|
2000
|
|
|
Fenomeno hau hain indartsua izanik, egunero munduan zehar dabiltzan moneta bolumen handiek, banku zentralek
|
beren
moneten defentsan egin behar dutenesku hartzea ere gainditzen dute. Horrela, ekonomia osoak jartzen dira kolokan.Hain zuzen, Asiako Hego Ekialdeko herriak prozesu honen biktima izan dira; lehenago lurralde horietan kapital mordoa sartu bazen ere, orain, beren ahalmen esportatzaileak ahuldu direnean, kapital espekulatiboek ihes egiten dute, herri horienekonomia desorekatuz.
|
|
2001
|
|
|
Bai defizitdun bai superabitdun herrialdeei,
|
beren
moneta politikak eta finantza politikak bereziki enplegu osoari, prezioen egonkortasunari eta garapen ekonomikoari eusten ahalbidetzea.
|
|
|
Begira diezaiogun p epealdiari, H herrialdeak bere kanpo hartzekodunei I diruko 2 milioi unitateak ordaintzen dizkienean. I herrialdeak H herrialdearen egoiliarrei H-ko 2 milioi unitateak ordainduko balizkie, herrialde bakoitzaren balantza orokorraren orekak,
|
beraien
moneten egonkortasuna gordeko luke truke merkatuan, ondorio gisa.
|
|
|
Zorpeko herrialdeei beren politika ekonomikoak NMFko adituek plazaraturiko arau hertsiei lotzea eskatzen zaie, beren etxeko diru eskaintza defizit gastuen bidez kontrolatzeko eta beren esportazioak gehitzeko helburuaz. Herrialde horiek beren esportazioak inportazioen parean gehitzeko gai balira ere, oraingoz beharturik egonen lirateke beren kanpo zorraren zerbitzurako behar den atzerritar moneta erostera; eta beren etxeko diru eskaintzaren maila edozein izanik ere, erosketa horrek eragin negatiboa edukiko luke
|
beren
moneta nazionalen truke tasan. Hortaz, presio depreziatzaileak ez dira kudeaketa monetario txar baten ondorioak, dolar (edo beste giltza moneta) estandarraren pean gauzatu behar diren nazioarteko transakzioen bidearenak baizik.
|
|
|
Izan ere, kanpoko dolar gordailuak aktibo errealekin identifikatuak dira, eta transakzio errealen azken ordainketa modura transferituak diren bezain laster, horiek herrialde esportatzailearen balantze orriaren aktiboaren aldean sartzeak etxeko diruaren sormen inflaziogilea inplikatzen du, edozein direlarik hasierako amerikar ordainketaren zioak. Analogikoki, herrialde azpigaratuen dolar gordailuen erabilerak kanpo zorraren zerbitzurako
|
beren
moneta nazionalaren debaluazio proportzionala dakar, gordailuen jatorria edozein delarik ere.
|
|
|
Sistema bakarraren faltan, herrialdeek
|
beren
monetak dolar, libra, libera edo Special Drawing Right (SDR) direlakoen saski baten kontra parekatu zituzten. Bloke ezberdin batzuk agertu ziren arau parekatzaile desberdinekin kasurako, Europar Ekonomia Elkartea karakterizatzen zuen, suge?
|
|
|
Txanponek, aldiz, alde bera izango dute eurogune osorako, eta, atzealdean, arrazoi nazionalak. Ekitaldi horrek hasiera eman die 2002ko urtarrilaren 1ean amaitu behar diren azken prestaketei, euroa Europako dibisa komuna onartzeko
|
beren
moneta nazionalei uko egin dieten hamabi herrialdeetako biztanleen poltsikoetara iristen denean. Gainera, publizitate kanpaina bizia hasiko da, guztira 80 milioi euroko kostua izango duena, eta moneta banatzeari ekingo zaio eurogune osoan.
|
|
|
Denborarekin gainerako hiriak, Atenasen interesen onerako, beraien autonomia politiko, militar eta ekonomikoa galduz joango dira. Atenastarrek merkataritzan
|
beraien
moneta inposatuko dute, eta askotan hiri horietan Atenasentzat komenigarri diren sistema demokratikoak ezarriko dituzte. Kasu batzuetan gobernari edo soldadu talde atenastarrak ere ezarriko dituzte.
|
|
2003
|
|
|
Amerikarrek dolarraren indarra zeukaten horretarako:
|
beren
moneta da, eta gainerako estatuek ez bezala, AEBek nahi adina dolar inprimatu dezakete. Eta bankari britainiarrak pozak zoratzen zeuden, yankien bitartekari izateko pribilejioagatik.
|
|
2004
|
|
|
Frantziako Bankuak bere web gunean esplikatzen duenez, «banku zentral horiek' operazioetarako' deitzen den kontu bat daukate irekia Frantziako Altxor Publikoaren liburuetan, eta honek bermatzen du
|
beren
monetaren bihurgarritasuna. CFA eta Komoreetako frankoak 1999ko urtarrilaren 1a arte Frantziako frankoari egon dira lotuta.
|
|
2007
|
|
|
Herrialde hautagaiek beren truketasa, zuzena? aukeratuko dute, europar truke tasaren mekanismoan sartzeko (hauda, benetako euroaren tasa zentralaren inguruan sartzeko), eta
|
beren
moneta nazionala uzteko, hots, benetako euroari eusteko, behin beren ekonomiek Amsterdamgoirizpideak beteko dituzten heinean.
|
|
|
Gainera, kanpo zorra bere monetanizendatzen duen munduko herrialde bakarra da. Atzerritarrek kanpo zorra dolarretan izendatua duten bitartean eta Estatu Batuei,
|
beren
moneten eta zerbitzuenbidez, dolarrak erosi behar dizkieten bitartean, Estatu Batuek kanpo zorradolarretan, i.e., beren borondatez inprima dezaketen moneta propioan, izendatzendute. Hortaz, Estatu Batuek paper berdeekin ordaintzen diete besteei, paperaren etatinta berdearen balio hutsa daukan paper berde horiekin.
|
|
|
Beste alde batetik, herrialde horietako banku zentralek
|
beren
moneta nazionalak babestearren, dolarretan, bilioi askoko maileguak eskatzen dizkiete bankuerraldoiei, NMFren akordioen bidez. Herrialde horiek espekulazioen bitartezberaien moneta nazionalak kolokan jarri dituzten banku berei eskatzen dizkietemaileguak. Negozioa apartekoa da.
|
|
2008
|
|
|
Areago,
|
beren
moneta birtuala dute, transakzioak egiteko.
|
|
2009
|
|
|
Inflation tax delakoaren eragin baikor eta ezkorrei buruz egon badago kontuan hartzeko beste gai bat. Zehazki, eragin horiek igartzeko orduan dauden ezberdintasunak herrialde ezberdinen artean, eta batez ere
|
beraien
moneta nazioarte mailako patroi gisa erabiltzen den herrietan (adib.: dolarra).
|
|
|
Errealitatean, araubide mota honen barruan kokatu behar dira ere oso banda estuak dituzten dibisak, edo
|
beraien
moneta utzi duten eta beste herri baten dibisa onartu duten herriak.
|
|
2010
|
|
|
Haatik, 1970ekomoneta sistema horren apurketak txanponen arteko truke tasa aldakorrak etadolarraren nagusitasun osoa zalantzan ipintzea ekarri zituen. Geroztik txanponenarteko parekotasuna aldatu egin da eta horretan eragin zuzena dute gobernuek helburu ekonomiko jakin batzuk eskuratzeko
|
beren
moneta politika zehatza erabiliz.
|
|
|
Sistema horretan AEBek eta besteherrialdeek paper diferentea izan zuten eta horregatik esaten zen sistema asimetrikoa zela: AEBei zegokien $aren eta urrearen arteko bihurgarritasuna bermatzea (hau da, urre kantitate nahikoa bermatzea) eta besteei
|
beren
monetaren eta $arenarteko parekotasuna mantentzea. Beraz, parekotasuna aldatzeko arriskua egonezgero, beti gainerako herriak ziren parte hartu behar zutenak.
|
|
2015
|
|
|
Orain Txinatik errepika, aspaldiko galerarik handienak mundu osoko burtsetan... posible ote da horrelako kataklismoa Pekineko agintariek
|
beren
moneta hiru kolpe azkarretan %4an debaluatu izanagatik. Agian bai, mundu osoan jarduera ekonomikoa nahi baino ahulago dabilela ikusten ari diren indar handiak (inbertsio funtsak, finantza erakunde erraldoiak, fortuna itzelak…) kezkatzen hasi direlako Txinako produkzioa orain arte aitortu dena baino makalago ote dabilen.
|
|
|
Ekonomia karraskan doa Ingalaterran. Menturaz badakite ongi baliatzen
|
beren
monetarekin bizitzea, Euro Batasuneko
|
|
2016
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuek merkataritzako defizit handi handia zuten, eta Europako herrialdeak, dolarra oso altu zegoela ikusita, marko alemaniarra eta urrea erosten hasi ziren. Egoera horretan, Richard Nixonek dolarra debaluatu zuen AEBn esportazioak sustatzeko, eta inportazioei%? 10eko muga zergak ezarri zizkien, Europako herrialdeak
|
beren
monetei balio handiagoa ematera behartzeko.
|