|
2000
|
|
|
Horretan ere ez zidan kasurik egin. Handik labur,
|
bere
sabeleko fruitua elkarte naturista baten eskuetan ezarria zuela jakinaraztearekin erakutsi zidan lehen faktura. Bortz digitu zituen.
|
|
|
Nire lagun" Ximurrak" ziztu bizian ninderaman hiri lokartuan barna. Ibilgailuaren koadro dotorera makurtua eta kasik tarterik utzi gabe bolantearen eta
|
bere
sabel ttipitu eta koloreanitzaren artean, gurpilei negar, enbrageari irrintzi eta martxa aldagailuari karrank eginarazten zien, biraketa bortitz bakoitzari oihuka eta biraoka lagun egiten ziola.
|
|
|
Astarraingo haizea, itsasotik lehorrera sartzen denean, gogortu egiten da, eta kiskaldu egiten zaitu garai beroetan; gauez ere bai. Lehorrean irekitzen du
|
bere
sabela, eta hantxe hustutzen itsasotik ekarri duen zama: Sakonenean murgiltzen zaitu, eta ez duzu beroa besterik sentitzen.
|
|
|
Eta, orraziaz Xanen belarri gaineko ile batzuk jasota, guraizeez klis klis egin zuen. Bestalde, buru gainean ari zitzaiola, hanka bat Xanen hanka bien artean ezarri zuen, eta
|
bere
sabela Xanen besoaren kontra pixka bat estutu. Xanek, begiak ertirekian, haren eskuen jesto, era batera inozenteak ikusten zituen; eta, usain hura aditu...
|
|
2001
|
|
|
Baina zakila ukitu gabe oraindik.
|
Bere
sabelean gora jarraitu nuen. Titi muturrak hozkatu nizkion.
|
|
|
–Ba, ezta ni ere –onartu du Anartzek esku batez
|
bere
sabel borobildua kolpatuz– Dios, parrandak laga bihar ditiagu, Tasio! Ni nazka nazka eginda nagok –begirada ilundu zaio– Kanpora joan behar diat, txikito, urrutira.
|
|
|
Halako raid urbano batetik berant etxeratu ginen eta lanera lehiatu aitzineko bi orduak larruak larruari pasatu genituen. Lilik, zorrogabetuak zeuzkan bularretan jarri zizkidan eskuak eta gidatzen ninduela ahurrak
|
bere
sabelean, sabeleko fruitua Jesus! galdu zitzaizkidan.
|
|
2002
|
|
|
Baina itsasoaren erasoa eta basoko haizeena ez da berdina. Itsasoak halako haserrealdietan ontziak irentsi egiten ditu, txiki nahiz haundi
|
bere
sabelera sartu, guk marrubiak iresten ditugun bezala.
|
|
2003
|
|
|
Andra Mariak misterio bat hausnartuten ebala beti:
|
bere
sabeleko frutua, bere besoetako Umetxu hori nor eta zer zan, zetarako gizon egin zan. Eta horixe gura dau Eleizeak be guretzat:
|
|
|
· Jaungoikoak: " Ahaztu ete lei ama batek
|
bere
sabelean daroan seintxua. Ba nik etzaituet ahaztuko!"
|
|
|
San Agustinek: " Fedearen bidez, lehenago sortu eban Jaunaren Berbea bere bihotzean,
|
bere
sabelean baino."
|
|
|
Baina aldakak eragiteari ezin zion utzi, kuleroan hezetasuna gero eta nabariagoa zela, barneko beroak kiskali beharrean. Eta aldi berean gizonaren erantzuna ere argi sumatzen zuen,
|
bere
sabelaren aurka gogorturik.
|
|
|
Baina, barnera sartu zirelarik, Oya k kanita kolpe bat senditu zuen
|
bere
sabelean, hain gutiziatu etxea, usain higuingarriko zikinontzi bat besterik ez zelako.
|
|
|
Ezta balitz nescatilla ori erregue andi baten alabea, eta balequi
|
bere
sabelean daucan seinchua ez galduteagaiti erreinu guztia guerra gogorretan erre ta ondatuco litequeala; edo sein ori galduagaz baque, zorion eta ondasun ederrac erreinu guztian zabalduco litequezala, ecin orregaitic beré eguin lei alango gauzaric, eta eguingo baleu, pecatu icaragarrizco esquerga bat eguingo leuque (Zabala, J: 72).
|
|
|
Deabruaren bular ta biotzari dagocaz euren bio  tzean gordetzen dabeenac gorrotoa, icusecina(...).
|
Bere
sabelari dagocaz jan edan zalegarriac ta gueieguiac eguiten dituzuenac(...). Bere oñai dagocaz danzalariac, ibilte gaisto, ta becaturaco bidean dabiltzeenac(...).
|
|
|
|
bere
sabel dilatatupeko zimurrak dutxa azpian,
|
|
2004
|
|
|
Haurrak harreman berak ote lituzke aita eta amarekin? Nork du haurra
|
bere
sabelean egiten bederatzi hilabetez, gau eta egun bere sabelean erabiltzen. Bederatzi hilabete horiek ez dutela lotura berezi bat sortzen ama eta haurraren artean?
|
|
|
Haurrak harreman berak ote lituzke aita eta amarekin? Nork du haurra bere sabelean egiten bederatzi hilabetez, gau eta egun
|
bere
sabelean erabiltzen. Bederatzi hilabete horiek ez dutela lotura berezi bat sortzen ama eta haurraren artean?
|
|
|
Hiriaren altzotik doan eta datorren ibai barea (arrainen paradisua), ilargiarekin maiteminduta, maitekeriak egiten ari izan da. Eta amurraiak dantzan
|
bere
sabelean, baltseoan, ehundaka, milaka, milioika.
|
|
|
Entzun hau, eta zeuei bakarrik esango dizuet, eta ez dezala, mesedez, beste inork jakin, hara: Olazaharko Amaiak
|
bere
sabelean daukan umea Andonirena omen da. Zer deritzozue?
|
|
|
Horren irudipena nagusitu izan zait neuri behin baino sarriago. Badela hor nonbait, hondamendi ikaragarri honen sustraietan, zulo beltzen bat, eta berdinik gabeko osin beltz honek garamatzala guztiok, goizago edo beranduago, azkarrago edo astiroago,
|
bere
sabel asegaitzaren baitara.
|
|
2005
|
|
|
Aldiz amak du haurra egiten bederatzi hilabetez
|
bere
sabelean haziz. Ama da erditzen, hots, amak dio bere erdia ematen hau268 Pako Aristi," Sexu bilatzaileak", Berria, 2004.08.18 rrari.
|
|
|
Momentuan bertan beste" egun on" bat entzun da atetik, eta zuzenean bere tokira, hiru aulkiko aldean erdikora, zuzendu da hirurogei urteren bueltan dagoen gizon ile urdin eta soildukoa. Jantzi griseko botoi bakar batek doi doi eusten dio
|
bere
sabel ederrari, haren azpitik jantziak berriro ireki eta kolore bereko gorbataren muturra agerian utzirik. Kortesiazko agurrak trukaturik, ilerik gabeko buru gainetik kipá1 txikia kendu eta mahaian utzi du.
|
|
|
Maria sukaldeko mahaian jarririk, ezindua geratu zen, hustua, soa urrunean urtzen zitzaiola. Jadanik senarraren salbatzeko Eugenia,
|
bere
sabeleko fruitua urkatu zuten eta ez zen Pierra gerlatik itzuli. Eguerdiko saldaren ontzeko baratzekiak bipiltzeari ekinez, sakrifizio gehiago debalde zitekeela txutxukatu zuen, bereber.
|
|
|
Frantxua amodio hurbilaz troxatu zuela oroitzen zen emaztea: ez zekien zergatik baina
|
bere
sabeletik munduratuko zen lehen haurra neska zatekeela imajinatu zuen beti Maianak. Oihu, garrasi eta odol artean, pitili txikiarekilako artxoa jazarri zitzaion.
|
|
2006
|
|
|
Bideo honen autoreak haurdunaldian zehar
|
bere
sabelaren bilakaera jaso du, amaiera arte.
|
|
|
Emakume batek beste emakume baten enbrioia
|
bere
sabelean hazi eta jaiotako umea emakume horri ematea da amatasun subrogatua. Legeak umetokia, alokatzea?
|
|
|
Kanadar denda hartako arnasestuak gogoratu ditu. Bertan sentitu zuen lehen aldiz gizonezko baten gorputzaren berotasuna
|
bere
sabelaren gainean. Urkiolako basoetatik barrena Beltzarekin egindako ibilaldiak etorri zaizkio gogora, eta goroldioaren usaina.
|
|
|
Ehun gramo irin, bi koilarakada azukre. Amak errezeta haiek idaztean sabelean zuen arantzak denbora eta espazioaren legeak hautsi ditu eta
|
bere
sabelean sartu da.
|
|
|
Hurbiltzen nintzaion, eta nik garondoa ferekatzen nion, bularraldea, ipurmasailak. Hark bere gorputza estutzen zuen nirearen kontra, eta gero eta mugimendu azkarragoak egiten zituen
|
bere
sabelarekin nire sexua igurtziz.
|
|
|
Geak (Gma) sortua, berau une oroz estaltzen zuen Uranok, eta hain zen estua eta itogarria harreman hura, ez ziela lekurik uzten sexu grina aseezin hartatik jaiotzen ziren izakiei. Lurra haurdun zegoen, ondorioz, gero eta haurdunago, gero eta lehertzenago —stasij edo matxinada zerutarra iragartzen da metafora horretan—, eta ezin zituen munduratu
|
bere
sabeleko haurrak: sei seme zeuzkan barrenean, Titanak; sei alaba, Titanideak; hiru Ziklopeak; eta hiru Hekatonkiroak.
|
|
|
Amak, orduan, egitasmo bihurria prestatu zuen Uranori aurka: igitai izugarria (pelwrion apn) sortu zuen bere baitan,
|
bere
sabelean, eta aita deitu zuen berriro estal zezan. Etorri zen aita aseezina, estali zuen Gea eta hazia isurtzen ari zenean:
|
|
2007
|
|
|
Ehun metro aurrerago, gizona
|
bere
sabelean sentitzen duen korapiloan pentsatzen hasi den une berean, emaztea oso urduri mugitu da berriro.
|
|
2008
|
|
|
Garbi esango dizut, izan ere, zer pentsatzen dudan gizon emakumeen arteko harremanez. Ene ustez, emakumeak
|
bere
sabela du lur bakar, eta beraz, sabela du amets eta sabela errealitate. Gizonak, ordea, ez du lurrik, baina lur gose da; horregatik, animalia alderrai bat da, amets duen lurra bere ez duen neurrian.
|
|
|
Gizonak emakumea gutxiesten duen bitartean, ez da izango maitasunik ez orekarik gizakien artean. Justiziazko mundu bat sortzeko, emakumea parez pare tratatu beharra dago, eta are gurtu, hari esker bizi baikara Lurrean, hark ezagutzen baitu inork ez bezala gizakiaren bihotza,
|
bere
sabeletik sortua du eta. Omar adiskidea:
|
|
|
–erantzun zion kontsulak, betazalak hiru aldiz itxi eta beste hainbatetan irekitzen zituela– Garbi esango dizut, izan ere, zer pentsatzen dudan gizon emakumeen arteko harremanez. Ene ustez, emakumeak
|
bere
sabela du lur bakar, eta beraz, sabela du amets eta sabela errealitate. Gizonak, ordea, ez du lurrik, baina lur gose da; horregatik, animalia alderrai bat da, amets duen lurra bere ez duen neurrian.
|
|
|
Gargantua bilakatuta, ez dago irentsi nahi ez duen sare zerbitzurik. Sarritan, gainera, internauten gehiengoa
|
bere
sabelean sartzea erdiesten du. Kezkatzekoa da de factoko monopolio baterantz ikusten den joera hori.
|
|
2009
|
|
|
Domingo bere baitaren baitan eduki zuela bederatzi hilabetetan, bere haragiaren aterpe beroan; Reginarenak, beraz, beste argudio batzuk ziren: imajinatzen zuen Domingo
|
bere
sabelean, bere jatorrizko etxean, non ez laztanak eta ez ferekak ez baitziren beharrezkoak, mundua laztan bat eta fereka bat zelako, ezer izatekotan?, gaitz guztietatik babestua, eta imajinatzen zuen, ondotik, beste etxe hartan, minaren etxean, halaxe deitzen zion Reginak Madrilgo ospitaleari, la casa del dolor?, nora izan baitzen jaurtia, eta ez zuen duda egiten zein zen Domingok hartu behar zue... minaren etxetik bere lehen etxera eta Reginaren besoen babesera; mutilari ez zitzaion bisitarik komeni, ados, baina amarena ez zen bisita, beste zerbait baizik:
|
|
|
baita sumatzearen sumatzeaz susmatzen hasi ere; ez al ziren, bada, begirada iheskor haiek markes jaunak markesa andereari eskaintzen zizkionen antzekoak, noiz eta markes jaunak markesa andereari adarrak jarri baitzizkion? Baina Reginak, harekin guztiarekin batera, ama gehienek dute sabela pentsamenduaren eta bizipenen ardatz?,
|
bere
sabelari begiratzen zion une hartan ere: hots, Reginak etxeari begiratzen zion, baita etxekoen, bere beste seme alaben?
|
|
|
Harro zaudete, baina lotsatuta egon zenukete, esan zien amak, berak ere sinesten ez zituèn hitzetan? ez sinesten ez zituelako, odolaren eta
|
bere
sabelaren esanetara zegoelako baizik, aspaldian ez baitzituen seme alabak hain pozik eta hain bat eginik ikusi, guztiak ere norabide berean ariko balira bezala behingoz, senarra azken aldi hartan bere kasa bazebilkion ere, fabrika etxetzat hartuta, antza.
|
|
|
Aldamenean zegoen, baina, Regina, senarraren keinuaz ohartu ez beste
|
bere
sabeletik mintzatu zena:
|
|
|
Mutilaren galderak larritasuna eragin zion izebari sabelean,
|
bere
sabel azal hura bastidore gaineko ehuna balitz bezala eta Domingoren hitz bakoitza orratz bat, azala zulatzen ziona.
|
|
|
Egun batean, pilatutako sufrimenduarekin aski ez balu bezala, haragi puska zafratua are bereago egiteko asmotan edo, beso izterrak zimikatzeari ekin zion Ernestinak, baita
|
bere
sabela ere, azal inguru hura ubelunez josi zuen arte; gero, haurra, ubelunez josia hura ere sortzetik beretik, besoetan eztiki hartu, eta begiak goratu zituen, keinuari hitzik erantsi gabe, haragiaren minezko hitza eta minaren haragizko hitza, hitzik gabe esanak, otoitzik goitiarrenak balitu bezala; hara iritsita, sorgortasunaren eremuan sartu eta ustekabeko zorion infinitu batek hartu zuen, oinazeari irri biribil bat lapurtzen ziola, lurrarena zen arren lurrezkoa ez zena, sufrimenduari buruzko galdera erantzunik gabekoari behin betiko erantzuna aurkitu balio bezala, bizitzari zentzu osoa ematen ziona, hitzetatik eta sufrimendu orotatik harat, oinazerik ilunenak argitara jotzen zuèn leihoaren parean doi?
|
|
|
Egun batean, baina, handik hilabetera edo?, goizean esnatu eta begiak zabaldu zituen Gabinok, arrainontziari begira, ohi bezala, baina, ohi ez bezala, ez zuen arrain gorririk ikusi; eta, ohetik arnasestuka jaikitzen zela, lurrean ikusi zuen hura, hilik, arrainontzitik hiru bat metrora; eta, halere, arraina jaso eta uretara bota zuen, ikusi zuena sinetsi ezinean edo? alferrik, arraina azpikoz gora gelditu baitzen,
|
bere
sabel zuriarekin, miniaturazko itsaspeko geldi bat balitz bezala; non geratu zen, baina, perfekzioaren ertzeko arrain hura, izaki guztien gorputzak eta amets guztien taupadak laburbiltzen zituena?; segidan, berriro oheratu zen Gabino; oheratu arren, baina, arnasestuka jarraitu zuen denbora batean, harik eta ate hots batzuk entzun, Maria Bibiana ikusi, eta negar batean hasi zen arte, kontsolabider...
|
|
|
arrazoi batzuk ere bazituen hartarako: Jainkoaren aurkako desadostasuna izan zitekeen arrazoietako bat, zoritxar hura igorri ziolako; edo askotan sentitu izan zuèn lotsa,
|
bere
sabel hura munstro ezin itsusiagoaren aterpea izan zelako bederatzi hilabetez; edo bere urguilu zauritua, baita bere errudun ustea ere, Reginak beste seme alaben erosotasuna aukeratu zuelako, Ernestina etxeko munstroarekin uzten zuen bitartean; beste arrazoi bat izan zitekeen, zergatik ez??
|
|
|
–Bai, esan zuen Reginak,
|
bere
sabeleko lurrikara hartatik onik atera zela egiaztatu ahala?. Nik zaindu eta nik babestuko zaitut, gainera.
|
|
|
–Mesedez, Nazario! . Reginak,
|
bere
sabeletik.
|
|
|
Izeba Ernestina ongi ohartu zen hartaz: magalak esaten zion, eta
|
bere
sabelak, azken batean, semetzat zuèn iloba hura, ama haurdun zegoen, eta Benjamin Maria, beraz, jaio gabea?
|
|
|
Ama ere, izeba Ernestina bezalaxe, zatituta zegoen? horregatik geratu zen, antza, Domingori egindako trufa eta iseka orotatik bereiz,
|
bere
sabelaren iritzira makurtuta; gero, baina, buruari men eginez, aita lasai uzteko moduko zerbait bilatu zuen, baita aurkitu ere, semeari ohiko zuèn esaldietako bat enegarren aldiz errepikatzen ziola:
|
|
|
helmugan espero zutèn emaitzaren biribiltasunarekin baino, ziur baitzeuden, ororen buruan, haurra ongi etorriko zela. Regina bai bederen; izan ere, hain fede handiarekin eman izan zizkion igurtziak
|
bere
sabelari, Lourdestik espresuki ekarritako urarekin, haurdunaldiaren bederatzi hilabeteetan, ezkonduta gero, Regina hiruzpalau aldiz joan zen Lourdesera, haietako batean Villalbako markesa anderearekin, 1905ean?, non ezinezkotzat jotzen baitzuen, zinezko eta minezko orduan, kukuak oker jotzea, nola, bada, gripeak ere, munduan triskantza izugarria eragin zuenak, Regina eneko hormak zeharkatu ez baz... ezta zeharkatuko ere!?, halaxe etorri baitziren beste sei haurrak ere, osasuntsu baino osasuntsuagoak, kukuak bizitzaren egunsentian ku ku eta ku ku?
|
|
|
bospasei urte joanak ziren amarekin hautsi zuenetik, halabeharrez hautsi ere, bere ideiei eutsi ahal izateko?, eta ama ez zen, zinez, garai batekoa; bizpahiru segundo aski izan zituen Domingok, Damasok arestian esan ziona egia zela ohartzeko: galdua eta zahartua zegoela, alegia; Domingok amarekin sentitzen zuèn maitasuna, haren semea zen neurrian, erraietakoa zen, eta, amaren itxura eskasaren aurrean, halaxe sentitu zen Domingo, beharbada, erraiak irauli balizkiote bezala, pena handi batek eta penaren neurriko minak, jatorri zaharra zuenak, amak Domingori odolaren eta
|
bere
sabelaren aterpea eman ziòn garaikoa, ausaz?, baita nolabaiteko damuak ere, inkontzientea kontzientea baino gehiago, Domingo ez baitzen egoera hartaz, funtsean, errudun sentitzen, eraginda; hala, bada, Domingok amaren gainbehera ikusi zuen, eta horregatik busti zitzaizkion, apika, begiak; hantxe zuen, baina, izeba Ernestina, zauri guztientzako aringarriren bat izaten zuena, baita orduan ere, iloba besarkatzearekin batera honako hitz baltsamiko hauek luzatu baitzizkion:
|
|
|
Domingo; zer ote zuen, izan ere, mutil hark buruan?; eta, halere, ongitxo zekien amak ordurako zer zuen bere mutil hark buruan, bere artean ezetz eta ezetz esaten ahalegindu arren? Regina Aldasorok ongi gogora baitzezakeen nola bizi izan zuen berak, Domingok abioiaren atzetik egin zuèn lasterketa, Domingok zapaltzen zuèn lurra
|
bere
sabelekoa balitz bezala, Reginarena berarena, mutilaren pauso bakoitzak ikara eragiten ziola, eta ikarak buruaren erreakzio automatikoa, ez eta ez!?, ezezko haiekin erremediorik ez zuena estaltzeko eta ezabatzeko gai balitz bezala: iruditu ere, iruditu zitzaion une batez, antza, hartarako gai izan zitekeela, Domingok ematen zuèn pauso bakoitzari Reginak bere ezezkoa jartzen baitzion, pausoari pausoa zerraiola eta ezezkoari ezezkoa?
|
|
|
Baina" emozio gogorra eta iraungitzen dena" igaro ondoren, haurdunaldian beste sentimendu mota batzuk sortzen dira. Emakumea umea
|
bere
sabelean bilatzen hasten da; mina senti dezake, aldaketa fisikoak izaten ditu eta hormona uholde bat eragiten dio. Lehenengo emozioak gero atxikimendu bihurtzen dira, amaren eta seme alaben arteko lotura.
|
|
|
Biluzik dago sofa gainean, zuri begira. Eskua heldu dizu eta
|
bere
sabelean jarri. –Sumatzen dituzu kolpetxoak?
|
|
|
Dastatu duzu bere mihia, bere azalaren zapore epela. Sentitu dituzu
|
bere
sabeleko ileak zure larruari kili kiliak egiten, bere eskuak zure besoetan bidaiatzen, zure izterretan, zure ipurdian, bizkarrean, bularrean, sabelean... Arnasestuak geroz eta ozenagoak dira zure belarri ondoan.
|
|
|
Izeba Ernestina ongi ohartu zen hartaz: magalak esaten zion –eta
|
bere
sabelak, azken batean– semetzat zuèn iloba hura –ama haurdun zegoen, eta Benjamin Maria, beraz, jaio gabea– defendatu behar zuela, eta buruak, ez ziola aurre egin behar Nazariori auzi hartan, ez modu zuzenean bederen; azkenik, sabel buruen arteko oreka bilatzen zuela, honela esan zien Domingoren anai arrebei, serio:
|
|
|
Ama ere, izeba Ernestina bezalaxe, zatituta zegoen... horregatik geratu zen, antza, Domingori egindako trufa eta iseka orotatik bereiz,
|
bere
sabelaren iritzira makurtuta; gero, baina, buruari men eginez, aita lasai uzteko moduko zerbait bilatu zuen... baita aurkitu ere, semeari ohiko zuèn esaldietako bat enegarren aldiz errepikatzen ziola:
|
|
|
Reginak, gainera, ederki suma zezakeen –sumatzeko moduan zegoen behintzat– Nazarioren begiratzeko beste modu hura, aurrekoarekin zerikusirik ez zuena... baita sumatzearen sumatzeaz susmatzen hasi ere; ez al ziren, bada, begirada iheskor haiek markes jaunak markesa andereari eskaintzen zizkionen antzekoak, noiz eta markes jaunak markesa andereari adarrak jarri baitzizkion? Baina Reginak, harekin guztiarekin batera –ama gehienek dute sabela pentsamenduaren eta bizipenen ardatz–,
|
bere
sabelari begiratzen zion une hartan ere: hots, Reginak etxeari begiratzen zion, baita etxekoen –bere beste seme alaben– segurtasunari eta etorkizunari ere; non zen, baina, etxeko segurtasuna, baldin eta munstroa, sabela ere ia errotik ostu ziona, ekaitz bat bezala sortu eta etxean ekaitz bat bezala sartu bazen?
|
|
|
–Mesedez, Nazario! –Reginak,
|
bere
sabeletik.
|
|
|
urduritasun hura, ordea, lotuago zegoen Reginaren haurdunaldiaren bide gorabeheratsuan gertatutako ezbehar puntualekin –buruko minak, goibelaldiak eta okaldiak– helmugan espero zutèn emaitzaren biribiltasunarekin baino, ziur baitzeuden, ororen buruan, haurra ongi etorriko zela. Regina bai bederen; izan ere, hain fede handiarekin eman izan zizkion igurtziak
|
bere
sabelari, Lourdestik espresuki ekarritako urarekin, haurdunaldiaren bederatzi hilabeteetan –ezkonduta gero, Regina hiruzpalau aldiz joan zen Lourdesera, haietako batean Villalbako markesa anderearekin, 1905ean–, non ezinezkotzat jotzen baitzuen, zinezko eta minezko orduan, kukuak oker jotzea –nola, bada, gripeak ere, munduan triskantza izugarria eragin zuenak, Regina eneko hormak z... bi nota, hutsik gabeko batasun eta osotasun baten funtzioan ulertu beharrekoak, orbetarren jauregian kukuaren okerrik gabeko kanta errepikatu hura balitz bezala araua, hura ohikoa...
|
|
|
Egun batean, pilatutako sufrimenduarekin aski ez balu bezala, haragi puska zafratua are bereago egiteko asmotan edo, beso izterrak zimikatzeari ekin zion Ernestinak, baita
|
bere
sabela ere, azal inguru hura ubelunez josi zuen arte; gero, haurra –ubelunez josia hura ere sortzetik beretik– besoetan eztiki hartu, eta begiak goratu zituen, keinuari hitzik erantsi gabe, haragiaren minezko hitza eta minaren haragizko hitza, hitzik gabe esanak, otoitzik goitiarrenak balitu bezala; hara iritsita, sorgortasunaren eremuan sartu eta ustekabeko zorion infinitu batek hartu ... " Sufrimenduari erantsitako sufrimendua apaingarri hutsa da".
|
|
|
bospasei urte joanak ziren amarekin hautsi zuenetik –halabeharrez hautsi ere, bere ideiei eutsi ahal izateko–, eta ama ez zen, zinez, garai batekoa; bizpahiru segundo aski izan zituen Domingok, Damasok arestian esan ziona egia zela ohartzeko: galdua eta zahartua zegoela, alegia; Domingok amarekin sentitzen zuèn maitasuna, haren semea zen neurrian, erraietakoa zen, eta, amaren itxura eskasaren aurrean, halaxe sentitu zen Domingo, beharbada, erraiak irauli balizkiote bezala, pena handi batek eta penaren neurriko minak –jatorri zaharra zuenak, amak Domingori odolaren eta
|
bere
sabelaren aterpea eman ziòn garaikoa, ausaz–, baita nolabaiteko damuak ere –inkontzientea kontzientea baino gehiago, Domingo ez baitzen egoera hartaz, funtsean, errudun sentitzen– eraginda; hala, bada, Domingok amaren gainbehera ikusi zuen, eta horregatik busti zitzaizkion, apika, begiak; hantxe zuen, baina, izeba Ernestina, zauri guztientzako aringarriren bat izaten zuena, baita ...
|
|
|
–Bai –esan zuen Reginak,
|
bere
sabeleko lurrikara hartatik onik atera zela egiaztatu ahala– Nik zaindu eta nik babestuko zaitut, gainera.
|
|
|
Reginak ez baitzuen ahazten –nahita ere ezin! – Domingo bere baitaren baitan eduki zuela bederatzi hilabetetan, bere haragiaren aterpe beroan; Reginarenak, beraz, beste argudio batzuk ziren: imajinatzen zuen Domingo
|
bere
sabelean –bere jatorrizko etxean, non ez laztanak eta ez ferekak ez baitziren beharrezkoak, mundua laztan bat eta fereka bat zelako, ezer izatekotan–, gaitz guztietatik babestua, eta imajinatzen zuen, ondotik, beste etxe hartan, minaren etxean –halaxe deitzen zion Reginak Madrilgo ospitaleari, la casa del dolor–, nora izan baitzen jaurtia, eta ez zuen duda egiten zein zen Domi... bisitaldia, izan ere, bisitaria gelan sartzen denetik atera arteko aldia da, bi mugak mugatutako aldia, ondorioz; esan nahi baita Reginarena ez zela bisita bat, ama inoiz ez baita semearen haragitik ateratzen, ez semea amaren haragitik ateratzen denean, ezta gerora ere, bizitza osoan, baldintzarik eta mugarik gabeko eskaintzan:
|
|
|
–Ez zait batere gustatzen nola ari zareten, lainezak hartuta. Harro zaudete, baina lotsatuta egon zenukete –esan zien amak, berak ere sinesten ez zituèn hitzetan... ez sinesten ez zituelako, odolaren eta
|
bere
sabelaren esanetara zegoelako baizik, aspaldian ez baitzituen seme alabak hain pozik eta hain bat eginik ikusi, guztiak ere norabide berean ariko balira bezala behingoz... senarra azken aldi hartan bere kasa bazebilkion ere, fabrika etxetzat hartuta, antza.
|
|
|
Etxerakoan, besteetan ez bezala, seme alaben aurretik irten zitzaion emaztea bidera; eta, besteetan ez bezala, halaber, zeinetan masailean musu bat ematera mugatzen baitzen, Regina Aldasorok senarra besarkatu, burua haren paparrean pausatu eta, era nabarmenean izan ez bazen ere, negarrez hasi zen... arrazoi batzuk ere bazituen hartarako: Jainkoaren aurkako desadostasuna izan zitekeen arrazoietako bat, zoritxar hura igorri ziolako; edo askotan sentitu izan zuèn lotsa,
|
bere
sabel hura munstro ezin itsusiagoaren aterpea izan zelako bederatzi hilabetez; edo bere urguilu zauritua... baita bere errudun ustea ere, Reginak beste seme alaben erosotasuna aukeratu zuelako, Ernestina etxeko munstroarekin uzten zuen bitartean; beste arrazoi bat izan zitekeen –zergatik ez? – inguruan hain bakanak ez zirèn zortzi, hamabi eta are seme alaba osasuntsu gehiago zituztèn ...
|
|
|
...dik hilabetera edo–, goizean esnatu eta begiak zabaldu zituen Gabinok, arrainontziari begira, ohi bezala, baina, ohi ez bezala, ez zuen arrain gorririk ikusi; eta, ohetik arnasestuka jaikitzen zela, lurrean ikusi zuen hura, hilik, arrainontzitik hiru bat metrora; eta, halere, arraina jaso eta uretara bota zuen, ikusi zuena sinetsi ezinean edo... alferrik, arraina azpikoz gora gelditu baitzen,
|
bere
sabel zuriarekin, miniaturazko itsaspeko geldi bat balitz bezala; non geratu zen, baina, perfekzioaren ertzeko arrain hura, izaki guztien gorputzak eta amets guztien taupadak laburbiltzen zituena?; segidan, berriro oheratu zen Gabino; oheratu arren, baina, arnasestuka jarraitu zuen denbora batean, harik eta ate hots batzuk entzun, Maria Bibiana ikusi, eta negar batean hasi zen arte, kontsolabider...
|
|
|
Domingo; zer ote zuen, izan ere, mutil hark buruan?; eta, halere, ongitxo zekien amak ordurako zer zuen bere mutil hark buruan, bere artean ezetz eta ezetz esaten ahalegindu arren... Regina Aldasorok ongi gogora baitzezakeen nola bizi izan zuen berak, Domingok abioiaren atzetik egin zuèn lasterketa, Domingok zapaltzen zuèn lurra
|
bere
sabelekoa balitz bezala, Reginarena berarena, mutilaren pauso bakoitzak ikara eragiten ziola, eta ikarak buruaren erreakzio automatikoa –ez eta ez! –, ezezko haiekin erremediorik ez zuena estaltzeko eta ezabatzeko gai balitz bezala: iruditu ere, iruditu zitzaion une batez, antza, hartarako gai izan zitekeela, Domingok ematen zuèn pauso bakoitzari Reginak bere ezezkoa jartzen baitzion, pausoari pausoa zerraiola eta ezezkoari ezezkoa... harik eta, lasterketa amaitzera zihoanean –Domingok azken pausoa eman zuenean doi–, semeak ukabila jaso eta Reginak sabelean zerbait hautsi zitzaiola nabaritu zuen arte –bi eskuak sabelera nabarmen eraman zituen behinik behin–, ukabilaren keinu erabateko harekin semeak zera esan nahi izan balio bezala:
|
|
|
Aldamenean zegoen, baina, Regina, senarraren keinuaz ohartu ez beste
|
bere
sabeletik mintzatu zena:
|
|
|
Mutilaren galderak larritasuna eragin zion izebari sabelean,
|
bere
sabel azal hura bastidore gaineko ehuna balitz bezala eta Domingoren hitz bakoitza orratz bat, azala zulatzen ziona.
|
|
|
Luziak esku bat
|
bere
sabelean du jarria, besteaz, berriz, paper handi plegatu bat: mapa bat agian, hartzen ari da Timoren eskutik.
|
|
2010
|
|
|
Amaren eragina handia izango da, baina beti aitaren seme amaren seme beste den izakiagan. Ez dago, inola, amaren antojuan eta ahalmenean
|
bere
sabelean dagoen izakia noiz hasiko den aitaren seme izaten aukeratzea. Hori lege honek suposatzen duen aberrazioa da.
|
|
|
Eta hori gezur hutsa da. Amak ez du beste ezer berririk egingo
|
bere
sabelean dagoenak aitak eta amak egina izan dadin. Haurdun dagoen andrazkoan ama dago.
|
|
|
Euskaraz oso ondo jasota daukagun bezala, behin zigotoa garatuz gero bere gorputzean, andrazko hori haurdun dago. Haurra dauka
|
bere
sabelean. Izaki berri edo giza sorkari edo beste edozein erara izendatuta ere berdin da.
|
|
|
Baina begiaren eta burumuinaren eta gizaki osoaren programa eta ekimen olistikoa beragan daukan zelula mikroskopiko bakar hori, zigotoa, oraindik askoz eta askoz harrigarriagoa da. Eta
|
bere
sabelean dagoen mirari hori ukatzen duenak, gezur itzela dihardu esaten/ egiten.
|
|
|
Elkarren besoetan loturik geratu dira, hatsa bere onera itzuli bitartean hitzik egin ezinik ia. Bat izan dira une batez, arestian, eta horren lorratzak hortxe jarraitzen duen arren, nork
|
bere
sabel eta hankak bereskuratzen ditu orain, nor bere baitako burutazio eta katramiletan pentsatzen hasten da, nahi ezta ere.
|
|
|
Mary Annek zigarro muturra bota zuen leiho zirrikitutik, eta libre gelditutako eskua ere nirearen bila joan zen. Esku guztiak
|
bere
sabelaren gainean geratu ziren.
|
|
2011
|
|
|
Edo hirukiak. Eta haurdunaldi laburrekoak, zeren osatu orduko lehertzear baitzuen
|
bere
sabela hodeitzarrak.
|
|
|
Irudimenean bakarrik sartzen ditut maite ditudan bi emakumeak urrezko kaioletan eta ibiltzen naiz haiekikoak egiten: ...baterako, Karlari, eta eskuak irinetan ditudanean besarkatuko nau sutsuki eta hasiko zait zirriak egiten, edo aparrez eta lurrinez beteko diot bainuontzia hurrengoan Nadiari, baina uretan sartu aurretik bere usainak dastatzeko baimena eskatuko diot eta ahots goraz deskribatzen joango natzaio banan banan, usainak bakunak direnean, eta hizkera hiperbolikoa erabiliz konplexuak edo nahasiak direnean,
|
bere
sabel barrenera iristen naizenean, esate baterako. Azterketa luze horren buruan emango nioke baimena aparretan sartzeko.
|
|
|
Apo gaizoa han zegoen lau hatzak goiti, erakusten zuela
|
bere
sabel handia. Zenbat har, zenbat bare xehe eta bertze marmutxa gaixto ez ote zuen harat bildurik.
|
|
2012
|
|
|
Errioa animalia bizi bat da, suge handi bat.
|
Bere
sabel bete hori herriaren erditik pasatzen da eta arnasa hartzen duela ere sentitzen dut. Gauez bakar bakarrik ibiltzen naiz batera eta bestera arraunlarien atzetik.
|
|
|
Paktu bat, tratu bat dago errioaren eta traineruaren artean. Errioak
|
bere
sabel hori uzten dio, pasa hemendik nahi duzuen guztietan esanez, eta trukean zuek ekarri niri arnasa. Orioko arraunak ehun eta piku urte hauetan marraztu duen historia, errioak eta herritarrek beren arraun tradizioarekin duten paktu moduan ikusten dut.
|
|
|
Beraz, ez zuen eragozpen handirik jarri. Gutxi egin zezakeen
|
berak
sabeleko tximeleten aurrean. Gainera, ahalegin bat egiteko moduan zeuden, ze arraio.
|
|
|
Aitzitik: eskua hartzen bazidan eta
|
bere
sabel gainean jarri, Entzuten nola mugitzen den, galdetzeko, bihotza taupada zoroan hasten zitzaidan, eta irribarre egiten nion, begiak diz diz.
|
|
|
Ardo botila bat ere ikusi du Alaznek, eta limoiak. Zerbeza gasolina balitz bezala sentitu du
|
bere
sabel hustuan. Gosetuta dago, bere garaian abioietan jaten ematen zutela gogoratzen zuen, eta, bazkaltzeko ordua bada ere, Margak zerbeza eskaini dio bakarrik, jateaz ez du hitzik egin.
|
|
|
Barregarri azaltzeko beldurrez, Emmak, sartu aurrez, portu aldetik ibilalditxo bat egin nahi izan zuen, eta Bovaryk, zuhurtziaz, eskuan gorde zituen txartelak, galtzen patrika barruan,
|
bere
sabelaren kontra tinkaturik.
|
|
|
Haurdunaldia da txakur batentzat energia gehien behar duen etapetako bat. Animaliak ez du horretaz bakarrik arduratu behar,
|
bere
sabelean hazten diren kumeak elikatu behar ditu. Horregatik, barne parasitoen infekzio bat oso kaltegarria izan daiteke gure lagun iletsuarentzat, ahuldu egiten baitu:
|
|
|
Hankak mugitzeko premia sentitu zuen, baina belaunak altxatzen hasi orduko sugeak aurrera egin zuen
|
bere
sabeleraino. Hotza ez ezik, lakarra zen haren azala.
|
|
|
Orain, bata bestearen ondoan etzanda bi pertsona sartzen ez diren ohetxoari begiratzen diodanean, etxera, hona, Parisera etorriz geroztik bizilekutzat izan ditudan hiruren artean ziztrinena den gela honetara etortzea proposatu eta onartu izan balu, zer gertatuko zatekeen nire bizitzan pentsatzen jartzen naiz. Bere gorputz biluzia irudikatu eta tximeletak dantzan hasten zaizkit, mototsean bilduta zeramatzan zetazko bilo hori askatuetatik burua
|
bere
sabelean bermatu horzkada txikiz bulartxoak kitzikatu titiburuak irentsi alu aldeko ileak ferekatzeraino.
|
|
2013
|
|
|
Fadila, izan ere, lurraz mintzatu zitzaion Raissari, argiaz eta ilargiaz: irudi poetiko teluriko haiek, ordea, pilulen kasuan ez bezala, hurbil hurbilekoak zituen honek, tipi tipitarik bizi izan zuèn giroari itsatsiak eta erro luze bezain sendoak zituztenak, bere gorputz haragien eta
|
bere
sabel erraien hondorainokoak; eta dantza zuen, gainera, buru bihotzen erabateko inplikazioa eskatzen ziona, bizitzen jarraitzeko eta bizitzan aitzina egiteko ilusioa berreskuratzeko ahaleginean?; hala, bada, Fadilarena erraietako erremedio bat ote zen, Raissaren behar poetiko barrukoenei erantzuten ziena, halako moldez, non erraietako erantzuna eragin baitzion honi ere, bere ahalegin hartan haurd...
|
|
|
zein zen itua:
|
bere
sabel minak orduz ordu eta egunez egun inkontzienteki eraikitako gezurra, haurra Allahren gainean paratzeak ez baitzuen bertze izenik, berak jaso zuèn fedearen arabera.
|
|
|
Raissak, Abdel Haqq zenaren iritzi bakezaleak bere egiten saiatzen zenak, zerbait erran zezakeen aholku haren aurka; Raissari, baina, noiznahi pizten zitzaion gorroto hura, semea hilik ikusi ahala errotu zitzaiona eta,
|
bere
sabelaren neurria zuen arren, munduko itsaso guztiak betetzeko adinakoa zena; Raissak, beraz, zerbait erran zezakeen, baina ez zuen hitzik egin ez hitz egiteko asmorik erakutsi.
|
|
|
Raissak, ordea, nola
|
bere
sabelaren aginduetara baitzegoen, ez zion entzun, aditu ez bederen. Nola, bada, hirurogei bat metrora odoletan zegoèn gorpu etzan bat ikusi bazuen?
|
|
|
Marra baten gorabeheran daudela erantsi nion igandeetako golak ere eta, ondorioz, milaka lagunen zoriona. Marra batekin neurtzen ziola amak, gogoratu zuen komisarioak, umetan hazkundea, eta marra batekin neurtzen ziola orain gerrikoak sabelaren bolumena, eta hori esatean
|
bere
sabela jo zuen bi eskuekin pare bat aldiz.
|
|
|
Oro har, kontua ez zitzaion batere gustatzen, baina ezin zuen zergatia zehaztu: susmo txiki bat baino ez zen,
|
bere
sabelean hasi eta gorputz osotik zabaltzen zitzaiona.
|
|
|
1 Jostailu zintzilikario bat ataka egiten duen haurrarentzat Jolas honekin, haurraren goiko gorputz adarrak eta muskulu abdominalak lantzen dira. Umea
|
bere
sabelean etzanda dagoen bitartean, gainean jostailu bat jartzen zaio 20 edo 25 zentimetro inguruko distantzian. Haurra bere eskuarekin lortzen saiatuko da, eta, hala, bere lehen oreka nozioak ikasiko ditu.’ Jolasa zailxeago egin daiteke, eta objektua goratu, besoa gehiago luzatu behar izan dezan hartzeko.
|
|
|
Fadila, izan ere, lurraz mintzatu zitzaion Raissari, argiaz eta ilargiaz: irudi poetiko teluriko haiek, ordea, pilulen kasuan ez bezala, hurbil hurbilekoak zituen honek, tipi tipitarik bizi izan zuèn giroari itsatsiak eta erro luze bezain sendoak zituztenak, bere gorputz haragien eta
|
bere
sabel erraien hondorainokoak; eta dantza zuen, gainera, buru bihotzen erabateko inplikazioa eskatzen ziona, bizitzen jarraitzeko eta bizitzan aitzina egiteko ilusioa berreskuratzeko ahaleginean...; hala, bada, Fadilarena erraietako erremedio bat ote zen, Raissaren behar poetiko barrukoenei erantzuten ziena, halako moldez, non erraietako erantzuna eragin baitzion honi ere, bere ahalegin hartan hau...
|
|
|
Raissak, ordea, nola
|
bere
sabelaren aginduetara baitzegoen, ez zion entzun, aditu ez bederen... Nola, bada, hirurogei bat metrora odoletan zegoèn gorpu etzan bat ikusi bazuen... eta haren ondoan Hamza, negarrez... eta haien ondoan emakume bat, aieneka eta aieneka!
|
|
|
Raissak, Abdel Haqq zenaren iritzi bakezaleak bere egiten saiatzen zenak, zerbait erran zezakeen aholku haren aurka; Raissari, baina, noiznahi pizten zitzaion gorroto hura, semea hilik ikusi ahala errotu zitzaiona eta,
|
bere
sabelaren neurria zuen arren, munduko itsaso guztiak betetzeko adinakoa zena; Raissak, beraz, zerbait erran zezakeen, baina ez zuen hitzik egin ez hitz egiteko asmorik erakutsi.
|
|
|
Raissak halaxe sentitu zuen bederen haren errana, suzko gezi bat balitz bezala, metalezko punta gori ezin zorrotzagokoa, ituarekin betean asmatu eta barru barruraino sartu zitzaiona; Raissak bazekien... edo orduantxe jakin zuen benetan –bene benetan, alegia– zein zen itua:
|
bere
sabel minak orduz ordu eta egunez egun inkontzienteki eraikitako gezurra, haurra Allahren gainean paratzeak ez baitzuen bertze izenik, berak jaso zuèn fedearen arabera.
|