|
2000
|
|
|
zaldiak, astoak, mandoak eta indiar horiak... hauetarik hainbat eta hainbat biharamunean salgai jarriko zituztenak, zeren esklaboak baitziren eta esklabo gisa saltzen baitzituzten, beltzak eta bertze jende miserable batzuk bezala; eta bortz gizon haiek herriko bertze ostaturantz zihoazen, zeina baitzen Octavio Hernando zeritzan gaztelau batena. ...bere lekurat ekarri zituen eta, halatan, xede apalagoetarat etsi behar izan zuten —Joxe Aberasturik ere egin zuen bezala, itxura guztien arabera—, zeren kapataz gisa trabailatzen baitziren, bazter haietako jauntxo boteretsu batzuen lurretan; eta jakin genuen, halaber, ezen aldian behin etortzen zirela, bai jendearekin eta bai balizko erosleekin hainbat tratu egiteko, zeinetarik gehienak
|
beren
etxaldeetako ganaduarekin loturik baitzeuden, bai jan edanen eta bertze hornizoin batzuen erosteko eta beren nagusien etxalekuetarat garraiatzeko... baita kalapitaren bat sortzeko ere hainbatetan, zeren guztiak ere baitziren, ostatatzen gintuen gizonaren erranetan, gizon gaitzak eta ondikozkoak, gerlatiak eta maliziatiak, okasinotsuak eta inkontru gaixtokoak. Eta, nahiz eta bigarrentsuak ziren, goraki mintzatzen ziren beren buruez, klar eta ozen, eta lau haizeetarat kanpatzen eta famatzen zituzten beren bertuteak eta bertutezko obrak, zeren zaldun zalduntzat eta kontu kontuzkotzat baitzituzten beren buruak, halako moldez, non bi hitz haiek enplegatzen baitzituzten noiznahi den, bertzeen aitzinean:
|
|
2003
|
|
|
Eta 1998an piztu ziren etnien arteko liskarrak Honiara hiriburuan. 1999rako 50etik gora ziren hildakoak, eta 20.000tik gora
|
beren
etxaldeetatik kanpo utzitako herritarrak. Ondoren etorriko ziren poliziaren desmasiak ere.
|
|
2006
|
|
|
Baina praktikan Euskal Herrian arras laborari gutxi dago Confederation delakoaren ildoan.
|
Beren
etxaldearen kudeaketan ez dira Jose Boveren ildoan ari. ELBko laborari gehienak euskal sindikatua delako atxikiak dira.
|
|
|
Erregeren diruzainek ez zioten lehengoan bezain harrera onik egin, ezta erabakia hain fite jakinarazi ere. Hiru hilabete geroago, Garrüzen gaztelu egiten ari zirenak airatzekotan ziren, ofizialeak beren lantegietara eta peoiak
|
beren
etxaldeetara. Migelek haiei zer ordaindurik ez zuen eta justu justu zer jatera eman, garia agortzen ari eta.
|
|
2013
|
|
|
Munduko Bankua. Afrikan eta Amerikan baserritarrak
|
beren
etxaldeetatik kanporatu eta hiri handietako txabolategietara bidaliz astakeriak egin direla entzun dute Munduko Bankuan, baina garapenari ordaindu behar zaio bere prezioa. Hala zuritu du Munduko Bankuaren lana lurrarekiko negozioen ataleko buru John Lambek:
|
|
|
Ilundua zuen, baina, salbuespenez, hiriko ateak irekita zeuden, Eguberri kari. Mezetatik
|
beren
etxaldeetara itzultzen ziren laborari andanarekin batean atera nintzen hiritik, Teileriako atea zeharkatuta. Arrotxapeko mutiko bati kobrezko sos bat eman nion bidean argi eman ziezadan, bere zuziarekin, San Pedroraino.
|
|
|
Hori gezurtatu zuen Lazarsfeldek, baserritarrek kezka handiak zituztelako, baserriko lanak ezin eginak eta etxeko emazteen gain uzteak hiritarrei baino kezka handiagoak eragiten zizkietelako. Jean Jacques Beckerrek ere azaldu du soldadu gehienak laborariak zirela eta beraz egoera fisiko zailenetara ohituak zirela, baina kezka handia zutela
|
beren
etxaldeko lanak ongi joateaz eta emazteei aholku zehatzak ematen zizkietela, gutunez. Testuinguru horretan kokatu behar da Zerbitzari k agertu kezka, hala nola etxekoak lanean ari zirela jakitearena eta berek ezin lagundu izana.
|
|
2014
|
|
|
" Notre Dame de Bonne Espérance" abadiako serorek errezebitu gaituzte
|
beren
etxaldean. Xantza ukan dugu kaiak eta arbolen eskalada egiteko ere, bai eta...
|
|
2015
|
|
|
Salgai emana zen eremu bakoitzak zoin bere etxebizitza, borda eta tresneriak behar zituen. Erosleek xotxetan ardiesten zuten
|
beren
etxaldea. Laborantzako etorkizuna iluntzen ari zela eta, Pedro Montoryk bere etxaldeen saltzea erabaki zuen bainan, erabakia hartu bezain laster, Maputxek okupatu zioten" Santa Elena"
|
|
2016
|
|
|
larunbatekoa. Baigorriko soto berritua bisitatzen da eta ere bost mahastizainek
|
beren
etxaldetako ateak idekiko dituzte, mahastiak bisitatzeko, ekoizten dituzten arnoak jastatzeko eta nahi dutenek han berean bazkaltzeko. Etxalde horiek aurkitzen dira Baigorrin (Ameztia, Etxegaraia eta Gutizia), Irulegin (Arretxea) eta Lasan (Xubialdea).
|
|
2017
|
|
|
Lau bertute agertu zituzten Haranekoek
|
beren
etxaldea lehen maila hortarat hupatzeko: ekoizpen desberdinak, Euskal Herriko animale arrazak eta landare klaseak, etxaldean berean eraldatuak edo baliatuak ekoizpen guziak, eta zuzenean salduak...
|
|
|
Ainitz badira Lapurditik Xuberoarat,
|
beren
etxaldeak ixilik zaintzen dituztenak beren kar eta indar guziez. Bakar batzu atrebitzen aspaldi utzia zen etxearen bizi berritzerat, gostaiak gosta.
|
|
|
Juantxuinea, Iparralde huntako etxalde askoren idurikoa da, ardi esnetik eta behi gorrien hazkuntzatik bizi, biper alor ederra badutelarik aldean eta euskal xerri haztea utzi berria dutelarik. Eskualdeko Andere deputatuak eta herriko auzapezak galdeginik, UMP alderdiaren izenean, senar emaztek onartu zuten
|
beren
etxaldean bisitari berezi hori. Basaburuarrik ez da egon etxaldeko bisita bitxi hortan, nahiz Juantxuineko etxekandreak herriko laborari bezala gomitatuak gintuen batzu ala besteak.
|
|
|
Kermelek Europako Laborantza Politika zuen gogoan. Segituko ote da marra lodiz arto eta zerealki eremu 182 zabalen laguntzen, ala berezikiago artatu nahiko dira lurralde askotan arkatz xorrotx eta airos gelditzen diren laborariak
|
beren
etxaldeekin, haiek baitituzte eder atxikiko gure bazterrak, haiek beteko kolorez eta zaporez gure azietak.
|
|
|
Kontzientzia arin eta burua xut itzuli dira sei atxilotuak
|
beren
etxaldetarat. Gostaia gosta, Fred eta Jasmine Kakon egon ahal izateko segituko dute borrokatzen.
|
|
|
Euskal Herriko Laborarien sindikatak ozenki jakinarazi nahi du kenka larrian badela gero eta etxalde gehiago, aterabide bereziak aurkitu behar direla lehen bai lehen.
|
Beren
etxaldeak utzi beharrean izanen dira hainbat laborari, beste lanbide batekin bizipidea ateratzeko. Gure herriko gizarte osoari egiten zaio beraz deia:
|
|
|
Biarno eta Euskal Herriko 1.500 ardi esne saltzaileak prezioaren hobetzearen beha daude, esnea ozka on bat gehiago pagatua izan dadin igurikatzen dute. Hainbeste baitira esne saltzaileak Ossau Irati sormarkaren geroan sinesten dutenak, hainbeste baitira
|
beren
etxaldetan indar bereziak egiten dituztenak esne kalitatea hobetzeko, ardi gasna zinez paregabea izan dadin.
|
|
|
Hemen ere izanen dugu hain segur zerealkien kariotzearen ondorio. Eta hobeki aterako dira
|
beren
etxaldetan bazka nasai eta arto alor ederrak egiten dituztenak. Zernahi izanik ere, aurtengo urteak han eta hemen gogoeta sakonak egineraziko ditu laborari eta kabala hazleen artean.
|
|
|
Laborantza dugu gehienik aipatu, etxe ekoizleak zirenez haiek ere gu bezala. Aitortu dute haatik Ezpeletarat saltzeko ekarri dituzten ekoizpenak bereziki atxikiak zituztela, gehienek salduak baitituzte uda erditako
|
beren
etxaldetako gasna, zerriki eta gaineratekoak. Ikaragarriko arrakasta dauka" corse" izenak saltzapenerako.
|
|
|
Jan Battitt Iratzabal Gaxte, herriko mutil kantonier egon da 30 urtez eta Marie Josée Urruti Hargindegi, herriko idazkari 34 urtez. Adin berekoak dira eta herriko zerbitzuari gehitzen zitzaien biek laborantzan lan egin dutela
|
beren
etxaldeetan. Eskuzabal eta bihotz onekoak dira eta erretretan izanagatik haietaz behartuko gira oraino herrian, izan duten esker ona merezitua zitzaien eta bientzat hasi bizi berria are luzeagoa izan bedi!
|
|
|
" Hurbil" izenarekin ideki dute 11 etxaldetako laborariek elikadura saltoki hau uztailaren 20an.
|
Beren
etxaldetako mozkinak nahi dituzte saldu, Euskal Herrikoak eta Label pean direnak. Produktu ainitz laborantza biologikoan kokatuak dira, aurkitzen ahal dira arroltzeak, barazkiak, haragia, tisanak, eztia, fruitu jusak, arnoa, ardi gasna eta oilaskoak, zerrenda hunek emendatu behar luke.
|
|
2018
|
|
|
Zenbaitzuk burasoen segida hartu badute, agertzen da ere beste batzuk egin duten hautua, beren ofizioa gelditu dute artzain plantatzeko. Lekukotasun horietan badira ere uzkur direnak" kanpoko" bati
|
beren
etxaldeko segida emaiteko.
|
|
|
Bere mende jarriak zituen bere amaren gobernari eta jeneral guztiak,
|
beren
etxaldeetan sartu zituen eta han zeuzkan atxilotuta. Beharturik egin zuen hori.
|
|
2019
|
|
|
Europara egiten zituzten bidaietan paisaiak begiratzeko modu berri bat ikasi zuten. Itzultzen zirenean, margolariei agintzen zieten paisaiak margotzeko,
|
beraien
etxaldeetatik gozatzeko. Nekazaritza munduko arte burgesa artzain poesiaz eta pinturaz elikatzen zen.
|
|
2021
|
|
|
Inguruko erresumei erasotzera bidali zuen. Erresuma haiek, beldurrak harturik, opari handiak igorri zizkioten, ganadutan, errege handi hark
|
beren
etxaldeak birrindu ez zitzan. Printzesak ez zuen aski harekin ere.
|
|
2022
|
|
|
Etxeko produktuen ekoizteaz gain, 70 bat laborarirentzat kontserba prestatuak sukaldatzen dituzte. Elizaldiako arduradunek erraiten zuten, beren maneran laborari horiek laguntzen zituztela,
|
beren
etxaldetan laborategi baten muntatzen hartzeko ordez, horiek tresna guziak ukanez.
|
|
2023
|
|
|
Arno saila egoera horretaz jabetua da, mahastizainek badakite mobilizazio kolektiboa beharrezkoa dela
|
beren
etxaldeak xutik atxikitzeko. Europako Mahastizainen Konfederazioak (CEVI), 2002an sortua, 12 nazio ordezkatzen ditu.
|
|
|
Ez da laborari berririk biziki. Bada mugimendu bat, batzuk entseatzen dira, eta herriko etxean berean bada lan bat horretaz egina, egoeraren aztertzeko eta joateko laborariei buruz, ia ados diren kanpoko norbait
|
beren
etxaldean sartzeko, baina hori zinez zaila da hemen, zeren eta gure kulturan nahiago dugu etxea hutsik, kanpoko norbait gure etxean ikusi baino.
|
|
|
Laborariak
|
beren
etxaldeetan eta ekoizpen sistemetan laguntzen ditu ganberak. Horretaz gainera, argi daukate, laborantza herrikoia dela erakargarria gaur egungo gazteentzat.
|