|
2000
|
|
|
Arraina erretzeko ere ez dira zotz hauek txarrak izango eta txakolina baino ardo egokiagorik ez dago hau laguntzeko. Gorputza nekatu ondoren, sabela betetzeko aukera ona dugu hau eta bertako produktuekin egiten badugu,
|
bertako
nekazaritza mantenduko dugu
|
|
2002
|
|
|
Produktuak gizarte ekonomiako enpresen bitartez sartzen dira ziklo produktiboan eta konposta
|
bertako
nekazaritzan erabiltzen da.
|
|
|
XVI. mendeko gorakada ekonomiko orokorraren barnean, Euskal Herri atlantikoan (Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdi),
|
bertako
nekazaritzaren hutsuneak, bigarren etahirugarren sektore ekonomikoen garapen garrantzitsu batez betetzen zitueneredu ekonomiko bat bilakatu zen. Beraz, itsas ekonomia berebiziko garrantzia izatera iritsi zen, bai bertako biztanleen biziraupenean, bai ekonomiaren bilakaeran.Gertakari hori definitzean, ikertzaileek, kanpotik induzitutako?
|
|
2003
|
|
|
|
Bertako
Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioak kaleratutako datuen arabera, urteko bi milioi tonatik gora arrain harrapatzen dira.
|
|
|
Nekazaritza arloan, norabide berri horren ondorioak are larriagoak izan dira.Alde batetik, ordura arte
|
bertako
nekazaritza produkzioa sustatzeko indarreanzegoen sektore publikoaren esku hartzea murriztu egin zen, ekimen pribatuarilehentasuna emanez. Nekazariei emandako dirulaguntzak murriztuz, nekazaritza produkzioa eta stockak gorde, kudeatu eta merkaturatzeko ardura zuten enpresapublikoak deseginez eta nekazaritza ikerketa alboratuz, elikadura ziurgabetasunanabarmen hedatu da.
|
|
|
Nekazari txikien nazioarteko mugimenduak Via Campesina alegia, elikadura subiranotasunaren inguruko proposamenean gauzatzen du ikuspegi berrihori. FAOk
|
berak
nekazaritzaren barne produkzioaren garapena ardatz duen proposamena egin du berriki, elikagaien merkataritzak elikadura ziurtasuna eskuratzeko orduan, bere ikuspegian aurrez zuen garrantzia nabarmen gutxituz23.
|
|
2004
|
|
|
Belar txarren erresistentziak eta lurzoruen emankortasunak erakutsi dituzten arazoak konpontzeko neurririk ez du hartu. Eta gauzen abiadura ikusita, ez dut uste
|
bertako
nekazaritzak beste bi urte baino gehiago eutsi ahal izango dionik".
|
|
2006
|
|
|
Herrialde txiroek aberatsenei
|
bertako
nekazaritza produktuen esportazioari ateak zabal ziezazkieten eta Ipar eta Hegoaldearen arteko merkataritza desorekatik irteteko aukerak eskatzen zizkieten orduan.
|
|
2007
|
|
|
Abokatu nagusiak Justizia Auzitegiari proposatu dio estatu kide bat legitimatuta dagoela merkaturatze sinplifikatua baimentzeko prozedura bat ezartzeko, inportazio paralelo baten esparruan, produktu fitosanitario bat
|
bere
nekazaritza ustiapenaren beharretarako bakarrik inportatzen duen nekazari bati. Hala ere, baimen hori, inportatzaile bakoitzarentzat pertsonala, ezin da inportatutako produktua inportatzailearen marka propioarekin izendatzearen baldintzapean jarri, eta ez da egongo erreferentziako produktuarekin inportatu nahi den produktuaren identitatearen egiaztapenaren kostu erreala gainditzen duen tasarik.
|
|
2008
|
|
|
Gure aldameneko Kantabrian, eta ez dezagun ahantz
|
bertakoen
nekazaritza giroa gure baserritar gehienena bezain, jatorra, denik?
|
|
|
Familia batek, programan sartu, eta handik bi urtera bazuen bizimodua ateratzeko modua. Horrek
|
berak
nekazaritzaren erreforma ekarriko zuen. Gobernuak erreforma ez egitea erabaki zuenez landa jabe handiei traba ez egiteko, Goserik Ez egitasmoa baztertu eta Beca Familia sortu zuen, eta hori ez da askatze egitasmo bat, baizik eta konpentsazio eta laguntza modu bat.
|
|
2009
|
|
|
Alde batera utzirik luberritze masiboak lekarkeen hondamendi ekologikoa natura hain berezia eta aberatsa dituen Madagaskar uharte zaharrean,
|
bertako
nekazaritzak jasango luke kolperik handiena. Populazioaren gehiengoa egunean dolar bakarra baino gutxiago irabaziz bizi den herrialdean, bestelako garapen eredua behar da, nekazaritza sendotuko duena.
|
|
|
Oraindik badira, ordea, fosildu gabe bizirik iraun nahi duten baserriak. Horietako bat ezagutu eta
|
bertan
nekazaritza ekologikoaren alde egindako apustuaren berri izan nahi baduzu, Ariztizabal duzu aukera bat. Esango dizugu nola iritsi bertara.
|
|
|
Uribe Kostako Mankomunitatearen Iraunkortasun Sailak 2006az geroztik antolatutako ikastaroetako parte hartzaileen proposamenen ondorio da ekimena. " Parte hartzaile askok bilgune bat eskatzen zuten,
|
bertan
nekazaritza ekologiko eta konpostajeari buruzko esperientziak eta informazioa partekatu eta trukatzeko", arduradunek azaldu dutenez. Horregatik, bada, konpostajearen kanpaina eta inausketa ikastaroak bigarren aldiz egindakoan eta nekazaritza ekologikoaren ikastaroak antolatu ostean, bilgune tematikoa egitea erabaki dute.
|
|
|
Lopez de Arroiabek azaldu moduan, Aldundian
|
bertan
nekazaritza Sailak abeltzainen alde egiten du, baina Ingurumen Saila ez dator bat. Ingurumen Saileko Mikel Mintegi diputatuarentzat izan ziren kritika gogorrenak.
|
|
2010
|
|
|
Baina Estatu haitiarra existitzen ez denez, ez dago laguntza horren banatzea koordinatzeko gaitasunik. Laguntza hori iraunkor bihurtzen denean dator arriskua, batez ere laguntza janariarena denean;
|
bertako
nekazaritza produkzioa suntsitzen baita. Herrialdea Karibeko Somalia bihurtu dela diote aditu batzuek, non etengabeko laguntza humanitarioak ekonomia desegin, fiskalizazioa oztopatu eta estatua ahultzen duen, herrialdearen kudeaketa Gobernuz Kanpoko Erakundeen esku utziz.
|
|
|
Ezin negoziatuzko printzipio bat da. Munduko herrialde bakoitzak izan behar du eskubidea
|
bere
nekazaritza, bere janariarenautonomia zaintzeko. Gero, herrialde bakoitzak behar ditu bere produkzioaklaborarien artean banatu, lehentasuna emanez laborari ttikienei.
|
|
|
|
Bertako
nekazaritza produktuak, oro har, ondo baloratzen duen populaziobaten aurrean, administrazioak berak lagundu eta bultzatu behar ditu horrelakoekimenak. Horrekin batera ere, merkaturatzen diren produktuen garraio distantziaklaburtu egiten dira.
|
|
2012
|
|
|
Zer eskatzen du elikadura burujabetzak? Herrialde bakoitzak eskubidea izandezala
|
bere
nekazaritza politika definitzeko, beren merkatu nazionalak lehenesteko, ura, lurra eta hazia bezalako natur baliabideak eskuratzeko eta haiek lortzekobeharrezko kredituak jasotzeko, guztia ere herrialde bakoitzaren kultur ezaugarribereziekin bat etorriz.
|
|
2015
|
|
|
Landareko kideak ere kontziente dira Iruñean ez dela erraza herritarrek zuzeneko tratu hori mantentzea. Hala, harremana bideratu ahal izateko elkarte gisa ikusten dute beren burua, mundu urbanoan
|
bertako
nekazaritzak tokia izan dezan; eta aldi berean hiritik ere bertako nekazaritza sustengatu dezagun praktika sozial justuagoarekin.
|
|
|
Landareko kideak ere kontziente dira Iruñean ez dela erraza herritarrek zuzeneko tratu hori mantentzea. Hala, harremana bideratu ahal izateko elkarte gisa ikusten dute beren burua, mundu urbanoan bertako nekazaritzak tokia izan dezan; eta aldi berean hiritik ere
|
bertako
nekazaritza sustengatu dezagun praktika sozial justuagoarekin.
|
|
|
Bilakaera honekin batera, nekazaritza biologikoak (edo ekologikoak) aukeratu du ez erabiltzea sintesiko produktu kimikoak
|
bere
nekazaritzako sistemetan. Nekazaritza ekologikoak ahalik eta gehien garatzen ditu borroka kulturaleko eta biologikoko metodoak, eta ekoizpen maila onargarriak lortzen ditu sintesiko produktu kimikoez baliatu barik.
|
|
2016
|
|
|
arragoa goiztiarra baitzen, bai eta horregatik pragmatikoa ere. Izan ere, pribatuki ikasten zuten, bai Albertok eta bai Micòlek; Ermanno irakasle jaunak noizean behin eten egiten zituen
|
bere
nekazaritza, fisika eta Italiako judu komunitateen historia ikasketa bakartiak, gertutik haien aurrerakada gainbegiratzeko. Emiliako lehen faxismoaren urte zoro baina, haien erara, eskuzabalak ziren haiek.
|
|
2017
|
|
|
Horrela,
|
bertako
nekazaritza eta produktuak laguntzeaz aparte, saltzen den guztiaren laurdena bertako ikastola eta euskaltegiak hobetzeko erabiliko dute. Euskara sustatzeko, ikastaro berriak atera nahi dituzte, maila desberdinekin, eta kutxa hauek hori lortzeko eta bertako nekazariek ekoiztutako produktuak Euskal Herritik zabaltzeko erabili dezakete.
|
|
2019
|
|
|
Ondoren liburuaren aurkezpena eta ekitaldiak hartuko zituen Idiartia etxaldera hurbildu ginen.
|
Bertan
nekazaritzara emandako familia baten gorabeherak eta historia ezagutu genituen. Izan ere, istorio erraile apartak dira Harlouchetarrak:
|
|
|
Kapitala ko 3 liburukian Marxek pozez azaltzen du nola kimikari askok onartzen duten, are James Johnston-en tankerako kontserbadoreek ere, jabetza pribatua" oztopo gaindiezina" dela egiazko zentzuko nekazaritza bat lortzeko bidean. Horren arrazoia da" ekoizpen kapitalistaren izaera
|
bera
nekazaritzarekin kontraesanean dagoela; izan ere, ekoizpen kapitalista berehalako etekina lortzera bideratuta dago eta nekazaritzak, berriz, elkarri jositako giza belaunaldiek behar dituzten bizi baldintza iraunkorrei erantzuteko ardura du". Marxen ustez, basoena bateraezintasun horren adibide argia da, jabetza pribatutik aldendu eta kontrol publikoaren menpe daudenean soilik kudeatzen baitira guztion intereserako.
|
|
2020
|
|
|
Azaroan bertan, Ekonomia sozial, eraldatzaile, solidario eta kooperatiboaren azoka egin zen Bartzelonan, eta badakit Euskal Herrian ere badela gisa bereko ekimenik. Banku etikoa,
|
bertako
nekazaritza, kontsumo arduratsua… sistema berriaren aldarri dira. Kapitalismoa suntsitu bitartean, mundu berria eraikitzea, horixe da alternatiba.
|
|
|
Ez hori bakarrik, hazien berreskuratzearekin batera hauek lantzeko eta landatzeko nekazaritzaren tradizioa berreskuratzeko ahalegina egingo dute ere.
|
Bertako
nekazaritza eta espezieak balorean jartzeko proiektu oso bat da.
|
|
|
Biodibertsitatea berreskuratzeko proiektuak" osotasun" bat osatzen du: "
|
Bertako
nekazaritza eta merkataritza sustatzea eta nekazaritza kulturara eta gastronomiara lotzea".
|
|
|
Parisko enbaxada txinatarrak Frantziako gobernuari bere zaharrak utzi eta harrera etxeetan hiltzea leporatu zion. Txinak Australian zuen enbaxadoreak Australiako gobernuari Txinak
|
bere
nekazaritza produktuak erosteari utziko ziola ohartarazi zion birusaren agerraldiari buruzko ikerketa independente batean tematuz gero. Txinako diplomazialari guztiek ez zuten ikuspegi oldarkor hori hartu.
|
|
|
Euskal Herriko elikadura sistemari eragiten dioten politika publikoak, helburuak eta tresnak modu nahasgarri eta ez eraginkorrean biderkatu dira. Ikusten dugu nola, alde batetik, obesitatearen aurkako anbizio handiko estrategiak aktibatzen diren eta, bestetik, zabor janari merkea eta ugaria eskaintzen den; baserritar gazteei pizgarriak ematen zaizkie eta aldi
|
berean
nekazaritza lurraren prezioa eta eskuragarritasuna arazo estrukturala da. Beste hainbat adibide:
|
|
|
Josu Narbartek moldatua. materialen bilketa. XVII. mendean, berriz, Herbehereetako gizarte protokapitalistetan padurak dikeeta kanal sistema konplexuen bidez lehortu, eta
|
bertan
nekazaritza garatzeko joera hedatu zen. Beemsterreko polderra() bezalako proiektuen arrakasta ikusirik, Ingalaterrako Karlos I.ak Cornelius Vermuyden ingeniari holandarra kontratatu zuen 1626an, Hatfield Chaseko padurak lehortzeko proiektua gauza zezan.
|
|
2021
|
|
|
Noizean behin, larunbat gehienetan, ikasketa bereziak izaten zituzten janzkerari buruz edo zaldun eta noble batek jakin beharrekoaz. Abu Umar Ahmad, hayyay tar buruak
|
berak
nekazaritzaz eta abeltzaintzaz irakatsi zien:
|
|
|
PSNko idazkari nagusi Ramon Alzorrizek «berri pozgarritzat» jo zuen Nafarroako Gobernuak ubidearen lanei berriz heldu izana: «Nafarroako garapenaren aldeko apustu garbia da, eta
|
bertako
nekazaritza industria eraldatzea eta hobetzea ekarriko du». Horrez gain, azpiegitura erraldoiak lurraldeen arteko «kohesioa» eta «oreka» erraztuko dituela gaineratu zuen Alzorrizek.
|
|
2022
|
|
|
Nekazaritzako ekologia, Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) arabera, diziplina zientifikoa da, praktika multzoa eta gizarte mugimendua, eta kontzeptu eta printzipio ekologiko eta sozialak aplikatzen ditu aldi
|
berean
nekazaritza eta elikadura sistema iraunkorrak diseinatu eta kudeatzean. Diziplina horri buruz hitz egin dugu Eduardo Moyanorekin, nekazaritzako ingeniaria eta Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko soziologiako katedraduna.
|
|
|
«Haize errota gutxiago jarrita, adibidez, guneak geratzen dira hegaztiak pasatu daitezen. Eta, fotovoltaikoei dagokienez ere, ez da gauza
|
bera
nekazaritzaren edo abeltzaintzaren osagarri gisa ezartzea, esaterako. Txikiak direnean, bioaniztasunak ez dauka horrenbesteko kalterik».
|
|
2023
|
|
|
Rayren bultzadaz baliatuz, zure jardueraren nondik norakoak azaldu dizkiozu lau zertzeladaz, apalkeria zein oso ikasia duzun erretolika zirrara eragilea baliatuz, zeinak herri xeheak zugan gizaki bereizia ikus dezan duen xede. Kontu arranditsu horien bitartez, lortu duzu gizon epela piztea eta horrek hizpide eman dio
|
bera
nekazaritza ingeniaria dela jakinarazteko. Orain dela gutxira arte, ARC delako nekazaritza ikerkuntzarako erakundean ibili izan dela lanean aitortu dizu.
|
|
|
Errusiak negoziazioetan salatu du Mendebaldeak ezarri dizkion zigor ekonomikoek kalte egiten dietela
|
bere
nekazaritza esportazioei. Neurri horiek kentzea exijitu du.
|