|
2000
|
|
|
Hor oinarriturik, ez nuke esan beharrik Hondarribia eta
|
bere
inguruak Nafarroako erresumakoak zirela 1200 urtean Gaztelako errege Alfonso VIII.ak erresuma hari itsasorako irteera kendu arte. Ikusi besterik ez dugu Fausto Arocenaren Guipúzcoa en la Historia (1964) liburuko VIII. kapitulua.
|
|
|
Hori bai, denak errespetagarriak, bakebiderik nahi baldin badugu. Zeren hizkuntza bakoitzak
|
bere
inguru jakina du eta inguru bakoitzak bere balio bereziak, elkar ulertu beharrez anaitasunerantz garamatzatenak.
|
|
|
Eta, hala, apurka,
|
bere
inguru hartarik bakartzen hasi zen eta egun batean isilik egoiterat deliberatu zen. Eta bertzenaz gizon ezin kalakariagoa eta ezin ele ontziagoa zena, hitz gutiko eta hitz urriko egin zitzaigun handik aitzina, harik eta egun batean erran zuen arte:
|
|
2002
|
|
|
Eta biekin aspertu nintzen. Gure elkarrizketa gehienak zirkulu
|
beraren
ingurura biltzen baitziren: dietetatik kalorietara eta kalorietatik dietetara.
|
|
2004
|
|
|
–Hizkuntzaren ekologiaren eginkizuna edo helburu nagusia, hitzak inguruari (gizarte inguruari batetik eta inguru fisikoari bestetik) nola egokitu zaizkion eta egokitzen zaizkion aztertzea litzateke. Hau da, gizatalde batek
|
bere
ingurua nola izendatzen eta interpretatzen du hizkuntzaren bidez. Inguruan, gizartean, giza harremanetan gertatzen diren aldaketetara nola egokitzen da hizkuntza?
|
|
|
Ramírez kapitainaren egiteko nagusia, azken hiru hilabeteetan,
|
bere
ingurua nolabait aztertzea zen. Donostia zuen basea, eta handik abiatuta lagunak egin behar zituen, edo kulturan, politikan nahiz gizartean eragina zeukan edozein talde analizatu eta neurtu.
|
|
2005
|
|
|
Esperientzia handiko gizona zen, bai, aurkezlea, baina egoera hartan, hasieran, deseroso sentitu zen; gero,
|
bere
ingurura begiratu zuen, balizko zelatarien zelatan balego bezala, bera berrogei urte inguruko gizona baitzen, ororen buruan, eta neska hamahiru hamalau urte ingurukoa; eta, azkenik, so azkar batez goitik behera so egiten ziola, esan zion:
|
|
2009
|
|
|
Momentuan behintzat horrexek eskaintzen ziolako, eta ez Oteizak euskaldun arkaikoaren estetikara itzuliz bilatzen zuen, eusko gogoak?, bere barru euskaltzalean zuen garrari irtenbide emateko aukera. Arantzazun orduan artistak, intelektualak, idazleak, medikuak, abokatuak, jende ikasi asko biltzen zen eusko kultura erdaldunekoa, euskotasunaren sutsua (Oteiza, Pelay Orozco), halako batzuek orduantxe deskubritu berria zuten euren euskotasunaren gogobizi neofitoarekin (Blas de Otero), Oteizak
|
bere
inguru guztian supizten zuen entusiamoak animatuak denak ere: pilotaren euskotasuna eta estetika ikertzen zen (dena dela, gogoratu behar da, prentsan beste idazle erdaldun batzuek orduantxe pilotaren ezeuskalduntasuna demostratzeko idazten zutela); sagardoa edan behar zen, ez ardoa; kaikua eta txapela jantzi, etab. Askotan, Arantzazuko euskotar erdaldun haien euskotasuna eta entusiasmoa, munduko gauzarik bitxiena iruditzen zitzaigun hango gazte euskaldun euskaltzaleoi, gu geu euskaran eta euskararen modernizazioan tematuak geunden bezala egonik.
|
|
|
Munduko Inperio berria jaso eta etorkizuna lideratzea Espainiari dagokio. Izan ere, Erroma izan da hiri bat,
|
bere
inguru mediterranearra Inperio batean batu eta zibilizatu eta hari bere hizkuntza eman diona. Eta, esan bezala, bera da behin eta betiko kulturaren ardatza, ez dago kulturarik erromatartasunetik at. Baina, 1) Erroma hori krisian aurkitu denean, inperatore espainol bat izan da. Trajano?
|
|
2011
|
|
|
Ez zekinat han egon nintzela esaterik ere badagoen, izan ere fisikoki egoteak ez baitu maiz ezer askorik esan nahi izaten. Asteburu hura joan zunan eta Donostiara itzuli gintunan igande arratsaldean, nor bere txokora, nor
|
bere
ingurura.
|
|
|
Eta zu, ni eta lagun guztiok, orduan, Penanorengana hurbildu, eta aldizkariak ikusten uzteko eskatzen genion, Satur. Eta Penanok
|
bere
ingurura biltzen gintuen eta, automobilen marrazkiak eta argazkiak banan banan seinalatzen zizkigula, erraten zigun:
|
|
|
Begiak altxatu zituen.
|
Bere
inguru guztian, ardiak eta arkumeak zeuden. Edo zehatzago, ardiak, arkumeak eta etxola bat.
|
|
|
Herri txiki bateko zurrumurruak, inbidiak, sentimendu eta maitasun erreprimituak, arauei kontra egin eta aske izateko nahia? Obabakoak unibertsoarekin segituan bat etorri zela dio berak, liburuan aurkitu zuelako gizakia beti dagoela bakarrik, eta beti inguru etsai eta babesgabean(
|
bere
ingurua izanda ere), beti egin behar zaiolako aurre zerbaiti. Eta liburuan islatuta aurkitu zuen batzuek asmatu egiten dutela nola egin aurre, nola atera aurrera, eta bestetzuek ez.
|
|
|
–Zizare batek baino kemen gutxiago duzu?, erran zion Lidiaren mintzoak. Zigarreta amaituta,
|
bere
ingurura begiratu zuen gogogabeturik.
|
|
2012
|
|
|
Eta orain dator mutur muturreko bizileku horietan bizi den gure piztiaren balentria: plekopteroa, intsektu txiki bat, zentimetro eta erdikoa, odol hotzekoa, kanpoko energia behar duena mugitzeko, gorputzeko bero apurra une labur batzuetan galdu lukeena, izoztu gabe eta
|
bere
inguru naturalean balego bezala portatzen da glaziarretan. Ur ia izoztuan edo izotz gainean, beste edozein animalia handiagok ere zail jasango lukeen egoera gogorrean, glaziarretako zomorrotxoa nola edo hala moldatu egiten da, bai Upsalan, eta bai Patagoniako beste zenbait glaziarretan.
|
|
|
Emmak ez zuen ezer erantzun. Hatsanka zegoen, begiak
|
bere
ingurura biraka, eta anartean etxeko emakumea, haren aurpegiaz izuturik, atzeraka ari zen instintiboki, zoraturik zegoelakoan. Bat batean Emmak bekokia zaplatu zuen, garrasi bat bota zuen, zeren Rodolpheren oroitzapena, tximist handi bat gau ilunean bezala, iragana baitzitzaion ariman.
|
|
|
Eskierki, Emmak
|
bere
ingurura so egin zuen, geldiro, amets batetik esnatzen den batek bezala; gero, ahots garbi batez, bere ispilua eskatu zuen, eta hartan pausaturik egon zen zenbait denboraz; harik eta begietatik malko mardul batzuk isuri zitzaizkion arte. Orduan eratzan zuen burua hasperen bat jaurtikiz eta berriro burukoaren gainera erori zen.
|
|
|
Zure senarrak, esate baterako, zergatik ez luke nahi izango Lion d. Or eko Hippolyte gizagaixo hori gaitzetik libratu? Kontu izan gero, horrek ez lukeela huts egingo bere sendakuntzaren berri bidaiari guztiei kontatzen, eta gainera (Homaisek ahotsa apaltzen zuen eta
|
bere
ingurura begiratzen zuen) nork eragotziko lidake egunkarira horri buruz ohartxo bat bidaltzen. E!
|
|
|
Elkarren jarraian lehertuz zihoazen uhinetako bunbuilo txiki urdinak inar batez zeharkatzen zituen eguzkiak; sahats zahar kimatuek uretako islan behatzen zuten beren azal grisa; harago, inguru guztian, belazeak hutsik zirudien. Otordu garaia zen landetxeetan, eta emakume gazteak eta bere lagunak ibilian ez zuten besterik entzuten bideko lur gainean beren urratsen kadentzia, elkarri esaten zizkioten hitzak, eta
|
bere
inguru osoan firfira zegien Emmaren soinekoaren fereka baino.
|
|
|
Emmak zenbait maila jaitsi zituen eta Feliciteri dei egin zion. Leonek azkar bota zuen
|
bere
ingurura begirada zabal bat, zeina hedatu baitzen hormetara, apaletara, tximiniara, dena barneratzearren bezala, dena eramatearren bezala.
|
|
|
Emmak etenka hartzen zuen arnasa. Rodolphek
|
bere
ingurura botatzen zituen begiradak eta bibotea ausikitzen zuen.
|
|
|
Arratseko itzalak jaisten ari ziren; eguzki horizontalak, adarren artean pasatuz, begiak itsutzen zizkion. Han hemenka,
|
bere
inguru guztian, hostoetan nahiz lurrean, argi errainuek dardara egiten zuten, kolibri batzuk, hegan, beren lumak barreiatu balituzte bezala. Isiltasuna edonon zegoen; zuhaitzetatik zerbait eztia irteten zela zirudien; Emmak bere bihotza sentitzen zuen taupadei berriro ekiten, eta odola bere haragian zirkulatzen esne ibai baten antzo.
|
|
|
Berriro hura ikusten zuen, entzuten zuen, bere bi besoez inguratzen zuen, eta ariete kolpe handika bere bularpean jotzen zuten bihotz taupadak bata bestearen segidan agudotzen ziren pausagune desberdinka.
|
Bere
ingurura botatzen zituen begiradak, lurra noiz erroiztuko desiratzen. Zergatik ez akabatu?
|
|
2013
|
|
|
Abdel Haqq, beraz, solasbidera irekitako erreformista bat zen: ez erreformista insolidario bat, beraz,
|
bere
inguruak, etxeak eta auzoak, biziki kezkatzen baitzuen?. Mundu hobe bat nahi badugu, ideia abstraktuak alde batera utzi, eta has gaitezen etxetik?, erraten zuen?, halako moldez, non, pentsamendua aldarri bihurtzen zuela eta aldarria ekinbide, ahaleginak egiten baitzituen bere inguruko mundu hura gero eta arnasgarriago eta bihozberago izan zedin?
|
|
|
Komandantea, gainerakoan, Kabulgo unibertsitatean ibilitako gizona zen, nahiz eta, hondarrean, Afganistango egoera gatazkatsuak estudioak uztera eta mujahidinekin bat egitera eraman zuen, bertze estudiante anitz bezalatsu?, baita armada talibanarekin ere, gero; erran nahi baita komandanteak ere bere kezkak zituela, ezin konpartitu zituenak
|
bere
inguruarekin, gehienak analfabetoak izaki?, bai ordea Hamzarekin; horrek ez du erran nahi, hala ere, komandanteak noiznahi bilatzen zuela Hamzaren konpainia, giro intimo batean zernahiz, politikaz, filosofiaz eta teologiaz, erraterako, hitz egiteko asmotan, komandanteak, ordurako, militar militartzat baitzuen bere burua, mendekoekiko distantziari eusten saiatzen zena lehenik eta behin?
|
|
|
Hartaz aparte, Abdel Haqqek bazuen musikari batzuk
|
bere
ingurura biltzeko asmoa, noizbait musika talde bat osatzekoa, alegia?: horregatik, bikotea bertan bizitzen jarri baino lehenago, aitaren langile batzuk hondar egitekoa egitera joan ziren?
|
|
|
Pedrok, beraz, zabal zabalik zituen begiak, bai, Almudenarentzat bakarrik ordea, ehizak ehiztaria liluratua iduri. Orduko baldintzak beste batzuk balira, Pedrok jakingo zuen, beharbada,
|
bere
inguruaren berri: jakingo zuen, berbarako, zelan zebilen Erminio, beste neska batekin dantzatzen ari zen, begiak hara eta hona zelatari?
|
|
|
Komandantea, gainerakoan, Kabulgo unibertsitatean ibilitako gizona zen, nahiz eta, hondarrean, Afganistango egoera gatazkatsuak estudioak uztera eta mujahidinekin bat egitera eraman zuen –bertze estudiante anitz bezalatsu–, baita armada talibanarekin ere, gero; erran nahi baita komandanteak ere bere kezkak zituela, ezin konpartitu zituenak
|
bere
inguruarekin –gehienak analfabetoak izaki–, bai ordea Hamzarekin; horrek ez du erran nahi, hala ere, komandanteak noiznahi bilatzen zuela Hamzaren konpainia, giro intimo batean zernahiz –politikaz, filosofiaz eta teologiaz, erraterako– hitz egiteko asmotan, komandanteak, ordurako, militar militartzat baitzuen bere burua, mendekoekiko distantziari eusten saiatzen zena lehenik e...
|
|
|
Pedrok, beraz, zabal zabalik zituen begiak, bai, Almudenarentzat bakarrik ordea, ehizak ehiztaria liluratua iduri. Orduko baldintzak beste batzuk balira, Pedrok jakingo zuen, beharbada,
|
bere
inguruaren berri: jakingo zuen, berbarako, zelan zebilen Erminio –beste neska batekin dantzatzen ari zen, begiak hara eta hona zelatari– bere aukeraren zain...
|
|
|
Abdel Haqq, beraz, solasbidera irekitako erreformista bat zen: ez erreformista insolidario bat, beraz,
|
bere
inguruak –etxeak eta auzoak– biziki kezkatzen baitzuen –" Mundu hobe bat nahi badugu, ideia abstraktuak alde batera utzi, eta has gaitezen etxetik", erraten zuen–, halako moldez, non, pentsamendua aldarri bihurtzen zuela eta aldarria ekinbide, ahaleginak egiten baitzituen bere inguruko mundu hura gero eta arnasgarriago eta bihozberago izan zedin...
|
|
|
Hartaz aparte, Abdel Haqqek bazuen musikari batzuk
|
bere
ingurura biltzeko asmoa –noizbait musika talde bat osatzekoa, alegia–: horregatik, bikotea bertan bizitzen jarri baino lehenago, aitaren langile batzuk hondar egitekoa egitera joan ziren... halaxe hotsgabetu zuten, hiruzpalau egunetan, Abdel Haqqen estudioa –luze zabalean ehun metro karratu zituena–, bizilagunekiko balizko problemak ekiditeko.
|
|
2014
|
|
|
Eta planifikatutako moduan ekin zion gauzak ikusteari.
|
Bere
inguru hurbilean, hasteko. Via Veneton gora eta behera zebilela, La Dolce Vita rekin gogoratu zen, eta oroitzapen horrek handik gertu dagoen Fontana di Trevira eraman zuen.
|
|
|
Hamar segundoz ezpain ondoko zimurrak agertzeko adina. Bazekien ez zela sekula Londresera joango, edo, bederen, Londres oso urrun zegoela
|
bere
inguru eta auzotik.
|
|
|
nazioen arteko zatiketak egiterakoan badu, noski, bere garrantzia(?). Halaz guztiz, ba al dago esaterik, alderdi batzuek uste duten bezala, nazio baten mugak mapa batean idatzita daudela, eta ba al dauka nazio horrek
|
bere
ingurua biribiltzeko, halako mendira edo halako ibaira iristeko behar duen lur-zatia bereganatzerik, haiei a priori egozten zaien ahalmen mugatzailea dela eta. Ez dut doktrina arbitrario eta zorigaiztokoagorik ezagutzen.
|
|
|
aberri/ nazioaren definizioa sentimenduaz eta atxikimenduaz egiten bada(, eguneroko? plebiszitua), sentitu bakoitzak
|
bere
inguru hurbilarentzako atxikitasuna sentitzen baitizu, nazio sentitua, oso erraz,, aberri txikia, rekin berdindua aterako zaigu (katalanismoa, bizkaitarrismoa: –el patriotismo de la patria chica, de la región nativa?) 1761, eta kosta ahala kosta ebitatu beharra dago horien arrazoiek arrazoi ukaitea.
|
|
|
Gure aldetik, Renan predikatzen gabe, irakurtzen saiatuko gara. Renan eta
|
bere
ingurua irakurri. Ez Renan osoa, bere idazki nagusiak erlijioaren historiakoak dira?, historiaren filosofoa soilik baino.
|
|
2015
|
|
|
jendea
|
bere
ingurura bildu baino gehiago,
|
|
|
Esango nuke, zehatz mehatz gogoratzen ez banaiz ere, Gurutz Sarasolaren lehenengo aipamena Jon Aranori zor diodala, Itsasondoko beste hainbat kontu bezala. Maite ditu Aranok heterodoxoak; denok esaten dugu maite ditugula, baina beti dira urrutikoak edo beste garai batekoak maite omen ditugun heterodoxo horiek, geure ondoan suertatuz gero xelebretzat jotzen baititugu
|
bere
inguruari edo garaiari ondo egokitzen ez zaizkionak: petralak, eroak, txilibituak, kaskailuak, gixaixoak...
|
|
|
Sistema ez da jada «kutxa beltz» gisa ikusten, ez da hor dagoen zerbait autonomoa, inguruarekin erlazionatzen ez dena. Orain atzeraelikadura da gakoa, sistemaren eta
|
bere
inguruaren arteko feedbacka. Sistema eta ingurua, biak bat eginik aztertu behar dira, sistemak bere burua eraikitzen baitu inguruan.
|
|
|
Barakaldon, aldiz, erraza egin zitzaion bere lekua aurkitzea. Emaztea bertakoa izatea integratzeko klabeetako bat izan zen; bigarrena, haren giroa berak aurrez Burgosen zuenaren antzekoa izatea, Piliren lagunak aldaketarekin konprometituriko antifrankistak baitziren; eta hirugarrenik, Pedrok
|
berak
inguruan gertatzen zena ulertzeko jakin mina izatea. –Erregimenak denak definitzen gintuen iraun zuen artean, bai Barakaldon eta baita Burgosen ere?.
|
|
|
Herri handi samar zenbaitetan, gainera, euskarak badu indarra: Ondarroa Markina Lekeitio, Durango eta
|
bere
ingurua (Berriz Zaldibar eta Abadiño Elorrio), Zornotza, Galdakao, Gernika Bermeo, Igorre Lemoa, Mungia eta bere ingurua, eta administrazioz Gipuzkoa izan arren, hizkuntzaz eremu horretakoa den Deba ibarrean, hau da, Arrasate Aretxabaleta Eskoriatza, Oñati, Bergara Antzuola Elgeta, Soraluze Eibar Elgoibar...
|
|
|
Herri handi samar zenbaitetan, gainera, euskarak badu indarra: Ondarroa Markina Lekeitio, Durango eta bere ingurua (Berriz Zaldibar eta Abadiño Elorrio), Zornotza, Galdakao, Gernika Bermeo, Igorre Lemoa, Mungia eta
|
bere
ingurua, eta administrazioz Gipuzkoa izan arren, hizkuntzaz eremu horretakoa den Deba ibarrean, hau da, Arrasate Aretxabaleta Eskoriatza, Oñati, Bergara Antzuola Elgeta, Soraluze Eibar Elgoibar...
|
|
|
Baliteke, azken batean, Mogelek hizkera mota bi nahikotzat jo izana. Bata, Euskal Herri osorakoa eta gai jasoetarakoa eta, bestea,
|
bere
ingururako eta lagunarteko esparruetarakoa. Beterriko hizkerak betetzen zuen lehen eginkizuna eta, berari zegokionez, Markinakoak bigarrena.
|
|
|
Beraz, jatorrizko hiztunengan (euskaldun zaharrengan, konparazio batean) hizkuntzaren berezko erabileratik abiatzen da prozesua; behar besteko erabilerak hizkuntzaren berezko ezagutza eskainiko dio jatorrizko hiztunari, eta, azkenik, hizkuntzaren behar besteko ezagutza horrek hiztunari
|
bere
ingurua interpretatu eta inguru horri erantzunak emateko tresna baliagarria damaionez, horrek hiztunaren behar adinako berezko motibazioa eragingo du; berezko motibazio horrek hizkuntza lantzera bultzatuko du jatorrizko hiztuna, era horretan kultur motibazioa erdietsita; horrek, aldi berean, hizkuntzaren kultur ezagutza ekarriko du ondorio modura, eta, azkenik, kultur ezagutza behar bestekoa dene... Horra zirkulua itxirik.
|
|
|
Kultur erabilera hori areagotu ahala, ordea, hizkuntzaren gramatika esparruaz landa barneratuko da ikaslea, eta ezarianezarian hizkuntzaren esparru naturaletan sartu eta berezko ezagutza erdietsiko du. Berezko ezagutza horri esker, akabuan, hiztun berriak
|
bere
ingurua interpretatu eta inguru horri (dela jendeari, dela eguneroko kontuei) erantzunak emateko tresna baliagarria eskuratuko du hizkuntza berriarekin batera; horrek, bistan denez, ikaskuntza prozesuan aurrera jarraitzeko beharrezko duen berezko motibazioa sendotuko du berarengan, eta berezko motibazio horrek hizkuntza lantzen segitzeko gogoa (kultur motibazioa) areagotuko du, bidenabar zirkuitu... Horra, berriro, zirkulua itxirik.
|
|
2016
|
|
|
Kantxara pasa zen Eugenia laidotua. Errebote pareko harmailetan zeuden
|
bere
ingurura bildu ahal izan zituen lagun politikoak: koparekin batzuk, zigarro hutsarekin beste batzuk, eta inor eskuak patrikan.
|
|
|
–Altzate baseliza eta
|
bere
inguru menditsua genuen?, ihardetsi zion Josebak,, belarrezko itsaso bat?.
|
|
|
Gorputz batek duen energia,
|
bere
ingurua edo gorputza bera aldatzeko duen ahalmena da.
|
|
|
Energia gorputz batek
|
bere
ingurua edota gorputza bera......................... duen................................... da.
|
|
2017
|
|
|
Jasonek erotuta bezala begiratu zuen
|
bere
ingurura, gizonari eutsiz. Kanpoan eguraldia argitsua eta eguzkitsua zen orain, bizia eta argitsua eta hutsa, eta laster patxadan bazkaltzera etxeratuko zen jendeaz pentsatu zuen, igandeko festa giroko bazkari errespetukoak, eta zorigaiztoko aguretxo amorratu hari eutsi nahian ikusi zuen bere burua, askatzera ere ausartu ezinik bizkarra eman eta korrika alde egiteko.
|
|
|
–Bai, neu naiz, esan zuen Alaitzek
|
bere
ingurura begiratuz. Ez zegoen beste inor itxarongela hartan.
|
|
|
|
Bere
ingurura begiratu zuen Li Huanek.
|
|
|
Energia gorputz batek
|
bere
ingurua edota gorputza bera................................................ duen
|
|
2018
|
|
|
Ulertuko duzuenez, Lord Darlingtoni, nolako jauna zen kontuan izanik? axola zion bakarra gauzen bene benetako funtsa zen, eta urte haietan
|
bere
ingurura bildu nahi izan zituen pertsonak inork imajinatu dezakeen baino urrutiago zeuden halako bazterreko talde desatseginetatik. Ez bakarrik jende txit prestua zelako, baizik eta orobat berebiziko eragina zutelako britainiarren bizitzan:
|
|
|
Hauen obsesioa patioa eta
|
bere
inguruak dira. Hala jakin dut, eta konprobatzen ari naiz?, gure murruaz beste aldean, preso sozialen sukaldeko patioa dagoela, nondik hots eta ahots etengabeak datozen.
|
|
|
Barre egin du Itzik.
|
Bere
ingurura begiratu eta ez dauka inor zelatan. Badago gazte bat harantzago baina ez dago begira, mobilaren pantaila gainean atzamarra pasatzen baizik, hura ere barrez, inguruari eta hurreratzen ari diren laino beltzei ezaxolati.
|
|
|
Kubertara igotzen denean, saihestezina egiten zaio segundo luze batzuez geldi egotea
|
bere
inguruari begira eta Erreñezuri baporea itsasoko erregina zeneko garaiak ekartzea begien atzeko ikusmirara. Itsasoa.
|
|
|
Eta hori esanda, You Sipo hilobira sartu zen; hilkutxaren gainean pikotxean jarri, hanka hezurren gainean zeuden bi zizareak alde batera baztertu, eta
|
bere
ingurua aztertu zuen. Hilobiko paretetan ile zuria zirudien goroldio heze bat hazia zen arren, lau paretek osorik jarraitzen zuten, batere lurrik galdu gabe.
|
|
|
Gizonak,
|
bere
ingurura begiratu eta gero, esan zuen:
|
|
|
Bere gelako hormak biraka zeudela begitandu zitzaion eta paperean marraztutako zirkuluek une batetik bestera irentsi egingo zutela.
|
Bere
inguru guztia zurrunbilo basati bat bihurtu balitz bezala. Hormak haragijaleak bilakatu izan balira bezala.
|
|
|
Bere bizitzan sartzen ez zen errealitatea zen hura. Ordura arte, inporta zitzaion bakarra bere burua eta
|
bere
ingurua ziren. Kaleak asfaltatu gabeko bidexkak ziren, harri txikiz estalita, zaborrez betetakoak.
|
|
|
Argitasun xume horrek
|
bere
ingurua apur bat gehiago ikusten utzi dio Karlosi, ordura arte itzalpean gordea. Sastrakak, enbor estuko zuhaitz ihartuak, haltzak, zumarrak, urki bat edo beste?, ihiz jositako lur biguna, gune askotan lohia baino ez dena, sakonera ezezaguneko putzuz inguratua.
|
|
|
Nire ezina beste ezeren aurretik jartzeak, baina batez ere nire tonuak, urduri jarri zuten. Inoiz haren aurpegian imajinatuko ez nukeen keinua eginez,
|
bere
ingurura begiratu zuen ezker eskuin, hitz mingarrietara eta arbuiora jotzeko gero. Alferrik saiatuko nintzen bere jokaera ulertzen.
|
|
2019
|
|
|
Inolako mozorrorik gabe. Inoiz ez dela berandu erabaki, eta
|
bere
ingurua hasi da eraldatzen, bere burutik hasita. Emakume berria da.
|
|
|
Ikasleak inoiz baino gogo gutxiagorekin hasi ziren geletara igotzen. Asierrek
|
bere
ingurura begiratu zuen. Gaizka aurkitu nahi zuen.
|
|
|
Eta katua bere parera iristean, esnatu egin zen. Begiak ireki orduko,
|
bere
ingurura begira hasi zen. Iluntasuna.
|
|
|
–Enplegatu baten alaba naiz?. Hogeita hiru urterekin hor nonbait, apatiko bihurtu zen,
|
bere
inguruaren mespretxatzaile, eta ideia handinahiak azaltzen hasi zen; hainbeste ahuldu zen, Sainte Annen ospitaleratu behar izan zuten zortzi hilabetean; familiakoengana itzuli, eta ohean egon zen hiru urtean,, garratz, zital, bortitz, apetatsu, nagi, inguruko guztiei zinezko infernu bat pasaraziz?. Berriro eraman zuten Sainte Annera, eta ez zen gehiago atera.
|
|
|
Barre egingo lidake funtzionario lanari uko egin eta kontzientzia eragozpena aipatzeagatik gerraren alde den biztanleriaren ehuneko hirurogeita hamar horrek. Euskal Herriak ezagutu du zer den idealak jartzea denaren gainetik, baita horrek gizabanakoari zein
|
bere
inguruari ekarri ohi dizkion kalteak ere. Kalkulaezina den ondare galera, gaztetasunaren xahutzea, seme alaben espektatibak kimatzea, merituen errekonozimendu sistemaren hondoratzea, norbera galtzeko prest denaren aitortza egin dezakeenaren miresmenaren partez.
|
|
|
Gozotik gutxi eta gazitik ugari dute hemengo istorioek. Protagonistak, berriz, ez dira ondo egokitzen
|
bere
ingurura, gauzak ondo egiten saiatu arren hanka sartzen dute; zailak dira, ergelak, zakarrak, hauskorrak?
|
|
|
Azkar mugitzen badira, argitu baino lehenago iritsiko dira. Han gordeta, aukera izango du
|
berak
ingurua miatzen jarraitzeko. Trostan jarri dituzte zaldiak hori entzutean, astoaren arrantza kexatiei gor, aterpe horretara ahalik eta lasterren iristeko.
|
|
|
Beste gaixo batzuek palmak hartu, xigortu eta zanpatzen zituzten, gero hortik ateratzen zen hautsa urarekin eta ardoarekin nahastu eta edan egiten zuten, gorputzean zeukaten edozein gaitz sendatzen zitzaielarik. Hemen esaten da mutila, bizi lastimosua galtzeko zorian odolusten ari zela, hain garrasi latzak bota zituela non herria
|
bere
ingurura etorri baitzen zer gertatzen zitzaion jakin nahian, eta mutilak azaldu zuela, negarrez urturik, Frai Antoniok esan ziola huraxe zela merezi zuen zigorra, eta orduan ama agertu zen, kexatuz fraideak hil zuela bere semea, semearen zuhurtzia falta sainduaren gehiegizko grinari egotziz. Palma hosto horien sendatzeko dohainen ospea zabaldu zen, hainbeste non, denbora laburrean, hostoak eta zurtoinak eramatearen poderioz, ez baitzen deus lur gainean gelditu, eta zaindaritza ona jarri ez ziotenez, batzuek gauez etorri, lur azpian gelditu zena erauzi eta eraman zuten.
|
|
|
Unea iritsia da eta dena dago jokoan, horretaz jakitun da. Espainiako Bankuaren aurrealdetik
|
bere
ingurura begiratzen du etengabe, Joan noiz azalduko. Eta ezer gaizki aterako balitz zer gertatuko da Xabierrekin?
|
|
2020
|
|
|
Hor, ohartzen joan nintzen, ze Gipuzkoako herri askotara joan nintzen, barkamena eskatzen zutela. Barkamena eskatzen zutela ez zirelako etxekoekin egon, seme alabei, bikote gizonezkoei, edo
|
bere
inguruari. Lehenengoan esan nuen,, ai ama, problema bat dauka emakume horrek?.
|
|
|
Emakumeak politika instituzionalera sartzeko hautua egiten duenean sekulako presioa dauka, presio soziala handia da oso.
|
Beraz
inguruan zer gertatzen ari zen aztertzera joanda, begirada bat bota nion bikote heterosexuala duten emakume hautagaien egoerari; zenbat emakumek, euren bikote harremana apurtzen duten tarte horretan. Gizonezkoetan ez da gertatzen hori ordea.
|
|
|
|
Bere
ingurura seinalatu zuen eta Kasianok bospasei poltsa gehiago zenbatzeko modua izan zuen, eta bakar bat ere ez zegoen hutsik. Hartara, plazako garbiketa amaitutzat emanda, denak inguratzen hasi zitzaizkien.
|
|
|
|
Bere
ingurura begiratu zuen, amesgaitz batetik itzartzen ari bailitzan. Bizkarrean zeraman poltsari heldu eta aurrerantz ekarri zuen, begitartea gogortzen zuen bitartean, hasierako helburua gogoratu ahala.
|
|
|
Barruan, berriz, bertan seko gelditu zen, bere burua madarikatuz hain axolagabe sartzeagatik, barruan nor edo nor zain egon zitekeela pentsatu gabe. Barruko argia arrapaladan piztu eta
|
bere
ingurura so egin zuen: inor ez, ezer ez bere tokitik kanpo.
|
|
|
Baina arrantzaleentzat lan orduak ziren hauek eta, bere baitan espero zuen, arrainentzat ere bai. Begirada bat eman zion
|
bere
inguruari, uren egoera neurtuz: mareabehera zegoen eta laster hasiko zen gorantz, arrainak lehorrera hurbilduz.
|
|
|
Tranpa honetatik ateratzeko, Euskal Herrian eta
|
bere
inguru hurbilenean eraiki beharreko ekonomia berriak ekonomia ekologikoa izan behar du, ezinbestean. Ekologikoa, ekonomia jendartearen zerbitzura dagoen azpi-sistema interdependentea dela ulertzen duelako, non jendarteak ezinbestean prozesu eta dinamika naturalei lotuta jarraituko duen.
|
|
|
" ETA militarraren isiltasun honek, zeinaren militanteekin ezarrita baitzeukan zita hura, susmoa sorrarazi zuen, eta susmo hori areagotu egin zen poliki poliki jakiten joan zenean
|
bere
inguruak izan zirela EFEren prentsa oharrean esaten zen informazioa eman zutenak" 57.
|
|
|
Automoen komunikatuan hipotetikoa dena (susmo bat)," egon litezke"," podrían estar implicados", baieztapen erabateko bihurtzen da Estebaranzen tesian: "
|
bere
inguruak izan zirela EFEren prentsa oharrean esaten zen informazioa eman zutenak"," fueron sus entornos quienes habían facilitado la falsa información que se plasmaba en el despacho de EFE".
|
|
|
Gaia hartzen ari zen oihartzuna ikusirik, eta laster filtrazioren bat egon zitekeela iritzirik, familiak eta
|
bere
inguruak prentsaurreko bat ematea erabaki zuen, ordura arte jende multzo txiki batek baino ez zekiena publiko egiteko. Hala, 2016ko urriaren 1ean, Eneko Etxeberria anaiak, Paco Etxeberria forentseak eta Iñigo Iruin familiaren abokatuak prentsaurreko bat eman zuten Donostian, eta jendaurrean jakinarazi zuten kasua hartzen ari zen norabide berria.
|
|
2021
|
|
|
Eseri ziren eta Herr Bergmannek xanpaina eskatu zuen. Gogoetatsu begiratu zuen
|
bere
ingurura:
|