|
2002
|
|
|
Erronka handia da hizkuntz eskubideena, Euskal Herrian nola Euskal Herritik kanpo ere. Euskarak
|
bere
lurralde historikorik gehienean ez du aitorpen ofizialik, eta duenean ere egoera aski nahasia du.°
|
|
2003
|
|
|
Eztabaidarako adibide bat ematearren eta bidea urratsez urrats egiten joan ahal izateko, Euskal Autonomi Erkidegoak
|
bere
Lurralde Historikoen Legea alda zezakeen zirkunskrip  zio probintzialak gaindituko lituzkeen zirkunskripzio linguistiko zabalagoak sortuta, azken hauen esku uzteko zenbait eskumen, administrazio euskalduna sortzeko helburu eta horizontearekin; pausoz pauso joan liteke: eskumen batzuekin hasi eta gora jotzea litzateke bidea.
|
|
2004
|
|
|
Geroago piztuko den eztabaidan agertuko den bezala, alderdi linguistiko zein historikotik begiratuta, berak adierazi nahi zuen herri errealitatea adieraz teko desegoki asmatutako hitza izango da Euzkadi-rena; baina arreta jarri, hitz horren bidez azaldu nahi zuen kontzeptuaren edukian ezarri behar da, hor ha tez ere, honek baitu garrantzirik gehien, eta ez hainbeste, agian, kategoria po litiko hura adierazteko berak erabilitako hitzaren desegokitasunean. Euzkadi hitzak, lehenik eta funtsean,
|
bere
lurralde historikoan zein diasporan bizi den euskal jatorriko guztien komunitate etnikoa esan nahi du. Noski, inmigrazio populazioa ez da sartzen hor, egungo estatu moderno batzuetan, Alemaniako an bezala, sartzen ez den bezala.
|
|
2010
|
|
|
Franco hil zenetik, hogeita hamar urte igarota, eta hogei urteko hizkuntz politikaren bueltan, eaen, hau da, nafarroarekin eta iparraldearekin erkatuz euskararen aldeko politikarik onena burutu den eremuan, ibarretxe Jaurlaritzak argitaratutako liburuxkan" hizkuntza politika aurrera begira" hizkuntza politikarako Sailburuordetzaren egitasmoan, honako hauek irakur daitezke: ...z eta europako estatu hizkuntzen berdintasunezko ofizialtasuna ukatuz, euskal herri euskalduna berregitea eragozten dute. kasurik onenean ere, egungo euskararen hizkuntz politiken adostasuna ez da normalizatzailea, asimilatzailea baizik; eta euskarazko hizkuntz komunitatea berrosatzeko eta bere garapen iraunkorra bermatzeko betoa ezkutatzen du. horrek arriskuan jartzen ditu euskararen osasun betea
|
bere
lurralde historikoan eta hizkuntz aniztasunaren osotasuna munduan.
|
|
2012
|
|
|
4 Deklarazio honen ondorioetarako
|
bere
lurralde historikoan dauden hizkuntza komunitatetzat hartuko dira herri nomadak beren joan etorrien eremuetan, eta kokaleku barreiatuetan bizi diren herriak ere.
|
|
2019
|
|
|
Mizenikozko materiala ere ez du erabiltzen, hau ulergarriagoa bada ere, ezen lineal B idazkera 1953an deszifratu baitzen eta han irakurtzen zena greziera arkaikoa izan arren, artean lan filologiko latza egiteke zegoen. Eta, azkenik, jatorri arrotz eta ilunekoak azaltzeko orduan substratuzko hizkuntza bat onartzen du, pelasgikoa deritzona, hau da, greziarrak
|
bere
lurralde historikora sartu baino lehen batzuen ustetan Grezia aldean egiten zen indoeuropar jatorriko hizkuntza.
|
|
2023
|
|
|
Lurralde historikoetako foru arauek ez dituzte zehazten AEFJLOk eta HAP/ 2105/ 2012 Aginduak zehazten dituzten informazio betebeharrak baino gehiago. Beraz, lurralde erkideko toki erakundeek eta EAEko toki erakundeek, bakoitza
|
bere
lurralde historikoaren baitan, informazioa emateko betebehar berdinak dituzte. Beraz, ez dira betebeharrak berriro ere hemen azalduko.
|
|
|
Horien eskumenak egikarituko dituzte EKren 149.1.18 artikuluak esaten duena kaltetu barik. Baina EKren xedapen horren isla TAOLn eta TOLn dago eta horiek beren
|
beregi
lurralde historikoak aplikazio esparrutik salbuesten ditu.
|
|
|
Xedapenak
|
berak
lurralde historikoei zehatz mehatz ordena ekonomikoan eta administratiboan aitortutako ahalmen horiek EKren 1 xedapen gehigarriaren baitan onesten ditu, hau da, eskubide historikoak bailitzan.
|
|
|
Ekonomia Itunak, azkenean, EAEeko toki erakundeen finantza jardueraren inguruan honako eskumenak aitortuko dizkie lurralde historikoei: Lurralde historikoetako erakunde eskudunek arautzen dituzte udalek nahitaez eskatu behar dituzten hiru zergak. Toki erakundeen berezko beste tributu batzuen zerga araubidea mantendu, ezarri eta arautu ahal izango dute
|
bere
lurralde historikoan, Ekonomia Itunaren 42 artikuluan adierazitako irizpideei jarraituz. EAEko toki erakundeek itundu gabeko tributuen diru sarreretan (Estatuaren tributuak) duten partaidetzari dagokionez, foru aldundiek banatuko dituzte, izaera orokorreko banaketa arauen arabera, beraien lurralde historikoko toki erakundeei dagozkien kopuruak. Gaur egun EAEko toki erakundeek zerga itunduen bilketan duten partaidetza ETELk ezarritako sistemari jarraitu dio. Estatuak toki erakundeen arloan une bakoitzean gauzatzen dituen finantza zaintzako ahalmenak EAEko erakunde eskudunei dagozkie —ez du zehazten zeintzuk diren erakunde horiek—, eta horrek ez du esan nahi, inola ere, EAEko toki erakundeen autonomia maila araubide erkidekoena baino txikiagoa denik. Foru aldundiek 1906ko abenduaren 13ko Errege Dekretuaren 15 artikuluak ekonomiaeta administrazio arloan aitortu dizkien ahalmenak izango dituzte, eta, Konstituzioaren lehen xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren ondorioz, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren 149.1.18 artikuluan aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe.
|