|
2000
|
|
|
Herri bat baino gehiago da egoera horretan bizi dena, hots, besteek ezarritakomugak hertsiegi dituena, bere bere propioak gura dituena, besteak beste bera izateko, besteen artean burua zutik egon ahal izateko baino ez bada ere. Herri bat bainogehiago da munduan
|
bere
mapa identitario ezaguturik ez duena eta besteekinposatutako mapa ikasi beharra duena.
|
|
|
Ikus dezagun gure inguruko prentsak zelan ikusten duen Euskal Herria, zelanmarrazten duen Euskal Herria
|
bere
mapetan, bere eguraldi tarteetan zelan ikusten duenEuskal Herria: bai Iparraldea baita Hegoaldea ere.
|
|
2002
|
|
|
Inexistentzia kartografikoaren lekukoa da Euskal Herria: zein da
|
bere
mapa?
|
|
2003
|
|
|
Hurrengo egunean, inguru horretan ibili ziren behatzaileek hainbat gorpuzkiren berri eman zuten. ...nguruan, Estaca de Baresko ekialdean, Pesca 2 helikopteroak 20 metro koadroko sei orban, 24 ko beste bi orban eta “sakabanatutako hondakinak” eman zituen; Barbo 41 hegazkinak, berriz, “bola marroiak” eta beste bi aparaturen berri eman zuen, Reno 62 eta Reno 63 Burdin sarea Era berean, Frantziako Itsas Istripuengatiko Kutsadurei buruzko Dokumentazio eta Ikerketa Zentroak (Cedre)
|
bere
mapetan Kantaurira doan orban multzo bat jasotzen du. Hala ere, egoeraren irudi kezkagarriena Ikasketa Aurreratuen Institutu Mediterraneoaren aurreikuspenean dago, Itsas Salbamenduko datuetatik abiatuta azterketa prospektiboak egiten dituen erakundea.
|
|
|
Hitz handia da lurraldetasunarena, jomuga handia, helburu goitiarra, identifikaerraza:
|
bere
mapa du, eta paparretik eskegi daiteke, eta hori ekintza sinboliko garrantzitsua da. Baina hitz handitan galtzeko arriskua da.
|
|
2005
|
|
|
kokapen geografikoen markatzaile bat da, eta, Googleren mapak erabiliz, erabiltzaileei mapan interes pertsonaleko tokiak seinalatzeko aukera ematen die, gorde, sailkatu eta partekatzeaz gain. Tagzaniak software soziala kartografiarekin nahasten du, eta horri esker, Luis Fernándezen hitzetan, Codesyntax enpresa gipuzkoarrak garatutako proiektuaren arduradun nagusia da “bakoitzak
|
bere
mapa, puntu geografikoa edo leku gogokoena gordetzea”, eta beste batzuek ikus dezakete. Zertaz doa Tagzania?
|
|
|
Tagzaniaren filosofia Del.icio.us en filosofia bera da, baina Interneteko estekak partekatu beharrean, erabiltzaileek gogoko lekuen mapak partekatzen dituzte. Erabiltzaile bakoitzak
|
bere
mapa sor dezake non dauden markatuz, adibidez, bere bost jatetxe gogokoenak. Ondoren, mapa horri “jatetxe gogokoenak” tag a jarri eta Tagzanian gorde du; beraz, zure eta gainerako internauten eskura dago.
|
|
|
Eta horiek partekatzearen emaitza ere erabilgarria izan daiteke guztientzat. Adibidez, Tagzanian erabiltzaile komunitate handi samarra sortuko balitz,
|
bere
mapak “jatetxe gogokoenak” etiketaren azpian dituela, planeta gida gastronomiko oso interesgarria eraiki liteke, planoak elkartuta, eta edozein internautaren eskura egongo litzateke. Mapekin jolasten Leku gogokoenak markatu edo etiketatzeko, Googlek Google Earth en bidez sarean jarri dituen bereizmen handiko mapak eta satelite bidezko argazkiak erabiltzen ditu Tagzaniak.
|
|
2006
|
|
|
+ Ideia nagusien sintesia laburki eta zeintzuk izan ziren aurrekariak eta ondorenak (kasuren batean beste leku bateko garai
|
bereko
maparekin konparatu).
|
|
2008
|
|
|
Mapa horiek lurraldeei eta lurralde horietan dagoenari buruzko informazioa ematen digute. Azalera
|
bereko
mapa asko dago; adibidez, Lamberten mapa.
|
|
|
1973an prentsaurreko bat egin zuen, eta Mercatorren mapa arrazistaren ordezko aukera bakar gisa aurkeztu zuen
|
bere
mapa. Izan ere, esan zuen bi mapa besterik ez zirela existitzen, Mercatorrena eta berea, eta berea dela azalerei eusten dien mapa bakarra.
|
|
|
Eliz artziprestazgo edo bikariek eta merindadeek norainoko kidekatasuna duten banan banan ikertzerik ezinezko gertatu bazitzaigu ere, horretarako norbaitek espreski ikertu behar lituzke dauden material oso aberatsak, Kalahorrako elizbarrutiaren artxibo an. Tartean, esan dezaket eta, Juan Manuel Etxebarria zeberioztarra lagun Zeberioko euskara Arratiakoan sartzen dela eta ez Bonapartek,
|
bere
mapan, Jose Antonio Uriarteren eraginez, Arrigorriagako azpieuskalkian. Esan behar da, mendez mende tan, Zeberio Arratiako merindadeko herrietako bat zela eta artziprestazgo ere.
|
|
2009
|
|
|
Hor ez da halakorik ageri. Bakoitzak egin behar du
|
bere
mapa politiko eta historikoa". Errealitatean ere, denok ukronia batean bizi garela uste dutelako egin dute hori, Urrutiaren hitzetan.
|
|
|
Hala, pertsona batek bere pribatutasuna nabarmen murriztuko luke Google Street View ek mundu osoa erakusten badu kale jakin batean barna. Google k
|
bere
mapa zerbitzuekin, publizitate segmentatua duten bilaketa geolokalizatuak eskaintzen ditu, kokapenaren eta erabiltzaile bakoitzarentzat duen garrantziaren arabera. Hala, Microsoft edo Nokia bezalako enpresek antzeko teknologiak dituzte bilatzaile handiari itzal egiten saiatzeko.
|
|
|
Timoz beriz, Luziak berak esan ziona baizik ez zuen jakiterik izan:
|
berari
mapa eman zion egun haren ondotik," uraren errebuelta" izan zelata ezkutatu zela hura... Geroztik ez zuela yeus ere jakin.
|
|
2010
|
|
|
Inor ez dago gure zain, beraz, gure erritmora goaz.Ez duzue bidaia aurreikusten. Ez, gure plan guztia hegazkinetik jaitsi eta lo egiteko ostatu baten izena izatea da. Gaua han egin, esnatu,
|
bertakoei
mapa eskatu edo batera joan eta mapa ikusi. Autobusak non hartzen diren galdetu eta bidaiatzen hasten gara.Turismo mota desberdina egiten duzue, beraz... Gu ez gara turistak kontsideratzen, bidaiarik gara.Bidaian zehar, askotan esan ziguten," turista, turista txangoa dut zuentzat animaliak ikusiko dituzu," baina guk ez dugu holako interesik.
|
|
|
Atlas Historique: Frantziako web gune honek 1815etik gaur egungo mundu historia
|
bere
mapen bidez aztertzeko aukera ematen du. Mapa bakoitzak dagokion gertaera historikoari buruzko informazio gehigarria du.
|
|
|
1295. Mapak etengabe berriztatzen dira, palimpsesto aldakorraren moduan. Botereak
|
bere
mapak marrazten ditu, besteak ordezkatzeko, espazioaz informatuz eta espazioa sortuz. Iragana borratzeko ahalegina da, baina aldakortasun horrek berak inplikatzen du, orainaren batera, iragana eta etorkizuna.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, gaur egun jakin dezakegu pertsona batek minbizia edukitzeko aukera gehiago ala gutxiago daukan
|
bere
mapa genetikoaren arabera, baina ingeniaritza genetikoa urrun samar dago sendabidea eman ahal izatetik.
|
|
|
Hala, gailutik Googleren mapetako web bertsiorako zuzeneko sarbidea sortzen da. Gainera, Apple k azkar egiten du lan
|
bere
mapen akatsarekin, eta,=" http://techcrunch.com/2012/ 09/ 23/ source apple aggressively recruiting ex google maps staff to build out ios maps/" target="_ blank" target="_ blank"> gainera, Googleko langileak kontratatu ditu. Google=" http://www.theregister.co.uk/2012/ 09/ 24/ google_ maps_ engineers_ apple/" target="_ blank"> Maps ek 1.100 langileko eta kanpoan kontratatutako 6.000 langileko plantilla duen bitartean, etxe uharteko enpresak ingeniari gutxi ditu.
|
|
|
Bihotzak
|
bere
mapa du, suzkoa, eta kartografia horrek azala ematen dio munduari, hezurra eta kantua.
|
|
|
...rtean —haiei esker noizbait ere letretakoei ulertarazi diete zergatik hozten den ura botexan, edo argitzen zeinen inportantea den Mendilibar jaunak egun puta batean asmatzea Sadar errekaren bazterreko justa eta zaldun guduetan aritzen direnak borroka zelaian ongi kokatzen—, Uxueko herri prestura hurbiltzen ari dira, nahiz eta hori On Joani eskerrak baizik ez dakiten, hala ziurtatu baitie
|
bere
mapa txalogarria seinalatu bitartean, zeren, ikusi, xenda haietatik, ez da inon ere herrien inolako arrastorik ikusten.
|
|
2013
|
|
|
Handik bost metrora Amaiak alokairuzko bizikleten postu bat ikusi zuen, eta
|
bertan
mapa bat. Lagunei ezer esan gabe mapara gerturatu zen.
|
|
|
Isla de los Alcatraces delakoa Alcatraz entzutetsua da gaur, hasieran izen hori beste uharte bati jarri bazitzaion ere. San Francisco izenari dagokionez, horrelaxe aipatu zuen Cañizares pilotuak
|
bere
mapan, eta izen hori izan du portuak geroztik.
|
|
|
* Aita Pedro Fontek Sierra Nevada izena eman zion mendikateari
|
bere
mapan, eta halaxe ezagutzen da gaur egun ere.
|
|
2014
|
|
|
Monarka absolutistak zera esan omen zuen haren konfiantzazko astronomoak astrologoa ere bazen aurkikuntzaren berri eman zionean: " Gerra guztietan irabazi ditudan lurraldeak eta gehiago kendu dizkit Cassinik
|
bere
maparekin".
|
|
|
Bonapartek
|
bere
mapa handia prestatu zuenean, euskarak indartsu zirauen eremuaren barrenean irudikatu zituen Bidankoze eta Garde. Sendotasun hura azalekoa baino ez zen, ordea.
|
|
|
Uztailean, Science aldizkariak lau azterketa argitaratu zituen zereal horren genomari buruz. Horietako bat Gariaren Genoma Sekuentziazio Nazioarteko Partzuergoko adituek garatu dute (IWGSC), eta
|
bere
mapa genetikoaren gaineko lehen zirriborroa egiten du. Ikerketa horiekin, muturreko kondizio meteorologikoekiko edo izurriteekiko erresistentzia handiagoa duten barietate berriak garatzea espero dute adituek.
|
|
|
Euskadi, gudaria, polizia, errefuxiatua, erbestea... helduen mundua egunez egun osatu beharreko mapa desertua zen, eta puntu batetik bestera joateko hitz gakoak ageri zitzaizkion Xabiri. Baina ez ziren
|
bere
mapa propioa osatzeko behar zituen hitzak baino garrantzitsuagoak, ezpada bere mapa propio hura osatzeko eragozpenak eta mehatxuak. Emango al zizkion Euskadik zapata berri batzuk?
|
|
|
Euskadi, gudaria, polizia, errefuxiatua, erbestea... helduen mundua egunez egun osatu beharreko mapa desertua zen, eta puntu batetik bestera joateko hitz gakoak ageri zitzaizkion Xabiri. Baina ez ziren bere mapa propioa osatzeko behar zituen hitzak baino garrantzitsuagoak, ezpada
|
bere
mapa propio hura osatzeko eragozpenak eta mehatxuak. Emango al zizkion Euskadik zapata berri batzuk?
|
|
2015
|
|
|
Bakoitzak bere bidea eraman behar du. Norberak
|
bere
mapa propioa egin behar du. Ezberdinak gara:
|
|
|
Hala, Mercatorrek nabigaziorako sortu zuen
|
bere
mapa, 1569an. Eta horretarako benetan praktikoa dela nabarmendu du Ibezek:
|
|
|
Mapatik Joseba Rezolarengana itzuli zuen begirada Kepak, apur bat aztoratuta. Rezolak kontrako bidea egin zuen ordea,
|
beragandik
mapara eta, lasaitasuna adierazi nahi zuen irribarre zabalegia marraztuz, atzera Keparengana.
|
|
|
Lurralde hura lehenengoz zapaltzen genuen arren, buruz ikasarazi zizkiguten
|
bertako
mapak; eta hango bide, bazter eta muino guztiak lehenengo ikustaldian identifikatzeko gai ginen.
|
|
|
Modu honetan kokatu zituen hizkera horiek
|
bere
mapan (Bonaparte 1863):
|
|
|
Rubén Garcia Ahapaldi honek gidatuta, EROSKI CONSUMErek oinez egin zuen 2014ko urriaren amaieratik azaroaren hasiera arte, Leongo San Marcos de San Marcos eta Oviedoko Katedraleko 122 kilometroak. Erromesaldi horretan bildutako informazioan eta José Antonio Cuñarro Expósito, San Salbador bideko alma mater izenekoan, bildutako informazioaren arabera, gida praktiko bat egin du 5 etapatan banatuta, bakoitza
|
bere
mapa, altimetria eta eduki praktikoarekin. Gida web gunean kontsulta daiteke, San Salbador bidetik, PDF formatuan deskargatu eta Iphone rako doako aplikazioan eskuragarri dago.
|
|
2016
|
|
|
Atlasak asko ematen du, baina askoz gehiago eman lezake. Demagun, hitz bat jo, eta
|
bere
mapa agertzeko ez gaude oraindik armatuak.
|
|
|
Euskaraz erran lezake baldin balekieuskaldunok gaituztela itsuski maite. Lengoaia bakoitza
|
bere
mapan ibiltzen baita hobekien: Produit de France dena, Euskal Herriko Ekoizpena da, Irulegiko arnoetan.
|
|
|
Edozein modutan, Bonaparte ez zegoen guztiz ados Campionen aburuarekin, eta Burunda zein Ergoien Arañatz aldeko euskara gipuzkerarekin lotuago zegoela baieztatu zuen,
|
bere
mapan argi geratu zenez. 1881.ean Euskara aldizkarian Campionek berak gaztelaniaratua agertu zuen artikulu batean Sakanatik igarotzerakoan jasotakoen berri eman zigun.
|
|
|
Nork
|
bere
mapako balizei dagozkien letrak biltzea.
|
|
2017
|
|
|
Ondorengo urteetan argitaratuko dituen nobela eta ipuinetan, biztanle horietatik berrehun baino gehiagori emango die izena, bizitza, nortasuna. «Neuretzako kosmos bat asmatu dut», dio konderriko «jaun eta jabe bakarrak»,
|
bere
mapa haietan Faulknerrek erabiltzen zuen formulaz esateko. Obraz obra, puzzle baten puskak batzen dituenak bezala, idazlea bere kosmos partikular hori osatuz joango da.
|
|
2018
|
|
|
Kondairek diote" Free sangria" edo antzerako zerbait idatzi zuela. Eta orduan hasi ziren etortzen hegazkinak eta bisitariak, bakoitza
|
bere
mapa mentalarekin.
|
|
|
" 1871 garrenean izandu nintzan Nafarroan, Izagaondoko ibarrean, ner neronez jakitera ibar artako amairu erritan bizi ziradenak euskaraz edo erdaraz geyago itz egiten zuten; bada Principe jaunak esaten ziran eskutitzaz, ala zala oso seguro jakiteko nola ipiñi ibar hura,
|
bere
mapa edo ziazalde euskarazkoan, bada nigan zeukala bere esperanza guzia. Ikasirik guchienak mintzatzen zirala euskaraz, gaztegatu nion ala, ango izkuntzari zegozkion berriak emanaz".
|
|
2019
|
|
|
Hala, Mercatorrek nabigaziorako sortu zuen
|
bere
mapa, 1569an. Eta horretarako benetan praktikoa dela nabarmendu du Ibáñezek:
|
|
2020
|
|
|
Hortxe dago morboa, eta egon da Lete epaitzen hasi denik, baina niri ez dagokit hori. Euskaldun bakoitzak erabaki behar du Lete non jarri nahi duen
|
bere
mapa mentalean".
|
|
|
" Euskaldun bakoitzak erabaki behar du Lete non jarri nahi duen
|
bere
mapa mentalean"
|
|
2021
|
|
|
Josepf Florencio Lamotek,
|
bere
mapa famatuan (1756), zioen: Europako printzeek agindu zutela Soraluze mapetan sartzeko.
|
|
2022
|
|
|
Amorratuta, Hubertek
|
bere
mapa bildu zuen. Soilik anaia Philippek hartzen zuen benetan.
|
|
|
Kasurako: nork
|
bere
mapa egiten du territorioarena, izena ematen dio gauza bakoitzari. Baina mapa ez da territorioa, eta izena ez da izana.
|
|
|
Legazpi Filipinetan utzirik, Urdanetak
|
bere
mapei esker itzulerako bide ona bilatu zuen eta kausitu ere, Mexikora berriz heldu, zehazki Acapulcora, eta Mexikon usaiako bizia bukatu zuen 1569an.
|
|
2023
|
|
|
Borja Arbelaitz Habanako Unibertsitateko euskara irakurleak josi ditu ekitaldiaren hariak, eta Bernardo Atxagak ere parte hartu du gonbidatu legez —biharamunean errezitala eskainiko du Casa de las Amaricas kulturgunean, Diego Abreu musikariaren laguntzaz— Kartografiarekin analogia eginez, esplikatu du Sarrionandia eta
|
bera
maparen puntu beretik datozela, baina ez jaiotzez bakarrik, baita literaturaren irteera beretik ere, Pott bandatik. Bestalde, oraintxe hogei urte bete dira Obabakoak liburuaren Kubako edizioa argitaratu zutenetik, eta anekdota baten berri eman du Atxagak.
|