|
2002
|
|
|
Erregea, hain arruntak ez direnak eta ia metro bateko altuerarekin; Adelia, muturreko hotz baldintzetan bizi direnak; Magallanikoak edo tropikalak, 6 kilo ingurukoak; eta Papua, juanitoak eta triangelu itxurako itzal batek identifikatzen dituenak. Hamahiru lagun arduratzen dira etengabe zaintzeaz; egunero 20 kilo arrain ematen dizkiete, eta muturreko higiene neurriak hartzen dituzte
|
beren
habitat naturaletik kanpo bizitzeko: airea garbitzen dute orduro (arnasten duten oxigenoa Everestekoa baino garbiagoa da); papar a berritzen dute 40 minutuan behin, bizi diren tankeak duen 500 metro kubiko ur baino gehiago; eta 5 milioi gazitu egiten dira.
|
|
2003
|
|
|
Esate baterako, lehoiak, hartzak, tigreak eta gepardoak. Normalean, distantzia luzeagoak estaltzen dituzte
|
beren
habitat naturalean, denbora gehiago ematen dute batetik bestera oinez, eta kumeen hilkortasun indize handiagoak dituzte. Aldiz, hartz grisa, katamotz eurasiarra, bisoi amerikarra, zor gorria eta Artikoaren zorra, hau da, bere gordelekutik ezagutzen ez diren motak, hobeto egokitzen dira zoologikoetara.
|
|
2006
|
|
|
Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (UNESCO) ziurtatu duenez, larrialdi neurririk hartzen ez bada, berrogeita hamar urteko epean desager daitezke. Ikertzaileek uste dute 5.000 tximino handi baino gutxiago geratzen direla
|
beren
habitat naturalean, eta %70 murriztu dela azken hamarkadan. Haien gaineko mehatxu nagusiak habitata suntsitzea, gerrak, ehizaldiak, meatzaritza, espezieen legez kanpoko trafikoa eta deforestazioa dira.
|
|
|
Muskuiluak urte osoan Gure herrialdeko merkatuetan saltzen diren muskuilu gehienak akuikulturatik datoz, eta, horri esker, urte osoan kontsumitu daitezke.
|
Beren
habitat naturalean harrapatutako muskuiluak aurki daitezke, baina prezio handiagoan, hau da, arroka muskuiluak. Muskuilu basati horiek oso ugariak dira kostaldean, hala nola Galizian.
|
|
2007
|
|
|
Azterlan berriak orain arte egin den zehatzena izan nahi du. Horretarako, Espezie Basatien Institutuak teknologiarik aurreratuena erabiltzea erabaki du, felidoak
|
beren
habitat naturalean grabatzen dituzten kamera sofistikatuetara joz. Maiatzean, tigreentzako 28 santutegien erdietan baino gehiagotan egin zen azterketa, eta 500 ale bakarrik zeudela ikusi zen.
|
|
|
Tigre populazioa txikitzen ere lagundu du, Hinduko hazkunde ekonomikoak eragindako hiritartze eta industrializazio prozesu frenetikoa, bere baliabide natural aberatsen kontura egiten dena. Izan ere, tigre basatiek historikoki nagusitzen ari ziren azaleraren %7 hartzen dute gaur egun, azken hamarkadan
|
beren
habitat naturalaren %40 galdu baitute.
|
|
2008
|
|
|
Azterlanaren arduradunek, Alaskako Itsas Ugaztunen Laborategi Nazionaleko Brendan Kelly buru dutela, gogorarazi dute hibridazio mota hori dagoeneko detektatu dela mehatxatutako beste animalia artiko batzuetan, eta horietako asko desagertzeko arriskuan daudela. Azken batean, etsipenak animalia horiek urrunago eta babesgabeago lekuetara mugitzera bultzatzen ditu,
|
beren
habitat naturaletik kanpo. Islandiako iparraldeko kostara iritsitako hartz zuri baten kasua da, Groenlandiako hego ekialdetik 300 kilometro igaro ondoren.
|
|
2010
|
|
|
Espezie horietako bat, Magallaesen pinguinoa, ozeanoko itsaslaster beroek desplazatzen dute. 2008an, ehunka animalia iritsi ziren Rio de Janeiroko hondartzetara,
|
beren
habitat naturaletik milaka kilometrora, horietako asko hilda edo hilda. Sumatrako tigrea.
|
|
2011
|
|
|
Andaluziako Juntako Ingurumen Saileko Espezie Mehatxatuak Berreskuratzeko Zentroek (CREDI) 7.212 animalia tratatu zituzten iaz, eta horietatik 3.568 berreskuratu eta
|
beren
habitat naturalera itzuli ziren. Ale horietatik 6.747 2010ean sartu berriak ziren eta 465 aurreko urteetatik zentro batean zeuden.
|
|
2012
|
|
|
Hainbat aukera daude horretarako: xenda bideetan ibiltzea, birdwatching delakoa (hegaztiak
|
beren
habitat naturalean ikustea) eta hamaika gehiago.
|
|
2013
|
|
|
Irudia: Jordi Prieto SEO Bird Life 13 Hegaztiak Hegaztiak
|
beren
habitat naturalean behatzea udan une onak igarotzeko beste modu bat da. Ezagutzen ez badira, Espainian bizi diren edo migrazio bidean dauden hegazti espezie ugari ikusteko irteerak antolatzen dituzten profesionalengana jo daiteke.
|
|
2014
|
|
|
Gaia edozein delarik ere, koinatua beti izango duzu pronto lixtoarena egiteko, kopeta zimurtu eta nagusitasunez lezioa emateko inork halakorik eskatu ez izanagatik. Familia oturuntzetan baldin badute jatorria koinatuek, egun, sare sozialak dira
|
beren
habitat naturala. Dela Siriako gatazka, dela ebolaren krisia, @koinatua hor izango duzu «esaten nuen nik» ka.
|
|
2015
|
|
|
Nik banekien perikito bakartia maitasunez hiltze hori leienda hutsa zela; bizi ere, ehunkako multzoetan bizi dira
|
beren
habitat naturalean, bikoteka bildu arren. Baina nola esango nion hori dena gizonari?
|
|
|
5 Eremu babestuak ezartzea eta haien habitata hobetzea Lehoiek 160 kilometro karratu inguru behar dituzte elikatzeko eta beste talde batzuekin nahasteko, odolkidetasuna ez baitie eragiten. Kontserbazioan adituak diren adituek behar adinako tamainako eremu babestuak sortzeko eta
|
beren
habitat naturala babesteko eta berreskuratzeko eskatzen dute. Craig Packer, Minnesotako Unibertsitateko Leongo Ikerketa Zentroko zuzendaria (AEB) eta ugaztun horren aditu handienetako batek iradokitzen du lehoi asko salbatu daitezkeela gizakien eta lehoi bereizien arteko hesiak erabiliz.
|
|
|
Intsektu horiek hobeto ezagutzeko, haien arazoei buruz kontzientziatzeko, eta nork dakien jakiteko, erlezain bihurtzeko interesa pizteko ere, hainbat taldek bisita gidatuak egiten dituzte erlategiak bisitatzeko, hala nola Amigos de las Abejas Fundazioa, Erlezainen Espainiako Elkartea edo Ecocolmena erakundea. 2 Hegaztiak beren habitatean behatzea Hegaztiak
|
beren
habitat naturalean behatzeak benetako grinak eta ehunka mila pertsona mugitzen ditu Erresuma Batuan edo Estatu Batuetan, non fenomeno horri «birdwatching» esaten baitzaio. Espainian ez da hain ezaguna eta ez ditu kontatzen herrialde horien zifrak, baina gero eta zaleagoak ikusten hasi dira.
|
|
2018
|
|
|
Erreal bihurtzen zuten jatorriz erabat artifiziala zena. Disekatutako animaliak
|
beren
habitat naturalean zeudela zirudien, hilik eta bizirik aldi berean. Berlinen egon zen bitartean marraztuko zituen gaiak aurkitu zituen Clairek dioramen serie hartan:
|
|
2022
|
|
|
Hala, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioak (MAPA) eta Geruza Zuriko Zerriaren Lanbide arteko Ministerioak (Interporc) kanpaina bat jarri dute abian, txangozaleak eta, oro har, herritarrak kontzientziatzeko animalia horiek naturguneetan, askaldegietan edo hiriguneetara hurbiltzen direnean jateak dituen arriskuez. Animalia basatiak oso gai dira
|
beren
habitat naturalean janaria aurkitzeko, eta gizakiok ez dute inola ere lagundu behar. Hala egiten badugu, nahiz eta puntualki izan, inguruarekin erlazionatzeko modua aldatzen ariko gara, eta arriskuan jarriko ditugu bai basoko espezieak, bai inguruko pertsonak, etxeko animaliak eta auto gidariak (horrek harrapatzeko arriskua areagotzen du).
|
|
2023
|
|
|
Suge helduenen pozoi multifuntzionalen aurrean, jaio berriek, azterketa proteomikoen arabera, pozoin ez hain konplexuak baina toxikotasun handiagokoak aurkezten dituzte. Izan ere, tamaina txikia dutenez,
|
beren
habitat naturalean babesik gabe daude. Azterketa horiek, bestalde, frogatzen dute beren pozoiak eboluzio abantaila ematen dien gizabanakoek, hots, hobeto elikatzen uzten dutenek, utziko dituztela ondorengo gehien.
|
|
|
Hainbat ingurumen erakunderen arabera, palma olioaren erabilera masiboak ere kalte egiten dio ingurumenari; izan ere, baso tropikalen eremu handiak suntsitzen dira, Malaysia eta Indonesia bezalako herrialdeetako monolaborantzak instalatzeko, munduko ekoizpenaren %85 hartzen baitute. Ondorioak kaltegarriak dira bertako florarentzat eta faunarentzat; izan ere, errinozeronte, elefante edo tigre bezalako animaliak arriskuan daude
|
beren
habitat naturalak hondatzen direlako. Naturarentzako Mundu Funtsaren iritziz, hamar urte baino gutxiagoan Indonesiak basoen %98 galduko du olio hori lortzeko egiten den bereizketarik gabeko suntsipenaren ondorioz.
|
|
|
Danny_ de_ Bruyne Espezieen hiru babes maila CITESek babes maila desberdinak ematen dizkie 40.000 animalia eta landare espezie baino gehiagori, eta eranskinetan antolatzen ditu, nazioarteko merkataritzak mehatxatzen duen mailaren arabera. Animalia eta landare horietako batzuk legez kanpo ekartzen dituzte partikularrek
|
beren
habitat naturaletik, oporraldia aprobetxatuz. Batzuetan, talde osoak sartzen dira, hala nola primateak, zetazeoak (baleak, izurdeak eta mazopak), itsas dortokak, loroak, koralak, kaktusak eta orkideak.
|