|
2007
|
|
|
1 Nafarroaren kasuan, eta berori Eusko Kontseilu Nagusian edo horren ordezko izango den euskal autonomia araubidean sar dadin, Konstituzioaren 143 artikuluak ezartzen duena bete beharrean, foru organo eskudunak izango du ekimena; organo horrek erabakia hartuko du,
|
bera
osatzen duten kideen gehiengoz. Ekimen hori baliozkoa izan dadin, nahitaezkoa izango da, gainera, foru organo eskudunaren erabakia erreferendumaren bidez berrestea; horretarako esanbidez deialdia egin da, eta, baliozkotasunez emandako boto guztietatik, gehienek onespena eman dute.
|
|
|
Botere publikoei dagokie inguruabar zehatzak sustatzea, gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen; oztopoak kentzea, oztopo horiek haien osotasuna eragotzi edo zailtzen badute; eta herritar guztien parte hartzea erraztea, bai bizitza politikoan, baita ekonomia, kultura eta gizarte bizitzan ere.
|
|
|
(§1 9.2) (e) Botere publikoei dagokie inguruabar zehatzak sustatzea, gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen...
|
|
|
Beraz, argi geratu behar da berdintasun printzipioak partikularren artean duen proiekzioa gero eta handiagoa dela, zuzenbideko estatu sozial eta demokratikoan logikoa den moduan. Izan ere, botere publikoei dagokie inguruabar zehatzak sustatzea, gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen; eta oztopoak kentzea, horiek haien osotasuna eragotzi edo zailtzen badute (EKren 9.2 art.).
|
|
|
Horrek guztiak, aurretik ere ikusi dugun bezala, botere publikoen jarduera positiboa eskatzen du, eta ez abstentzionista hutsa, modu horretan, Konstituzioaren 9.2 artikuluan jasotako «Konstituzioaren aldatze funtzio» izenekoa bete ahal izateko, Italiako Konstituzioaren 3.2 artikuluaren aurrekariari jarraituz. Konstituzioko artikulu horren arabera, botere publikoei dagokie inguruabar zehatzak sustatzea, gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen; oztopoak kentzea, oztopo horiek haien osotasuna eragotzi edo zailtzen badute; eta herritar guztien parte hartzea erraztea, bai bizitza politikoan, baita ekonomia, kultura eta gizarte bizitzan ere.
|
|
|
adierazpen askatasuna aldarrikatuz gero, horrekin batera, adibidez, zentsuraren debekua etorriko da (hau da, botere publikoak ez sartzea), baina baita jokabide aktiboa ere, estatuak komunikabideak egoteko neurriak hartu baititu (adibidez, irrati telebistako instalazioak jarri, igorpen frekuentziak ezarri eta arautu, etab.). Horri doktrinak bi zuzenbide motaren arteko «jarraitutasuna» esan dio, EKren 9.2 artikuluaren esanguran. Artikulu horren arabera, botere publikoei dagokie inguruabar zehatzak sustatzea, gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen; oztopoak kentzea, oztopo horiek haien osotasuna eragotzi edo zailtzen badute; eta herritar guztien parte hartzea erraztea, bai bizitza politikoan, baita ekonomia, kultura eta gizarte bizitzan ere.
|
|
|
Espainiako Konstituzioaren kasuan, berdintasuna hiru ikuspuntutatik jaso da: antolamendu juridikoaren balio nagusi bezala (1.1 art.), otsailaren 18ko 8/ 1983 KAE eta azaroaren 14ko 216/ 1991 KAE?; eskubide moduan, berdintasuna legearen aurrean, legean eta legearen aplikazioan (14 art.); eta botere publikoei egindako eskakizun moduan, horiei baitagokie inguruabar zehatzak sustatzea gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen, eta oztopoak kentzea, oztopo horiek haien osotasuna eragotzi edo zailtzen badute (9.2 art.), urtarrilaren 31ko 19/ 1989 KAE eta azaroaren 14ko 216/ 1991 KAE?, muga bakar batekin: botere publikoen nahierakeriaren gaineko debekua (9.3 art.).
|
|
|
Bada, zalantzarik gabe, herritar eta gizarte kolektibo batzuk Legearen aurrean berdinak izan daitezke, baina eguneroko errealitatean ez dira berdinak, hau da, desberdintasun egoeran daude. Horregatik, EKren 9.2 artikuluaren arabera, botere publikoei dagokie inguruabar zehatzak sustatzea, gizabanakoaren eta
|
berak
osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen, eta horrek argi esan nahi du konstituziogileak berak aitortzen duela errealitatean ez dela horrelakorik gertatzen, hala izango balitz, ez bailuke beharrizan hori ezarriko. Horrek esan nahi du botere publikoei eskatu ahal zaiela EKren 14 artikuluko berdintasun formala errespetatzeaz gain, EKren 9.2 artikuluak aipatutako berdintasun material edo benetakoa sustatu behar dutela (uztailaren 20ko 27/ 1981 KAE) eta, beraz, horri jarritako oztopoak gainditzeko jardun zehatzak egin behar dituztela.
|