|
2009
|
|
|
Horrela, behaketa bidez eginiko ikerketetan oinarrituta, neskak
|
beren
adinkideekin mutilak bezain erasokorrak direla ikusi da, bullying delako fenomenoa bisexuetan maila bertsuan gertatzen dela, alegia, nahiz eta elkarrizketetan, neskekhorrelako ekintzak mutilek baino maiztasun gutxiagoz egiten dituztela adieraztenduten (Loeber eta Hay, 1997).
|
|
2010
|
|
|
euskararen gaitasun mailari eustea zaila gertatzeraino. egoera horretan aurkitzen dugu Iruñerriko gazteen euskararen erabileraren paradoxa lirudikeena: euskaraz dakiten gazteen ehunekoa etengabe hazi den bitartean (egun %27, 2 euskaldun eta %12, 7 ia euskaldun. nafarroako gobernua 2006), euskararen erabilera gainbehera etorri da (%2, 5etik 1,8ra. kasares 2007). gure gazteen adierazpenak irakurrita,
|
beren
adinkideekin euskaldunez osaturiko harreman sare erdaldunak eratu dituzte. hau da,, ikaskide eta lagun euskaldunak dituzte baina erdaraz aritzeko ohitura ezarrita dute. erabilera eskas horren jabe dira eta euskara gehiagotan erabiltzeko ahalegin, esfortzu eta saiakerak aipatzen dituzte. zenbait adierazpenetan jarrera kritiko horri frustrazio, etsipen edota erruduntasuna dario. hala eta guztiz ere...
|
|
|
Mendialdeko herri erdaldundu horietan bi hamarkadetan euskararen errealitatea aldatu da eta oraingo gazteek euskararen" normaltasunean" hazi dira: ingurune gutxi asko euskalduna, ikasketa guztiak euskaraz, euskara hedabideetan —hala tokikoetan nola nazionaletan—, euskarazko eskaintza kulturala... halere, lekunberrin, beran, donezteben, elizondon... erdararen erabilera sozialaren ereduak segitzen du nagusi izaten helduen artean eta gizarte bizitzaren arlo anitzetan gazteek
|
beren
adinkideekin erdaraz egiteko joera izaten dute.
|
|
2011
|
|
|
Umea amarena edo aitarena joaten da eta gainean jartzen da, musuak ematen dizkio mingainarekin, ukitu egiten du... Eta
|
beraien
adinkideekin ere berdin. Guk irakatsi behar diegun bakarra errespetuaren kontzeptua da.
|
|
|
Belaunaldi berrien euskarazko sozializazioak lehentasun osoa du. Ildo horretatik, familia bidezko hizkuntza transmisioari ez ezik haurgaztetxoen harreman eszentrikoei ere arreta berezia eman litzaieke. harreman eszentrikoak haur gaztetxoek familia gunetik, hau da, gurasoengandik at
|
beren
adinkideekin sortzen dituzten elkarreraginak dira anai arreben, lehengusu lehengusinen, ikaskideen, lankideen, lagunen, taldekideen artekoak. haur gaztetxoen arteko harremanak garatzen diren esparruetan (eskolan, aisialdian, kultura kontsumoan...) euskaraz aritzeko aukerak bermatu eta, ahal dela, euskaraz jardutea gizarte araua bilakatzeak berebiziko garrantzia du. Belaunaldi bereko euskaldun gazteen artean euskara aztura bihurtzea, erabilera ohiturak euskaraz ezartzea da gakoa (kasares 2011). horietaz gain, euskarak bereak, bete betean ez bada ere neurri batean bederen, lituzkeen esparruen artean goi mailako irakaskuntza, hedabideak eta zerbitzuak ere izanen genituzke. zalbidek proposatzen duen diglosia moldearekin eta community fostering delakoarekin (nolabaiteko herrigintza litzatekeenarekin), ados.
|
|
2012
|
|
|
1970 hamarkadetan herrian gizarte bizitza, plaza eta haurren jostaldiak erdaraz izaten ziren. etxeko euskaldunak ziren haurrak erdararen arau sozialera doitu eta erdaraz hasi ziren
|
beren
adinkideekin eta, zenbait kasutan, etxeko helduekin ere. Beraz, eskolak Iruritako haurren hizkuntza portaerei eragin zien, haurren sozializazio harreman eszentrikoak (hau da, adinkideen artekoak:
|
|
|
Arroxa baino gazteagoak ziren ahizpak aldiz, euskaraz eskolatu ziren eta lagunekin euskaraz aritu izan dira beti. hala bada, erdarazko eskolak haurrak erdalduntzen zituen eta
|
beren
adinkideekiko sozializazioan barneratutako erdara azkenean etxera ere eraman zuten. orduan, gurasoek horren aitzinean jarrera desberdinak hartu zituzten. zenbait guPaula Kasares – Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik rasok haurrek eskolaz kanpo erdaraz egitea ez zuten ontzat hartzen eta etxean erdararen aldeko hizkuntza aldaketa gerta ez zedin erag... Txikitako euskara atxiki duten oraingo aita ama batzuek oroitzen dute mintzairari eusteko nolabaiteko giroa izan zutela familian.
|
|
|
Erdarazko eskolak haurrak erdalduntzen zituen eta
|
beren
adinkideekiko sozializazioan barneratutako erdara azkenean etxera ere eraman zuten.
|
|
2015
|
|
|
Gose naiz. Haiek badute beste gose bat ere,
|
beren
adinkide euskaldun batzuengan apur bat faltan sumatzen dudana. Jakitekoa.
|