|
2007
|
|
|
imajinarioarena. Ezagutza orok
|
bere baitan
sare metaforikoa du eta sare horrek ematen dioezagutza horri bere identitatea, bere diferentzia, bere ametsa. Zoe teknologiakbirdefinitu egin du bizitza, genetizazioaren prozesua garatuz, eta dogma nagusiaren bitartez informazio genetikoari irakurketa determinista zehatz bat eranstenzaio; orain, berriz, zoe teknologiaren ametsa (politikoa) izango genuke:
|
|
|
Bizitzeko oxigeno preziatua eta aldi berean hil artinoko zama baztergaitza. Ezen hizkuntzak nortzen gaituen ahala harrapatu egiten gaitu
|
bere
sarean. Ezin gaitezke bere esparrutik atera, ezin beragandik ihes, mundutik ezin eskapa dezakegun bezalaxe.
|
|
2008
|
|
|
Hipotesi legez, sare horretan parte hartu zutenek Eibarko liberalismoaren lehen nukleoa osatu zutela esango nuke. Jauregik berak Hirurtekoan eta I. Karlistaldian liberalen alde borrokatu zuen; azken horretan
|
bere
sareko kideak izandako 24 eibartar liberalen aldeko Hiritar Zaingoan aritu ziren. Ezkutuko sare horren aurkikuntzak aditzera ematen digunez, frantziarrek okupatzen zuten lurraldearen gaineko kontrola ez zen hain estua izan, edo izan bazen ere, eibartarrek kontrol hori saihesteko gaitasuna eta adorea erakutsi zuten.
|
|
2009
|
|
|
aurrekoa edo frontisa, ezkerrekoa, eskuinekoa eta atzekoa edo errebotea.Beste hainbat berezitasun ere baditu: galeria,
|
bere
sare eta teilatuarekin eta frailea (azkenengo hori ez da agertzen trinkete berrietan). Bertan eskuzko, goma, nahizlarruzko paletazko eta xarezko partidak jokatzen dira [es trinquete; fr trinquet].
|
|
|
Bai, ordea, jaso, eta geure hitzetan eskaini. Horixegure muga, eta horixe aberastasuna (muga horri esker ez gaituelako erabatharrapatu
|
bere
sarean globalizazioaren mundu ikuspegi zabal eta bateratuak).
|
|
|
2.4 irudiko sareartea sare helbideak erabiliz berregiten badugu, 2.5 irudia izango dugu. Irudi honetan agertzen diren konputagailuen interfazeen helbideei dagokien maskara
|
bere
sarearena izango da.
|
|
|
Sareak era hierarkikoan egituratzen dira. Sareen sarea den Internet, adibidez, sistema autonomo izeneko sareetan egituratzen da, non sistema autonomo bat erakunde administratibo
|
bereko
sarea baita10 Era berean, sistema autonomo bakoitza beste sare askok osa dezakete, sare hierarkian beste maila bat gehituz. Adibidez, Euskal Herriko Unibertsitateko sarea sistema autonomo bat da, 158.227.0.0/ 16 sare helbidea duena.
|
|
|
Berriro ere, helbideen bi zatiak bereizi behar ditugu. Konputagailuak lortu nahi duen IP helbidea
|
bere
sare interfaze bati (sare txartelari) esleitzeko izango da, baina interfaze hori sare konkretu batekin konektatzeko izango da. Sare horrek bere sare helbidea eta maskara izango ditu, non adierazten den sare horretan zenbat sare txartel konekta dezakegun, eta zeintzuk diren sare txartel horiei eman dakizkiekeen IP helbideak.
|
|
|
Konputagailuak lortu nahi duen IP helbidea bere sare interfaze bati (sare txartelari) esleitzeko izango da, baina interfaze hori sare konkretu batekin konektatzeko izango da. Sare horrek
|
bere
sare helbidea eta maskara izango ditu, non adierazten den sare horretan zenbat sare txartel konekta dezakegun, eta zeintzuk diren sare txartel horiei eman dakizkiekeen IP helbideak. Adibidez, 2.5 irudiko sare baten helbidea eta maskara 158.227.112.0/ 24 da, eta, beraz, sare horrekin konekta daitezkeen sare txartelen IP helbideak 158.227.112.1etik 158.227.112.254 ra dauden 254 horiek dira.
|
|
|
Sareak bere helbide sorta lortu behar du,
|
bere
sare helbidea edo sare aurrezenbakia, alegia.
|
|
|
Hau da, bideratzaile bakoitzak bere bizilagunekin bakarrik trukatzen du informazioa, eta ez sareko beste bideratzaile guztiekin, algoritmo globaletan egiten den bezala. Hasiera batean, bideratzaile bakoitzak
|
bere
sareetara joateko bideak bakarrik ezagutzen ditu, hau da, zuzenean konektatuta dituen sareetarakoak, edo, beste era batean esanda, 0 distantzian dauden sareetara joateko bideak. 2.14 irudiko sareartea hartzen badugu, B1 bideratzaileak, hasieran, A, B, eta C sareetara joateko bideak besterik ez du ezagutuko (hiru bide horiek soilik agertuko dira haren bideratzetaulan).
|
|
|
bideratze taulak ezin dira eraiki eta eguneratuta mantendu Internet osorako, beraz, bideratzeko arazoa zatika bideratzaile bakoitzak bere bizilagunekin bakarrik trukatzen du informazioa, eta ez sareko beste bideratzaile guztiekin, algoritmo globaletan egiten den bezala. Hasiera batean, bideratzaile bakoitzak
|
bere
sareetara joateko bideak bakarrik ezagutzen ditu, hau da, zuzenean konektatuta dituen sareetarakoak, edo, beste era batean esanda, 0 distantzian dauden sareetara joateko bideak. 2.14 irudiko sareartea hartzen badugu, B1 bideratzaileak, hasieran, A, B, eta C sareetara joateko bideak besterik ez du ezagutuko (hiru bide horiek soilik agertuko dira haren bideratzetaulan).
|
|
|
Kanpoko bideratzean teknikoak ez diren beste irizpide batzuk ere kontuan hartu behar dira; irizpide ekonomikoak, batez ere, baina politikoak edo segurtasunezkoak ere bai. Adibidez, hornitzaile batek ez ditu garraiatu nahi izango bere bezeroa ez den ISP baten datagramak,
|
bere
sarea datagrama horien biderik motzenean egon arren. Horrek taulak betetzeko eta eguneratzeko behar den informazio mota eta mekanismoak guztiz aldatzen ditu.
|
|
|
Kongestioak sare barneko arazoa direnez, ez dirudi egokia garraio mailan horretaz kezkatzeak. Sare bakoitzak
|
bere
sare sarbide mailan definitzen du nola egin aurre kongestioei, eta sarearteko bideratzaileetan sarearte mailaren ardura da arazo hori. Baina gogora dezagun Interneteko sarearte mailan, IP mailan alegia, kongestioen aurrean ostrukarena egiten dela.
|
|
|
Horretarako bere bideratze taulak erabiliko ditu. Gero,
|
bere
sare txartelaren driverrari emango dio datagrama IP entitateak. Hau da, sarbide mailako entitateari emango dio datagrama, eta esango dio bere sareko zein konputagailuri (gogoratu, bideko lehenengo bideratzaileari) igorri behar dion emandakoa.
|
|
|
Gero, bere sare txartelaren driverrari emango dio datagrama IP entitateak. Hau da, sarbide mailako entitateari emango dio datagrama, eta esango dio
|
bere
sareko zein konputagailuri (gogoratu, bideko lehenengo bideratzaileari) igorri behar dion emandakoa.
|
|
|
· Lehenengo bideratzailearen IP entitateak datagramaren goiburukoa aztertuko du, eta zein den bideko hurrengo bideratzailea ebatziko du. Gero, bideratzaile horretaraino ailegatzeko
|
bere
sare txartelen artean (bideratzaile bat sare batera baino gehiagotara egongo baita konektatuta) datagrama zeinetik birbidali behar duen erabakiko du, eta txartel horren driverrari emango dio datagrama, zein bideratzaileri igorri behar dion adieraziz. Ikusten duzunez, bideratzailean ez da garraio mailarik edota aplikazio mailarik ezertarako behar4.
|
|
|
Internet erabiltzen dugunean, hiru sare mota agertzen dira informazioak egingo duen bidean: Interneti lotutako
|
bertako
sareak (jatorrizkoa eta helburukoa), Interneterako sarbide sareak, eta Internet hornitzaileen sareak (ISPren sareak). Hauek handizkariak edo txikizkariak izan daitezke.
|
|
|
Konexio zuzenen kasuan ez dago itzulpen taularen beharrik,
|
beraren
sare interfazetik zuzenean atzigarria dagoen konputagailu bakarra baitago. Puntu anitzeko konexioetan da, bai, itzulpen taula sortzeko eta eguneratzeko era automatikoa.
|
|
|
|
Bertako
sarean
|
|
|
Irudi horren taularen eta 2.8 irudian dugun erabiltzaile baten konputagailuaren taularen arteko alde bakarra erabilitako interfazeetan datza (bideratzaileak bi dituelako), baina bi taulek bi bide besterik ez dute:
|
bertako
sarera doan trafikorako bidea, eta kanpora doan beste edozein trafikorako bide. Erabiltzailearen konputagailuaren kasuan bi bide horiek makinak duen interfaze bakarretik igarotzen dira (eth0), eta bideratzailearen kasuan, aldiz, bide bakoitza interfaze fisiko desberdinetik doa (bertako sarera doana, eth0, eta kanpora doana, ppp0).
|
|
|
bertako sarera doan trafikorako bidea, eta kanpora doan beste edozein trafikorako bide. Erabiltzailearen konputagailuaren kasuan bi bide horiek makinak duen interfaze bakarretik igarotzen dira (eth0), eta bideratzailearen kasuan, aldiz, bide bakoitza interfaze fisiko desberdinetik doa(
|
bertako
sarera doana, eth0, eta kanpora doana, ppp0). Hain konexio gutxiko bideratzaileen taulak eskuz betetzen dira, DHCP ez baita erabiltzen bideratzaileak konfiguratzeko.
|
|
|
Zuzenean kudeatzen dituen bideak (ppp loturak) era automatikoan erantsiko ditu, eta ezabatuko ditu bideratzailearen IP entitateak bezero bat konektatzen eta deskonektatzen den bakoitzean.
|
Bere
sareko beste bideratzaileetara doazen bideak, aldiz, iraunkorrak dira, eta eskuz gehituko dira taulan, bideratzailea konfiguratzean.
|
|
|
Hori da 2.13 irudiko a1 eta a2 sareko bi konputagailuen arteko komunikazioari dagozkion datagramen kasua. Era berean, komunikazioaren bi muturrak ISP desberdinetan kokatuta badaude, baina ISP horiek Tier2
|
bereko
sarearen bidez badute goranzko bidea kontratatuta, bidalitako datagramak ez dira Tier1 mailatik pasatuko. Hori da 2.13 irudiko a1 eta b1 sareen arteko komunikazioetan gertatzen dena.
|
|
|
Bertako zerbitzariak bere cachean begiratuko du ea jasotako galderaren erantzuna duen. Horrela ez bada, 3 urratsari ekingo dio, eta galdera
|
bertako
saretik aterako da Interneterantz.
|
|
|
Arrazoi askorengatik gerta daiteke hori. Adibidez, aplikazio hartzailea konputagailu motel batean egikaritzen bada, lehentasun gutxiagoko prozesua bada (eta, beraz, CPUa eskuratzeko aukera gutxi ditu), bera bezalako beste prozesu mordo bat ari bada lanean (eta, berez, are aukera gutxiago CPU hori eskuratzeko),
|
bere
sare txartela 1 Gb/ s ko GigaEthernet bada (eta, berez, azkar sartzen dira datuak saretik), bidaltzen duena GigaEthernet sare berean badago (eta, berez, azkar bidaltzea badu), eta askoz indartsuagoa den konputagailu batean egikaritzen den prozesu bakarra bada igorle hori (hau da, hartzailearena baino azkarragoa den CPUa erabiltzeko konpetentziarik ez du), ziur aski berehala beteko da hartzaileare...
|
|
|
Hau da, gure sarean dauden erabiltzaileen artean hitz egiteko soilik, edo Interneten bidez edozeinekin hitz egiteko. Sistema lokal bat da, esaterako, bere
|
bertako
sarea barruko telefono komunikazioetarako erabiltzen duen erakunde bat. Sistema unibertsalak, adibidez, Interneten bidezko telefonia eskaintzen duten konpainiak dira (Skype edo Yahoo!
|
|
|
Konputagailu guztiek badute helbide bat esleituta sare batean konektatzen ditugunean; hori da A1 eta A2 ren arteko aurreko komunikazioan erabili dugun A2 ren helbidearen kasua, hain zuzen ere. Helbide horiek konputagailua identifikatzeko balio dute, baina
|
bere
sarean bakarrik. Hau da, gure sare berean dagoen konputagailu batek bidal diezaguke trama bat, trama horretan gure helbidea ipiniz helburu gisa.
|
|
|
Taulako lehenengo lerroan agertzen da lehenengo bidea, 158.227.112.0/ 22 helbideetara doana, taula duen konputagailuko sare berean dauden helburuetara joateko bidea, alegia.
|
Bertako
saretik atera behar ez denez, ez da agertzen hurrengo urratsik, eta zuzenean eth0 interfazetik birbidaliko dira datagramak. Bigarren lerroa besterik ezeko bidea da (default ingelesez), hau da, beste edozein tokitara joateko bidea.
|
|
|
Baina sare (edo sarearte) bakoitzaren kudeaketa administratiboa eta teknikoa bere jabeari dagokio. Kudeatzaile horrek erabakiko du, besteak beste, zein den erabili behar den bideratzealgoritmoa,
|
bere
sarearen ezaugarrien eta interesen arabera.
|
|
2015
|
|
|
Youtube, Twitter edo Facebooken sakabanatuta zeuden materialak batzeko, Groupstre.am izeneko plataforma propioa sortu zuen Yasmin Elayat zuzendarikideak.
|
Bertara
sare sozialetan argitaratuta dauden materialak inportatzen dira (irudiak Flickr eta Facebooketik; testuak Twitteretik; bideoak Youtubetik; linkak blogetatik) erabiltzailearen espazio pertsonalean. Espazio hori gmail, yahoo edo Facebook kontuak erabiliz sortzen da.
|
|
|
Esaterako, honakoak: Twitter sarerako traolak proposatu eta horiek Trending Topic bihurtu, #NiEreBanoa atxikimendu argazki bilketa, norberak
|
bere
sare sozialetako kontuetan mugimenduaren ikonoa jartzeko eskaera, #erabaklik argazki lehiaketa edo sostengurako oihal digitala sortzeko aplikazioa.
|
|
|
Aldibereko pantaila erabilera ere, arrunt bilakatu da medioen kontsumo esperientzietan: telebistaren kontsumoan, esaterako, aipatu ikerketaren erantzuleen erdiak baino gehiagok(% 53) aitortzen dute gustuko dutela telebistan edukia zuzenean kontsumitzea betiere aldi
|
berean
sare sozialetan ari direla. Medio tradizionalen sareko jarraitzaile edo fan komunitateak gero eta zabalagoak dira.
|