|
2014
|
|
|
|
Bere
lurren artoski ibiltzen
|
|
|
110 urte berantago, Mitterrand bigarren aldian pasatu eta hilabete berantago, Michel Rocard lehen ministroak kudeatu zituen negoziaketetan Kanakiar abertzaleekin, hauek exijitu zuten ATAIren buru hezurra
|
bere
lurretara eramana izan zedin. Frantsesek baietz ba, baina inork ez baitzekien non ote zen buru hezur hura, gizakiaren erakustokiko zerrendetan ATAIren izenik ez izanki.
|
|
|
Edozoin gizakik, hain azkarra izan dadin hauskorra baita, mintzo horien beharra ukanen du harmonian iragaiteko biziko abentura harrigarria. Batzu besteeri lotuak izaki eta, gure" egoa" pittin bat ahantziz, zenbat keinu argitsu
|
bere
lurra ernalaraziko dutenak ez zaizkio helduko adi dagonari.
|
|
|
Joanden ortziralean, jendea saldoan etorri da, kantuz eta otoitzez Beñat Mendiboure n laguntzera,
|
bere
lur huntako azken bidaian. Irisarri Etxexurian sortua eta etxalde hortako nagusia, berantean ezkondua zen Teilanbordako Etiennette Ahunçain alargunduarekin eta orai, etxe huntan zuten bizilekua.
|
|
2015
|
|
|
Bainan arrebak atsulutuki nahiko zuen elizan ehortzia izan eta erran zioten hori ezin zitakeela. Orduan, erabaki zuen sosa etzuela baliatuko elizaren xaharberritzeko bainan eliza berri baten eraikitzeko
|
bere
lurretan, bere hobia ere elizaren barnean! Hori hola egin zen eta eliza berria estreinatu 1920 an.
|
|
|
Alta ez da berri onik Frantziak Afrika hortan daraman gerlarekin ere (Malin eta abar.) bainan
|
bere
lurretan beretan, hala nola Frantzia iparraldean, Flamanvillen gertatzen denarekin ere ez da lorios izaitekorik. Itsasaldeko hiri hortan abiatua baitute zentral nuklear baten (EPR) egitea, berri txarrak emendatuz doatzi hor ere.
|
|
|
Hori hola egina dute jakinaren gainean eskualde hortan frango usu badirela lur-ikarak, eta batzutan arras borzitzak. Zimenduak eginak dituzte
|
beraz
lurrean 80 metro barna! Biziki zabal eta azkar...
|
|
|
Hots arrain leku gotorrenak debekatuak zaizkie. Bestalde aski du tentsioak demendrena goititzea eta Israelek debekatzen die Palestinarrei
|
bere
lurretan sartzea lanera jiteko Israeleko enpresa batera. Adituen arabera debeku hori indarrean emaiten du israeldar gobernuak urtean hamabost lan egunez.
|
|
|
Beste arrangura bat: hemendik zonbait denboraren buruan herri elkargo batean, ez du herri bakoitxak
|
bere
lur antolaketa ukanen, batto izanen da, eta bakarrik batto, elkargoan partzuer sartuak izanen diren herri guzientzat. Ziburun ez direa beraz alferretan ari lurantolaketa bat berentzat finkatu beharrez?
|
|
|
700 metro karratuko eremua, erosiko duena hiru ehun mila eurotan. Ziburuk ere merexi duelakotz ikastola bat ukaitea
|
bere
lurretan. Diru laguntza berezi zerbait eskatuko zaio jendeari eta aurtengo HerriUrrats egunak ekarriko duen mozkinaren parte on bat baliatuko da lur horren erosteko.
|
|
|
Belokeko beneditanoen komentuan iragan zituen 15 bat urte hango lur eremuetan lan eginez, bereziki artzain gisa. Azken 8 urteak aipatutako Izpurako xaharretxean iraganik, hor bukatu
|
du
bere lur huntako bide luzea. Gracia gure apez misionestak kudeatu elizkizun kartsu batzuen laguntza izanik, pausa dadiela orai bakezko zorionean.
|
|
|
da, ez beti
|
bere
lurraren edo etxaldearen jabe baina bere egun guzietako erabakien jabe da salbu zorrak handiegiak baldinbaditu; laborantzaren industrializatze joera hori aipatzen dugunean, ez dugu batere erran nahi laborantzak ez duela industriarekin kidetasun bat atxeman behar, laborantzaren ekoizpenak zilegi da bistan dena etxean berean aldatuak eta ekoiztuak izatea, hemen asko bada hori, baina ez dute denek h...
|
|
|
Dolu Oraino sortu berria den urte hunek, gure usaiako agiantza hoberenen sasoin betean biziaren alderdi onak ditugula bakarrik edo bereziki gogoan, erakutsi dauku guk amestu zeru argi hortan sar ditaizkela noiznahi laino zonbait ere. Hola urtarrilaren 5ean segitu dugu
|
bere
lur huntako azken egoitzarateko urratsetan Maitexa Etcheverry, 79 urtetan pausatu dena Irisarri Feiteroan. Duela 5 urte zendua den Erramun bere senarrarekin altxatu dute 4 haurreko familia ederra, Ostankoa herrian zutela bizilekua.
|
|
|
Zentro hortan mediku bat baizik ez da, Arnaud Labat gaztea, maiatzean etorria, euskararen ikasteari ere lotua dena. 2013ko urrian, Zuriñe Foronda etorri zen Gasteizetik Baigorrira bainan ekain ondar huntan
|
bere
lurretara itzuli da, hemen gaindi zauzkan zailtasun administratiboen gatik gehien bat. Bada Baigorrin bertze mediku bat, Monlong jauna, bainan zentro hortarik aparte dagona.
|
|
2016
|
|
|
Badu aspaldi egin ginituela ACCA k herrietan eta eginak izan ziren kanpotik heldu baitziren ihiztariak.
|
Beraz
lur jabeek ezarri zituzten beren kanpoak herriko ihiztarientzat. Orduan ez zen oraiko komediarik.
|
|
|
yakubatar hizkuntzan" Gogbeu" deiturak" lehoinabar seme" erran nahi omen du (lehoinabar= panthère). Hemendik aitzina ere bide on, beraz,
|
bere
lurretara itzulia zaikun lehoinabar semeari. PJ. k bildua
|
|
|
Sagarrondo horiek norberak
|
bere
lurretan landa ditzake edo lizeoaren esku utz, hunek ondoko hilabetetan idekiko duen" Euskararen sagardian" landatuko direnak. Sagarrondo horiek fruitu ematen hasiko dira lauzpabost urteren buruan.
|
|
|
Berrogei milako bat baziren jada metatuak Turkiako muga atarietan. Hain zuzen Turkiak ez ditu uzten
|
bere
lurretan sartzera. Nonbaitik zilatuko dukete hala ere etsimenduzko leku horietatik Europa alderako bidea.
|
|
|
Amikuzeko EH Baik, gogoetatzeko denbora hartu eta, Donapaleuko Herriko Kontseiluak 2016ko abuztuaren 10ean eta ondoren, abuztuaren 16an, Amikuzeko Herri Elkargoak hartutako erabakiaren inguruan dugun iritzia plazaratu nahi dugu. Herri Elkargo bakarra sortzear dagoen une honetan, Amikuzeko Herri Elkargoak, Donapaleuko herria lagunduko du
|
bere
lurretan kiroldegi bat finantzatzen, ongi lotua den muntaketa juridiko finantzario baten bidez.
|
|
2017
|
|
|
" Euskal Herria herrialde ederra da, sanoa, zaindu behar dena; Euskaldunek halere ikasi behar lukete kanpotarreri gehiago idekitzen" dio ere," beren nortasuna galdu gabe". Ekainaren 15 huntan
|
bere
lurretara itzultzen zaiku bi hilabeterentzat. Oporraldi on opatzen diogu, bere etxekoen ondoan.
|
|
|
bada gure herrian, Otabaz gehienetan, aurten ospakizunik batere ez da izanen. Gazteria prest zagon bainan Gracia apeza oporretara joana zaiku agorril hastapen arte
|
bere
lurretarat, Kongorat, eta haren ordainak, Benin herrialdeko Olivier apezak, egiteko nahikoa ukanki bertzalde Ortzaize aldeko Jondoni Jakobe eta Baigorri aldeko Artzain Ona parropietan.
|
|
|
Lur zati andana bat deia erreserbatua baldin bada, batzu gelditzen dira oraino. Bestalde, etxe berrien egiteaz gain, Herriko Etxeak jakinarazten du alokatzeko izanen diren 3 edo 4 apartamendu izanen dituen bizitegi bat eraikiko duela, eta horretarako toki
|
berean
lur zati bat erreserbatua duela. Hauen merke erreserbatzeko parada izanen baita, hobe Herriko Etxearekin harremanetan sartzea.
|
|
|
Orotara diote 300 mila hektaren jabe egin zela, bere 15 haurren artean zatitu zirenak. Errotik estantzieroa zen, beti
|
bere
lurretan bizi zen gizona, eta zaldi hazkuntzan famatua. Zubiaurre izenak beti dirau Tandil eta Mar Del Plata inguruetan eta ondoko belaunaldietan uztartu zitzaizkien Maritorena edo Xuburu izenak.
|
|
|
Bakotxak begiratuz
|
bere
lur muturra.
|
|
2018
|
|
|
Edo segurik berak erabiltzen zituen batzu bezalakoak, berdin berdinak, kondatzen dute beste batzuk. Bada norbait salgai ezarri duena zigarreta punta bat, diola ikusgarri bat bururatzean kurutzatu zuela Johnny, hunek han
|
berean
lurrerat bota erretzen ari zuen zigarretaren mutur bat, gure gizonak bildu eta beti atxiki, orai saltzen beraz 90 eurotan! Gehiago dena, ez omen da bakarra gisa hortako ixtorioa kondatzen duena!
|
|
2021
|
|
|
Oran aldean sortua 1808an, Damaskon zendua 1883an, lehen aljeriar abertzale (patriota) ezaguna dugu. Orokorki, Abdelkader erlijioso sufia zen, baina gudari egin zen
|
bere
lurra, jendea, fedea eta legea konkistaren aitzi zainduz. Horretarako estatu/ erresuma libre bat eraiki zuen.
|
|
|
Bestalde Jesusek nahi luke Adam eta Ebaren bekatuagatik galdu ginuen lurreko parabisua berriz aurki dezagun, zeren Gure Aitan erran baitu (hari buruz mintzatuz): " Etor bedi zure Erresuma",
|
bera
lur huntan zelarik jendeen artean. Horrek erran nahi du:
|
|
|
Horrek erran nahi du Jainkoaren nahia egin dadila lur huntako gizon eta emazteen artean zeruan aingeruek eta sainduek egiten duten bezala. Jesusek nahi du
|
beraz
lurraren gainean zeruan bezala izan gaitezen eta hortakoz du pairatu Pasionea eta hortakoz da hil kurutzean, anitz sufriturik gure bekatuen erospenerako.
|
|
|
Hitza lurtu da. Euskal hitzak, haritzak bezala, erroak hemen egin ditu eta
|
bere
lurrean da hobekienik, sendoenik garatzen. Lekua eta hitza bi biak bat.
|
|
|
Maiatzean zurkaitza edo piketa behar zaio bakoitzari lotu, 7 metroz goratzen den aihena baita. Aldi
|
berean
lurra behar da ondu, landarea onkailu naturalez tratatu, lupuluari hosto soberakinak kendu, zurtoin batzuk moztu... Hori guzia, eskuz egiten den lan ximena, lupulu loreak ahal bezain ederrak etor diten.
|
|
|
Nafarroako Henrikek bere helburuak lortu zituen. 1576an,
|
bere
lurretan sartu zen, eta bere gortea Neraceko gazteluan instalatu zuen. Erlisionez berriz kanbiatu zuen eta protestanteen buruzagia berriz bilakatu.
|
|
|
Nola hobeki laburtu ohiz kanpoko bizi hori. Febus ek bere bizi osoan bere fama eraiki zuen (eta lehenik bere izena) eta mendeak iragan ditu, partikulazki
|
bere
lurretan, Biarnoan. Claudine Pailhes ekin, Gaston Febus, 1331n, Ortesen, Montcadeko gazteluan, sortu zela pentsatzen ahal dugu (ez da frogarik, baina kondeako familiaren usaiako bizilekua hor zen).
|
|
|
Ofizialki, Frantziako erregeak" Biarnoko jaun" gisa ezagutu zuen (dominus Bearni), Biarnoko printzerria kasik ezagutua zen. Gainera, Febusek bere ametsa lortu zuen, Bigorrako kontrola (Mauvezin eko gazteluarekin, behar dena absolutuki bisitatu!) eta, ondorioz,
|
bere
lurrak bateratzea Biarnotik Foix arte. Zuberotarrek ere Febus en babesa eskatu zuten ingelesen kontra (biarnes tropak Mauleko gazteluan instalatu ziren 4.000 frankoren kontra).
|
|
2022
|
|
|
Zabaltzen daizkiguten paperetan, dei frango eta mota guzietarik. Kasik beti, zonbait lerro edo Macron gain gainetik laudatuz edo Macron hori
|
bera
lurra baino apalago ezarriz!
|
|
|
Ametsak bete nahiz, Saratik autobusez etortzen zen aipatu bordaria, Serres auzora,
|
bere
lur pezaren lantzera. Urteak lagun, ote, larre, odol eta izerdietarik:
|
|
|
Baina hauteskundeak pasatu orduko, ez ote da gobernua gibelka abiatuko? Cargeseko seme zenduari ohoreak eskainiak izan zaizkio
|
bere
lurretan, Frantziako errepublika jakobinoa ofentsaturik sentitzen delarik gisa hortako ohoreekin. Ezin konprenitua baitu populu ukatu baten arima nolakoa den.
|
|
2023
|
|
|
Saul Luciano Peruko laborari eta mendiko gida da, Andetan sortua,
|
bere
lurrak zaindu nahian beroketa klimatikoaren kontra engaiatua da. Perutar laboraria Llupa, 350 biztanle dituen herrian bizi da, bere familiarekin, lursagarra, quinoa, artoa eta garia ekoizten ditu.
|
|
|
lur, eta dungun: hitz,
|
beraz
lurraren hizkuntza). Hizkuntza hori, munduko beste milaka mintzaira bezala, lanjerean da, desagertzeko arriskuan, gure euskara bezala.
|
|
|
Orbaizetara joaiteko, oren bat et’erdiko bidea autobusez egin ginuen eta harat heldu ondoan, askaria hartu ginuen. Beste Nafarroako hiru eskola gurekin ziren, Orbaizetako historia eta
|
bere
lurraren hobeki ezagutzeko. Lehenik, olan gaindi ibili ginen, labeari, arma lantegiari eta errekari so eginez, ohartzeko zer bide ikatzak hartzen
|