena esateko bere buruaz seguru sentitzen dena.
|
|
|
Euskal eliztar askoren sentikortasun
|
berri
horri ikaragarrizko bulkada emango zion Vatikanoko II. Kontzilioak (1962). Joan XXIII eta Paulo VI aita santuen Pacem in terris (1963) eta Populorum progressio (1967) entzikliketan lehenengo aldiz hitz egiten zen argi eta garbi giza eskubide eta arazo sozialei buruz, baita herrien askatasun eta eskubideei buruz ere.
|
|
2005
|
|
|
Tokian Tokiko Agenda delakoa izan liteke, gure ustez, ezinbesteko dugun gizarte antolamendu
|
berri
horren lehen hazia, agenda horrek batera begiratzen baitie tokian tokikoari eta globaltasunari, pertsona eta herri bakoitzaren bereizgarriak kontuan hartzen dituelarik. Garapen Iraunkorrerako tresna egokia da Agenda, tokian tokiko arazoei kudeaketa administratibo horizontelen eta herritarren parte hartzearen bidez egiten baitie aurre.
|
|
|
Eredu
|
berri
horri gobernamendu edo governance deitu zaio, harreman gobernutzat ulerturik betiere?, aginte publikoaren eta botere pribatuaren arteko mugak berrikusiko dituzten kudeaketa modu alternatiboak, sareetan oinarritutako sistema sozio-politikoen konplexutasuna kudeatzeko modu alternatiboak alegia, planteatzeko ahaleginean. Era berean, azpimarratu egiten du botere publikoen eta gizarte eragileen arteko elkarrekintza eta lankidetza, erabakiak hartzeko unean esfera pribatuaren eta publikoaren artean diharduten sareen itxuraketari dagokionez.
|
|
|
Era horretako lanabesek halako joera aldaketa bat islatzen dute, gobernamendu berri baten ildotik hain justu, ezen ildo
|
berri
horrek ahalegina egiten baitu politikak prestatzeko prozedurak gardenagoak izan daitezen, eta jarraitzen eta ulertzen errazagoak, politikak prestatzeko fase guztiei buruzko informazio gaurkotua eskainiz horretarako. Horrela, erregio zein toki mailako erakundeekiko eta gizarte zibilarekiko elkarrekintza sendotu nahi da.
|
|
2006
|
|
|
–galdetu dit berriz ere?. Jatetxe
|
berri
horretara; eguneko menua ona duk, eta mamia etxekoa egiten ditek.
|
|
|
Bizpahiru aditz entzun orduko hori guztia argi egonez gero, hiztunek asko irabaziko lukete. Euskara, zalantzarik gabe, hizkuntza praktikoa izanen litzateke, eta ezaugarri
|
berri
horren balio erantsia izanen luke.
|
|
|
Eta zertan gauzatzen da diskurtso
|
berri
hori. Zein dira haren oinarriak?
|
|
2009
|
|
|
Gutxi jan zuen, baina ardoa, ardo epel eta zoragarri hura, zeinera ez baitzegoen ohitua eta zer izen zuen ere ez baitzekien, bat batean igo zitzaion burura. Halako aztoramen sakona sentitzen zuen, aparteko zoriontasuna eta mozkor hasi
|
berri
hori, dena atsegin eta goxo bihurtzen duena, misteriotsuki mingaina askatzen duena eta bihotzik gogorrena ere astindu eta erdi zabalik uzten duena.
|
|
|
Honaino esandakoak laburbiltzeko: eredu berri baten arabera eraiki beharra dago aro berri honetako hizkuntza politika, eta erakargarritasuna da eredu
|
berri
horren osagai nagusia. Bestela esanda, ezagutzatik erabilerarako jauzia ematea baldin bada gure erronka nagusia, euskararentzako bizi giro nahikoa eta erosoa bermatu nahi baldin badugu, euskal herritar gehienak gogatzeko gauza den hizkuntza eguneratu, malgu eta adierazkorraren irudia eskaini behar du euskarak.
|
|
|
Lurralde birtuala gero eta gutxiago baita alegiazkoa, eta gero eta gehiago egiazkoa. Etxe berri batek ateak ireki dizkie hizkuntza guztiei, eta guztiei komeni zaie etxe
|
berri
horretan ostatu hartzea. Gainera, gazteen artean euskararen erabilera bultzatu eta sendotu nahi bada, nahitaezkoa da gizarte berri honetako komunikazio sare horietan behar beste indarrez egotea.
|
|
|
Izan ere, 1981ean, elebidunak biztanleriaren gutxiengoa izatetik, 2031n, gehiengo zabala izatera pasatuko baita gizartea; eta erdaldun elebakarrak gehiengo zabala izatetik, gutxiengo txikia izatera. Egoera
|
berri
hori gizarte berdinkideagoa eta kohesionatuagoa eraikitzeko lagungarri izango da, nahiz eta ikuskizun geratzen den horrek guztiorrek zenbaterainoko eragina izango duen euskararen erabileran.
|
|
|
erabateko kalitatea, just in time, enpresa autoerrealizaziorako espazioa, malgutasuna, jarrera proaktiboa, talde lana, bezeroarekiko pasioa, aldaketetara etengabe egokitzeko gaitasuna, formazio iraunkorra, berrikuntza... Langileen parte hartzea da semantika
|
berri
horretan urrezko arau.
|
|
|
sendotu zuena baino txikiagoa izan, euskal kantagintzak euskara eskuarki erabiltzen duten taldeez osaturiko zirkuitu bat egituratzen du, zeinak bidea zelaitzen baitie ondorengo belaunaldiei, euskarazko musikari prestigioa emanez. Dinamika
|
berri
horri esker beste begi batzuekin ikus daiteke bai hizkuntza gertaera, bai haren lurralde mapa, bai ordu arte lozorroan egona zen errealitatea.
|
|
|
Bukatu dugu esanez Frantziaren administraziopeko espazio fisikoen kultur eta lurralde konfigurazio
|
berri
horri egin zioten ekarpena oso baliagarria dela, hala kualitatiboki nola kuantitatiboki, bai Ipar Euskal Herrian bai Ipar Katalunian. Bi lurralde horiek kultur espazioan eta hizkuntza espazioan gainjarritako politika nortasun berri horren katalizazioan hartu zuten abangoardismoa desberdina izan zen alde batean eta bestean.
|
|
|
Bukatu dugu esanez Frantziaren administraziopeko espazio fisikoen kultur eta lurralde konfigurazio berri horri egin zioten ekarpena oso baliagarria dela, hala kualitatiboki nola kuantitatiboki, bai Ipar Euskal Herrian bai Ipar Katalunian. Bi lurralde horiek kultur espazioan eta hizkuntza espazioan gainjarritako politika nortasun
|
berri
horren katalizazioan hartu zuten abangoardismoa desberdina izan zen alde batean eta bestean.
|
|
|
Hizkuntza nazional bihurtzen ez den artean, nazionalizazio kulturalaren prozesuetan?, eta bere inguruan sortutako literatura eta musika idatzi hori guztia sortzen ez den bitartean, ez da urrats hori egiten. Ilustrazioaren eta batez ere Erromantizismoaren etorrera eta sendotzea giltzarriak dira prisma identitario baten azpian dagoen norberaren iraganarekiko jakin min
|
berri
hori ulertzeko, zeinak jatorriaren balorizazioa baitakar berekin, giza komunitateen arteko ezin gaindituzko, naturalak izaki, diferentzien egiazko adierazle gisa.
|
|
|
borboien monarkian, alegia. Beraz, etika politika
|
berri
horrek zutik iraungo bazuen, kontsentsua lortu behar zen tabula rasa baten inguruan: ahanzturaren inguruan.
|
|
|
Llachek ahoa betean kantatu zuen erregimen politiko
|
berri
horren etorrera, eta horrek berekin ekarri zuen desengainua," No era això companys" ezagunean.
|
|
|
Kasurik gehienetan, merezi duenaren eta merezi ez duenaren arteko sailkapen horietako asko botere publikoak berak egiten ditu, kasu honetan, Estatua da azken instantzia. Beraz, egungo sistema eta testuinguruan, kulturak bere eremuaren mugak gainditu eta politikarenean finkatzen da bete betean, eta eremu
|
berri
horretan botereak ditu kultur adierazpenak hierarkizatzen eta sormenaren mugak lausotzen. Egun, kultura eskubidea da, eta, jakina, mundu guztiak ez du eskubideak aldarrikatzeko ahalmenik, ez behintzat haiek betearazteko beste batzuek adina indarrik.
|
|
|
–Eta hori da, hain justu, behin eta berriro aipatzen duzun euskaldunon komunitate hori. Baina norekin kontatuko dugu giza komunitate
|
berri
hori sortu eta eratzeko?
|
|
|
Gaur egun, tenplu mota horrek ez dirudi hain berezia kristauek eta musulmanek eredu hori onartu eta errepikatu dutelako. Baina, ondo aztertuz gero, eredu
|
berri
horrek mendebaldeko historia aldatu duela konturatuko zara. Izan ere, asmakizun jenial hori sortu ezean, ez lirateke ez zibilizazio kristaua ez musulmana izango.
|
|
|
Unibertso sinbolikoaren iturburua ahozko hizkuntza denez, ahozkotasun berri bat asmatu behar izan zuen gure filosofoak bere unibertso sinbolikoa indarrean jartzeko. Zein zen unibertso sinboliko
|
berri
hori. Ideien mundua, hain zuzen.
|
|
|
unibertso sinboliko berri bat asmatzea, mintzoaren ahalmena berpiztea, diruaren nagusikeriari aurre egiteko. Eta bilatzen ditugun komunitate berri horiek, moztu nion, unibertso sinboliko
|
berri
hori gauzatzen den komunitateak izango ziren. Bai horixe!, erantzun zidan poz pozik, nire aurreko sorgortasuna ahaztuz.
|
|
|
Hori da, hain zuzen nazionalismoaren paradoxa: bere kultura nazio bihurtzen du (eta horrekin haren biziraupena ziurtatzen du), baina aldi berean nazio jaio
|
berri
hori, bere zerbitzura eta bere helburuen mendean jarriz, kateatzen eta, azkenean, irensten du. Gure larruan ezagutzen dugu prozesu hori.
|
|
|
" Bietan jarrai" berri bat sortuz, hain zuzen. Baina" bietan jarrai"
|
berri
horretan, aginte makila euskaldunon komunitateak izango du, eta euskal politikoak komunitate horren zerbitzura jarriko dira.
|
|
|
–Baina nire lehenengo zalantzak zutik dirau: egokia al da euskaldunon komunitatea hitzarmen
|
berri
horren subjektua izateko. Nire horretan jarraitzen dut:
|
|
|
Horretarako imajinal berria, hitzarmen berria behar dugu. Eta hitzarmen
|
berri
hori euskaldunok baino ezin dugu egin.
|
|
|
Gaur egun zikinduta duen irudia erabat garbituta, distiraz blai, geratuko litzateke. Imajina mundu osoan zehar
|
berri
horren oihartzuna eta sona. Boterearen logikaren ikuspegitik, ezker abertzaleak botere politikoa irabazi ala galduko luke?
|
|
|
Diozu nazioen eskubideak defendatzeak nazio estatuaren marko politiko eta ideologikoa gainditzera behartzen gaituela. Zein litzateke eremu
|
berri
hori?
|
|
|
Orain haren funtsezko egitura argituko dizut. Izan ere, eremu
|
berri
horren funtsezko ezaugarria nazioaren eta Estatuaren erabateko ezberdintasuna izango zen. Hau da, Estatua ez litzateke nazionala izango, nazio anitzekoa baizik; nazioak berriz ez lirateke Estatuarekin nahastu edo identifikatuko.
|
|
|
Erosak sortzen zuen maisuaren eta ikaslearen arteko ahozkotasun dialektikoa. Kontuan hartu, halere, ahozkotasun
|
berri
hori lortzeko idazkera erabili zuela bitarteko modura.
|
|
|
Ez dut ikusten, halere, galdetu nion?, ze erlazio dagoen pentsatzeko era bikoitzaren eta unibertso sinboliko
|
berri
horren artean. Ez naiz harritzen erlazio hori ikusteko, Nietzschek zioenez, begi geldiak izan behar ditugu.
|
|
|
–Hala bada, hitzarmenaren jaiaren ospakizuna espazio denbora
|
berri
horren nukleoa izango litzateke.
|
|
2010
|
|
|
Estepan Urkiaga" Lauaxetak" (65 urte hil zutela gaurko egunez: ekainaren 26an, telebistan entzun dut arestian); Lauaxetak, nioen, Bide barrijak izeneko liburua argitaratu zuen 1931n, joera estetiko berri eta ausarta plazaratzen zuena, eta, egiazki, euskal literaturaren putzu bare ia ustela gogotik inarrosi zuena; ba, Bide
|
barrijak
horretarako lehen lehen poema, jarrera berritzaile horren berri eman behar zuena, honelaxe hasten da: " Zer dodan eztakit baña gexo nago/ gorputza aul dekot, gogua ariago".
|
|
|
–Oraindik ez dut ezagutzen sendagile
|
berri
hori. Ostiralean daukat txanda.
|
|
|
–Zer da Patxintxiren gainean kontatu behar zenidan
|
berri
hori?
|
|
|
Komunikabideak gero eta garrantzi handiagoa zutela gizartearen bizitzan, eta mundu horretan sartu beharra genuela. Gauzak horrela, ezinbestekoa zen mundu
|
berri
hori ezagutu eta zer egin genezakeen ikustea. Baina ezer egin aurretik, horretan prestatutako maisuak behar genituen.
|
|
|
Orain, Juan Jose Ibarretxe mundu akademikoan bidea egiten hasi da, eta batere zalantzarik gabe, ekarpen handiak egingo ditu. Abentura
|
berri
horretan onena opa diot noski. Baina Euskal Herriko gatazkaren behin betiko amaiera eta adiskidetzezko etorkizuna bultzatzeko, beharrezkoak izango dira bera plaza politikora eraman zuten adorea, sena, elokuentzia eta seduzitzeko gaitasuna.
|
|
|
arazo elektrikoa liburu gelan beste inon ez dago. Uste
|
berri
hori hipotesi gisa ulertzen du Kepak, eta berorren bitartez liburu gelan gertatutakoa azaldu nahi du, alegia, ordenagailua itzali eta musika eten izana azaldu nahi ditu. Jakina, hipotesi hori okerra izan daiteke, agian ordenagailua eta musika jogailua, halabeharrez, hau da, aldi berean eta hainbat kausa dela eta?
|
|
2011
|
|
|
Horregatik, zorionean zein zorigaitzean kantuz aritzen zirelako, haiek eraikitako hiriari Kantabriga deitu zioten," briga" hitzak bilgune edo hiribildu esan nahi baitu antzinako euskaran eta hizkuntza zeltetan. Aurrerantzean, soloroek izen
|
berri
hori hartu zuten euren herriarentzat.
|
|
|
Hala ere, elkarrekin afaltzera deliberatu ziren, eta horretan ari zirela, Otanek beste lehia baten proposamena bota zuen mahai gainera, irrika handiz baitzegoen bailararen jabetza jasotzeko. Lehia
|
berri
horretan ardo gehien edaten zuena izango zen garaile.
|
|
|
–Hik burua galdu duk! Ez, Martin, gure aldia joan duk eta jende
|
berri
horri utzi behar zioagu lekua. Horiek dituk etorkizuna.
|
|
|
Kartzelan minutuko informazio bat duzu gehienik. Beraz erritmo
|
berri
horrek akidura izugarri bat sortzen zidan, asteak biziki akituak pasa nituen, buruko minez, ene burmuina bertze abiadura batean ibilki zen.
|
|
|
Eta gainera uste dut Euskal Herriak ez duela Europa Batuaren egituratze
|
berri
hori erabat serio hartu. Edo ez zaizkigu inplikazioak serioski esplikatu.
|
|
|
Bizitzaren irakaspen sakonagoak dira. Nire esperientziaren ondorio bezala esaten dut, biok gaixo egonik, sortzen den kontzientzia
|
berri
horrek, bi pertsonak elkarrengana sakonago eta seguruago lotzen dituela. Hala ere, ikuspuntu hori batzuei ez zaie gustatzen.
|
|
2012
|
|
|
Nazioaren diskurtsoa Espainiarako ageri da eta euskal herrialdeetako ordezkariak bertako sentitzen zirela dirudi. Baina bestalde, nazio
|
berri
horren baitan egoteko modu berezia aldarrikatu zuten. Euskal ordezkari guztiek bi konstituzioen arteko egokitasuna aurkitu behar zela aldarrikatu zuten, hau da, herrialde bakoitzeko konstituzioaren eta Espainiako konstituzioaren artean.
|
|
|
Euskaraz ekoiztearen garrantzia azpimarratzen du. Jadanik euskaltzaletasuna eta kontzientzia
|
berri
hori ondo txertatuta eta onartuta daude eta xix. mendean zehar are nabarmenagoa izango da. Astarloaren euskaltzaletasuna, erlijio baloreen baitan kokatuko da.
|
|
2018
|
|
|
Norbaitzuentzat esanahi handiko hitzak zirela ikusteak, azken batean, beretzat lauso xamarrak, abstraktuak baziren ere. Zertaz ari ote ziren mundu
|
berri
horren kontuarekin. Hurrengo idazkia irakurtzen du:
|
|
|
Doinuagatik, ezin jakin zitekeen Charcot harrituta zegoen edo sinesgogor. Teoria
|
berri
horrek aurre egiten zien ordura arteko ideia guztiei.
|
|
|
âDeabru lantzat daukak nire pintura, baina deabruak ez zidak oraindik kontatu purpura tinta berri
|
berri
horrez zahar trazak lor  tzeko sekretua âesan nion irribarrez, antzara luma purpura tintan bustirik.
|
|
|
–Hara, umorea ere badu eta, musde... nola da, bada, berorren grazia
|
berri
hori... musde Salkin... musde Saldu...
|
|
2019
|
|
|
Aita lorezaina da, ama etxekoandrea. Kezka ere eragiten du odol
|
berri
horrek gure kongregazio txikian, baina denok poztu gara etorri berriekin. Haien hitzek amets egitera bultzatzen naute:
|
|
2020
|
|
|
Halaxe dabiltza denak. Denak eskuinak dira estatu
|
berri
horretan eta hala izango dira gero ere, hor ezin baitira egon ez eskuz ez bihotzez ezkerrak direnak. Ez, bera ez da hain desberdina soldadu txano puntaduneko eta begirada mesfidatiko gizon uniformatu haien aldean, zeren Guardia Zibikoko patriota haiek bezala berak ere sinisten baitu âsinisten baitzuenâ gauzak diferente eta hobeak izango ziren Mundu Berri batean.
|
|
|
Ez, bera ez da hain desberdina soldadu txano puntaduneko eta begirada mesfidatiko gizon uniformatu haien aldean, zeren Guardia Zibikoko patriota haiek bezala berak ere sinisten baitu âsinisten baitzuenâ gauzak diferente eta hobeak izango ziren Mundu Berri batean. Eta hainbeste sinisten zuen Mundu
|
Berri
horretan, non Pazoan mitin politikoak ere antolatu ziren; auzoko guztiak bildu ohi ziren han, Castelaori, Bóvedari eta beste galegozale intelektual askori entzutera, eta hizlari haiek guztiek boterea herriarentzat eskatzen zuten eta sutsuki dei egiten zuten Galiziako Estatutuaren alde bozkatzera, guztia aldatzera, señoritoekin eta jauntxo kazikeekin behin betiko akabatzera. Hainbeste sinisten zuen Mundu Berri horren loraldian, non bere burua gogoratzen duen jendeari garrasika hitz eginez Pazoko balkoitik, lorategiaren gainean, Hariztegiaren aurrean.
|
|
|
Eta hainbeste sinisten zuen Mundu Berri horretan, non Pazoan mitin politikoak ere antolatu ziren; auzoko guztiak bildu ohi ziren han, Castelaori, Bóvedari eta beste galegozale intelektual askori entzutera, eta hizlari haiek guztiek boterea herriarentzat eskatzen zuten eta sutsuki dei egiten zuten Galiziako Estatutuaren alde bozkatzera, guztia aldatzera, señoritoekin eta jauntxo kazikeekin behin betiko akabatzera. Hainbeste sinisten zuen Mundu
|
Berri
horren loraldian, non bere burua gogoratzen duen jendeari garrasika hitz eginez Pazoko balkoitik, lorategiaren gainean, Hariztegiaren aurrean.
|
|
|
–Eta pozoi
|
berri
horrek zer dakar?
|
|
|
peleginatze
|
berri
hortan.
|
|
|
" Poetak ez du politikaz min  tzatu behar, idatzi behar: araudi
|
berriak
hori dio";" Hemen bakoitzak bere poesia bere politika bere bibolina bere arpegioak bere idiarena eta bere larrua jo ditzala. Eta kito.
|
|
2021
|
|
|
Orain, bizitoki dugun eta gurea den etxe berrian, ez dugu pobre izan nahi; are gehiago, pobreziaren beldur gara pixka bat: halako estimu bitxi bat diegu inguruan ditugun objektuei, mahai edo alfonbra bati, nork eta guk, gurasoen alfonbren gainean beti tinta isurtzen genuenok; alfonbra bati diogun estimu
|
berri
hori apur bat kezkagarri zaigu, lotsa pixka bat ere ematen digu; noizean behin, aldirietako kaleetan ibiltzen gara pasieran oraindik, baina etxera orduko arreta handiz garbitzen ditugu zapata lokaztuak lanpasean; eta plazer berri bat sentitzen dugu etxean esertzean, lanpararen azpian, leiho ateak hiri ilunera itxita. Jada ez dugu lagunekin egoteko gogo handirik, gurekin bizi den pertsonari kontatzen baitizkiogu gogoeta guztiak, mahai argiztatuan eserita elkarrekin zopa hartzen dugun bitartean; iruditzen zaigu ez duela merezi besteei ezer kontatzea.
|
|
|
Presioz egokiak eta ongi jarriak. Ezagun eta ezezagun zitzaidan sentsazio
|
berri
horren arrastoa zuten.
|
|
|
Ez al ninduzun ikusi? Oinez jarraitu, eraikinari buelta eman eta berriro nintzen hasierako tokian, beste saiakera bat, oraingoan erakusleihoaren produktu
|
berri
horri adi adi begiratuko banio bezala disimulatuz. Burua pixka bat altxatu eta zu.
|
|
2022
|
|
|
Edontziak uretan pasatu eta bost neurri txiki whiski atera zituen. Faktore
|
berri
hori elkarrizketaren bizigarri gertatu zen. Fogarty jaunak, aulkiaren izkina izkinan eserita, jakin min berezia erakusten zuen.
|
|
|
Hitzak ikasten ditugu; ordenantzak ahoskera zuzentzen digu. Aste batzuk beranduago, aise hitz egiten dugu hizkuntza
|
berri
horretan. Aurrerapenak egiten ditugu etengabe.
|
|
|
Garaia iristen zaizunean, ordea, bestalderantz okertzen hasten zara, umez inguraturiko mundu
|
berri
horretarantz. Fantasiazko mundu izatetik, benetakoa izan daitekeela sumatzen hasten zaren horretara.
|
|
|
Amaiera batek, nahitaez hasiera bat dakarrelako berekin. Aldi
|
berri
hori, ama bihurtu ostekoa alegia, ona edo txarra izan daiteke. Edo biak batera.
|
|
|
Umea erditzearekin batera dagokizun tituluari uko egitea ia ezinezkoa da. Haurdunaldia onartu zenuen unetik, mundura ekarritako izaki
|
berri
horren ama zara.
|
|
|
Ama ona izatea, ordea, gorago dagoen maila bat da. Badirudi, ama on batek aurrez jakin behar duela bere bizitzako paper
|
berri
hori akatsik gabe interpretatzen. Ama onari ez zaio hanka sartzerik onartzen.
|
|
|
Aro
|
berri
hori, noski, supergizakiaren aroa da.
|
|
|
Baiki, hori guztia espero liteke. Supergizaki
|
berri
horrek sortuko duen mundua ez da paradisu bat izango banakoen  tzat, baina infernu bat ere ez. Nazismoan gertatu ez bezala, Harariren supergizakiaren gobernantza argia, neurritsua eta eraginkorra izango da, gehiegikeriarik gabe.
|
|
|
Espezie hori berria izateaz gain, berezia izango litzateke, bizitzaren mugak ere apurtuko lituzke eta. Bizitzaren gainetik kokatuko litzateke espezie
|
berri
hori. Izan ere, supergizakia bizitzaren auto kontzientzia bezala litzateke.
|
|
|
Haren helburua etorkizuneko agintari eta zaindarien izaera eta jarrera deskribatzea baino ez da. Hararik zehazten ez duen arren, gizarte
|
berri
horretan gizabanako gehienak ez lirateke supergizaki bihurtuko. Supergizaki izatera gutxi batzuk baino ez lirateke helduko.
|
|
|
Baina, gaur, totalitarismo berri baten  aurrean aurkitzen garela oihukatu eta aldarrikatzen duten gero eta ahots gehiago entzuten dira. Harrigarria da, baina totalitarismo
|
berri
hori irmotasun gehiagoarekin salatzen duten askok ezin dute ezkutatu erregimen faxistekiko jaidura edo sinpatia. Faxisten asmoak argi samarrak dira:
|
|
|
Geuk ere bageneukan susmoa, pandemia agertu baino lehenagotik ere, supergizaki berri baten aroan sartzen ari ginela. Sistema
|
berri
hori aurreko sistema totalitarioak ânazismoa eta estalinismoaâ gainditu ondoren, haien errautsetatik aterako zen, nolabait ere. Aurrekoak baino totalitarismo biribilago eta boteretsuagoa litzateke.
|
|
|
Ustezko totalitarismo
|
berri
horrek, halere, gaindiezina zirudien erronka bat jartzen zigun. Alde batetik, sistema totalitario baten ezaugarriak zituen; bestetik, sistema demokratiko baten arauak betetzen zituen.
|
|
|
Ez dugu ahazterik, halere, supergizakiaren beste gauzatze bat ere izango litzatekeela. Herri gutxituek, supergizaki
|
berri
horren promesa, iruzur eta mehatxuei muzin eginez, gure txaluparen lema tinko mantenduz, herri gutxituei dagokien bideari eutsiko diogu.
|
|
|
Independentzia trinkoa eta erabatekoa pentsaezina da haientzat, behar adinako botere ekonomikoa ez dutelako. Hitzarmen
|
berri
hori, halere, interesgarria izan liteke haientzat, independentzia linguistiko kulturala oso onuragarria litzateke eta. Are gehiago, independentzia linguistiko kulturalak garapen ekonomikoa ere ekarriko lieke.
|
|
|
Nagusi
|
berri
horren abantaila absolutua nahi ez izatea da. Sistema genetikoaren nagusitasunaren akats handiena absolutua nahi izatea da.
|
|
|
Izena ezagutu nahi duen gauza seinalatu eta nire eskua laztantzen zuen. Hitz
|
berri
horren laguntzaz" katilu esne" nahastea gainditu zezakeela bururatu zait" 65.
|
|
|
Nolabait ere, mintzairaren misterioa errebelatu zitzaidan, diosku Helenek. Bestela esanda, berreskuratu duen ahalmen
|
berri
horrek mintzairaren misterioa errebelatu zion. Errebelazio horrek Helenen irudimena askatu eta argitu zuen.
|
|
|
Dohain biologiko
|
berri
hori sapiensi baino ez legokioke. Ez zen mintzaira izan, mintzaira homo generoaren bereizgarria baita?, baina mintzairarekin estu loturik egon behar zuen, jauzi edo iraultza kulturala sortu baitzuen.
|
|
|
Hau da, ikasketa prozesu luze baten ondoren, gertatu zen jauzi kulturala. Gaitasun
|
berri
hori garatu, prestatu eta loratu arte, denbora luzea behar izan zuten ikasteko. Prozesu hori isila izango zen; hau da, biziraupen lehian ez zukeen, itxuraz, inongo abantaila berezirik emango.
|
|
|
Haurrak ere jai zaleak eta jaieratsuak dira. Erraza dirudi erlijio
|
berri
horren fededun bihurtzea. Zailtasunak komunitatearen koruan aurkitzen dira.
|
|
|
Haurren irribarrea fede
|
berri
horren ikurra da. Haurren irribarrea non, emearen ahalmena han.
|