|
2008
|
|
|
«Lotsagarria» iruditzen zaie herritarrei halako informazioak ezkutatzen ibiltzea. «Are gehiago Erauskin auzoko bi deitu dituztenean
|
beren
lurrak desjabetzeko asmoz». Hori guztia salatzeko, elkarretaratzeak antolatu dituzte biharko.
|
|
|
Eraikuntza lanak amaitzen direnean, murruaren %87 Zisjordania barruan geldituko da, eta %13 Lerro Berdetik igaroko da, Israelen eta herrialde arabiarren arteko gerraren ondorenean 1949an onartutako nazioarteko irudizko mugan. OCHA Giza Laguntza Koordinatzeko Nazio Batuen Erakundeak salatu du palestinarren 52 komunitate
|
beren
lurrik gabe geldituko direla harresiak eginiko banaketagatik. Kalkilia barrutiko Jajus herria da horren adierazgarrietako bat, Zisjordania iparrean.
|
|
|
Hego Osetiako gatazka ez da berria: osetiarrek
|
beren
lurra banatuta dagoela argudiatzen dute; georgiarrek, aldiz, Osetia bakarra Errusiaren menpekoa dela diote.
|
|
|
1970eko hamarkadaz geroztik, indigenak antolatu egin dira
|
beren
lurren gaineko eskubide esklusiboa aldarrikatzeko. Hildakoak izan dira bidean:
|
|
2009
|
|
|
Eta, ondoren, indigena horiek bizi diren lekuetan lurralde erreserba berriak sortu lituzke. Mundutik bereizita bizi diren tribu horiek ez dute inolako babesik kanpotarrek
|
beren
lurretan sartzen dituzten gaixotasunei aurre egiteko. Hori dela eta, edozein kontaktu mota zorigaiztokoa izan daiteke.
|
|
|
soro emankorrenak, baliabide hidriko garrantzitsuenak, dena harresiaren beste aldean gelditu da. Gure nekazariek beren bizibide nagusia galdu dute, eta
|
beren
lurretara joan daitezkeen nekazari apur horiek orduak eta orduak itxaron behar dituzte beste aldean, checkpoint etan, beren lurrak ureztatzeko eta lantzeko?.
|
|
|
soro emankorrenak, baliabide hidriko garrantzitsuenak, dena harresiaren beste aldean gelditu da. Gure nekazariek beren bizibide nagusia galdu dute, eta beren lurretara joan daitezkeen nekazari apur horiek orduak eta orduak itxaron behar dituzte beste aldean, checkpoint etan,
|
beren
lurrak ureztatzeko eta lantzeko?.
|
|
|
Demokraziarekin gauzak ez dira asko aldatu, eta lurrak berreskuratzen dabiltzan maputxeak atxilotu egiten dituzte. Baina maputxeek berenean jarraitzen dute,
|
beren
lurrak, hizkuntza eta duintasuna berreskuratu nahian, eta azken urteetan maputxeen aldeko hainbat talde sortu dira; horien artean, Coordinadora Arauco Mallenca (CAM).
|
|
2010
|
|
|
Hori bai, orduan ere saiatzen dira trikimailuren bat egiten ez ordaintzeko. Horrelakoa da
|
beren
lurra utzi, eta hirira behartuta etorritako haur desplazatuen bizimodua. Hauek ere laster jabetu ziren, Bogotara heltzean, zerrendaren amaierari gehitutako beste desplazatu batzuk izango zirela, errealitatearen gordinak bestelako dimentsioa hartuko zuela, nahiz eta umeak izan.
|
|
|
Izan ere, bada kontuan hartzeko nahiko eredurik, Oriberen hitzetan. Teoria
|
beren
lurretan aplikatzen hasiak diren zenbait hiri aztertu dituzte, adibidez, Gasteizko jardunaldietan. Hiriei dagozkienak aipatu ditu Oribek.
|
|
|
Robert Mugaberen ustelkeriak eta kudeaketa txarrak haren kontrako protestak ekarri zituen herritarren artean, hura inguratzeraino, eta lurra berreskuratzearen alde borrokatzeraino gutxiengo zuriaren esku uzteko bazen ere; eta haren kontra mobilizatu ziren pobreenak. Latifundista egurtuen eta
|
beren
lurretatik egotzitakoen irudiek zirrara handia eragin zieten hegoaldeko gogaideei.
|
|
2011
|
|
|
NATOren sinesgarritasuna bermatzeko, azkar eta eraginkortasunez erantzun behar diegu erronka berriei, eta eskura izan behar ditugu hornidura eta ahalmen guztiak», esan du Rasmussenek.Horrez gain, aliantzako kideek Libiako misioa «behar adina luzatzea» erabaki dute; erregularki gainbegiratuko dute operazioaren iraupena, eta «ahal bezain laster» emango dute amaitutzat.Misilen kontrako ezkutuaJose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako presidenteak misilen kontrako NATOren ezkutuaren sisteman parte hartuko duela iragarri du; horretarako, Rotako itsasontzi basea eskaini du. Azken bi urteotan beste lau estatuk ere
|
beraien
lurra eskaini diote aliantzari misilen kontrako ezkutuak jartzeko: Poloniak, Errumaniak, Herbehereek eta Turkiak, hain zuzen.«Pausoz pauso, misilen kontrako NATOren lurralde sistema sortzen ari da, eta 2018rako prest egotea espero dut», esan du Rasmussenek.
|
|
2014
|
|
|
Eta bederatzi ume. «Bilbora heldu dira Azkoitiko sei emakume koitadu, bederatzi umerekin, titiko batzuk tartean?, Gipuzkoako
|
beren
lurretik kanporatuta, etxetik egotzita». 1937ko otsailaren 9ko Euzkadi ren lehen orrian jaso zituzten izenak.
|
|
|
Etengabe kontrolguneak ere ezartzen dituzte, uztak tokiko merkatuetara eramatea galarazteko eta herriak hornikuntzarik gabe lagatzeko, eta elikagai galkorrak errepide bazterretan usteltzen uzten dituzte, nekazaritza ekonomia hausteko helburu soilarekin. Ur iturriak lapurtzea eta milaka urteko ureztatze egiturak suntsitzea bera ere beste estrategia bat da nekazariak
|
beren
lurretatik botatzeko. Hamar urteotan, milioi bat pikondo eta olibondotik gora atera dituzte sustraitik.
|
|
2015
|
|
|
zegoen gutxia suntsitu egin zuten. Ez dago ezer ere ez.Haiek, hala ere, ez dutela etsiko diote, jarraituko dutela
|
beren
lurrak lantzen, bertan egoten.Bai, haiek lurrarekiko kontzientzia handia dute; lurra haiena dela sentitzen dute, hala bizi dute, eta komunitate sentimendu indartsua dute; maiz ez dute beren burua gizabanako gisa ikusten, eta horrek ekartzen die irautea. Nire ustez, israeldarrak egiten ari direna naziek haiekin egin zuten gauza bera da, eta kontuan izan naziek egiten zutena ere lege batzuen babespean egiten zutela.
|
|
|
Gogorra da entzutea, baina hala da. Haiek ez dute utziko
|
beren
lurra, inoiz ez. Nire ustez, gaur egun ez balira egongo dagoen begirada eta gauzak erakusteko erraztasuna, Israelek aspaldi egina zuen genozidioa, edo gaur egun egiten duena baino gehiago.Beraz, zer da sumud zuretzat?
|
|
2019
|
|
|
–Nekazariek eta abeltzainek uler dezakete presidenteak basoei su emateko lizentzia ematen diela, inpunitate osoarekin?. Lur jabeak jopuntuanAmazoniako sutearekin, ingurumen erakundeek hauspoa eman diete hainbat teoriari. Zenbait erakundek jasotako informazioaren arabera, dozenaka ekoizlek su eman zieten
|
beren
lurrei aldi berean, Bolsonarori babesa adierazteko. Raul do Valle WWF Naturarentzako Mundu Funtseko Brasilgo Gizarte eta Ingurumen Justiziako zuzendariak kontatu zuen hori:
|
|
2020
|
|
|
Sinplea izan daiteke, baina bete ezinezko gomendioak dira milioika pertsonarentzat. Esaterako, gerrak eta pobreziak behartuta
|
beren
lurretatik ihes egin behar izan dutenentzat. Egoera zaurgarrian zeuden koronabirusa hedatu aurretik, eta, COVID agerraldiarekin, gain gainean dute gaitz ezezagunarekin kutsatzeko mehatxua.
|
|
|
Egun, 70 milioi lagun baino gehiago daude
|
beren
lurretatik kanpo bizitzera behartuta, gerrengatik eta giza eskubideen urraketengatik, UNHCR elkartearen arabera. Horietatik %80 herrialde pobretuetan bizi dira, eta estatu horietako askok gabezia handiak dituzte osasun sisteman, eta ur eta saneamendu azpiegituretan.
|
|
2021
|
|
|
Artean inork ez daki hiru orduz luzatuko dela enkontru hori, ardo gorenen artean.
|
Beren
lurra maite dutenen pasioak eramango du bilera bazkari inprobisatu batera: pandemia, eskualdearen geroa, Arabako Mahastiak, euskara…
|
|
|
«Zer da indarkeria? Lurra defendatzea edo herriko nekazariei
|
beren
lurrak ebastea. Edo 400 urteko haritzak moztea?
|
|
|
Guztiak dira Palestinako gizarte zibileko eragile ezagunak. Adameer preso palestinarren eskubideen defentsan aritzen da; UPWCk emakumeen ahalduntzea eta Palestinaren nazio askapena ditu helburu; UAWCk
|
beren
lurrak okupaziotik babesten laguntzen die nekazari palestinarrei —bereziki, Jordan haranekoei—; eta Al Haq NBE Nazio Batuen Erakundearekin elkarlanean aritzen den giza eskubideen aldeko elkarte bat da, Israelen abusuak dokumentatzea eta nazioartean salatzea ditu bere egitekoaren ardatz.
|
|
|
Ez da erraza izan haientzat, baina antzeko mezua eman dute guztiek: errespeta ditzatela
|
beren
lurra, nortasuna eta natur baliabideak. Kitxua hizkuntzan minga hitzak duen esanahiari helduta egin nahi dute bidea, «denon artean, kolektiboki».
|
|
2022
|
|
|
Indigenen iritziz, baina, legeak porrot egingo du ez baditu neurri zehatzak jasotzen herri indigenek
|
beren
lurren gainean duten jabetza eskubidea babesteko. «Hutsune esanguratsu» hori betetzeko galdegin diote EBri.
|
|
|
Agua Calienteko (Guatemala) maien erreserbako ordezkariek eskatu diote Giza Eskubideen Batzorde Interamerikarrari arduraz jokatzeko, ez dagoelako legedirik haien lurren jabetza kolektiboa bermatzeko. Kexu dira, gainera,
|
beren
lurretan meategi bat dagoelako eta ez zietelako baimenik eskatu hura eraikitzeko. Iruditzen zaie, gainera, estatuak ez ziela aukerarik eman aurrez kontsulta bat egiteko —nahiz eta horretarako eskubidea duten—, eta baimenak, kontzesioak eta lizentziak zuzenean eman zizkiola enpresari.
|
|
|
Kataluniako landa eremuko herri bat da Alcarras, eta hango nekazari familia bati buruzkoa da filma. 80 urtean
|
beren
lurrak lantzen aritu eta gero, azken uzta biltzeko elkartuko dira denak. Saria jasotzean, beren lurrak «mimoz eta maitasunez» lantzen dituzten nekazariak goraipatu zituen Simonek.
|
|
|
80 urtean beren lurrak lantzen aritu eta gero, azken uzta biltzeko elkartuko dira denak. Saria jasotzean,
|
beren
lurrak «mimoz eta maitasunez» lantzen dituzten nekazariak goraipatu zituen Simonek.
|
|
|
«Ukraina bere burua defendatzen ari da, eta ez dio uko egingo bere askatasunari. Ukrainarrentzat, independentziak eta
|
beren
lurrean bizitzeko eskubideak dute baliorik handiena».
|
|
|
Lurralde Autonomo Indigenak legez eratuko dira, eta oinarrizko eskubide kolektiboak aitortzen zaizkie jatorrizko herriei: autonomiarako, autogobernurako eta kulturarako eskubideak; hezkuntza sistemaren barruan, beren ohitura eta kulturaren araberako erakundeak garatzekoa; naturaz duten ikuskerarako eta
|
beren
lur, lurralde eta naturarako eskubideak; eta beren berezko erakunde, justizia sistema eta agintari tradizionalak izateko eskubidea. Horrekin batera, natur baliabideetarako eskubidea ere bai.
|
|
|
Oraintsu alde egin dute handik, baina ez gatazka konpondu delako: besterik gabe, ahitu egin da borrokarako ahalegin hori, eta neurri aringarri batzuk ezarri zaizkio aferari, baina arazoa bera, hau da,
|
beren
lurretara itzuli, beste leku batean kokatu eta beren lurraldean lasai bizitzeko aukera izatearena, hori ez dago konponduta, eta horixe da gaur egun eginkizun nagusietako bat.
|
|
|
Harrera hori ez da guztientzat berbera, arrazismoak eta klasismoak erregularizatze prozesuak markatzen dituzte, pertsona batzuen bizitzaren alde eginez eta besteena galaraziz. Asko
|
beren
lurrean geldituko dira, gatazkan nork bere modura parte hartuz edo ez, baina asko militarki parte hartzera behartuko dituzte, nahi ez badute ere. Etsaien armada ez da herrian bertan giza eskubideen urraketak eragiten dituen bakarra.
|
|
|
Kriminalizazio kasuek, giza eskubideen urraketek eta lurrak bereganatzeko kasuek gora egin dutela salatu dute. Gobernuek, esaterako, lehentasuna ematen diete garapen eta kontserbazio proiektuei, eta, ondorioz,
|
beren
lurrak uztera behartzen dituzte jatorrizko herriak.
|
|
2023
|
|
|
Basoen jabeak, langileak zein laguntzaileak izango dira kooperatibako bazkide. Basoen jabeek
|
beren
lurrak kudeatzeko aholkuak eta baliabideak jasoko dituzte, eta, beren basoen egoera edozein delarik ere, bertako espezieez osatutako baso irregularrak sortzeko konpromisoa hartuko dute. Are, Arriolabengoak gaineratu du «presio gaitasun gehiago» irabaziko dutela kooperatiba berriari esker.
|
|
|
Samien lurretan ezarri diren azpiegitura eolikoek herri indigenaren bizimoduan duen eragina aztertzen ari da Eva Maria Fjellheim Norvegiako Artikoko Unibertsitateko ikerlaria. Azaldu duenez, samiak ezin dira elur oreinen zaintzan aritu
|
beren
lurren eremu ia osoan, eraiki diren instalazioek eragozten dietelako. «Jarduera galarazten zaie, beraien bizimodua eragozten zaie.
|
|
|
Adibide gisa aipatzen ditu, batetik, komunitate indigenak babesteko neurriak. Indigenei
|
beren
lurrak zaintzen uzten bazaie deforestazioa eragotziko dutelako eremu horietan, eta biodibertsitatea mantendu. Bestetik, emakumeei hezkuntza eskubidea bermatzeak eragin zuzena du hazkunde demografikoaren moteltzean.
|
|
|
Lehenik eta behin, inguru menditsua da Kurdistan, eta kostuak handitzeaz gain, proiektua atzeratuko luke. Bestalde, Kurdistango eskualde autonomoko agintariek aurrez esan zuten trena ez zela
|
beren
lurretatik igaroko.
|
|
|
Egiptok, Jordaniak, Qatarrek eta Iranek aho batez gaitzetsi dute Tel Aviven agindua. «Garrantzitsua da palestinarrak
|
beren
lurrean geratzea», esan du Egiptoko presidente Abdel Fattah el Sisik. Jordaniako errege Abdullah II.a, berriz, lekualdatze horrek Ekialde Hurbileko mapa geopolitikoari nola eragingo liokeen ohartarazi du:
|
|
|
Egiptok, Jordaniak, Qatarrek eta Iranek aho batez gaitzetsi dute Tel Aviven agindua. «Garrantzitsua da palestinarrak
|
beren
lurrean geratzea», esan du Egiptoko presidente Abdel Fattah el Sisik. Jordaniako errege Abdullah II.ak, berriz, lekualdatze horrek Ekialde Hurbileko mapa geopolitikoari nola eragingo liokeen ohartarazi du:
|
|
|
Hori bai,
|
beraien
lurraren defentsan altxatu diren palestinarrei «terroristak» deitu die munduak. Zein erraza den jendea alde batera edo bestera maneiatzea.
|
|
|
Israeldarrentzat Israelgo estatua demokratiko liberala da, eta palestinarrentzat estatu terrorista. Palestinar herriaren aurkako genozidioa guztiz bidegabea da noski, krudela, tragikoa; palestinarrek, baina, zer nolako etorkizuna daukate
|
beren
lurrean. Honaino heldu diren bezala heldurik, ez ote dute iheslari bihurtu arte gaizki baino?
|
|
|
Honaino heldu diren bezala heldurik, ez ote dute iheslari bihurtu arte gaizki baino? Egun Palestinatik kanpo askoz palestinar gehiago daude
|
beren
lurrean baino, eta itxura guztien arabera, gero eta gehiago egongo dira.
|