|
2001
|
|
|
Bere merkataritza soberakinagatik ordainduz, Hegoak Iparraren banku sisteman lehendik ezarritako banku gordailuko kopuru baliokidea erosten du; zentzu honetan, Hegoak ondasun errealak erosten ditu Iparretik. Alta,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko, Hegoak ez du inolako ondasun erreal ez monetariorik erosten; bere merkataritza soberakinaren trukean Hegoak ez du ez merkataritza ondasunik ez finantza ondasun ez monetariorik eskuratzen. Alderantziz, ikusi dugun legez, pepealdietan Iparrak finantza bonu ez monetarioen kopurua lortzen du bere merkataritza esportazioen soberakinaren azken ordainketa modura.
|
|
|
H herrialdeak bere merkataritza esportazioen soberakinagatik ordainketa gisa hasieran lorturiko banku gordailuak ematen ditu? I dirutan
|
bere
kanpo hartzekodunen onurarako.
|
|
|
I herrialdeak bere erosketa netoak I diruan ordaintzen ditu; era berean, H herrialdeak ez die ezer erosten, eta
|
bere
kanpo hartzekodunei I diruko gordailuak transferitzen dizkie. Hitz batean, eta, urrezko arauaren?
|
|
|
Zorpeko herrialdea, H, lehendabizi erreserba monetako banku gordailuak irabazten ahalegintzen da, eta merkataritza soberakinaren bidez lortzen du helburu hori; horrela, herrialdeak bere kanpo zorraren (I diruan) interesak eta amortizazioa ordaintzeko aukera dauka,
|
bere
kanpo hartzekodunen onurarako. Horrek argi esan nahi du, H herrialdeak azkenik bere hartzekodunei transferitzen diela Iparreko bankuetan gorderik produktu monetarioaren osotasuna (edo zati bat), zeina berak lehendabizi bere merkataritza soberakinaren ordainketagatik lortzen duen.
|
|
|
Kanpo zorraren zerbitzuaren kasuan, I herrialdeak I diruan ordaintzen ditu bere merkataritza erosketak (netoak); baina H herrialdea beharturik dago H diruko ordainketa bakoitzari uko egitera, bi arrazoirengatik: alde batetik,
|
beraren
kanpo hartzekodunek I diruko ordainketak eskatzen dituzte; eta bestetik, I herrialdeak ez du saltzen H herrialdeak (H diruan) erosi ahal izanen lukeen obligazio ez monetario berririk. Errepika dezagun ezen, p epealdiz geroztik bere merkararitza defizitak parekatzeko, Iparra finantza bonu ez monetarioak esportatzeko beharturik balego, H herrialdeak beraiengatik ordainduko lukeela H diruko kopuru baliokide baten gastuaren bidez:
|
|
|
Simetria bikoitzaz ere mintza gaitezke; kanpo zorraren zerbitzu bakoitzak asimetria bat sortzen du bera gauzatzen deneko epealdian bertan, p epealdiaz geroztik; baina horrelako asimetria bakoitza identikoki egiaztatua da zorra sortua den epealdiaren, p, eta bera zerbitzatua den epealdiaren, p, artean. Zorpeko herrialdean zama guztia jarririk,
|
bere
kanpo hartzekodunen zerbitzuak sortzen duen asimetriak ondokoa erakusten du, alegia, herrialdea beharturik dagoela moneta huts bat onartzera, bere merkataritza soberakinaren ordainketa bakar eta azken modura (bere kanpo zorra zerbitzatzeari uko egiten ez badio, behintzat).
|
|
|
Hain zuzen, p epealdian H herrialdea
|
bere
kanpo hartzekodunak zerbitzatzen hasten da, H k merkataritza esportazio netoen margina adierazten duen eragiketa bat burutuz (19 irudia).
|
|
|
Hortaz, ez da posiblea bi herrialdeetako aktiboaren aldeko Bbonuen elkarren kontrako deuseztapena (konpentsazioa). Zorpeko herrialdeak daukan aukera posible bakarra,
|
bere
kanpo hartzekodunei berak bere merkataritza soberakinaren ordainketa gisa lorturiko B bonuak banku gordailu hutsak osoki edo partzialki transferitzea da. Transferitzeak, igortzea?
|
|
|
Nola tranferi diezaieke H k bere hartzekodunei I diruko banku gordailu bat, I ren bankuetako beraren kontuen zorren bitartez ez bada? . Zor baten fluxua, ren ibilgailuzko dirua eta zor horren objektuaren banku gordailua edo diru erreala arteko ezberdintasuna ulertzen denean, argi geratzen da ezen, bere kanpo zorrak zerbitzatzen dituen bakoitzean, H k bi galera ezberdin jasaten dituela, zeren I diruko x unitateko ibilgailuzko zor netoa nozitzen baitu,
|
bere
kanpo hartzekodunei I diruko x unitateko gordailu bat unilateralki transferitzearren (22 irudia).
|
|
|
22 irudiak H herrialdearen zor bikoitza irudikatzen du: batetik, herrialdeak
|
bere
kanpo hartzekodunei (23 irudia) I diruko x unitateko gordailua transferitzen die, eta, gainera, zordundua da ibilgailuzko diruko x unitaterekin, x IM, I herrialdearen onurarako (24 irudia).
|
|
|
gainean H herrialdea bi diruetan diru errealean eta ibilgailuzko diruan baita zordundua. Truismoak soilik iraunen luke, baldin eta H zorpeko herrialdeak kanpoko errentaren eratze positibo baten mozkina bere merkataritza soberakinarekiko proportzionala mantenduko balu; izatez, H k bere kanpo errentaren eraketaren deuseztapen erretroaktiboa jasaten du,
|
bere
kanpo hartzekodunei transferitzen dien bezain laster (30 irudia).
|
|
|
H herrialdeak
|
bere
kanpo hartzekodunen zerbitzurako bere kanpoko irabazia sakrifikatuko ez balu, bere merkataritza soberakinak nazioarteko errenta baten azken eratzea definituko luke bere onurarako. Honela, herrialde ez zordunduaren merkataritza esportazio netoek kanpoko errenta positiboaren (bere onurarako) azken eraketa definitzen dutela ikus dezakegu.
|
|
|
eragiketaren hasieratik, H herrialdeak bere merkataritza soberakina I diruko gordailu baten kontra trukatzen du; I diruko gordailu horrek ez du inoiz jokatzen bitartekarizko ondasun baten zereginik, zeren I herrialdeak ez baitu inoiz lortzen H diruko gordailurik, truke medio? gisa; alderantziz, H herrialdeak lorturiko I diruko gordailua azkenik
|
bere
kanpo hartzekodunei transferitua da bere merkataritza soberakinaren ordainketa modura, I herrialdeak inoiz ez duelarik H diruko gordailuen kontra bera erosi. –Araua?, beraz, hautsia da bere bi puntutan:
|
|
|
Alta, kanpo zorraren zerbitzu bakoitza truke trunkatu bat da, beste arrazoi bategatik, alegia, zorpeko herrialdeari ibilgailuzko diruan inolako krediturik hornitzen ez diolako. H herrialdeak ezin du baztertu bere errentaren zati bat
|
bere
kanpo hartzekodunei transferitzea. Izan ere, ondokoa kontraesankorra da, alegia, transfer hori gauzatzearren, zorpeko herrialdeak zor neto bat ibilgailuzko diruan jasan behar izatea.
|
|
|
H diruko baliokidea transferituz, Hegoa
|
bere
kanpo hartzekodunen azken zerbitzua estaltzeko gai izanen balitz ere, arazoa ez litzateke konponduta egonen, zeren I-ko egoiliarrek edukitako H diru kopuru bakoitzak Hegoak Iparrarekin duen zor bat definitzen baitu (puntu hau 4.1 azpiatalean aztertu dugu).
|
|
|
Deskribaturiko esperientzia H herrialdearen kontrakoa da. Herrialde horren kanpo zorraren osotasunak aldatu gabe segitzen du, nahiz eta berak H diruko 2 milioi unitateko aurrezkia sakrifikatu
|
bere
kanpo hartzekodunei ordaintzeko. Galera hori netoa da:
|
|
|
H-ko egoiliarren eta H herrialdearen bereizketa berriro aplikatzen da: H-ko bankuak ez dira batere kaltetuak izan, zeren horien barne zorra beren kanpo zorra hazten den neurri berberean gutxitzen baita; alta, egia da H herrialdeak, osotasun gisa, H diruko 2 milioi unitateko galera jasaten duela, zeren beraren kanpo zorra ez baita gutxitzen, H diruko 2 milioi unitateko kopuruaren transferra
|
bere
kanpo hartzekodunei eman arren. Hots:
|
|
|
H herrialdearen kanpo zorra
|
bere
kanpo hartzekodunei 2 HM ko transferra eman baino lehen: H diruko z milioi unitate.
|
|
|
H herrialdearen kanpo zorra
|
bere
kanpo hartzekodunei 2 HM ko transferra eman eta gero: H diruko z milioi unitate.
|
|
|
Horrela,
|
bere
kanpo hartzekodunei bere diruan zerbitzatzea aukeratzen duen edozein zorpeko herrialdek eragiketa kontraproduktibo bat gauzatzen du. H herrialdearen kasuan bistakoa da ezen, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzearren 2 HM ko etxeko aurrezkia emanez, autoporrotaren politika bat gauzatzen duela, zeren, horrela eginez, bere kanpo zorrak lehengo mailan irauten baitu:
|
|
|
Horrela, bere kanpo hartzekodunei bere diruan zerbitzatzea aukeratzen duen edozein zorpeko herrialdek eragiketa kontraproduktibo bat gauzatzen du. H herrialdearen kasuan bistakoa da ezen,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzearren 2 HM ko etxeko aurrezkia emanez, autoporrotaren politika bat gauzatzen duela, zeren, horrela eginez, bere kanpo zorrak lehengo mailan irauten baitu: RH multzoaren zorra z MH tik (z 2) MH ra pasatzen da, baina, aldiune berean, R multzoak 2 MH ko balioa duen zor berria jasaten du.
|
|
|
H herrialdearen zorrak aldatu gabe segitzen duenez
|
bere
kanpo hartzekodunei transferitzen dien etxeko aurrezkien kopurua edozein delarik ere, premiazkoa da H diruan inolako ordainketarik ez egitea; hala ere, horrela eginen balu, bere sakrifizioa alferrik izanen litzateke. Logikari dagokionez, zorpeko herrialdeak kanpo monetatan irabazi netoak eskuratzen ditu bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzearren, irabazi horiek erabiliz eta ez bere etxeko dirua erabiliz.
|
|
|
H herrialdearen zorrak aldatu gabe segitzen duenez bere kanpo hartzekodunei transferitzen dien etxeko aurrezkien kopurua edozein delarik ere, premiazkoa da H diruan inolako ordainketarik ez egitea; hala ere, horrela eginen balu, bere sakrifizioa alferrik izanen litzateke. Logikari dagokionez, zorpeko herrialdeak kanpo monetatan irabazi netoak eskuratzen ditu
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzearren, irabazi horiek erabiliz eta ez bere etxeko dirua erabiliz.
|
|
|
Horrela,, gizabanako? soil baten antzera, H herrialdea kanpo aurrezki baten jabe izan daiteke, zeina geroxeago
|
bere
kanpo hartzekodunei transferi baitiezaieke, baldin eta soilik baldin berak gainerako munduarekiko truke merkataritzan irabazi netoa gauzatzen badu.
|
|
|
H ren kanpo zorraren zerbitzuan, H herrialdearen R multzoa soilik inplikaturik balego, orduan helburu hori lortzeko, baldintza bat bete litzateke soilik, alegia, RH multzoak
|
bere
kanpo hartzekodunei transferi dakiekeen aurrezki positibo bat gauzatzea. Baina kanpo zorraren edozein zerbitzuk zorpeko herrialdearen R multzoa eta Rmultzoa biak inplikatzen ditu halabeharrez.
|
|
|
Kanpo zorraren zerbitzurako, hortaz, bi aurrezki mota desberdin behar dira; zorpeko egoiliarrek inolako barne aurrezkirik gauzatuko ez balute, ez lukete izanen beren eskumenean inolako fondo transferigarririk; baina baldin eta, bere aldetik, zorpeko herrialdeak inolako kanpo errentarik irabaziko ez balu, ez litzateke gai izanen
|
bere
kanpo hartzekodunei beharrezko den kanpo moneten kopurua transferitzeko; eta, azpimarratu dugunez, I diruan soilik zerbitza dezake Hegoak bere kanpo zorra.
|
|
|
Edozein pertsona fisiko edo moral bezalaxe, Hegoak bere obligazioak zuritu behar ditu: hortaz, erabat zilegia da Hegoarentzat gutxienez bere kanpo irabazi netoaren zati bat sakrifikatzea,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzearren, interesetan eta amortizazioan. Ondoko eskemak irudikatzen du truismo hori (25 irudia).
|
|
|
–Araua? betetzen bada, horrek esan nahi du ezen gastu negatiboek
|
bere
kanpo hartzekodunen onurarako H herrialdearen errentaren transferra ez dituztela aldatzen gastu positiboak H herrialdearen kanpoko errenta korrespondentearen eratzea. Ordainketen, truismoa?
|
|
|
zorpeko herrialdeak (H) ez soilik jadanik eratutako bere kanpoko irabazi netoen gutxitzea jasaten du zeina truismoarekin bat, baizik eta bere kanpoko irabazi netoen eratzean bertan ere gutxitzea jasaten du. Beste hitzetan esanda,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko zorpeko herrialdeak bere kanpoko irabazien bere merkataritza soberakinetik datozenak zati bat sakrifikatzen duen aldiunean, bere erakabiak erretroaktikoki erabat deuseztaturik gelditzen diren irabazi horien eratzeari eragiten dio. Errepika dezagun ezen irabaziaren eratzea dela arazoan dagoena, eta ez (truismoaren arabera) irabazia bera.
|
|
|
Gehi dezagun informazio garrantzitsu bat. Demagun gure etsenpluan H herrialdea gai dela
|
bere
kanpo hartzekodunak x IM ko kopuruarekin kreditatzeko. Ondorioz, badirudi gauza guztiek ongi funtzionatuko dutela azkenik.
|
|
|
Azaldu dugun bizioa oso kaltegarria da, zeren H ren merkataritza soberakinaren ordainketa deuseztatzen baitu, soberakina
|
bere
kanpo hartzekodunen zerbitzura erabilia den neurrian.
|
|
|
alde batetik, herrialdearen barruan saldu behar den output aren prezio makroekonomikoa output horren balioa baino handiagoa da, herrialdearen merkataritza esportazio netoen kopururaino (lehen ikusi dugun bezala); bestetik, inportaturiko ondasunen prezioa handitu egiten da, herrialdearen kanpo zorraren zerbitzua dela-eta. Bi prezio gehiketa horien aurrean, populazioak bere bizitza estandarri merkataritza ondasunen inportazio gehigarri baten bidez soilik euts diezaioke; eta horrek,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien neurrian, H herrialdeak kanpo zor berri bat bereganatzen duela esan nahi du. Azkenik, zorpeko herriak bere kanpo zorraren zerbitzuaren bidez sufritzen duen galera kanpo monetan gastatzen da efektiboki.
|
|
|
egin lirateke eta 2 HM ko sakrifizio bakarra definitu. Erabat absurdua litzateke H herrialdeak 2 HM koa birritan ordaintzea
|
bere
kanpo hartzekodunei soilik behin 2 HM ko kopurua zerbitzatzeko. Hortik ondorioztatzen da ezen bi sakrifizioak 1 HM ko sakrifizio bakarrera izango direla murriztuak, baldin eta H herrialdeak irabazitako kanpo monetak kosturik gabekoak badira bere kanpo zorra zerbitzatzen duten egoiliarrentzat.
|
|
|
Metodologia zuzena gertakariei so egitea da. Gaur egungo munduan, Banku Zentralak ez du inoiz irabazten
|
bere
kanpo hartzekodunei herrialdearen zorpeko egoiliarrek ordaintzen dieten interesen, edo amortizazioaren, kopurua. Horrela, RH multzoaren gastuak hondoratze fondo batean daude botata.
|
|
|
Erantzun zuzena, dudarik gabe, ezezkoa da. Horrek esan nahi du ezen,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien bakoitzean, edozein zorpeko herrik sakrifizio bikoitza jasaten duela, zeren etxeko aurrezki monetarioa bere merkataritza esportazioei dagokien salgaien galeraren gainean galtzen baitu.
|
|
|
Kontua da H herrialdearen etxeko diruko kopuru batek inoiz ez lukeela I herrialdearen dirua, sendotuko?, truke merkatuan gauzaturiko eragiketak orekaturik baleude. H herrialdearen kanpo ordainketen balantzak 2 IM raino
|
bere
kanpo hartzekodunei emaniko zerbitzua barnean daukan egoeran, H k 2 HM ko aurrezkiak galtzen ditu gainontzeko munduaren onurarako: galera horrek truke merkatuan adierazten du bere burua.
|
|
|
Begira diezaiogun p epealdiari, H herrialdeak
|
bere
kanpo hartzekodunei I diruko 2 milioi unitateak ordaintzen dizkienean. I herrialdeak H herrialdearen egoiliarrei H-ko 2 milioi unitateak ordainduko balizkie, herrialde bakoitzaren balantza orokorraren orekak, beraien moneten egonkortasuna gordeko luke truke merkatuan, ondorio gisa.
|
|
|
Truke tasa, Hegoaren kanpo zorraren zerbitzua kontuan eduki baino lehen, H diruko 1 unitate I diruko 1 unitaterakoa da. Hortaz, p epealdian Hegoak bere kanpo errenta korronte osoa ematen du, hau da I diruko 2 milioi unitateko kopurua(= 2 IM),
|
bere
kanpo hartzekodunen zerbitzurako.
|
|
|
Hain zuzen, p epealdian H herrialdeak bere merkataritza esportazioetan irabazten duen? I diruan kopuru zehatza sakrifikatzen du
|
bere
kanpo hartzekodunen zerbitzurako; horrela, p epealdian H ren ordainketen balantza orokorra orekan dago; horren gaietik, H dirua debaluazio baten menpe dago, zeinaren proportzioa hauxe baita: H herrialdearen kanpo hartzekodunen zerbitzu korrontearen interesetan eta amortizazioan balioaren eta beraren merkataritza inportazioen balioaren arteko ratioa.
|
|
|
bere etxeko outputetik, H diruko 2 milioi unitateko merkataritza soberakina lortzen duen bitartean, truke merkatuan H herrialdeak H diruko 2 milioi unitateko galera zehatza jasaten du. Hala ere, baldin eta p epealdian H herrialdea
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko gai bada, horrek soilik esan nahi du, berak zor baliokide berri bat lortzen duela. Beraren kanpo hartzekodunen zerbitzu korrontea 2 HM ko balio bada, p epealdian ondoko egoeran aurkitzen gara:
|
|
|
Hala ere, baldin eta p epealdian H herrialdea bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko gai bada, horrek soilik esan nahi du, berak zor baliokide berri bat lortzen duela.
|
Beraren
kanpo hartzekodunen zerbitzu korrontea 2 HM ko balio bada, p epealdian ondoko egoeran aurkitzen gara:
|
|
|
(iii) H herrialdeak
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzen die, 2 HM ko kopurua.
|
|
|
Irtenbide bakarra ondokoa da, alegia, herrialdearen zorpeko egoiliarren multzoari, Rmultzoari zehazki, herrialdeak bere merkataritza soberakinaren bidez irabazitako kanpo monetak dohainik ematea, edo
|
beraren
kanpo hartzekodunen zerbitzuari zuzentzea.
|
|
|
Zergatik egon litzateke mugaturik Iparra, bere errenta nazionalaren barnean H ren kanpo zorraren zerbitzurako behar diren baliakideak aurkitzera? Ez ote litzateke logikoagoa izanen, alderantziz gertatzea, hots, Hegoari eskatzea
|
bere
kanpo hartzekodunei bere ekonomiaren barruan eraturiko errenta kopuru bat transferitzea?
|
|
|
Egia izaten segitzen du ezen,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko, Hegoak bere merkataritza soberakinean irabazitako kanpo moneten kopurua eman behar duela; baina galera horrek bere merkataritza inportazio netoen ordainketan ordaindutako I diruan eginiko errentaren transferra esan nahi du, bere hartzekodunei emandakoa.
|
|
|
Adieraz dezagun berriz ere Hegoan dautzan bi zamen eite gehigarria: batetik bere merkataritza esportazio netoetan irabazitako kanpo monetak
|
bere
kanpo hartzekodunen onurarako sakrifikatu behar ditu; eta bestetik, era berean, galera baliokidea jasaten du bere etxeko errentan.
|
|
|
Egia da,
|
bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien bakoitzean, zorpeko herrialdearentzat H saihestezina dela kanpo monetatan galera bat jasatea. Horrek esan nahi du, bazterrezinezkoa dela kanpo zorraren zerbitzurako, zorpeko herrialdeen multzoaren kanpoko errentaz baliatzea.
|
|
|
Deskripzio hori zuzena da kasu guztietan, H herrialdeak bere kanpo irabazia
|
bere
kanpo hartzekodunei ordaintzeko sakrifikatu zein sakrifikatu ez.
|
|
|
(ii) Egoera kezkagarria da H herrialdeak
|
bere
kanpo hartzekodunen zerbitzu korronterako bere kanpo errenta sakrifikatzen duen kasuan. Kasu honetan, izatez, barne errenta 98 bilioi dolarreko baliora murriztuko litzateke azkenean (ikus 4 taula).
|
|
|
neutraltasun osoa ahalbidetzen duen kontabilitate sistema monetario baten funtzionamendua eskatzen du. Nazioarteko monetaren eginkizuna betetzen duen dirua dohainik eman behar zaio Hegoari, H k gainerako munduarekiko merkataritzan irabazitako errenta
|
bere
kanpo hartzekodunei transferitzeko aukera izateko moduan, baina, transfer horretarako behar den ibilgailuzko moneta erostera bortxaturik egon gabe.
|
|
|
Beraren deskripzio osoa (1) sarreran dago emanik. Baldin eta soilik baldin H herrialdearen kanpo errentaren transferrak
|
bere
kanpo hartzekodunei emaniko aktibo baliokide bat. H ren kanpo zorraren gutxitzearen forman definituko balu, orduan H herrialdearen kanpo zorraren zerbitzua bere kanpoko errentaz baliatuz soilik gauzatuko litzateke, hau da beraren etxeko errenta gutxitu barik.
|
|
|
(ii)
|
Bere
kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko, H herrialdeak bere kanpo irabazi netoa bilioi dolarreko baliokoa ematen dienez, dolarraren onurarako eta H ren etxeko diruaren kalterako dolarren eskari gehigarria agertzen da, hots, eskari neto bat; eta eskari neto hori H ren merkataritza esportazioen prezio korrontearen eta beraren merkataritza inportazioen prezio korrontearen berdinketaren bidez soilik izan d...
|
|
|
H herrialdearen kanpo errentari dagokionez, H k 10 bilio dolar eskatzen ditu (bere merkataritza inportazioen ordainketa gehi
|
beraren
kanpo hartzekodunen zerbitzu korrontea) eta H herrialdeak 10 bilioi dolar irabazten ditu (bere merkataritza esportazio osoen kanpo ordainketa): transakzio horiek truke merkatuan orekaturik daude.
|
|
|
(i) H ren kanpo aurrezkia
|
bere
kanpo hartzekodunei sakrifikatzen zaie, merkataritza soberakinaren bitartez, irabazitako kanpo moneten formapean eta I diruko 2 milioi unitateko balioan (hau da, 1 HM unitate 1 IM unitaterako trukean, H diruko 2 milioi unitate);
|