|
2000
|
|
|
Eta zibermerkatu honetan autoritateestatalen edo superestatalen kontrol gabeko negozio multinazionalak egiten ari dira.Liberalismoaren paradisua da. Internet e komertzioaren gune izatera pasatzen arida16 Zein da estatuaren zeregina, bere ekonomiaren parte handia
|
bere
subiranotasuna gainditzen duten hedabideetatik bideratzen denean?
|
|
|
Geroago, fasean, legezko gobernu batek gauzatu zuen kanpo jarduera, eta horrek izaera instituzionalaz hornitu zuen. Gobernu horrek, guztiok ezagutzen ditugun gertaera historikoak direla medio," Estatu funtzioak" bete behar izan zituen berehala, eta, horren ondorioz,
|
bere
subiranotasuna partekatu behar izan zuen. Eusko Jaurlaritzak estatuari zegozkiokeen funtzioak bete behar izan zituen ezinbestean, eguneroko bizitzan, egoeraren larritasunak bultzaturik.
|
|
2004
|
|
|
“Orain, Estatu Batuak Marten bizi bila dabiltzanean, interesgarria da etorkizunean planeta honetan oraindik bizirik egongo dela ziurtatzea, martetarrak bisitatzera etortzen badira oraindik hona egon gaitezen”, esan zuen Wallströmek. Malaysia, besteak beste, Thailandia, izan da EBk bultzatzen dituen kontserbazio biologikoari buruzko nazioarteko arauen aurka gehien egin duenetako bat,
|
bere
subiranotasun nazionala gainditzen dutela uste baitu. Indigenen papera Herrialde anfitrioiari zor zaio, hain zuzen ere, dokumentuak onartzea komunitate indigenek betetzen duten ingurumenaren kontserbazioan ezinbesteko zeregina dutela, baina ez aipatzea naturak egiten dituen erabileren jabetza intelektuala; izan ere, EBk eta presio talde indigenek behin eta berriz adierazi zuten konferentzia hasi zenetik, hilaren 9an.
|
|
2006
|
|
|
Ematen du, subiranoak,
|
bere
subiranotasunetik ere, jendetasunaren legitimitatea behar duela, jainkozko guztien onarpena behar duela erabaki hori hartzeko; eta, hori oso jarrera berria da —Aro Lausoaren amaierara edo Aro Arkaikoaren hasierara garamatza, agian— Ematen du beldur dela Zeus Poseidon anaia53 aurka jarriko ote zaion, eta onartzen duela berak bakarrik ezin izango diola aurre egin haren iritzi eta indarrar... Jainko andere guztiak bildurik bai, ordea:
|
|
|
Homeroren kasuan debeku politiko juridiko bitxi horrek jatorri erabat pragmatikoa dauka:
|
bere
subiranotasuna behin betiko eskuratu duenean —Tifoi edo Diganteekin gertatu zitzaion bezala— arrisku berriak saihesteko bidetzat ezarri du Zeusek ostrazismoa55; eta, horrez gainera, gatazka, borroka edo iraulketa bat sortzen zaionean, jainko andere bihurriak Tartarora bidaltzeagatik hartu zukeen erantzukizuna saihesten du56.
|
|
2007
|
|
|
Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ongia sustatu nahi du, eta,
|
bere
subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du:
|
|
|
1978ko Konstituzioaren hitzaurrean testuan definitutako araubide politikoaren funtsezko oinarriak jaso dira. Testuaren arabera, Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ongia sustatu nahi du, eta,
|
bere
subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du:
|
|
|
a) herri jatorria: izatez, hitzaurrean ezarri zen nazioaren borondatea zela,
|
bere
subiranotasuna erabiliz, 1812ko Konstituzioa berrikustea. Hala ere, Konstituzioa Gorteetan sortu eta koroak idazketan parterik ez hartzeaz gain testua nahitaez onartu behar izan zuen arren (batez ere, La Granjako matxinadaren ostean sortutako egoera zela-eta), konstituzio testuak koroari onurabide asko eman zizkion, Cádizko Konstituzioak baino gehiago; b) diseinu tekniko ona:
|
|
|
Honaino aspaldian idatzitakoa, Rossi-ren lan ederrari jarraituz, non eurogunean sartzeko, herrialde bakoitzak
|
bere
subiranotasun maila gorde baitzezakeen.
|
|
2008
|
|
|
Elkarte berriaren jarduera esparrua Espainiar Estatua da, bertako GGKE ezkertiar eta progresisten eragin politikoa" guztiz ahula" dela uste baitute. Erakunde bakoitzak
|
bere
subiranotasunari eutsiko dio, baina horren zati bat eta betekizunetako batzuk elkarte berriari utziko dizkiote.
|
|
|
Port Louisen diharduen Txagostarren Ongizatearen aldeko Komiteak adibidez uste du naziotasun britainiarra onartzeak historiari uko egitea dakarrela. " Txagostarrak Maurizioko herritar dira, eta etxera itzuli nahi badute Maurizioko gobernuari laga behar diote
|
bere
subiranotasuna berreskuratzeko negoziatzen".
|
|
|
Testuinguru larri horri aurre egiteko jaio ziren Beijingek zuzendutako sei herrialdeen (AEBak, Errusia, Japonia, bi Koreak eta Txina) negoziazio mahaia. Diplomazia foro horietan Ipar Koreak behin eta berriz eskatu zituen
|
bere
subiranotasunaren aurka erasorik ez izatea eta hondoratutako ekonomia suspertzeko diru laguntzak, egitasmo nuklearra bertan behera uzteagatik. Elkarrizketa prozesuak oztopo ugariri egin behar izan zien aurre, esaterako Pyongyangek 2006ko urrian egin zuen proba nuklearra.
|
|
|
Aste honen hasieran, ordea, ohi baino barrurago sartu ziren, Ipar Mendebaldeko Mugako Probintzian Islamabaden kontrolpean dago misilak jaurtiz. Gertatutakoa gogor kritikatu zuen Pakistango Gobernuak,
|
bere
subiranotasuna eta lurralde osotasuna urratzen dituela argudiatuz.
|
|
2009
|
|
|
sortzea dela, aurrerago, superestatu bat? osatu ahal izateko, eta, senatarien iritziz, horrek kolokan jarriko luke Txekiaren
|
beraren
subiranotasuna, Konstituzioa urratuz.
|
|
|
Martinezek, baina, nazioarteko auzitegien existentzia bera horixe dela uste du: . Estatuak,
|
bere
subiranotasun nazionalaren barruan, bere justizia sistema bete behar du. Baina maiz ez dute horretarako borondaterik izaten, edo ez dute baliabide nahikoa halako krimenak epaitzeko.
|
|
|
Jokatzen ari diren aktoreak bi beharrean hiru izateak korapilatu egiten ditu egoera eta konponbideak. Bateratzea eskatzeak galga gisa funtzionatzen du, eta geldiarazi egiten ditu estatuak negoziazio posibleen garaian; alde batetik, estatu bakoitzak
|
bere
subiranotasuna konprometitu behar ez duela ohartarazten diolako besteari; eta, beste alde batetik, negoziatzeko konponbide posibleek behin behineko izaera izaten dutelako beti, nazionalismoak bere helburu estrategikoei publikoki uko egin arte.
|
|
|
Halako kasuetan gatazka ziurtaturik baitago, estaturik gabeko nazionalismo batek baino gehiagok uste izan zuen EB izan zitekeela erabateko konponbidea, ez bitartekari gisan egin zezakeenagatik, baizik eta gatazkaren funtsa gainditzen zuelakoan. Hau da, nazio estatuaren subiranotasuna europar egituran urtzen bazen, estaturik gabeko nazioarentzat askoz ere errazagoa izango zen eskubide osoko kidetzat aitortua izatea, zeren eta nazio estatuak
|
bere
subiranotasuna babesteko zuen interesa txikitu egingo baitzen. Hori azpimarratzen zuen, dudarik gabe, luzaroan landutako mugarik gabeko Europaren aldeko diskurtsoak.
|
|
|
Beste alde batetik —segitzen du Foucaultek, Nietzsche interpretatuz—, ezagutzaren eta senen artean haustura, boterezko eta mendekotasunezko erlazioa baino ez dagoela egia bada, desagertzen dena ez da Jainkoa, subjektua bera baizik, bere batasunean eta
|
bere
subiranotasunean.
|
|
2010
|
|
|
Elkarrenganako indarkeriaz hitz egiten dudanean, ETAren indarkeriaz eta Estatuaren indarkeriaz ari naiz. Estatuak gehiegizko segurtasun neurriak eta demokratikoak ez diren metodoak erabiltzen ditu
|
bere
subiranotasuna babesteko edo eztabaidatu nahi ez duen posizio politiko legitimo bat suntsitzeko, argitu zuen.
|
|
|
" Euskal Herriak autodeterminatzeko eskubidea dauka. Bere status politiko, ekonomiko, sozial eta kulturala era libre eta demokratikoan erabakitzeko herritarrek duten ahalmenean datza eskubide hori; bai marko politiko propioaren bidez, bai
|
bere
subiranotasuna, osorik edo zati batean, beste Herri batzuekin partekatuz".
|
|
|
Artean, 1617 urtea arte Nafarroak. eta Biarnok mantendu zuten
|
bere
subiranotasuna, baina urte honetan Louis Frantziako XIII. eta Nafarroako II. erregeak Frantziarekin bildu zituen dekretuz, Frantziako eta Nafarroako titulua mantendu zuelarik, hala ere.
|
|
2012
|
|
|
Subiranotasun ekonomiko eta politikorik gabe pobretzen jarraituko dugu, prekariotasuna handituko da eta nazio izaera gutxitzen joango da guregan. Euskal Herriak eskubidea du
|
bere
subiranotasun ekonomiko eta politikoa erabiltzeko. Fronte guztietatik eta aukera abertzale eta aurrerakoi guztietatik norabide horretan elkarren ondoan borrokatzea," herria egitea" da, Euskal Herri subiranoa eraikitzea da.
|
|
|
Argentinakoa eta Boliviakoa, kapitalismoaren aurrean alternatiba ekonomikoak dauden adibide dira. Euskal Herriak bide hori segi dezake,
|
bere
subiranotasun ekonomiko eta politikoa usatu nahi izanez gero. Ezkerreko indar subiranistek asteburu honetan egindako proposamen sozioekonomikoa norabide horretan doa.
|
|
|
Alderdi kontratugile gorenek, beharrezko neurriak hartu ez dituzten heinean, eta bakoitza
|
bere
subiranotasun, jurisdikzio, zaintza, agintaritza (subiranotasuna) edo babesaren menpeko lurraldeei dagokienean, euren gain jarraiko betebeharra hartzen dute:
|
|
|
Alderdi kontratugile gorenek aitortzen dute derrigorrezko eta nahitaezko lana baliatzeak ondorio larriak ekar ditzakeela eta konpromisoa hartzen dute, bakoitzak
|
bere
subiranotasun, jurisdikzio, zaintza, agintaritza (subiranotasuna) edo babesaren menpeko lurraldeei dagokienez, neurri egokiak hartzeko derrigorrezko eta nahitaezko lanak esklabotzaren pareko baldintzarik ekar ez dezan.
|
|
|
Alderdi kontratugile goren bakoitzak, Konbentzio honen xedapenak edo horietariko batzuk aplikatzeari dagokionez, konbentzioa sinatzeko nahiz berresteko edo atxikimendua emateko unean, adieraziko du konbentzioa onesteak ez dituela behartzen ez lurralde osoa, ezta ere
|
bere
subiranotasun, jurisdikzio, zaintza, agintaritza (subiranotasun) edo babesaren menpeko lurralde zehatza; horrenbestez, geroagoko atxikimendua eman ahal izango dio berak bakarrik, konbentzio honen edukiari, oso osorik edo zati batean, lurralde horietariko edozeinen izenean.
|
|
|
Salaketa bereiz ere egin daiteke
|
bere
subiranotasun, jurisdikzio, zaintza, agintaritza (subiranotasuna) edo babesaren menpe dauden edozein lurralderekiko.
|
|
|
1.Hitzarmen hau berresten duen Lanaren Nazioarteko Erakundearen kide oro behartuta dago berori aplikatzea
|
bere
subiranotasun, jurisdikzio, zaintza, babes, edo agintaritzapean dauden lurraldeetan, betiere kide horrek barruko jurisdikzioaren arazoetan betebeharrak onesteko eskubidea badu.Edonola ere, kide horrek Lanaren Nazioarteko Erakundearen Konstituzioaren 25 artikuluaren xedapenei eutsi nahi badizkio, berrespenarekin batera adierazpen bat egin du eta bertan adierazi: 1) Hitzarmen honen xedapenak, erald...
|
|
|
4.Nazionalizatze, desjabetze edo konfiskatze arrazoiek edo zergatiek herri onura, nazio segurtasuna eta interesa behar dute oinarri hartu, horiek interes partikular edo pribatu soilaren gainetik baitaude, interes hori nazional nahiz atzerritar izan arren.Kasu horietan jabeari dagokion kalte ordaina ordainduko zaio, neurri horiek estatu batek hartzen dituenean
|
bere
subiranotasuna egikaritzeko, betiere, estatu horretan indarrean dauden arauen arabera eta nazioarteko zuzenbidearekin bat etorriz.Edozein kasutan ere, kalte ordainaren gaiak auziren bat sortuz gero, neurriak zein estatuk hartu eta estatu horren nazio jurisdikzioaren bideak agortu dira.Edonola ere, estatu subiranoen eta beste alderdi interesdunen arteko adostasunaren bidez, auzia tartekaritzaren b...
|
|
|
PFEZ ez dago hain argi Europako integrazio fiskalaren kasuan ukituko denik. Nazioartean oihartzun gutxien duen zergetako bat da, eta, beraz, estatu bakoitzak
|
bere
subiranotasunari eutsiko lioke bere motak erabakitzeko. Oro har, integrazio fiskalaren eragina positiboa izango litzateke Europako herritarrentzat eta, bereziki, espainiarrentzat.
|
|
2014
|
|
|
«Nahiz eta legegilea saiatu Europatik datozen ebazpenak kontuan ez hartzen, alferrik da. Espainiako erreinuak
|
bere
subiranotasuna Europaren esku utzi zuenetik, Europako Batasunean sartu, eta hango auzitegien jurisdikzioa onartu zuen, hango legeak eta ebazpenak onartu eta aplikatzera behartuta dago. Are gehiago, Giza Eskubideen Europako Hitzarmena onartu zuenetik».
|
|
2015
|
|
|
Nazio estatuaren gaindiketa, beraz, bete gabe dagoela ondoriozta daiteke: oraindik indar handia gordetzen du, baina
|
bere
subiranotasuna erasanik dago Mendebaldean. Hala ere, zenbait botere goitik eta behetik galduz eta subiranotasun osoari uko eginaz, badirudi gai izan daitekeela zehaztu ezin den tarte batez irauteko.
|
|
|
Zer esango zukeen gaur egun Manuel Irujok burua altxatu eta arduradun horiek Nafarroako Kutxarekin egin duten guztia ikusi izan balu? Zer adieraziko zukeen ahoz Nafarroaren pertsonalitatearen defentsa sutsua aldarrikatzen duten baina gero euren ekintzetan
|
bere
subiranotasunaren aurka jotzen duten agintari horien aurrean. Zer adieraziko zukeen beste euskal lurraldetako aurrezki kutxekiko horrenbesteko herra erakutsi duten agintarien itsutasunaren aurrean?
|
|
2016
|
|
|
Estatu kolpearen ostean militarrak asetzeko kafea guztiontzat ezarri zenetik, eredu hark porrot egin du alde guztietatik krisia lehertzearekin batera. Europako Batasunak Espainiari bere baldintzak inposatu eta
|
bere
subiranotasuna murrizturik, Aznarrekin abiatutako zentralizazio prozesua Mariano Rajoyk azeleratu du: Bruselatik kentzen diotena azpiko administrazio publikoetatik lortzeko asmoz, oinarrizko legediak erabili ditu, erkidegoetako legeei errekurtsoak jarri dizkie, eta gerrikoa batik bat erkidegoei eta udalei estutu die.
|
|
2017
|
|
|
Nik neuk legez kanpoko immigranteen aldekoen taldean sartuko nuke neure burua, baina ulertzen dut kontrakoen kezkaren funtsa ere, baita, are, haren erakarpen logikoa ere?. Haien premisen arabera, gure mugak segurtatzeko gai ez garenez, herrialdeak uko egin dio
|
bere
subiranotasunari berari. Eraso egiten ari zaizkio gure hizkuntza nagusiari, ingelesari, eta gure kultura nagusiari, anglosaxoiari.
|
|
2018
|
|
|
Kontseiluaren aurrean, 1978an Espainiako konstituzioan jasotako agintza edo arauak gogoratu ditu Andres Urrutiak: Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ontasuna bultzatu nahi du, eta,
|
bere
subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du: [...] Espainiar guztiak eta Espainiako herri guztiak babestea giza eskubideen egikaritzan, baita beraien kultura eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere (Hitzaurrea); 3.3 artikulua:
|
|
2019
|
|
|
–Amazoniari nazioarteko estatusa emateari buruz eztabaidatu dugu, noizbait, haren suntsipena galarazteko edo Amazoniako gobernadore batek munduko ongizatearen aurkako neurriak har ez ditzan?, adierazi zuen Frantziako presidenteak, herenegun.Brasilgo Gobernuak Amazoniaren gainean duen subiranotasunaren aurkako mehatxu gisa hartu zituen Macronen adierazpen horiek, eta lurraldearen kontrola hartu nahi izatea leporatu zion Frantziako presidenteari. . Brasilek ez du onartuko
|
bere
subiranotasuna erlatibizatzeko balioko duen ekinaldirik?, ziurtatu zuen Ernesto Araujo Brasilgo Atzerri ministroak. Beraz, ez dago argi zer gertatuko den Amazoniarekin.
|
|
|
horren bitartez, babesa ematen zaio haurtxo bat izateari utzi izanaren, neskato bat ez izatearen atsekabearen kontra. Hala, mutikoak bere sexuan mamituko ditu segituan bere transzendentzia eta
|
bere
subiranotasun harroa.
|
|
|
zapaltzen duena zapaldu bilakatzen da. Gizona
|
bere
subiranotasunak berak kateatzen du; hark bakarrik irabazten duenez dirua, emazteak txekeak eskatzen dizkio; hark bakarrik duenez lanbidea, emazteak arrakasta exijitzen dio; hark bakarrik hezurmamitzen duenez transzendentzia, emazteak hura lapurtu nahi dio bere eginez haren proiektuak, haren arrakasta. Eta, alderantzira, emakumearen tiraniak ez du egiten emakumearen beraren mendekotasuna adierazi besterik:
|
|
|
Ordu arte, gizabanako autonomoa da: handik aurrera, uko egin behar dio
|
bere
subiranotasunari. Anaiak bezala, erdibiturik sentitzen da, eta modu zorrotzagoan, iraganaren eta etorkizunaren artean, baina, gainera, gatazka bat pizten zaio batetik subjektu, jarduera, libertate izateko duen jatorrizko aldarrikapenaren eta bestetik bere joera erotikoen eta eskakizun sozialen artean, zeinek bultzatzen baitute bere burua objektu pasibo gisa onartzera.
|
|
|
haren rol biologikoki oldarkorrak bat egiten du haren buruzagi eta nagusi funtzio sozialarekin, eta funtzio horren bitartez hartzen dute beren zentzu guztia desberdintasun fisiologikoek. Zeren, munduan, gizona subiranoa baita, eta bere desiren bortitza aldarrikatzen baitu
|
bere
subiranotasunaren seinale gisa; gaitasun erotiko handiak dituen gizona indartsua dela esaten da, ahaltsua dela: epiteto horiek jardueratzat eta transzendentziatzat jotzen dute gizona; emakumeaz, aldiz, objektua besterik ez denez, beroa edo hotza dela esaten da, hots, emakumeak ezin erakutsiko du sekula ezaugarri pasiboez bestelakorik.
|
|
|
Dudarik gabe, helduen unibertsoan indar bortitzak ez du toki handirik izaten garai normaletan, baina hor dago beti; ugariak dira indarkeria posible batean bermatzen diren portaera maskulinoak: kale kantoi bakoitzean, hutsa falta da liskarrak pizteko; gehienetan ez dute aurrera egiten, baina gizonak,
|
bere
subiranotasunean indarturik sentitzeko, aski du ukabiletan nabaritzea bere burua berresteko borondatea. Zernahi laidoren kontra, bera objektu bihurtu nahi duen zernahi saioren kontra, gizonak badu kolpeak emateko modua, kolpeak hartzekoa:
|
|
|
Esklaboen lana askoz ere eraginkorragoa zenez emakumearena baino, emakumeak galdu egin zuen tribuan zuen eginkizun ekonomikoa. Eta esklaboarekiko harremanean, nagusiak askoz ere modu erradikalagoan berretsi zuen
|
bere
subiranotasuna, emakumearen gainean zuen hala holako autoritatean baino. Bere ugalkortasunagatik gurtua eta beldurgarria izanik, gizonaz beste izanik, eta bestearen jite aztoragarriaz betea, emakumeak mendean zuen gizona nolabait ere, emakumea gizonaren mendean zegoen aldi berean; emakumearentzat, de facto bazegoen nagusiaren eta esklaboaren erreziprozitate harremana, eta halaxe egiten zion ihes esklabotasunari.
|
|
|
Gizonak jatorriz bere kideekin izaniko harremana adiskidantzazkoa izan balitz, ez zen sortuko inolako menderakuntzarik: fenomeno hori, izan ere, giza kontzientziaren inperialismoaren ondorio da, kontzientzia saiatzen baita objektiboki mamitzen
|
bere
subiranotasuna. Kontzientzian ez balego Bestearen kategoria jatorrizkoa, eta ez balego Bestea menderatzeko nahikari jatorrizkoa, brontzezko tresnak sortu izanak ez zuen ekarriko emakumearen zapalkuntza.
|
|
|
Sexuen hierarkia nola ezarri zen ulertzeko, ezinbestekoa da historiaurreko eta etnografiako datuak filosofia existentzialistaren argitan aztertzea. Esana dugu ezen, bi giza kategoria aurrez aurre daudenean, haietako bakoitzak
|
bere
subiranotasuna inposatu nahi izaten diola besteari; biak horretan saiatzeko moduan badaude, erreziprozitate harreman bat sortzen da haien artean, nahiz etsaitasunez nahiz adiskidantzaz, baina beti tirabiraz; bietako bat pribilegiatua bada, besteari gailentzen zaio, eta zapaldurik edukitzen saiatzen da. Ulertzekoa da, beraz, gizonak emakumea menderatu nahi izatea:
|
|
|
Egiaz, haien arteko borrokak ezin du molde garbirik izan, emakumearen izatea bera argigabezia baita; emakumea ez da subjektu gisa altxatzen gizonaren aurrean, baizik eta, paradoxikoki, subjektibotasunez jantzia den objektu gisa; onartzen du bera eta beste izatea aldi berean, eta kontraesan horrek ondorio txundigarriak ditu. Bere ahulezia eta indarra arma bihurtzen dituenean, ez da kalkulu baten emaitza; espontaneoki, inposatzen zaion bidean aurkitu nahi izaten du salbazioa, hau da, pasibotasunean, eta, aldi berean,
|
bere
subiranotasuna aldarrikatzen du modu aktiboan; dudarik gabe, hori ez da, borroka zintzorako, prozedura, baina halaxe egitera bultzatzen du ezarri dioten egoera anbiguo horrek.
|
|
|
Ikusia dugu gizonek zergatik azpiratu zituzten emakumeak jatorriz; feminitatearen balioaren galera aldi ezinbestekoa izan da giza eboluzioan; ekar zezakeen, ordea, bi sexuen arteko lankidetza; zapalkuntza erraz ulertzen da kontuan harturik nolako joera duen izatedunak bere buruarengandik ihes egiteko bestearengan alienatuz, bestea horretarakoxe zapalduz; gaur egun, gizon singular bakoitzak agerikoa du joera hori: eta gehien gehienek halaxe jokatzen dute, gainera; senarrak emaztearengan aurkitu nahi du bere burua, eta amoranteak, berriz, maite duen emakumearengan, harrizko estatua baten irudipean; emakumearen bitartez, gizasemea bere gizontasunaren mitoaren bila dabil,
|
bere
subiranotasunaren, bere errealitate immediatoaren mitoaren bila. –Senarra sekula ez da joaten zinemara?, esaten du emazteak, eta gizonaren iritzi dudazkoa eternitatearen marmolean irartzen da.
|
|
|
Kasu hau ez da salbuespena. Inesentzialtzat jo ohi dugun izatedunak
|
bere
subiranotasuna berrezarri nahi du, ezinbestean.
|
|
2020
|
|
|
Eta horrek, zalantzarik gabe, pisu handia du, irakurlearen harrera dezente baldintzatzen duelako. Baina idazleei batzuetan ahazten zaie irakurleak ere baduela
|
bere
subiranotasun kuota ere, txikia izan arren, eta bestela interpretatu dezakeela eskura etortzen zaiona. Eta hor Elenak badu emendakin bat, Etxeak eta hilobiak, pertsonaia konpartituen gainetik, eta Atxagaren ahots narratibo zoli eta eskarmentudunaren gainetik ere, ipuin liburua iruditzen zaiolako gehiago, nobela baino.
|
|
|
Dengek uste zuen Txina ez zela borrokarako behar bezain indartsua, batez ere AEBekin, eta hobe zela prest egon arte arreta zentroa saihestea. Xik, aldiz, Txina, profil altuagoa hartzeko prest dagoela pentsatzen du argi eta garbi; dela Gerrikoaren eta Ibilbidearen Ekimena bultzatuz, dela Hegoaldeko Txinako Itsasoan
|
bere
subiranotasuna berretsiz. Txinan asko dira Xirekin ados ez daudenak, baina desadostasuna uneari buruzkoa da edukiari buruzkoa baino gehiago.
|
|
|
Honako faktoreen zerrendatze batera eraman gaitzake ariketa estrategiko gisa: (i) zaintza; (ii) lanaren antolaketa telelana; (iii) gainean izango dugun krisi ekonomikoa eta eratorria izango den hiperprekaritate, lanpostu galera, eta agian Oinarrizko Errenta Unibertsala; (iv) aldaketa klimatikoaren arriskuarekiko kontzientziaren esnaldia; (v) hezkuntza etxeratzearen ondorioak; (vi) teknologia (eta
|
bere
subiranotasuna), datuak (eta bere gobernantza eta ekosistemak), AI, plataformak (sharing economy), automatizazioa, algoritmoak (pribatutasuna eta jabetza), eta ikusezina baina paradoxikoki gure mundua autoeratzen ari diren indar teknopolitiko globalen kontzientzia piztea; (vii) harreman pertsonal eta psiko sozialetan aldaera sakonak; (viii) kultura kontsumitzeko eta eratzeko modu deslokalizatuak;...
|
|
|
Argudio soberanista oso lausoa izan ohi da, eta zaila da hori formalizatzea, Estatuak hainbeste eskumen eskuordetu eta
|
bere
subiranotasuna eremu askotan partekatu baitu: merkataritzan, merkataritza askeko eremuen bidez; moneta bakarraren arloan; zerga arloan, kapitalen zirkulazio askearekin; justiziaren eremuan, Nazioarteko Zigor Gortearekin, erraldoi digitalek burutu duten gure bizitzako atal askoren jabetzea ez aipatzeagatik.
|
|
|
Egiteko horretan, mugak ezinbestekoak dira, estatuaren hedadura finkatzearekin batera berorren lurraldea definitzen baitute. Edo, hobeto esanda,
|
bere
subiranotasuna noraino heltzen den jakinarazten dute. Subiranotasunaren nondik norakoa eta berori aplikatzen den lurraldearen hedadura ez da beti mugakide diren estatuen adostasunez egin.
|
|
2021
|
|
|
«Ez da momentum ik egongo epe laburrean. Estatuak ez du
|
bere
subiranotasunaren haustura ekar lezakeen ezer adostuko gehiengo demokratiko zabalek gainezkatzen ez duten bitartean; eta, momentuz, konfrontazio demokratiko horretarako baldintzarik ere ez dago». Testuinguru horretan, EH Bilduk beharrezko jo du «herri prozesu autozentratu sendo baten konfigurazioa, indar harreman berriak eraikitze bidean».
|
|
|
Qatarreranzko hegaldiak gelditu zituzten, eta aire eremua debekatu zioten Qatar Airwaysi; Saudi Arabiak lurreko muga itxi zion, baita itsasokoa ere, beste bizilagunekin batera, eta zenbait gairen esportazioak eta inportazioak gelditu zituzten, esaterako. Dohak
|
bere
subiranotasunaren aurkako erasotzat jo zituen neurriok.
|
|
|
Ondorioz," Espainiak uko egiten dio Kubaren gaineko subiranotasun –eta jabetza– eskubide orori(...). Espainiak Estatu Batuei emango dizkie Puerto Rico uhartea, orain
|
bere
subiranotasunaren pean dauden Mendebaldeko Indietako uharteak, eta Mariana edo Ladrones uharteetako Guam. Espainiak Estatu Batuei emango die Filipinak izeneko artxipelagoa,(...) eta Estatu Batuek hogei milioi dolar ordainduko dizkiote Espainiari" (Parisko Tratatua,).
|
|
|
Euskadi
|
bere
subiranotasun osoa berreskuratzen duenean soilik izango dela benetan librea kontuan hartuta, langileak esplotatuko ez direnean, hainbesteraino maite zenuen herriaren biziraupena bermatuko zuten gutxieneko neurriak defendatzen zenituen azazkalez eta hortzez.
|
|
2022
|
|
|
Aragoi eta Gaztelako koroen influentzia gero eta azkarragoa zen baina 1512a arte Nafarroako erresuma estatu subirano egon zen. Nafarroak
|
bere
subiranotasuna begiratzea kausitu zuen, nazioarteko testuinguru zail batean, bere neutralitatea begiratuz. Ez zen gauza errexa izan, Frantziako eta Aragoiko erresumen artean gerla ideki bat baitzen, Frantsesek nahi baitzuten Aragoiko erregearen Napoliko erresuma konkistatu.
|
|
|
Hori lortzeko, Ukrainako estatuburuak azaldu du armak emango dizkietela herrialdea «eta
|
bere
subiranotasuna defendatu nahi duten» herritarrei, eta, hortaz, baliteke zibilak armadari batzea Errusiaren erasoei aurre egiteko operazioetan: «Ukrainaren etorkizuna herritarren araberakoa da.
|
|
|
PLA indar erakustaldia egiten ari da, Pelosiren egonaldiagatik, Pekinek argudiatu baitu Taiwanekiko
|
bere
subiranotasuna urratu duela AEBetako agintariak. Txinako Global Times egunkariak esan du igandera arte iraungo duten ariketa militar horiek «aurrekaririk gabeak» direla, eta «misil konbentzionalak» Taiwandik pasatuko direla, «lehen aldiz».
|
|
|
Aurkeztutako dokumentuaren arabera, Israelgo Gobernuak anexio politikekin jarraitzen duenez, nazioarteko zuzenbidea urratzen du. Hain zuzen, txostenean nabarmendu dute nazioarteko zuzenbide humanitarioak jasotzen duela gerra garaian lurralde bat okupatzea «behin behineko egoera bat» dela, eta okupatuari ez diola erauzten ez estatu izaera, ezta
|
bere
subiranotasuna ere. «Azkenaldian idazkari nagusiak [Antonio Guterres, NBEkoa] eta beste estatu kide batzuek egindako adierazpenek argi asko azpimarratu dute edozein aldebakarreko anexio saiakera nazioarteko zuzenbidearen urraketa bat dela», azaldu du Pillayk.
|
|
|
Eta horrek, zalantzarik gabe, pisu handia du, irakurlearen harrera dezente baldintzatzen duelako. Baina idazleei batzuetan ahazten zaie irakurleak ere baduela
|
bere
subiranotasun kuota, txikia izan arren, eta bestela interpreta dezakeela eskura etortzen zaiona. Eta hor Elenak badu emendakin bat, Etxeak eta hilobiak, pertsonaia konpartituen gainetik, eta Atxagaren ahots narratibo zoli eta eskarmentudunaren gainetik ere, ipuin liburua iruditzen zaiolako gehiago, nobela baino.
|
|
|
Espainiako testuinguruan, azken hamarkadan argi gelditu da ezen estatu zentralak,
|
bere
subiranotasun monolitikoa eta defizit demokratikoa direla medio, jada ez duela lortzen herritar guztiak, familia politiko guztiak eta nazionalitate guztiak eta autonomien estatuaren barneko subjektu politiko guztiak bateratzea.
|
|
|
Indarren gerra horretan, Jainkoa hil egin zen eta gizakiak bere autonomia galdu zuen. Funtsean, eite kartesiarreko, are kantiarreko, subjektu modernoa,
|
bere
subiranotasunean, oraindik ere Jainkoaren menpe zegoen. Ricoeur, bere kristautasun protestante esplizitutik, ustekabeko kolpe ateo horren irakurketa filosofikoa aurkitzen ahalegindu zen obraren amaieran.
|
|
2023
|
|
|
Krisi diplomatiko larria sortu zen. Argentinak salatu zuen
|
bere
subiranotasuna bortxatu zela, bere herritar bat bahitu eta atxikita eraman zutela, eta Nazioarteko Zuzenbideak ez zuela halakorik baimentzen. Nazio Batuen Erakundeak babesa helarazi zion Argentinari, eta gauzak horrela, berez, Eichmann itzularazi behar zuen Israelek, baina ez zuen sekula halakorik egin.
|
|
|
Nafarroako adibidea latza da: lurralde naturalaren ikaragarrizko okupazioa izanda ere, energia berriztagarriak masiboki jartzeak ez du
|
bere
subiranotasun energetikoa areagotu, ezta erregai fosilak ordezkatzea ahalbidetu ere.
|