|
2000
|
|
|
FRANTZIAKO espetxeetan dauden euskal presoen senitartekoek
|
beren
senideen bizibaldintzak salatu dituzte. Arrazoi hau dela eta, azaroaren 13an Frantziako euskal presoek protestari ekin zioten modu desberdinez, gose grebak, ziegetatik ez ateratzea, kartzelako janaria ukatzea...
|
|
2002
|
|
|
Halan gertatu zan gero gertatu bearra. Gurutzean josita zegoan ohoin baten senideak, zaindariaren illobirako joan etorriak ongi ikusita,
|
beren
senidearen gorpua gurutzetik jeitsi, eta oi zan bezala ilobiratu egin zuten. Gudariak urrengo egunez haretariko gurutze bat gorpurik gabe zegoala oarturik, eta gaiñera zetorkion zigorra susmatuz, alargunari erran zion zer gertatu zan eta epaillearen ebatziari itxaro gabe, berak erhaingo zuela bere burua espataz.
|
|
|
Eragindako gehienek asaldura genetikoak izaten dituzte 14 kromosoman, baina 1 eta 21ean ere gertatu dira. Espezialistak azaldu zuenez, denek dute Alzheimerra garatzeko «aukeren ehuneko ehuna»
|
beren
senideekin agertu baino bost urte lehenago edo ondoren. Clinic eko Alzheimer Alzheimer Unitateaz gain, Informazio Programa eta Kontseilu Genetikoan (PICOGEN) parte hartzen du diziplina anitzeko talde bat, neurologoek, psikologoek, psikiatra genetikoek eta Bartzelonako Unibertsitateko Bioetika Behatokiko kideek osatua.
|
|
2003
|
|
|
Broma gutxi ikusi da Santa Fen
|
beren
senideak eta zituzten ondasun apurrak galdu dituztenen lekukotasunetan. Baina kazikismoaren errezeta zaharra erabiliz beti agintean jarraitzen duten buruzagiek berriro ere arriskurik handiena informazioa kontrolatzea lortu dutela dirudi.
|
|
|
Gaur egun justu kontrakoa gertatzen ari omen da, hau da, fusilatuen familiarteko gehienak Aranzadi Elkartera jotzen dute, ez datuak eskaintzera, datuen bila baizik. Familia askok Aranzadikoen bidez jakin dute faxistek
|
beren
senidea hil zutela. Aurretik ere bazuten horren susmoa, noski, baina ez zekiten ez noiz gertatu zen, ez non eta ezta gorpuzkinak non aurki zitezkeen ere.
|
|
|
Inkestan adierazi denaren arabera, gehin gehienak (%96) kontziente dira batzuetan erabakitzen hain zaila den ekimen honen garrantzia oso handia dela: ia gehienek berariaz jakinarazi diete
|
beren
senideei hilez gero beren organoak emateko erabakia hartu dutela, betiere beste pertsona bati edo batzuei transplantatzeko egokiak baldin badira, jakina.
|
|
|
Transplantearen zain dauden gaixoei laguntzea elkarte guztien duten helburua da, eta horietako batzuetan laguntza transplantatuengana eta
|
beren
senideengana zabaltzen dute.
|
|
2004
|
|
|
Baina herritarrek jasaten dituzten gaixotasun eta heriotzen oihartzunik ez da iristen mundu zabalera. Beraz, inguru horietan bizi diren laborariek eta
|
beren
senideek etsipenez nozitzen dituzte kalteak. Beren osasun arazoez gain (larruazalean, hesteetan eta sistema neurologikoan nagusiki) koka edo ez diren beste laboreak ere kutsatu eta ihartzen ikusi behar dituzte, ganadua pozoitu eta akabatzeaz gain.
|
|
|
Gerra bukatutakoan gure aitak errejistradore lana Darocan atera zuen. Gaur Daroca euskaldun askok ezagutzen dute
|
beren
senideak hango presondegian egon direlako edo daudelako. Baina gaurko Daroca honek ez du ikusteko handirik orduko harekin.
|
|
2005
|
|
|
Egoera sozio-politikoarekin eta eguneroko bizitzarekin zerikusia zuten gaiak jorratzen ziren: errepresioaren kontrako borroka, amnistia eta elkartasuna errepresaliatuekin eta
|
beraien
senideekin, haurtzaindegiak, eskolak, kaleen konponketak, ura, etab.
|
|
|
Erregistroa 2006ko udaberrian egon daiteke martxan, eta aseguratutako pertsonaren, aseguru etxearen eta polizaren kontratuaren identifikazio datuak jasoko ditu.
|
Beren
senide edo hurbileko baten heriotza frogatzen duten pertsonek bakarrik eskuratu ahal izango dute. Haien datuak bost urtez gordeko dira.
|
|
|
Bestalde, Erresuma Batuko Alzheimer’s Research Trust eko Harriet Millward ek sinesgarritasuna ematen dio hipotesi horri, eta ziurtatzen du Japonian zahartzaroko dementzia tasak mendebaldeko gizarteetakoak baino askoz txikiagoak direla. «Hala ere, duela urte batzuk Europara edo Amerikara emigratu zuten herritar japoniarrek
|
beren
senide isleñoek baino dementzia handiagoa garatu dute». Espezialistak Rotterdameko azterketa (British Medical Journalen argitaratua) izenekoaren atariko emaitzak azpimarratu ditu, eta berretsi du arrain edo itsaski ugariko dieta egiten duten adineko gaixoek beste ohitura dietetiko batzuk hartzen dituztenek baino Alzheimer gutxiago izateko arriskua dutela.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, horrelako emanaldietan, eta benetako garaia 1053koa bada, feudalismoa hurbil izan daitekee127, Etxebarriakoa izan daiteke familia monasterio bat eta baliteke lur horiek haren menpe utzi izana, gero hamarrenak kontrolatzeko modua izateko familiak, eta, beraz, errentak ziurtatzeko. Baina emanaldia egitean argi uzten dute Munio eta Leguntiak, ez haiek ez
|
beren
senideek, ez dutela zerikusirik izango monasterioarekin eta emandako jabegoekin, baizik eta soilik monasterioan biziko ziren erlijiosoek; hori 1051n Eneko Lopezek emandako monasterioen askatasunaren bidetik doa (elizei askatasunak ematen hasi zitzaizkien garai batean128), eliza propioa edo patronato laikokoa izan ez zedin (Mañaricúa, 1984: 303 eta 312), baizik eta monasterioa bera bere buruaren jauna129 Beraz, dirudienez, San Agustineko emanaldi hau monasterioari egiten zaio, aipatzen diren santuen erlikiei emanez jabegoak; Mañaricúa k (1957:
|
|
2007
|
|
|
Horren ostean, Arrate Illarok antzokiko ateak irekiz ongi etorria eman zien Getxoko euskal preso politikoei eta
|
beraien
senideei, bildutakoen txalo zaparraden artean. Guztiak oholtza gainean igo eta Goio Acero Esaiteko kide ezagunak hartu zuen hitza.
|
|
2008
|
|
|
Lehengo egunean, adibidez, ni barruan nengoela, Etxerat ekoei, hau da, preso dauden
|
beren
senideentzako giza eskubideak berma daitezela eskatu baino egiten ez dutenei, ez zieten sartzen utzi, gonbidatuak izan ziren arren.
|
|
|
Zaharrenek ez zuten irlatik atera nahi, bertan uzteko esaten zieten etxekoei, hantxe hil nahi zutela
|
beren
senide eta lagun hildakoen ondoan.
|
|
|
1887an kokaturiko istorio honen arabera, bada, seminarioko buruek ez zieten uzten apaizgaiei eskutitzik euskaraz idazten, ezta
|
beren
senideei ere. Azkuek, salaketa 1918ko eleberrian egin bazuen, ziurrenik Gasteizko seminarioan, ordurako euskara katedra bat egon arren, internoen eskutitzak gaztelaniaz idazteko obligazioa mantentzen zelako egin zuen.
|
|
|
idazteak ez baitu ezkutatzen euskal preso eta errefuxiatuen senideek bizi duten egoeraren tamaina; haien hitzetan, «krudela». Eta ezkutatu nahi ez dutelako, izango dira uda garaian pertsona gehien biltzen den tokietan, haien eta
|
beren
senideen egoeraren berri emateko, gertutik urrun, «urrutiegi», dituzten hurkoen hitza herritarrei helarazteko, bihar, Euskal Herriko hondartzetan, eta errepide ertzean asteazkenean. Atzo, berriz, Eibarren (25), Aramaion (17) eta Sondikan (11) egin ziren elkarretaratzeak.
|
|
|
Hirugarrena, berriz, karabela dotore hiru mastakoa zen, eta bertan zihoan Dalmaziako herriaren ordezkaritza ofiziala: gorteko aitonseme eta alabak, elizgizon printzipalak, Printzerriko gobernuburu eta kontseilariak, eta Kristofororen familia osoa,
|
beren
senide Simeoni egun eder hartan laguntzeko gertu.
|
|
|
Atzo, sindikatuetako ordezkariekin batu ziren Etxerat eko kideak. . Beren konpromisoa ezinbestekoa da gure senide presoak eta guk,
|
beren
senideak, pairatzen ari garen eskubide urraketarekin behingoz amaitzeko?, Etxerat eko Mattin Troiti, ok adierazi zuenez.
|
|
|
Jauregiren ustez, «guztiz duina» da erakunde publikoek laguntza ematea
|
beren
senideak lurpetik atera nahi dituztenei. Horregatik, Memoria Historikoaren Legea «herri honek historiarekin duen zorra kitatzen joateko tresna egokia» dela iritzi dio diputatuak.
|
|
|
Eta pentsatu dut, nahiz eta egun horretan Mexikon egon, nik ere dei horrekin bat egin nezakeela. Izan ere, preso horien borrokaz edozein delarik iritzia, iruditzen zait preso daudenez eskubide batzuk badituztela eta ez errespetatzeak giza eskubideak urratzeaz gain
|
beren
senideentzako izugarrizko kaltea sortzen duela. Eta tamalgarria dela idazle gehiago ez egotea, edo ez azaltzea eskubide horien alde.
|
|
2009
|
|
|
Denak ondo daude: ondo jaten eta lo egiten dute, eta
|
beraien
senideekin hitz egiten dute.
|
|
|
–Eta biktima horien familiekin hitz egiten saiatuko bagina? Baliteke haiek
|
beren
senideen heriotzari buruzko beste daturen bat ematea.
|
|
|
Horrekguztiak erabat markatu zuen garaituen eta beren ondorengoen memoria; izan ere, ez baitzuten Hego Euskal Herriko urtebeteko Gerra Zibilaren ankerkeria soil soilikpairatu, baizik eta borroka amaituta jazarpen errukigabe baten xede ere izan baitziren. Gerraostean ezarritako errepresio kupidagabeak ez zuen soil soilik eragotzigerrak sorrarazitako zauri psikologikoen ezein balizko sendaketa, baizik eta garaituei eta
|
beren
senideei sufrimendu handiagoa gehitu baitzien. Alderdi garaileareneta galtzailearen arteko alderik handiena ondokoa izan zen:
|
|
|
Izu ikarazko giro hartan garaituak eta
|
beren
senideak gainerako gizartetikbereiziak izan ziren. Gerrako biktimen lekukotasunak, oro har, etxeko eta familiako testuinguruan transmititu ziren.
|
|
|
Alcanadre, El Villar de Arnedo, Pradejon, Aldea Nueva de Ebro, Ausejoeta Rincon de Soto. Urte horretan ere La Barranca de Larderon oroimena duintzeko ekitaldi garrantzitsu bat egin zen, bertan 1936ko irailaren 10a eta abenduaren15a bitartean 400 gizon eta emakume baino gehiago lurperatuak izan ziren lekuan.1980an San Adrian, Allo, Alfaro, Corella, Arnedo, Murillo el Cuende, Beire, Calahorra eta Ituren izan ziren
|
beren
senideak omendu zituzten herriak, eta 1981eanIrunberri, Arkueta (Los Arcos), Cascante eta Gares.
|
|
|
Egiaren eskubidea adierazteko, Giza eskubideen babes eta sustapenerakoprintzipio eguneratuen multzoko 4 printzipioan oinarritu gaitezke: «[...] Biktimeketa
|
beraien
senideek eskubideen urraketen inguruko baldintzei buruz edo, herioedo desagertze kasuetan, biktimak jasotako zorteari buruzko egia jakiteko eskubidepreskribaezina daukate».
|
|
|
Etxerat ekoek azaldu dutenez,
|
beren
senideak bisitatzeko jasotzen dituzten diru laguntzak kendu arren ez da moztuko euskal presoen aldeko elkartasun katea. Inolako zereginik ez dute Euskal Herrian milaka pertsonak egin duten hautuaren aurrean:
|
|
|
Gaua Kangchenjunga mendiko (8.586 m) laugarren kanpalekuan pasatu zuten Al filo de lo imposible espedizioko kideek, eta hasierako asmoa atzo bertan beheko kanpalekura jaistea zuten arren, ez zuten halakorik egiterik izan. Pasabanek
|
berak
senideei jakinarazi zien, oso nekatuta eta indarrez justu, zegoela, eta laugarren kanpalekutik hirugarrenerako tartea baino ez zuten jaitsi ahal izan atzo, 7.700 metrotik 7.200 metrorako tartea.
|
|
|
Euskal presoen eta
|
beren
senideen eta lagunen eskubideak aldarrikatzeko Etxerat ek abiatu duen Elkartasun uholdea kanpainak 2.500 atxikimendu jaso ditu dagoeneko. Herritarren babesa eskatu dute sinatzaileek.
|
|
|
Etxerat elkarteak presoen eta
|
beren
senideen eta lagunen babeserako prestatutako agiriari sinadura bidez atxikimendua emateaz gain, agerraldi jendetsuan egonda irudikatu dute elkartasuna hainbat eremutako pertsona ezagunek: ezker abertzaleko Arantza Urkaregik, Aralarreko I, aki Aldekoak eta Alternatiba Eraikitzeneko Jonathan Martinezek, esaterako.
|
|
2010
|
|
|
Nire amak dakiena da hemendik gutxira bere semea barrura doala. Presoek eta
|
beren
senideek dakitena da ez direla ateratzen. Dakizunean zure herria dagoela urteetan irtenbidearen esperoan, bat batean atera behar duzu esatera:
|
|
|
Alzheimer gaixotasuna duen pertsonaren kasuan, senideak gaixoa ohiko etxeanzaintzea zaila suertatzen zaionean egoitza erabiltzen du. Familiarentzat momentugogorra izaten da
|
beren
senidea egoitzara eramateko erabakia hartu behar izatea.Hala ere, kasu gehienetan ez da beste aukerarik egoten. Gaixoak sufritzen duennarriaduraren ondorioz, zenbait momentutan zaila gertatzen da gaixoa etxean zaintzea.
|
|
|
Horretaz gain, pertsona hauek
|
beren
senideengandik jasotzen duten laguntza ekonomikoa oso azpimarragarria da ere. Bat etortze bitxia gertatzen da gazteen eta hirugarren adinekoen artean:
|
|
|
Azaldu dutenez," egoera irregularrean dauden pertsonak izaten dira. Beren egoera eta
|
beren
senideen egoera erregularizatzeko tramite administratiboei buruzko informazioaren bila joaten dira saioetara. Estatuan egoera legalean bizi diren pertsonak ere joaten dira, eta baita atzerritartasunaren gaineko legeari buruzko informazioa galdetzeko, erresidentzia baimenak berritzearen, familiak elkartzearen eta abarren berri lortzeko ere.
|
|
|
Horretaz gain, presoek eta hauen senideek bizi duten egoera" onartezina" bizi dutela azaldu dute: " Onartezina iruditzen zaigu, herritarrek astebururo milaka kilometro egin beharra
|
beraien
senide eta lagunak bisitatzeko. Onartezina iruditzen zaigu, gaixotasun larriak dituzten presoak espetxean mantentzea.
|
|
|
Hirugarrena, berriz, karabela dotore hiru mastakoa zen, eta bertan zihoan Dalmaziako herriaren ordezkaritza ofiziala: gorteko aitonseme eta alabak, elizgizon printzipalak, printzerriko gobernuburu eta kontseilariak, eta Kristofororen familia osoa,
|
beren
senide Simeoni egun eder hartan laguntzeko gertu.
|
|
2011
|
|
|
Orioko Amnistiaren Aldeko Mugimenduak Elkartasun Eguna antolatu du lehenengo aldiz larunbaterako, hilak 18 Euskal preso politikoek eta
|
beraien
senideek eta gertukoek bizi duten egoera plazaratzeko asmoz antolatu du ekimena herriko taldeak.
|
|
|
Azkenik, aipatu nahiko genukeen beste kontu bat bake plana da, edo, zehatzago esanda, gure artean bizi diren biktimak eskoletara eramatea beraien sufrimendua azaltzera hitzaldi bitartez; puntu horretaraino ados gaude. Baina ez duguna ulertzen da alde bateko biktimak bakarrik eramatea eskoletara; guztiok jakingo dugu honezkero nortzuk diren hauek, baina ze pasatzen da ehunka kilometro egin behar dituztenekin
|
beraien
senide edo lagunekin minutu batzuk egoteko, edota beraien etxeetatik ehunka kilometrora egon behar duten herritar guztiekin, torturatuak izan diren guztiekin eta gizonezkoen indarkeria jasan duten emakume guztiekin, hauek ez al dira biktimak. Argi erakutsi digute gaur egungo gobernu ustelak hartutako erabaki politikoa dela hau.
|
|
2012
|
|
|
Urtebetetzeak aukera ona dira haur bakoitzaren errealitatera gerturatzeko:
|
beren
senideen argazkiak ekartzera gonbida ditzakegu, etab. Beste batzuetan, berriz, gelako dinamika aldatu egiten da taldeak, eta, batik bat, hezitzaileak Olentzero, inauteriak edo herri egutegiko beste ospakizun batzuk antolatzen edo ospatzen ari direlako.
|
|
|
Gurasoei edo haurrei gomendatzen zaie, halaber, garaiz irits daitezela eta zain egon daitezela jaisten diren espaloian, ez galtzadaren beste aldean. Baliteke haurrek
|
beren
senideak ikusi eta autobusaren aurretik gurutzatzea, pasatzen diren autoak ez ikusteko moduan, ia ibilgailuaren gainean dagoen arte. Askotan, haurra, gurasoak edo autobuseko gidaria despistatu egiten dira.
|
|
|
Itzulketa hiru eta sei hilabete arteko epean egingo da. Inoiz kotizatu ez duten 26 urtetik gorakoek
|
beren
senideen txartelen onuradun izateari utziko diote eta beren txartelaren titular bihurtuko dira. Prozedura horretaz gain, bileran irizpide komun bat adostu zen, sistemak huts eginez gero pazienteei farmaziako ekarpen maila esleitzeko:
|
|
|
Matoren arabera, Gizarte Segurantzan kotizatu duten pertsona guztiek osasun txartela izatea bermatzen du, langabetuak egon arren, eta osasun turismoaren “abusuak” deuseztatzea. 26 urtetik gorakoek, inoiz kotizatu ez dutenek,
|
beren
senideen txartelen onuradun izateari utziko diote eta beren txartelaren titular bihurtuko dira.
|
|
2013
|
|
|
Nahiz eta azken horiek beren etxeetan zeuden pertsonak bezain zoriontsuak izan, desberdintasunak zeuden bizi kalitatearekin lotutako alderdietan. Egoitzetan bizi zirenak mendekotasun handiagoa zuten, ezin zuten aisialdiarekin lotutako hainbeste jarduera egin, eta gutxiago sentitzen zuten
|
beren
senideen laguntza. Bizitza zoriontsua izateaz gain, zoriontsuenak aldarrikatzen zituzten adinekoak bat zetozen haiek babesten zituen familia sare batekin, depresiorik gabe eta eguneroko zereginak normaltasunez egiteko.
|
|
|
Masterren tasek gora egin dute aurreko urteekin alderatuta, eta hamar ikasletik lauk
|
beren
senideengana jo dute kostuari aurre egiteko
|
|
|
Bada, espetxetik kanpo ugarituz doaz Sevilla IIko presoekiko elkartasun keinuak. Besteak beste, espetxeko zuzendariari bidaltzeko gutun bi eredu zabaltzen hasi ziren orain astebete gatibuen gertukoek, kartzelako arduradunari
|
beraien
senideen oinarrizko eskubideak bermatzeko neurriak har ditzala eskatzeko. Azaroaren 15 eta 16an, berriz, Sevilla II espetxera martxa egingo da autobusez.
|
|
2014
|
|
|
Errespetu osoko elkarrizketak izan ziren. Lehen gure ekintzen helburu besterik ez zirenak edo
|
beraien
senideak gure aurrean genituen. Pertsonen aurrean ginen eta dimentsio humano hori zen momentu horietan garrantzitsua.
|
|
|
PSOEren gobernuak euskal presoak
|
beren
senide eta herrietatik urruntzeko politikari hasiera eman zionetik 25 urte luze igaro dira. 1987ko urtarrilean jarri zen abian sakabanaketa politika, baina 1989 urtean hasi zen sakabanaketa orokorra bezala ezagutzen dena.
|
|
|
Unea oso intimoa izan zela diote; «bi zentzuetan», gainera. «Izan ere, haientzat, azkenean, ez da batere erraza gai honen inguruan ibiltzea edo
|
beren
senideak izan zirenei pelikulan aurpegia jartzea». Hunkigarria bezain polita izan zela pentsatzen dute.
|
|
|
Hirugarren hilkutxa hutsik zegoen; Anaisenean ez zutela gorpurik aurkitu esan eta berretsi ziguten. Baita
|
beren
senide eta hildako guztiak gogoan eta jainkoaren izenean zin egin ere. Atxilotuek egia ziotela ematen zuen?
|
|
|
Euskararen giltza sendo, irmo eta mundura zabalik eguneroko bizitzan datzala esan du euskaltzainburuak. Hori dela-eta, bai gaur omendutakoei, bai
|
beren
senide eta lagunei ere, gonbita argia egin die: Ekin eta jarrai".
|
|
2015
|
|
|
Orioko Udalak gogorarazi du Eusko Jaurlaritzak Telefono bidezko Atentzio Zerbitzua eskaintzen diela edozein motatako genero indarkeria jasaten duten emakumeei eta
|
beren
senideei, adiskideei eta profesionalei. Eguneko 24 orduetan eta urteko 365 egunetan irekita dago eta bertara hots eginez gero, genero indarkeria kasuetan prestakuntza eta esperientzia duten profesionalen taldea izango dute eskura herritarrek.
|
|
|
Egunen batean gaur egungo gazteen bilobek beraien birramona birraitonek gaztaroaren bizipenak ikusteko aukera izango dutela pentsatzeak ilusioaren irribarrea ateratzen die. Historia jada ez da liburuan dagoen zerbait abstraktua, errealitatean gauzatzen da, eta protagonistak beraiek eta
|
beraien
senideak dira. Frankismoak egunerokoan zeukan eragina antzeman dute, beldurra, gosea, Elizaren papera, emakumeek jasotzen zuten trataera edo militarren eragina.
|
|
|
Parte hartzaileen adostasunarekin bilera indibidualak egiten dira eta prozesuaren une garrantzitsuena ekintzaile guztien bilkura da. Bertan biktimak,
|
beraien
senideak eta lagunak, delitugileak eta bere ingurukoak biltzen dira, erraztaile baten gidaritzapean. Horri zirkulua deitzen diogu, eta bertan, gertatutakoaz eta haren ondorioez hitz egiten dute, inolako mugarik gabe.
|
|
|
Guatemalan adibidez, gertatutakoa argitaratzearen aldeko arrazoiak hauek ziren: gertatutakoa jakinda, halakorik etorkizunean berriro ez gertatzeko, justizia bultzatzeko eta desagertuen familiek
|
beren
senideei buruzko informazioa jasotzeko tresna izan zitekeen (Navarro García et al., 2009).
|
|
|
Sare Herritarreko kideen esanetan," Giza Eskubideen Nazioarteko Egunean, Espainiako zein Frantziako Estatuek egunero eta sistematikoki euskal preso politiko eta
|
beraien
senide eta lagunen eskubideak urratzen dituzte". Horregatik azpimarratuko dute ozen" aski da" oihua.
|
|
|
200dik gora lagunek euskal preso, iheslari eta deportatuen etxeratzearen bidean haien eta
|
beraien
senide eta hurkoen eskubideak errespetatuak izan daitezen aldarrikatzeko" giza-sarea" osatu dute gaur Bilbon. Asteburu honetan Euskal Herriko txoko ugaritan islatuko dute hainbat herritarrek" sarea ehuntzen doala".
|
|
|
Egunez egun euskal presoen eskubideak" sistematikoki urratuak izaten ari dira" gaur Sarek kideek salatu dutenez, eta horiekin batera"
|
beraien
senideena ere". Ostirala izanik," zenbat lagunek kotxea hartu dute minutu eskas batzuetan haien hurkoekin egon ahal izateko milaka kilometroak egin behar izatea?
|
|
2016
|
|
|
Edurne Zubia Azpeitiko Udaleko Gizarte Zerbitzuetako eta Formakuntzako buruak nabarmendu du 2017tik aurrera," aitorpen gehiago" izango dutela titulazio horiek. Izan ere, mendekotasuna duten pertsonen familiek, Jaurlaritzako diru laguntzak jasotzeko, tituludun per tsona baten karguan izan dute
|
beraien
senidea.
|
|
|
Horixe adieraziko dugu aurten Elgetan. Omendu nahi ditugun emakumetako batzuk hilda daudenez,
|
beraien
senideen bidez jasoko dute omenaldia.
|
|
|
EH Bildun bakegintzan eta elkarbizitzan aurrera egiteko ekarpen handia egin dugu eta aurrera begira bide horretan jarraituko dugu. Alabaina, espainiar estatuak bere jarrera inmobilistan jarraitzen du eta euskal presoen zein
|
beren
senideen eskubideak urratzen ditu etengabe.
|
|
2017
|
|
|
Herritarren, udalaren eta adituen arteko elkarlanaren bertze adibide bat da 1936ko altxamendu militarra gertatu eta gero izan zen errepresioari buruzko testigantzak jasotzeko bulegoa martxan jartzeko ekinaldia. Herritar anitzek egin dute bulego horretara joateko urratsa,
|
beren
senideek edo haiek sufritutakoaren berri ematera. " Iruñeko Udalak kereila aurkeztu zuenean, epaitegi batean onar zitezkeen ehun elkarrizketa baino gehiago bagenituen grabatuta", azaldu du Mendiolak.
|
|
|
–Hemen ere gertatu dira halakoak?.
|
Beren
senideren baten izena aipatu dute, beren larrutan ezagututako eliz eskola bati egin diote erreferentzia, eta han jasandako umiliazioak gogoratu dizkiote elkarri, amorru nabarmenegirik gabe, gauzak diren bezala kontatzen dituztenen baretasun horrekin. Baina ez da emakume talde hori aretoan marmarrean jarraitzen duen bakarra; igarri daitezke antzeko beste taldetxo batzuk ere hizketan.
|
|
|
Horregatik, beharrezkoa da ez ahaztu eta jardun. Artikulu honetan, errefuxiatuei laguntzeko, beren bizitzak berregiteko eta
|
beren
senideekin elkartzeko zortzi modu erraz proposatzen dira: GKE batekin lankidetzan aritzea, dirua eta jostailuak zabaldu edo ematea.
|
|
2018
|
|
|
Batetik, administrazio publikoak bere gain hartu duela zerbitzua eskaintzeko ardura, eta garraio publikoaren txartelaren salneurri berean eman duela; bertzetik, ez duela zerbitzu berezi gisa antolatu. " Hau da, herritar orok erabil dezake; ez da bakarrik presoentzako edo
|
beren
senideentzako zerbitzu bat. Hori ontzat jo dugu, bertzela egin izanak bazterketa ekarriko zukeelako", erran du Salhaketako kideak.
|
|
|
Ekintzak egin, herriko beste talde, elkarte edo eragileekin parte hartu... elkartzeko espazio berri bat izango dute. Gainera,
|
beren
senideek eta zaintzaileek ere esperientziak partekatzeko espazio bat izango dute", adierazi du Alberdik. " Sentsibilizazio eta ikusgarritasunaz haratago", integrazioan lagundu nahi dute.
|
|
|
Hondamendien Kudeaketarako Eskualdeko Agentziako kide Riadil Lubisen esanetan, Tigaras herria eta Samosir uhartea lotzen dituen sei kilometroko bidea egiten ari zela hondoratu zen ferrya.Hasieran agintariek emandako datuen arabera, 80 bat lagun zihoazen ontzian. «65 bat pertsonak esan digute
|
beren
senideak desagertuta daudela. Haiek topatzeko ahalegina egiten ari gara», esan zuen Lubisek.
|
|
|
komunikatzeko laguntza Ablah helburu nagusia da komunikazioa hobetzea autismoak edo Down en sindromeak eragindako hizkuntza arazoak dituzten pertsonen artean, edo iktus edo isuriak dituzten helduen artean daudenen artean. Erabilgarritasun horrek lagundu egiten du pertsona horiek
|
beren
senideekin, terapeutekin eta gizarte ingurunearekin elkarreragina izaten. Saria:
|
|
|
Gaur aurkeztu dute egun hori, Sanagustin kulturgunean." Azpeitian badugu motxiladun ume bat, Joseba Segurola presoaren urtebeteko alabatxoa. Eta, beste hamabost adin txikiko azpeitiarrek ere,
|
beren
senideak bisitatzeko bidaia luzeak egin behar izaten dituzte Alacant, Mont de Marsan eta Lannemezaneko espetxeetara". Egoera horrek, haur horiei eskola orduak eta eskola kanpoko jarduerak galtzea eta neke fisiko eta psikologikoa eragiten dizkiela salatu du Sarek.
|
|
|
Azpeitian ere badugu motxiladun ume bat, Joseba Segurolaren alabatxoa. Eta beste 15 adin txikiko azpeitiarrek ere dispertsioa eta bidaia amaiezinak jasaten dituzte espetxeratutako
|
beren
senidea ikusteko. Maider Bastida elkarrizketatu dugu, Joseba Segurolaren bikotea eta Zuhararen ama:
|
|
|
Baina azkenean negozio hutsa da. Niri gustatuko litzaidake egunen batean beraiek edo
|
beraien
senideren bat egoitzan egon behar izatea. Edo langile gisa etortzea, zer egiten dugun ikusteko.
|
|
2019
|
|
|
Presondegiaren ondorio desberdinak ikertu eta aipatu izan ditu Gwenola Ricordeauk bere liburuetan: Les détenus et leurs proches (Presoak eta
|
beren
senideak), Sexualités minoritaires (Gutiengoan diren sexualitateak), Humaniser la peine? (Zigorra humanizatu?) argitaratu ditu, besteak beste.
|
|
|
Etxeen balkoi jarraituek badiaren gain gainean jarraitzen zuten, beti bezala. Kaioletako txoriek ere, familia gehienek
|
beren
senideetako bat beti itsas erdian izatearen nostalgia eta beldurra apaltzeko eduki ohi zituzten kanario eta kardantxiloek ere, txorrotxioka jarraitzen zuten alaiki. Trikik pareko itsasertzera begiratu zuen.
|
|
|
Dibortzio gatazkatsu eta traumatiko batzuetan, aitatasun testak arma gisa erabiltzen dira, «izan ere, aitatasun bat aitortzeak (edo ez aitortzeak) berarekin ekar dezake ekintza osagarriak egitea», hala nola uko egitea (edo betebeharra) elikadura pentsio bat pasatzeari edo, are, kalte ordain bat eskatzea ezkontide ohiari. Batzuetan, guraso batzuk
|
beren
senide ohiarekin batera zaintza partekatuaren alde borrokatzen dira, eta semeak (edo bietako batek) ez duela hala aurkitzen dute. Hala ez denez, ezin izanen du inolako eskubiderik izan.
|
|
|
San Francisco Basque Culture Center, Chino Basque Club, Kern County Basque Club (Bakersfield), Iparreko Ibarra Basque Club (Rocklin) eta Fresno Basque Club euskal etxeetako 50 musikariz eta dantzariz osatutako talde batek hartuko baitu parte desfilean. Horiekin batera, bidaian etortzekoak dira
|
beren
senideak ere. Orotara, 160 lagun inguru etorriko dira Baztanera; horietako anitzek jatorri baztandarra dute, gainera.
|
|
|
Gogoan hartzeko izenak erakusketa Joseba Zabalza argazkilariak 4 urtetan egindako lanaren emaitza. “Euskal gatazka politiko eta militarrean isilarazitako biktimak ahanzturatik berreskuratzeko beharrak bultzatua, ekin zion ikerketa eta dokumentazioari argazkilari nafarrak, horietako 105 kasu biltzen ditu, argazkietan bizirik dauden senideak ageri dira, kasu gehienetan,
|
beren
senidearen heriotzaren lekuan. Polizia errepresioak eta estatu terrorismoak gatazka politikoko azken 50 urteetan Euskal Herrian eragindako ondorioak jorratzen ditu erakusketak”.
|
|
2020
|
|
|
MAFAPO elkarteko emakumeek salatu dute
|
beraien
senideak ez zirela gerrillako kide, eta ez dutela hilketengatik inolako erreparaziorik edo justiziarik jaso. Orain, beraien helburua da munduak entzun dezala jasan duten bidegabekeria, eta nazioartean eragitea politikoki, atzerriko erakundeek Kolonbiako Gobernuari justizia eska diezaioten.
|
|
|
Alarma egoerak ezarri zuen hiru lagun bakarrik joan zitezkeela hilotzetara eta errausketetara, gorpua kanporatzeko, eta, 19 koidaren kasuan, poltsa hermetiko eta hilkutxa itxi batean sartu behar zela. Pandemia utzi duten mingarriek ere ezin izan dute
|
beren
senideengandik hurbil egon azken orduetan, eta ezin izan dute haiekin harreman fisikorik izan. Horrek min erantsia sortu die, ezinezko izan baitute agur esatea, laguntzea, zaintzea, argitzea, eskertzea edo galdetzea.
|
|
|
Nire besarkada hildako umearen senideei eta zauritu guztiei», idatzi zuen Maria Txibite gobernuko lehendakariak. Unai Hualde parlamentuko presidenteak, berriz, «maitasun eta elkartasun osoa» helarazi zien ezbeharraren biktimei eta
|
beren
senideei.
|
|
|
Sarek eskatu du bertan behera uzteko presoak «mendeku tresna» bihurtzen dituzten salbuespen legeak. Itxaropenerako deia egin du plataformak, eta koronabirusa gainditzearekin batera elkartasuna eta bizikidetza eraikitzeko itxaropena zabaldu du: «Gakoa da konpromisoa hartzea urruntze politika desagertzearen alde lan egiteko, politika horren ondorioz, besteak beste, ume askok eta askok milaka kilometro egiten jarraitu behar izango dutelako
|
beren
senideak minutu batzuetan besarkatu ahal izateko».
|
|
|
«Opari moduko bat izan da, oso polita, parte hartze prozesua eraginkorra izan delako, eta inplikazio handia erakutsi dutelako. Ikasle batzuen kasuan, gainera, anai arreba gazteagoak dituzte, eta, beraz,
|
beren
senideentzat egindako proiektu bat izan da». Hala ere, diseinuari dagokionez, prozesuan zehar ikasleekin lanketa berezia egin behar izan zutela dio.
|
|
|
Zahar etxeetako egoiliarren familia batzuk ere ez daude lasai egoitza batzuk egiten ari diren kudeaketarekin. Xabier Pierrugues Gipuzkoako Senideak elkarteko kidea da, eta adierazi du kezkatuta daudela
|
beren
senideen bakartze egoeragatik: «Senideen bakardade eta frustrazio sentsazioak kezkatzen gaitu, eta egoitzetako arduradunek eta goi kargudunek ez dute ahaleginik egiten komunikazio bideak gaitzeko».
|
|
|
Argazkien erakusketak morbo siniestroaren eta nekrofagia sadikoaren adierazpenak izateaz gain, Pakistango jatorriko pertsona agertuz arrazismoaren faktorea gehitzen da. El Mundo ko kazetariek inondik ere ez lukete
|
beren
seniderik agertuko modu berean, hilko balira koronabirusak jota.
|
|
|
Ez erabat aske oraindik, egia da. Baina ezarri dizkieten baldintzak (2018tik aplikatu ahal zirenak), eramangarriak dira bizimodu normal batekin. Ez da urte erraza izan haientzat eta
|
beren
senideentzat. Lehenik, urtarrilaren 19an hiru urte bete zituenean, Xuak espetxea utzi behar izan zuen.
|
|
|
Eta ikusitakoak ikusita eta jasandakoak jasanda, ez da gutxi". Poz handia agertu zuten aspaldi kalean behar zuten bi herrikideak jada etxekoekin daudela ikusita. " Sekulako poza da gu guztiontzat eta, zer esanik ez, eurentzat eta
|
beren
senide eta lagunentzat". 200 familia oraindik, urrunketaren eraginpeanUsurbili dagokionez beraz bai, errepresaliatu politikorik gabeko udalerria da jada. Euskal Herria ordea ez noski.
|
|
|
1980ko abuztuaren 26an, goizeko lehen orduetan, Naparraren familia joan zen hilotza ikustera, ea
|
beren
senidearena ote zen.
|
|
|
Komisariordeak, berriz, ez zuen arazorik nahi eta Antxonen ikuspuntuarekin egin zuen bat hasiera hasieratik. Hala eta guztiz ere, neskei,
|
beren
senideei, Hugori eta Osvaldori egin behar zizkieten galderak txosten batean pasatzeko eskatu zien lankideei.
|
|
|
Irudian ikusten denez, 61 urtetik gorakoen artean% 80 inguruk hitz egiten du hika
|
beren
senideekin, izan emakumezko ala izan gizonezko. Adin tarte guztiei begira jarrita, erabilerarik altuena bi anaiaren artean gertatzen dela ikus dezakegu, baina hor ere beheranzko joera ikusten da adinak behera egin ahala.
|
|
2021
|
|
|
Herritik Gipuzkoako Batzar Nagusietara eraman dituzte gaur beren salaketak, eskaerak eta aldarrikapenak San Jose adinekoen egoitzako egoiliarrek, horien senideek eta langileek. EH Bilduk egindako eskaera bat medio dela, Gizarte Politiketako batzordearen saio irekian hartu dute hitza San Joseko langileen batzordeko Ainhoa Larrañagak, eta egoiliarren eta
|
beren
senideen elkarteko Koldo Camposek eta Nagore Silvanek.
|
|
|
Pandemiaren eraginez, bestalde, interna gisa lan egiteko eskaria igo egin da nabarmen. Azken batean familiek
|
beren
senideak zaintzeko unean ahalik eta kontaktu gutxien egotea nahi dute, kutsatze arriskua mugatzeko. Krisi honek asko kolpatu du bereziki zaintza lanetan diharduten emakume etorkinen sektorea.
|
|
|
Batzordeko Justizia komisario Didier Reynderrek, ordea, udako hilabeteetako bidaietan jarri zuen arreta, askatasunean bainoago: «Agiri digital honen bidez bermatu nahi dugu Europako herritarrak eta
|
beren
senideak gai izanen direla uda honetan bidaiatzeko, segurtasunez eta murrizketarik txikienekin». Are:
|
|
|
Herriko inauterietako pertsonaia nagusia baliatzeko aukera eman die horrek, Goirizelaiak esan duenez, Momotxorroaren figuraren bidez ukitu oniriko eta sinboliko bat ere hartzen baitu antzezlanak. Besteak beste, polizien eta haien bikotekideen arteko maitasun istorioa kontatzeko ere baliatu dute lizentzia hori, eta baita akusatuek espetxean
|
beren
senideekin izandako solasaldiak taularatzeko ere.
|
|
|
Izugarria izaten ari da zaintza esparruan langileekin gertatzen ari dena. Orain urtebete emakume hauek beren bizitza arriskuan jarri behar izan zuten, enpresek eskainitako babes neurri eraginkorrena plastikozko poltsa bat baitzen, eta lan karga jasanezinei aurre egin behar izan zieten beren burua eta
|
beren
senideak kutsatzeko arriskuarekin. Orain, urtebete geroago, hainbat zahar egoitzatan langileak kaleratzen ari dira, urte honetan hildako agureen ondorioz gaur egun lan karga txikiagoa delako.
|
|
|
Haurtzaroaz gero hamaika aldiz kontatu zizkidan istorioak kontatzen eman zituen gauak. Logroñoko putetxean euritakoa utzi zuen apaiz putazalearena, edo Teruelgo lehengusuena, gerra zibilean kontrako lubakietan gertatu, eta beren buru gainean tiroka ari zirenean, bata bestearen ahotsak ezagutu, eta aitaitari eta konpainiako gainerako kintoei
|
beren
senideei tiratzea galarazi zieten, hiltzeko mehatxua eginez.
|
|
|
Haurrei izena aldatu eta etxekoak hilda zeudela esaten zieten, beren jatorria ezkutatzearren. Eta gehienek ez zuten aurrerantzean aukerarik izan,
|
beren
senideak berriz ikusteko.
|
|
|
Atzerriratuak eta espetxeratuak, berriz, milaka. Milaka dira, beraz,
|
beren
senideen gain nigar egin dutenak. Baina aspaldiko urteotan jazo gabekoa, orain dela egun gutti gertatu da:
|
|
|
" Ez dago zalantzarik basakeria horren egiletzari buruz; hilketaren egileek
|
berek
senideen eta herritarren sentimenduarekiko elkartasuna adieraztea guztiz zinikoa iruditzen zait.
|
|
2022
|
|
|
Txostena senideentzat egin arren, Santxok azaldu du arin zabaldu zela herrian, eta auzokide batzuek
|
beren
senideei buruz ere zeozer aurki zezakeen galdetu zioten. Orduantxe heldu zen Bizkargiko batailan hil ziren beste bost gabiriarretara.
|
|
|
Legea onartzen denetik, 16 eta 17 urteko emakumeek ez dute gurasoen baimenik behar izanen haurdunaldia eteteko. «Orain arte bezala, emakumeek ez dute erabaki hori bakarrik hartuko, eta
|
beren
senideekin, lagunekin eta gertukoekin kontsultatuko dute ziurrenik, baina garrantzitsuena zera da: azken erabakia norberarena izanen dela, eta estatuak hori errespetatuko duela beti», esan zuen ministroak atzoko agerraldian.
|