|
2001
|
|
|
Halako batean, portugesa serio jarri zen eta barren barrenetik atera zitzaion irrintzia bota zuen," Biba Tejerina eta Mayayo!!!", aitzineko urtean, diktaduraren kontra borrokatzera heldu zirela, muga pasatu ondotik Bidaso aldean garbitu zituzten bi anarkistez oroituz. Isiltasuna nagusitu zen ostatuan, baina sualo bat bertzerik ez zen izan, Kain erraten zioten xahar batek, boz urratuarekin,
|
bere
koplarik aldrebesena bota zuen arte.
|
|
2003
|
|
|
Amorratu e" iten nau Apalategik, erran zuan orduan Garmendiak, beti
|
bere
kopla horrekin: eztakit entenditu ote dirazun...
|
|
2008
|
|
|
Aitzitik, elizaren doktrinaren lerrorik orto doxoenean kokatuz,?. Kulpa gabe ehor ezta, haur da segur egia;/ bekhatuiaz damnatzen du Jangoikoak munduia (II, 88)? gizaki bekatari legez aurkez tuz ontzen ditu
|
bere
koplak. Ez du ukatzen haragia burmuinetan eraman izana.
|
|
|
Abantailak besterik ez dizkio eskuratzen lehen pertsona pluralaz baliatzeak; izan ere, batetik, hartzailearengana hurbiltzeko baliabide du; bestetik, ez du inolako eragozpenik lehen pertsona singularra plural horretara biltzeko, giza-ki legez hitz egiten ari baita eta ez subjektu partikular gisa. Etxeparek ez dara ma
|
bere
kopletara bere esperientzia erlijiosoa edo emakumeari buruzko ikuskera berezia, baizik eta kristau doktrinak irakatsi diona edo emakumearen alde emanda zeuden argumentuak. Ez dago modu berezian bizi izandako esperientzien adierazpenik; adierazpen pertsonalik, berezitasunik, indibidua lismorik12 Ez dago, ni, a abiapuntu duen koplarik,, ni, ak beti klaseren bat
|
|
|
en ondotik XVI. mendeko lehen hamarkadetan puskatu zen Nafarroako Erresuma, eta Echepare mendiz ipar aldeko partean gelditu zen. Bizi izana zen toki eta garaiagatik, eta izan zuen karguagatik ere, uste izatekoa da elizako latinaz eta euskaraz gainera, frantsesa, gaskoia eta gaztelera bazekizkiela; horrek ordea, ez digu salatzen zein kultur ingurumenen eraginpean bereziki idatzi zituen
|
bere
koplak.
|
|
|
Echeparek nehon ere ez zuen aditzera eman
|
bere
koplak euskaldun guti ikasien edo ikasigabeen arabera, edo haiek gogoan edo haien eredura, ondu zituela, kontraste garbia izanik horretan ondoko mendeko lapurtar idazleekin. Alderantziz, bere eskaintza hitzean letratu> aipatu zituen (dakigun bezala, Axularrek kontrakoa zehaztuko zuelarik, hots, ez zuela haientzat idazten), eta zalantzarik ez da, nire ustez, Bordaleko Parlamentuko bere adis kideari esker liburua moldiztegira eramaterakoan, haren kopla inprimatuen berri zuzenean izan zezaketen zientzia> guzietako> basko> ikasiak> zituela gogo an oroz lehen, haiek ere berdin egitera sustatu nahi zituelarik.
|
|
|
Hala da, euskarari beste hizkuntzen parean jartzeko behar zuen tornua> eman nahirik, Garazi, bere herriko mintzamoldeaz baliatu zen Echepare eta Etcheberri batek ondoko mendean ez bezala, 44 euskararen barne antolamendua indarka gehiegi erabili gabe idatzi zituen
|
bere
koplak, Mitxelenak (1960,
|
|
2015
|
|
|
Lehenengo multzoan batez ere bertsolaritza kokatuko litzateke. Bereziki bertsolaritzaren bidetik literatura modernoa egiteko saiakerak; adibidez, Arestiren obra eta
|
bertako
kopla formak eta euskal kantagintzak bertsolaritzatik jasotako baliabide, neurri eta enparauak. Esparru horretan prosan oraindik adibide muntazkorik ez dela adierazten da.
|
|
|
2 Gogoko izan zait aita Ebanjelistaren hautaketa. Mesedez, eman biezazkio nire partetik goraintziak, eta esan aita Paulori Jainkoak ordain diezaiola
|
bere
koplekin eta Teresaren gutunarekin eman digun jostaldia. Biziki poztu naiz txitxarrena eta tximeleten joatea ez dela egia jakitean.
|
|
2016
|
|
|
Artaxoan jakina da koadrila bat epaitua izan zela 1765ean emakume alargun bati euskarazko jota bat kantatzeagatik. Honetaz gain, Nafarroako iparraldean jotaren neurri eta errima
|
bereko
kopla asko sortu izan dira, baita Gipuzkoa eta Bizkaitik heldutakoak ere, bereziki Karlistaden garaian.
|
|
|
Nola dio Peñafloridak
|
bere
kopla jostari horietako batean?
|
|
2019
|
|
|
Gehienetan, koplako bertsoak lagun batek edo bik abesten dituzte eta gainerako guztiek errepika edo leloa kantatuz erantzuten diete. Herri bakoitzak bazituen
|
bere
kopla bereziak, eta gainera, ainitzetan, urtez urte aldatzen omen zituzten. Dena den, badira bi bertso Euskal Herri osoan, zenbait aldaerekin, errepikatzen direnak.
|
|
|
" Eta hoyec eguiazquiehorc hala ezpaditu".;" Baldin eridevten vadagutan falta handia"...;" Çucgibela badidaçu elas ama eztia".; eta subjuntiboa aztertzen ari ginenean aukeratutakoak, horien artean hau: " Nic hura nola nahi nuque harc banença onhexi".; bada, baldintza kotatik Etxeparek
|
bere
koplak idatzi zituen arte, bitarte horretan era guztietako baldintzazkoak soilik ez, baizik haiekin osatzen ahal diren helburu perpausak, kontzesio perpausak, hitz batean, menderakuntza osoa, subjuntiboa barne, eta 3 eta 1 pertsonak inperatibozko esaldietan ere sartu genituzke.
|
|
|
Bernard Etxeparek
|
bere
koplak liburu batean bildu eta argitaratu zituen momentutik euskara Historian kokatu zuen; XVI. mendean, hain zuzen. Antzinago zer zegoen jakiteko historialariek bertze motako aztarna batzuk erabiltzen dituzte; zuzenak edo zeharkakoak izan daitezke, baina, kasu gehienetan gizon emakumeak eta lurraldeak dira maneiatzen dituztenak.
|
|
2023
|
|
|
Ordurako, ordea, pandero jotzaile ezaguna zen herrian. Izan ere, Zeberion, Fabrica de Hiladosen egiten zuen lan, beste hainbat gazterekin batera, eta lanerako joan etorriak
|
bere
kopla zaharrek eta pandero hotsek alaiturik egiten zituzten. Ondoren, garai hartako hainbat soinu jotzailerekin aritu zen plazan, eta horrela ezagutu zuen bere senarra:
|
|
|
Zapatuan, hilak 4, Agate Deunaren bezperan, Arratiako Korua goizeko zortziretan batu eta gaueko hamarrak arte, koplak kantetan eske errondan ibiliko da Arratia, Zornotza, Bilbo eta Galdakaotik. Ez da bakarra izango; izan be, bailarako herri eta auzuneetan asko izango dira, makila eskuan, koplak kantetan urtengo diran taldeak.Arratiako Koruak aurtengoagaz 72 urte daroaz
|
bere
kopla errepertorioa Arratian eta Arratiatik kanpo abesten. Garazi Navasen zuzendaritzapean, aurten, partaideek 07:45ean hartuko dabe autobusa Igorren Areatzara joan eta han mezea entzuteko 08:00etan.
|