|
2000
|
|
|
Antinatura da etika/ politika berez, askatasuna lortzeko denez. Arazo bat da betiko goikoek
|
beren
askatasuna bakarrik lortzeko dutela etika. Aingerukeria izanen litzateke bertzelako ustea.
|
|
2002
|
|
|
Gainera, intsumisio terminoa Espainiako zerbitzu militarrari intsumisioarekin lotua dago. Intsumisioa barne barnetik lotu zaio desobedientzia zibilari, intsumisoek
|
beren
askatasun eta eskubideen alde arriskuan jarri zuten beren burua, oso garrantzitsua niretzat. Alabaina, intsumisoen estrategia ez da bere bururaino iritsi.
|
|
|
Zer izan behar du espetxeak?
|
Beren
askatasuna neurriz kanpo eta bidegabeki erabili duten gizabanakoei, krimenik gehiago egin ez dezaten eta, orobat, ereduaren izugarriaz, besteak halakorik ez egitera bultzatuz, hartaz gozatzea galarazten zaien egoitza. Horrez gain, atxiloturiko pertsonen ohiturak aldatzeko betebeharra duen erreformategi ere izan behar du espetxeak, hartara, gabeturik dagoena askatasun egoerara itzuli eta, ez norberarentzat, ez eta gizartearentzat ere, zorigaiztoko izan ez dadin.
|
|
2003
|
|
|
" Ohartzen al zarete Ameriketako Estatu Batuek ez dutela nazioarteko edo ingurugiroaren babeserako edo beste zernahi klasetako itunik egiten
|
beren
askatasuna ez mugatzeko?".
|
|
|
hala nola, Voyage en Navarre pendant l, insurrection des Basques() idatzi, Zumalakarregiren epopeia kontatzeko. Erakutsi zuen horrela, Europako nazio xumeenak harrotzera zihoan iratzarraldian, euskaldunek parte har zezaketela eta haiek ere noizbait bat egin,
|
beren
askatasunaren alde.
|
|
|
Eta, artetik erraiteko, kasu berean geunden gu geu ere euskaldunok, ezen, gure Hegoaldeko diputatu batzuek bidali ziotelarik Wilson presidenteari
|
beren
askatasun deia, ez zien, nik dakidala, nehork neholako erantzunik eman. Estatuburu handientzat gu ez ginen, jakina, ez populu, ez nazio, ez ezer, hain aspaldian beren atzaparra gure gainean emana zutenez geroz auzoko frantses eta espainol inperio puxantek.
|
|
2004
|
|
|
Patu larriagoa izan zuten beste askok. Hildakoen erregistroetan azaltzen diren datuen arabera, 185 presok, gutxienez, bere bizitzarekin ordaindu zuten
|
beraien
askatasun egarria. Haien artean zegoen hainbeste aldiz aipatu dugun Leopoldo Pico ihesaren bultzatzailea.
|
|
|
Begi bistan daude popularrek eta sozialistek dituzten arrazoiak.
|
Beren
askatasunaren eta bizitzaren kontura gorpuzten eta justifikatzen baitu ETAk bere presentzia, arrazoia eta gatazkaren iraupena. Alderdi abertzaleentzat eta Ezker Batuarentzat aspaldidanik ETA estorbu politikoa besterik ez da, batez ere alderdi horiek autogobernuaren bidean Estatututik haruntzago joateko erabakia hartu dutenetik.
|
|
2005
|
|
|
Gobernuaren esku sartzea hedabideetan »eta bereziki telebistan» lotsagarritzat jo dute informazioaren deontologoek. Telebista publikoetako kazetariek ere
|
beren
askatasuna urratua sentitu bide dute boterearen esku sartzea dela medio.
|
|
|
Baina noski Zamanillo ren arabera Errioxan ez zen euskararik egiten iberiera baizik, (hau da, greziarrekin ahaidetutako hizkuntza). Pelendoi hauek baskoiak bezala
|
beraien
askatasunarengatik borrokatu ei ziren, eta beranduago bagauden protagonistak izan dira.
|
|
|
Euskal nazionalista batzuentzat dirua, karguak eta boterea dira lehenengo kontua, nazionalista kolorea hartzen badute ere. Beste politikari batzuek, berriz, euskararen eta independentziaren alde zintzo jokatzen dute, askotan
|
beren
askatasuna eta osasuna arriskutan ezarriz. Txalogarriak dira, benetan.
|
|
|
Gure asmoa izan da Aristotelesi goraipamenik handiena egitea, baina askatasun osoarekin. Onik onenean ere, Aristotelesek
|
berak
askatasun hori erakutsi zien bere maisuei, egiarekiko zuen maitasuna horren bultzagarria izanik.
|
|
2006
|
|
|
Euskal Herritik igarotzen zen jendeari proposatzen zioten lan hori egiteko, erromesei adibidez. Beste batzuetan esklaboak izaten ziren alternatiba,
|
beren
askatasuna lortzeko aukera ematen zieten borreroarena egitearen truke. 1564an adibidez, Jorge Martines izeneko esklaboa izan zen borrero Gipuzkoan.
|
|
|
arrazionaltasun formalak, epe luzera, arrazionaltasun materialetik irits daitekeen zeinahi printzipioren gainetik ezartzeko joera du. Weber-en arabera,
|
beren
askatasunari eutsi ahal izateko gizakiek ondoko desafioari egin behar diote aurre: gizakiaren bizitzako alor guztietara arrazionaltasun formalaren hedatze parasitarioaren aurrean, arrazionaltasun materialari, hein batean bederen, eutsi behar diote (Serrano, 1994:
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, obra horren tesi espainolista nabaria izan arren, badira halaber euskal nazionalista bati gustatzeko moduko elementuak: eleberrian euskaldun primitiboak eta independenteak ageri dira,
|
beren
askatasunagatik borrokan dihardute, azkenean kristautzen dira, eta bisigotuekin elkartu arren, akaso hori sabindar batek ere onar zezakeen musulmanen aurkako borroka garrantzitsuagoaren beharragatik.
|
|
2009
|
|
|
Gu guztiok izan gara zanpatuak, debekatuak, baina ez garaituak. Borrokarako hautua egin dutelako
|
beren
askatasunaren jabe direla zioen elkartasun oharrak.
|
|
|
kartzelako atean bertan Cadizko jende talde bat agertu zitzaien, ongietorria ematera eta zera esatera: egunean zehar
|
beraien
askatasunaren zurrumurruak zabaldu zirela eta jende multzo handi bat zegoela zain, harrera egiteko, hiriburuko plaza batetan.
|
|
2010
|
|
|
“Entzuteko premia handia dute”, diote Itxaropenaren Telefonotik.
|
Beren
askatasuna eta, muturreko kasuetan, osasuna arriskuan jartzen duten zereginekin konprometitzea saihestu behar da. Funtsezkoa da aitona amonekin hitz egitea, haien egoerari buruz galdetzea, haien laguntza beti erabilgarri dagoela ulertu beharrean.
|
|
|
Funtsezkoa da aitona amonekin hitz egitea, haien egoerari buruz galdetzea, haien laguntza beti erabilgarri dagoela ulertu beharrean. Saihestu egin behar da haiek gainditzen dituzten eta
|
beren
askatasuna eta, muturreko kasuetan, osasuna arriskuan jartzen duten zaintze lanak egiteko konpromisoa hartzea. “Batzuk ez dira gai ‘ezin dut’ esateko edo, are gutxiago, ‘ez dut nahi’ esateko —zehazten du erakundea—, nahiz eta kontuan hartu ez dituzten beren berezko mugak eta gero eta handiagoak”.
|
|
|
Poz pozik zegoen" andregai" hitza gorroto zuen neska lagun harekin, eta etorri beharrekoa etorriko zen. Laurak
|
berak
askatasun handiz hitz egin ohi zuen sexuaz, suelto; Simone de Beauvoir-en irakurle fina zen eta bien artekoa Beauvoir Sartre elkarketa baten gisan irudikatu nahiko lukeela sujeritu ohi zuen; alabaina, etxe oneko neska zintzo bat zen artean, eta birjina. " Noizbait egingo dugu.
|
|
|
Halako ideiek erakusten digute zientzia" kontu publiko" bezala interpretatzearen garrantzia, eta berori ulertzeko modua ere: herritarrek zientzialarien autonomia azpimarratzen dute, eta aldi berean
|
beren
askatasuna dakusate berrikuntza sozialaren berme nagusi bezala. Hala, beraz, zientzia eta teknologiaz hitz egiterakoan ustea da bere bilakaera baldintzatua dagoela" kanpo" faktoreek eraginda, eta horri txarra irizten zaio, baina horrez gainera eztabaida taldeetan bigarren irakurketa bat ere zabaldu izan da, alegia, barne faktoreek ere ez dutela aterabide uniboko bat ahalbidetuko.
|
|
|
Zehazki, anbibalentzia ezagutza jasoko eta estatus ertainekoengan ezaugarri behinena da: zientziaren aurrerapena aitortu, bere sustapena proposatu eta zientzialarien garrantzia eta
|
beren
askatasuna balio pragmatiko gisara hobesten dituzten aldi berean, zientzia sistemaren bilakaerarekin kritikoak dira eta balio pragmatiko haiek auzitan egon daitezkeelako kezka sendoa ere badute.
|
|
|
Baina, 1893an, Melillako presoen gerrilako partaidea izan zen, Evaristo Bozas Urrutiak 1921ean kontatu zuenez: " Ceuta-tik, beste lagun askorekin, Melilla-ra eramaten dute, 1893 urtean, moroen aurka gudu egiteko;
|
beren
askatasuna arrazoiz eta bidez defendatzen duten moroen kontra, alegia.
|
|
2011
|
|
|
ARNALDO OTEGI: " ETAren jardunaren ondorioz
|
beren
askatasuna murriztua zuten hautetsi guztiek seguruenik eta ziur sentitu zuten poza eta lasaitua partekatu nuen nire ziegatik. Biziki poztu nintzen haiek eta haien familiengatik".
|
|
|
Erraz haserretzen dira,
|
beren
askatasuna eta erabakitzeko gaitasuna jokoan dagoenean.
|
|
|
Erraz haserretzen dira,
|
beren
askatasuna eta erabakitzeko gaitasuna jokoan daudenean.
|
|
2012
|
|
|
–ahora, precisamente hoy, estos hombres están más plenamente convencidos que nunca de que son libres por completo, pese a que ellos mismos nos han traído su libertad y la han depositado sumisamente a nuestros pies?. Inkisitoreak bere autoritatearen inposizioaz andre gizonak
|
beren
askatasunetik askatzea lortu du, eta horrela, presenta como mérito suyo y de los suyos el que, por fin, ha vencido la libertad y lo han hecho para que los hombres pudieran ser felices?. Hemen baitezpadakoa Botere demokratikoaren logikari erreparatzea da:
|
|
|
Faxistek goraipatzen duten biolentzia naturalari, handiek eta azkarrek ahulak esklabizatzeko erabiltzen dutenari, arrunt higuingarria deritzogu. Baina zapalduek
|
beren
askatasuna erdiesteko armak hartzen dituztenean, biolentzia honetan partaide izateko beharkizun politiko, etiko eta morala onartzen dugu.
|
|
|
Edozein nazionalismok biltzen ditu hoberena (gure askatasuna babesteko nahikundea) eta txarrena (besteenganako mespretxu eta oldarkortasuna). Horrek ez du kentzen zanpatuek
|
beren
askatasunaren alde borrokatzeko duten eskubide naturala. Gatazka nazionaletan, edozein lekutan ere, zanpatuen alde egotea guztiz zilegi eta morala da.
|
|
2013
|
|
|
Kontua ez da Thomas Jefferson hipokrita bat zela; ez, halakoxe egoera batean jaio zen, esklaboak ez zeuzkan pertsonatzat, eta zurientzat baino ez zuen hitz egiten. Eta jende hori giza eskubideez ari baldin bada,
|
beren
askatasunaz, beren eskubideez ari dira. Guztientzako giza eskubideak, guztientzako askatasuna sortu nahi dugunean, guk geuk eraso egiten diegu giza eskubideei.
|
|
2014
|
|
|
Montaignek, Spinozak, Marxek, Freudek, Einsteinek, Trotskik eta Arendtek, bai eta mundu justu eta gizatiarrago bat sortu eta erdiestearren ekarpen esanguratsua egin duten beste hainbat gizon eta emakumek ere. Judu sentitzen naiz pentsatzean zer ametsek markatu zituzten hainbat gazte belaunaldi, zeinek mundua zabalago egin baitzuten
|
beren
askatasun, komunitate, justizia eta haurridetasun xedeen bitartez, larruazal koloreetan eta nazioetan gaindi. Bibliako Irteera izeneko testuan berean ageri da, modu esplizituan, herri bati premiazkoa zaiola askatasuna izatea, eta hainbat xede eta eskubide ere edukitzea, inoren uztarpean eta mendean egonez gero.
|
|
|
Zer da egin duguna, gizartean bizitzen jarri garenean? Gizartean bizitzeko prest egotea bakoitzak eta den denek
|
beren
askatasun (natural) mugabakoari uko egitea da: guztien askatasunean etzaten da bakoitzaren askatasuna (idealki); gizartea da, ez natura (jusnaturalismoak hori baitzioen), giza eskubideen sorlekua.
|
|
|
Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioak “Badago Irteera” plataforman diseinatu duen kanpainaren helburua da tratu txarren seinale goiztiarrak detektatzea eta berdintasuna sustatzea, baita teknologia berriak arduraz erabiltzea ere, genero indarkeriaren biktima diren emakumeei zuzenduta. Nerabeen ia %30ek onartzen dute beren bikotekideek
|
beren
askatasuna kontrolatu dietela nolabait. Gainera, tratu txarren jokabideak ikusten dituzten seme alaben egoerak kezkatzen du, erasotzaile eta biktimaren rolak ikasten baitituzte beren amen aurka.
|
|
2015
|
|
|
Ber ildotik doa gustukoa dudan adierazpen anarkista hau: " Haurrak ez dira ez gurasoenak, ez estatuarenak,
|
beren
askatasunarenak baizik".
|
|
|
Ez dut uste Santamariaren militantziak inolako mugaketarik suposatzen dioenik juizio bat ematerakoan, eta orain ere erakutsi dit nola arrazonagarria den neurrian joera politiko batekin koinzidetzeak, ez dioen eragozten
|
beren
askatasuna, gure denboran birjintasuna gorde ohi zen arreta ia patolojikoaz zaintzen duen sabio panda batek ez bezala, gai politiko eta konplexu bati buruz erreflexio propio bat egitea.
|
|
|
Ba al dakizue zer den egiaz espiritualak izatea? Jainkoaren esklabo bihurtzea, haren burdinaren, hau da, gurutzearen, ikurraz seinalaturik, esklabotzat mundu osoan zehar saldu ahal ditzan, Bera saldua izan zen bezala, haiek
|
beren
askatasuna haren esku utzi baitute; ez die horrela bidegabekorik egiten ezta mesede txikia ere. Eta horretarako prest ez badaude, ez dezatela uste izan aurrerapen handirik egingo dutenik, eraikin oso honen oinarria, esan dudanez?
|
|
|
Eta priorea, errukiz, halakoei askatasuna ematen hasten bada, hori azkena izango da, ezin jasanezkoa, eta erremedioa jartzera datorrenerako, gainerakoei kalte handia egina izango da. Inor hil ez dezaten, zoroak lotzen badituzte eta zigortzen, eta ongi da hala egitea, itxura batean erruki handia ematen badute ere haiek gehiago ezin dutelako, zenbat gehiago ez ote da begiratu behar
|
beren
askatasunez arimei kalterik egin diezaieten. Eta, egiaz, uste dut, askotan, esan dudanez?
|
|
|
–Jainkoaren esklabo bihurtzea, haren burdinaren, hau da, gurutzearen ikurraz seinalaturik, esklabotzat mundu osoan zehar saldu ahal ditzan. Bera saldua izan zen bezala, haiek
|
beren
askatasuna baitute. (?) Beraz, ene ahizpak, eraikinak oinarri onak izan ditzan, saia zaitezte guztietatik txikiena izaten eta haren mirabeak izaten haiei nola eta nondik atsegin eman begiratuz.
|
|
|
Mugatuta daude hala ere, espazioa delarik askotan mugarik handiena, haatik, korrika saioak egitea eremu berberean birak ematea baino ez da, nekea edo recuentoaren abisua agertu arte. Patioa edo kiroldegia, aske gune bihurtzen da, nahiz eta, halabeharrez,
|
beraien
askatasuna itxitura batek mugatu.
|
|
|
Askatasunean diskriminatu edo txertatu gabe laguntzea. Pertsona fisikoek, taldeek eta komunitateek boluntarioei laguntza emango diete,
|
beren
askatasun ideologiko, politiko eta erlijiosoari inolako bereizkeriarik egin gabe. Boluntarioen erakundeen ezaugarriak.
|
|
|
«Hitzek beren zentzua galtzen dutenean, pertsonek
|
beren
askatasuna galtzen dute». Konfuzio-ren esaldi horrekin hasten da Garapen iraunkorra:
|
|
2016
|
|
|
emakume izateagatiko zapalkuntza, edo gaur egungo hizkerara ekarrita sexu genero sistemaren araberakoa. Horrela sortu zen Ipar Euskal Herrian EEBAA (Euskal Emakumeak
|
Beren
Askatasunaren Alde) talde feminista, feminismoa eta abertzaletasuna uztartuko zituen lehen taldea.
|
|
|
Emakumeen eskubideak defendatzea ezin zen debekatu. Nahiz eta iritzi publikoa eraikitzen zutenek artean onartu ez, AEBetako bizitza publikoan ezinbesteko gaia bihurtu zen emakumeen berdintasuna, zeina garatu gabeko mugimendu bat gorpuzten ari baitzen orduan,
|
beren
askatasun propioaren alde borrokatzen ziren beltzek babesturik. Baina zertan zetzan kontua?
|
|
|
|
Beren
askatasuna zure esku dago.
|
|
2017
|
|
|
Pozik zeuden, baina era berean artega.
|
Beraien
askatasuna eskaini zioten anaien oihu edo beste seinale baten zain.
|
|
|
135). Aldaketa horiek, dena den, ez zituzten murriztu emakumeei lurrak lantzean eragindako kalteak, ez eta
|
beren
askatasuna galtzeak eragindako samina ere. Barbados salbuespentzat hartuta, ez zuen arrakastarik izan plantazioetako nagusiek lan indarra, erreprodukzio naturalaren?
|
|
|
Inondik ez zitzaien utzi behar soldaduen artean hedatzen etsipenari eta adoregabeziari. Liderraren zerbitzariak ziren, Alderdiarenak, ideia batenak; gainbehera zihoan Mendebaldearen zapalkuntza doilor eta zaharkitutik babesten zuten
|
beren
askatasuna. Horrek ematen zien indarra.
|
|
|
Euskal feminismora ez da etorri berria. Iparraldeko EEBAA (Euskal Emazteak
|
Beren
Askatasunaren Alde) talde feminista abertzalea izan zen aitzindaria horretan 80ko hamarkadaren hasieran.7 Eta zer da erakutsi diguna hamarkada hauetan. Hamar leziotara ekarri dugu baliagarri izan dezakeguna:
|
|
2018
|
|
|
" Festaz gozatzeko aukera ederra dugun egunotan, gurekin jaiak gozatzerik izango ez duten errepresaliatu politikoak gogoan izango ditugu.
|
Beraien
askatasuna eskatuko dugu, gurekin batera Euskal Herrian, Azpeitian egon behar dutela aldarrikatuko dugu", diote deitzaileek. 13:30ean egin dute hitzordua, plazan.
|
|
|
Hori gertatu da Frantziaren eta Espainiaren indarkeriaren bidez; ez euskaldunen borondatez. Euskaldunek beti defendatu dute
|
beren
askatasuna eta beren lurraldearen batasuna. Harremanak, gainera, naturalak izan dira berriki arte.
|
|
|
1928an argitaratu zuen Virginia Woolfek Gela bat norberarena, duela 90 urte. Emakumeek ordura arte idatzitako literatur lanak errepasatu zituen Woolfek saiakera horretan, eta etorkizuneko emakume idazleei eskatu zien eusteko
|
beren
askatasunari eta idazteko denetatik. Ehun urteko epea eman zien horretarako.
|
|
|
Jatorrizko kontratuaren interpretazioetako baten arabera, natur egoeran zeuden biztanleek, askatasun naturalak berekin zekarren segurtasun gabezia bazter utzi, eta askatasun zibila lortu zuten, berdintasunean oinarriturik eta estatuak babesturik. Gizarte zibilean, askatasuna unibertsala da; heldu guztiak posizio zibil berean daude, eta
|
beren
askatasun horretaz balia daitezke, nolabait, jatorrizko kontratua errepikatzen dutenean: esate baterako, enplegu kontratuan edo ezkontza kontratuan sartzen direnean.
|
|
|
aske izatearen eta menderatua izatearen arteko ezberdintasuna. Gizonek jatorrizko kontratuaren bidez eraldatu dute
|
beren
askatasun naturala, eta gizarte zibileko segurtasun bilakatu dute; emakumeak, berriz, ez dira kontratu horretan partaide, baizik eta kontratu horretako mendeko. Kontratua (kontratu sexuala) baliabide bat da gizonek emakumeen gain duten eskubide natural hori eskubide zibil patriarkaleko segurtasun bihurtzeko.
|
|
|
Beraz, benetako kontratuak, itxuraz, gizabanakoek jatorrizko ituna egitean baliatu zuten askatasunaren adibideak dira. Kontratuaren gaur egungo teorialarien aburuz, baldintza sozialen nolakoa dela medio, beti da arrazoizkoa norbanakoak
|
beren
askatasunaz baliatuz ezkontza edo enplegu kontratu batean sartzea edo, are, autore klasiko eta gaur egungo batzuen iritziz, baita esklabo kontratu batean sartzea ere (esklabo zibilen kontratuan, hain zuzen). Bada istorioa interpretatzeko beste modu bat ere (Rousseau-k bezala):
|
|
|
ea nolatan behar den kontratu bat baldin eta emakumeak naturaz badira mendeko, seme helduak ez bezala.) Denborarekin, Lockeren arabera, gizarte baldintzak aldatu egin ziren, eta aita monarken aginpideak egokia izateari utzi zion. Semeek, parrizidio sinboliko edo kasik benetako baten bidez, aitaren boterea onartzeari utzi, eta
|
beren
askatasun naturala aldarrikatu zuten; segidan, jatorrizko kontratua egin, eta gizarte zibila sortu zuten, edo gizarte politikoa, bi eremutan banatua. Hala, gizarte zibilaren sorreran, mendekotasun naturalaren eremua bereizi egin zen eremu ez politikoa gisa.
|
|
|
Zilegizkoa iruditzen zitzaion ondasun horren salmenta mugatzea, gizon guztiek modua izan zezaten, era librean ekarpena egiteko gizartearen onurari? eta gainerakoen posizio berean goza zezaten
|
beren
askatasunaz. Greenek, dena den, ez zuen xehatu zehazki zergatik mugatu behar zen kontratu askatasuna lan indarrak pertsonarekin duen lotura bitxi horren ondorioz, eta, auzia ez bada jorratzen bere osoan, kontraktualistek beti erantzun ahal izango dute paternalismo arbitrarioa dela mugak jartzea.
|
|
|
Sexua funtsezkoa da jatorrizko kontratuan. Anaiek akordioa egina dute
|
beren
askatasun naturala segurtatzeko, eta askatasun horren parte bat gizonen eskubide patriarkala da, sexu bakar baten eskubidea. Hortaz, sexu bakarra da gai askatasun zibilaz gozatzeko, eta, askatasun zibilaren barruan, emakumeak sexurako eskuragarri izateko eskubidea sartzen da, bai eta, zabalago, ugazabatzaz sexu moduan baliatu ahal izatea, ez genero gisa.
|
|
|
Gipuzkoak itsas merkaturako eta gerrarako indar handia zeukan. Alfontso VIII. ak askatasuna eman zien gipuzkoarrei, besteak beste
|
beren
askatasunak eta antolaketa instituzionala bermatzeko eta nazioarteko itunak izenpetu ahal izateko. Hori, ordea, euskaldunen arteko zatiketa eta gatazkarako bidea izan zen.
|
|
|
Hiltzen baginen ere edo justiziak kondenatzen bagintuen ere Euskal Lurrak zutik iraun zezan geunden gudariok. Eta itxaropena genuen tiraniaren oinordekoek egunen batean beren eskuekin arakatuko zutela gerlen tragedia ezkutatzen zuen lurra eta hobi klandestinoetatik berreskuratuko zituztela
|
beren
askatasunaren poetak, gehiago hilik zenbatuko ez genuen garaipen partekatu bat izan zedin.
|
|
|
azti ikasle, bertsolari, iraultzaile, euria erakartzeko dantzaren dantzari... avant guerre garaietan... sagarren denboran... eta beste denboretan. Behar dugun arte eta ulertzen 98 duten arte herrei ezin zaiela beren magia hil, esan nahi baita herriei ezin zaiela ebatsi
|
beren
askatasun iturria edo gerla guztiek orain artean konpondu ez dutena ebazteko desioa. Badakit, azkenean badakit, nire bikotekideak iradoki dit.
|
|
|
Ez da Laboa edo Xalbador edozein! Hitzen dantza, dantza berezia baita, hitzek beren sentsua daukate,
|
beren
askatasuna. Zuk gauza bat idatzi, edo erran eta zenbat aldiz hitzak ez ote duen ihes egiten eta beste sentsu bat hartzen!
|
|
2019
|
|
|
Gure ikuspegia moral existentzialistarena da. Subjektu guztiek transzendentzia gisa planteatzen dute beren burua, beren egitasmoen bitartez;
|
beren
askatasuna konplitzeko bidea, hain zuzen, hura etengabe gainditzea dute, beste askatasun batzuetara joz; orainaldiko presentziak justifikazio bakarra du: etorkizun mugarik gabe ireki batera hedatzea.
|
|
|
Halako emakumeak, erruleak? dira amak baino gehiago, eta grinaz saiatzen dira
|
beren
askatasuna alienatzeko aukeraren bila, haragiaren mesederako: iruditzen zaie beren gorputzaren emankortasun pasiboak bare bare justifikatzen diela existentzia.
|
|
|
Haurrak esklabotza gogorra inposatzen die, beren parte izateari utzirik: tirano bat dirudi; amek etsaitasunez begiratzen diote beren haragia,
|
beren
askatasuna, beren ni osoa mehatxatzen dizkien norbanako txiki arrotz horri.
|
|
|
Lehenbiziko esperientzien nekeak aise gainditzen dira maitasunaren edo desiraren ondorioz bikoteko bi kideek onespen erabatekoa ematen badute;
|
beren
askatasunaren kontzientzia erreziprokoan maitaleek elkarri ematen eta hartzen dioten pozetik eskuratzen ditu amodio fisikoak bere indarra eta duintasuna; orduan, haien ezein praktika ez da lotsagarria, ez baita sufrikarioa ez batentzat eta ez bestearentzat, baizik eskuzabaltasunez desiraturiko zerbait. Ezkontzaren hasiera, ordea, lizuna da, eskubide eta betebehar bihurtzen baitu berezko bulkada batean oinarritua behar lukeen harreman bat; tresna bihurtzen ditu gorputzak, beren orokortasunean atzemanak izatera bultzatzen dituenez gero, eta, beraz, umiliagarri bilakatzen ditu; askotan, senarra paralizaturik bezala geratzen da eginbehar bat betetzen duela pentsatuta, eta emazteari lotsa ematen dio beraren gainean eskubidea duen baten esku egoteak.
|
|
|
Gure gorputza onartzen dugu, gure iragana, gure oraingo egoera, baina maitasuna beste batenganako mugimendua da, norberarenetik bereiziriko existentzia baterantz doana, helburu bat, etorkizun bat; hain zuzen, zama bat, tirania bat dagoela onartzeko modua ez da hura maitatzea, baizik haren kontra matxinatzea. Giza harreman batek ez du baliorik baldin immediatoan pairatua bada; haurrek gurasoekin dituzten harremanek, esaterako, kontzientzia baten gogoetagai direnean hartzen dute beren balioa; ez da mirestekoa ezkon harremana immediatoan erortzea eta ezkontideek hartan alferrik galtzea
|
beren
askatasuna. Ezkon amodioa esaten zaion eta atxikimenduz, erresuminez, gorrotoz, kontsignaz, etsipenez, nagikeriaz, hipokrisiaz osatua dagoen nahasketa konplexu hori errespetatzen dugula diogu, baina zuribide gisa erabiltzen dugulako diogu hori.
|
|
|
Egia da matronek ez zutela oso ondo erabili
|
beren
askatasun berria, baina egia da, orobat, eragotzi egin zietela hartaz onuragarriro baliatzea. Bi joera kontrajarri horien ondorioz, bata, joera indibidualista, emakumea familiatik erauzten zuena; bestea, joera estatalista, emakumea gaizki tratatzen zuena norbanako gisa?, emakumearen egoerak ez zuen orekarik.
|
|
|
Konplazentzia nartzisista horiekin batean, zenbait neska gaztek modu konkretuagoan sentitzen dute gidari baten, nagusi baten premia. Gurasoen eraginpetik alde egiten dutenean, deseroso aurkitzen dira autonomia dela kausa, ez baitaude ohituta; haren erabilera negatiboa baino ezin dute egin; apetan eta nabarmenkerian erortzen dira; deseatzen daude
|
beren
askatasuna alde batera uzteko ostera. Neska gazte apetatsu, harro, lotsagabe eta eramanezina, gizon zentzudun bati uzten diona maitekiro beza dezan:
|
|
|
Alferrik da gaitzespenak eta oniritziak partitzen ibiltzea. Bi sexuak aldi berean dira bestearen biktima eta beren buruaren biktima, eta, egiaz, horregatik da hain zaila gurpil zoroa haustea;
|
beren
askatasun aratzean buruz buru ari diren bi aurkari aise jar daitezke ados, batez ere gerra horrek ez dakarkiolako probetxurik inori; kontu honetan guztian, ordea, alde bakoitza da etsaiaren konplizea, eta horregatik da hain auzi konplexua; emakumea amore ematearen ametsa bete nahian dabil, eta gizona, berriz, alienazio ametsa bete nahian; garesti ordaintzen da zinezkotasun falta: bietako bakoitzak besteari leporatzen dio gainean erori zaion zorigaitza, nahiz eta errazkeriaren tentazioari amore emateagatik etorri zaion; zera gorrotatzen dute bestearengan bai gizonak eta bai emakumeak:
|
|
|
horren alorrekoa da. Bi sexuentzat berbera da haragiaren eta espirituaren drama, finitutasunaren eta transzendentziaren drama; bi biak denborak irensten ditu, heriotza beti atezuan, eta bi biek dute bestearen premia esentzial bera; bi biek loria bera aurki dezakete
|
beren
askatasunean; hura estimatzen jakingo balute, ez lirateke lehian ibiliko pribilegio faltsuak eskuratu nahian, eta, orduan, haurridetasuna ernatu ahal izango litzateke haien artean.
|
|
|
Aldaketa horiek morrontza ekarriko zietela ikusi zuten argienek, atzerakoiek, entzuten hasi omen zenez.
|
Beren
askatasunari eusten saiatu ziren, besteak beste, izatearrak. Haiek izan ziren azkenak amore ematen, baina ohoinei iritsi berrien iskiluen aurka egitea zaila egiten zitzaienez, aldaketen aurkako herrietan pilatu ziren haien eraso guztiak, gero eta odoltsuagoak.
|
|
2020
|
|
|
Jende prestu askok uko egiten dio konpromiso publikoari
|
beren
askatasuna galtzeko edo seinalatua izateko beldurrez. Napoleonek esan omen zuen:
|
|
|
Gaixotasun larriak eta sendaezinak dituzten hemeretzi presoengan ere jarri dute fokua: «Espainiako Gobernuak egungo legea betearazi behar du, eta
|
beraien
askatasuna oinarri humanitarioen arabera aztertu».
|
|
|
Estherri beti kostatu zaio onartzea bizitza baldintzatu diotela nebak hartutako erabakiek. Asko dira espetxeratuak dauden gizonen zain jarraitzen duten emazteak, gatibualdiaren aurretiko bizitza berreskuratzeko aiduru gelditu direnak;
|
beren
askatasuna galduz, beren bizi itxaropenak bikoteen baldintzapean jarri dituztenak. Maitasun kondenak edozein katek baino estuago lotu ditu emakume asko:
|
|
|
Oro har, iruditzen zait gizonezkoei askoz gehiago axola zaiela emakumeen askatasuna mugatzea
|
beren
askatasun per  tsonala baliatzea baino, esaten du Mariannek.
|
|
2021
|
|
|
Bainan, Txuma Lasagabasterrek ez zuen atzera joan nahi bide hori erakustean. Euskal ikasketen eremuan ere, ikerketa literarioek emeki emeki
|
beren
askatasuna ardietsi zuten eta ez zuen egoera berria zalantzan emaiten. Halarik ere, iduritzen zitzaion, euskal kontestu soziolinguistikoa kontutan hartu behar zela euskal literaturaren ikertzeko.
|
|
|
Itxaropen gorenari ongietorria ematen zioten etorkizunaren barnean: gizaki ororen adiskidetzea
|
beren
askatasuna onartuz.
|
|
|
Subjektu guztiek transzendentzia gisa planteatzen dute beren burua, beren egitasmoen bitartez;
|
beren
askatasuna konplitzeko bidea, hain zuzen, hura etengabe gainditzea dute, beste askatasun batzuetara joz[...] etorkizun mugarik gabe ireki batera hedatzea. (I:
|
|
|
Maluroski gaur artio, etsaiak trabatzen ditu gazte horien ekintzak,
|
beren
askatasuna eskuratzeko. Argazki horrek badu, Leila Shahiden testu hau:
|
|
|
Gauza bat segurua da: mende guzietan, emazteek borrokatu behar izan dutela
|
beren
askatasuna begiratzeko. Gaur heien etsaiek ez dute erraiten sorginak direla, bainan mundu guzian behar dute erne izan, libertatean bizitzeko.
|
|
2022
|
|
|
Aldaketa haren ondotik, Allandek munduko edozein berriri buruz idatzi zuen. Baina," Estatuak" sailean hasi zenean bezala, beti arreta handiarekin jarraitu zituen
|
beren
askatasunaren alde borrokan ari zi ren herrialdeetako berriak, oroz gainetik Korsika, Bretainia, Kaledonia Berria, Guadalupe edo Martinikakoak. Euskaldunon Egunkaria itxi ondoren, Berrian se gitu zuen lanean, eta munduko berri franko landu zuen:
|
|
|
Horiek kontuan harturik, nazioarteko erakundeak uste du «diskriminazioa» oinarri dutela uigurren eta bestelako musulmanen atxiloketek, eta Txinako Gobernua deitu du «modu arbitrarioan
|
beren
askatasunaz gabetutakoak» askatzera.
|
|
|
Benetako eta funtsezko behar, nahi zein desioak lortzeko, hodeietatik jaitsi eta Ama Lurrarekiko errespetuaren balioa oinarri hartzeko garaia dugu. Hori egin ezean, ondorengo belaunaldiek
|
beren
askatasuna gero eta merkeago saldu dute merkatuen jainkosaren hazkunde ekonomikoaren totemaren aurrean.
|
|
|
" Emakumeok faktore garrantzitsua gara erakundean. Azken urteotan emakume askok bat egin dute gurekin,
|
beren
askatasun pertsonalaren bila etorrita", esan zigun BERRIAn argitaratu genuen elkarrizketan taldeko buruak. " Demokraziaren eta emakumeen eskubideen alde egiteagatik eta kurduen auzia konpontzeaz dauzkagun ideiengatik daukagu onarpen handia.
|
|
|
" Haiek gaiztoak dira; gu zintzoak, bee, bee", marraka egiten dute artaldekoek. Eta, polizia antiterroristak gaiztoak jipoitzen, espetxeratzen, torturatzen eta hiltzen dituen bitartean, haiek, artalde senak bultzaturik,
|
beren
askatasuna eta segurtasuna babesten dituenak txalotzen dituzte sutsuki.
|
|
|
1960ko eta 1970eko hamarkadako ezkerreko mugimendu abertzale horietan ere emakumeak* parte hartzen hasi ziren, ez jada mugimendu berezitu modura (Emakume Abertzale Batzan gertatu bezala), baizik eta mugimendu sozial eta politikoetan. Militantzia esperientzia horren ondorioz, mugimenduotako emakume* abertzale feminista zenbait bildu ziren batez ere Lapurdi aldean, eta 1974 urtean sortu zen Euskal Emazteak
|
Beren
Askatasunaren Alde taldea, eta zapalkuntza hirukoitzaren ideologia garatu zen lehen aldiz. Lehen urrats hari segitu zioten beste hainbestek hurrengo hamarkadetan:
|
|
2023
|
|
|
Manhattango unibertsitate hartan, berriz, beltzak edota Hirugarren Mundukoak ziren ikasleen erdiak baino gehiago. Ordu arte, Assata Shakurri ez zitzaion inoiz bururatu ehunka pertsona beltz
|
beren
askatasunaren alde borrokatzeko elkartzea. «Ikasle Beltzak era guztietako erakundeetan zebiltzan(...) Elkartu, eta eguzkiaren azpian diren gai guztiez hitz egiten genuen (…) Batzuetan, eztabaidak izugarri berotzen ziren, eta gaueko hamaikak arte segitzen genuen teman, hau da, gaueko eskolak amaitu eta eraikina ixten zuten arte».
|
|
|
Izan ere gu, euskaldunok, kasu honetan begira egon gara, interes handiz baina begira. Katalanek, hobeto esanda Juntsen inguruan dabilen jendeak, eta oro har mugimendu independentziazaleak, procés ean parte hartu eta autonomismo gorrira pasa ez direnek bederen,
|
beren
askatasun nazionalean urrats erabakigarria, agian ez definitiboa, emateko unea zela uste izan dute; hori, eta ez beste ezer, izan dute gogoan. Nire datuen arabera, ez daude pozik (Puigdemont bera ere ez, jakina), ezta hurrik eman ere, akordioaren alde positiboak bilatzen saiatzen diren bitartean, jarraitzeko.
|