|
2005
|
|
|
Peio Urdapilletak honetaz hitz egin digu Bidaniako
|
bere
etxaldean.
|
|
|
Eider Ordoñez sopelaztarrak gaztak eta esnekiak ekoizten ditu Maruriko
|
bere
etxaldean.
|
|
2008
|
|
|
Jon Harluxetek munduko hamabi lekutako haziak erabiltzen ditu
|
bere
etxalderako. Sallaberryk emaitzak ikusi zituenean ez zuen sinisten:
|
|
2009
|
|
|
Normala denez, urtean behin erditu beharreko abereak dira, eta hau guztia lortzeko hobekuntza genetikoa ezinbestekoa da. Abeltzainak bere ustiategiko datuak ezagutzen ditu eta horrela, poliki poliki,
|
bere
etxaldea hobetzen doa.
|
|
|
Laponian bizi da Bizar Zuri, izen
|
bereko
etxaldean. Gabonen xarmak eta salmentak inguratuta, urrutiko toki askotatik etorritako haur, gazte zein helduak hartzen ditu bere lurretan.
|
|
|
Rovaniemi hiritik (Laponia) kilometro gutxira dauka Bizar Zurik
|
bere
etxalde magikoa, haur askoren ametsetako lekua, zirkulu artikoan bertan. Etxaldean Bizar Zuri beraren bulego nagusia eta postetxea daude nagusiki, eta han gordetzen dira mundu osotik etorritako milaka gutun.
|
|
|
Azkenengo urte honetako nire beste txotxolokerietariko bat; beste bat gehiago. Aspaldi bada ere, zeozer aipatu nizun Pilarri,
|
bere
etxaldeari eta soroari buruz. Gogoratuko zarela pentsatzen dut.
|
|
2010
|
|
|
Camargue lurralde basati bat da. Gure familiak hemen dauka
|
bere
etxaldea, nire aitatxiren garaitik.
|
|
|
Domingo Ordoñanak hartu zuen erantzunaren ardura, eta erlijiotasun garbia darion dialektika kontrajarri zion Aretxabaletaren pentsaera darwindar, positibista eta ateoari, ezin da eta ahaztu, Domingo Ordoñana tradizioz karlista zela eta bai katoliko praktikantea:
|
bere
etxaldean kapera bat eraiki zion Arantzazuko amabirjinari.
|
|
|
Hala, eragotzi egin zen Tuterako edozein mororen etxe edo ortura inongo kristaurik sartzea etxeko jabearen baimenik gabe. Bakoitzak
|
bere
etxaldeko jabetza gordeko zuen, eta bertan bizi zitezkeen harik eta, urte betean, auzoa eraiki arte, Moreria. Meskita nagusia ere musulmanen eskuetan geratuko zen bitarte horretan.
|
|
2011
|
|
|
Duela hamabost urte edo, Lahozen lursail batzuk eskuratu zituen
|
bere
etxaldea zabaltzeko. Lursailok Valderejoko parke naturalaren erdi erdian daude.
|
|
2012
|
|
|
–Ez da, ba, harritzekoa
|
bere
etxaldean gustura sentitzea.
|
|
|
Alabaina, tarteka tarteka, zantzu hautsi eta nahasien bidez, nire adiskidearen buru egoeraren beste ezaugarri berezi baten berri jakin nuen. Mendean hartuta zeukaten
|
bere
etxaldeari zegozkion hainbat sineskeriak, eta, urte askoan, ez zen ausartu etxalde hartatik ateratzen, halako eragin bitxi bat omen zela-eta. Eragin haren balizko indarra ilunegi adierazi zidan hemen hitzez hitz berriz esan ahal izateko; berak zioenez, bere espirituari eragitera iritsi omen ziren, luzaroan pairatu zituela-eta, familiako etxearen forma eta substantziari zegozkion berezitasun batzuk; horma eta dorre grisen itxura fisikoaren efektuak, eta haiek guztiak ispilatzen ziren urmael ilunarenak, azkenean, beren mende hartu omen zuten Usherren izate morala.
|
|
|
Bere Gorentasunaren zuhurtziak, mailak eta zoriak, besteengan zorakeriak eta miseriak sortarazitako akatsetatik libratu egin zutela erantzun nion. Bere landetxera joaten banintzen, hogeiren bat miliara zegoen eta han omen zuen
|
bere
etxaldea, honelako elkarrizketetarako asti gehiago izango genuela esan zidan.
|
|
|
Ez dut gogoratzen hain ikuskizun zoragarririk ikusi izanik. Begitartea argitu egiten zitzaidala ohartu zen Gorentasun hura; hasperen batez,
|
bere
etxaldea han hasten zela esan zidan, eta halaxe jarraitzen zuela bere etxeraino iritsi arte. Baita ere erkideek barre egin eta mespretxatu egiten zutela bere negozioak hobeki ez eramateagatik eta hain ikasbide txarra erresumari emateagatik, baina halere gutxi batzuek jarraitu egiten ziotela, bera bezalako agure setati eta ahulen batzuek, alegia.
|
|
|
Orduan Bertauxen oroipena heldu zitzaion. Berriro
|
bere
etxaldea ikusi zuen, aintzira zingiratsua, bere aita atorra jantzirik sagastian, eta bere burua ere ikusi zuen, garai batean bezala, esnetegian tupinetako behatzaz biltzen. Baina, oraingo oreneko distiretara, bere iraganeko bizitza, ordura arte hain argitsua, zeharo histen zen, eta zalantzan jartzen zuen bizi izana ere ia.
|
|
|
Gorpua ehortzeko Orestesek goiz osoa eman zuen. Otoitz baten ondotik,
|
bere
etxaldea izana zuen hartan gaindi inguru bat egitera joan zen: oilategia hautsirik ediren zuen eta lumaz betea, baina oilo txitarik ez!
|
|
2013
|
|
|
Etxebesten hitzetan, nekazariak berak dira
|
bere
etxaldeen kontabilitatea eta kudeaketa elkarrekin egiten dituztenak. Horretatik abiatuta, gai gehiagotara zabaltzen da gogoeta, izan irabaziak edo bizi baldintzak hobetzeko.
|
|
2014
|
|
|
Miarritzen hil zen. Villa Navarra? izeneko
|
bere
etxaldean: 1908ko irailaren 20an bularreko anginak eraman zuen 64 urte zituela.
|
|
|
Errotik atxikia zen laborantzari. Ardi eta behi multxoarekin
|
bere
etxaldea arras ongi zerabilan. Bere laborari laguneri eskukaldien emaitea maite zuen.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, ikusten da hor biziki neke dela, eta horrek badu ondorio franko gure etxaldeetan ere. Laborari batek erretreta hartzen badu, bistan da, 800 eurorekin ez da joaten ahal apartamentu baten hartzerat ordezko bat uzteko
|
bere
etxaldean. Beraz, frankotan segitzen du lanean edo behar du apur horrekin bizi eta ahal badu bere lan tresna ahal bezain ontsa negoziatu ateratzeko.
|
|
|
Ragnheidurrek lehenbailehen hitz egin nahi du auzoekin, lasaitzeko asmoz. Esango die
|
bere
etxaldeko behi batzuk salduko dizkiela euskaldunei, lapurtzeko behar eta tentaziorik izan ez dezaten. Badaki arazoak izan ditzakeela bere semearekin eta Islandiako gobernadorearekin, baina berdin dio.
|
|
|
3 Nik itxaro dut haren errukian Jainkoaz gozatzera joango zela, halaxe zegoelako: haren zerbitzuko gauzak tratatzeak izan ezik, guztiak nekatzen zuela, eta horregatik atsegin zitzaion
|
bere
etxalde hartan, Ávilatik legoa batera zegoenean, egotea, konplimenduetan aritzeaz lotsaturik zegoela esaten baitzuen. Haren otoitza egunerokoa zen, beti Jainkoaren presentzian bizi zelako, eta Haren Maiestateak grazia handiak egiten zizkion, batzuetan ni harriturik uzteraino.
|
|
|
1971ko urriaren 4an, arratsaldeko 18: 30etan puntuan, Mattin bertsolaria agertu zen Ipar EuskalHerriko etxeetako telebistetan. Laneko arropekin, Ahetzeko
|
bere
etxaldearen pentze batean zutik, ezker eskua gurdi batean zuela ondorengo bertsoa kantatu zuen:
|
|
|
|
Bere
etxaldean. Badakizu non?
|
|
|
|
Bere
etxaldeak lehentasuna izango du.
|
|
|
Etxeko lurretan egiten ziren familiaren azkurri ogia eta artoa. Bakotxa
|
bere
etxaldearen araberako kabala multxoaren jabe zen. Kabala horiekin egiten ziren lur lanak.
|
|
|
Erosleek xotxetan ardiesten zuten beren etxaldea. Laborantzako etorkizuna iluntzen ari zela eta, Pedro Montoryk
|
bere
etxaldeen saltzea erabaki zuen bainan, erabakia hartu bezain laster, Maputxek okupatu zioten" Santa Elena"
|
|
2016
|
|
|
filma horretarako tresna da. Ez da horretan baratu, Aude departamenduan gisa
|
bereko
etxalde baten zutik ematen ari baita, hala hala presoen errezibitzeko.
|
|
|
Senar emazteak dira, alaba bakarra dute, kanpoko bat hartu dute etxaldean lan egiteko. Etxeko alabak postaria maite du, baina lana kanpoan du, eta
|
beraz
etxaldearen segida ez da segurtatua.
|
|
|
Laster, lurraren jabea, Michel Garlan, agertu da ere. Hunek 13 hektareko lur eremua erosi zuen 1999an 100.000 eurotan
|
bere
etxaldearekin eta geroztik zatika saltzen ditu lur pezak benefizio pollitak eginez aldi oroz (2 hektara inguru, 200.000 eurotan nunbaitan), Barthelemy Aguerre tokiko auzapezaren laguntzarekin, ELBkoek diotenaz. Laborantxako lurra lan tresna dela errepikatu du sindikatak, agentzien lan eremutik kanpo egon behar duela azpimarratuz.
|
|
|
Amatxi Lezafin hori besteen artean segur tresna ona!
|
Bere
etxaldea nori utzi behar pentsaketan bere haur guziak elkarren kontra ezartzen dituela azkenean. Zozokeriaz gaixtakeriaz bezainbat...
|
|
|
Bederatzi urte huntan, Paueko Laborantza Ganbarako lehendakari, bere sindikateko ideiak segituz, leialtasunez eta zintzoki bermatu da departamenduko laborantzaren alde, bere hedadura urrunago ere zoala. Horietaz gain, lekua nekosa izana gatik, beti atxiki du Katalinanea
|
bere
etxaldearen amodioa, laneko moldeak hobetuz, Cecile bere lagunarekin laborantza hau eramaiten zutela. Bere ehorzketak, larunbat arratsaldean iragan dira herriko elizan.
|
|
|
" Korrontzi" izendapena heldu zaio trikitilari zahar baten izenetik: hau
|
bere
etxaldetik igandero jausten omen zen asto bizkarrez Mungiako plazara musika jotzera, tokiko jendearen loriarako. Talde hori 2009an Villabonako (Gipuzkoa) Oinkari dantza taldeari juntatu zen, ikusgarri berezi batzuk elgarrekin ooratzeko.
|
|
|
46 urte baizik ez zituen. Katalinanea
|
bere
etxaldean aurkitua izan da gorputz, hain segur bihotzekoak jota. Ameriketan sortua zen, Wyomingen, 1969an, eta 3 urte zituelarik etorri zen Baigorrira burrasoekin.
|
|
|
89 urte zituen. Gizon umila zen, biziki atxikia
|
bere
etxaldeari, biziki maite zituen kabalak, partikulazki behiak eta ardiak, nun lehiatzen ere zen Baleako ferietan. Elizkizun biziki ederra izan da, berak merexi zuen bezalakoa.
|
|
2017
|
|
|
223. Azkeneko hau aparte utzita, 18 bordatan bizi zen ordurako
|
bere
etxalde propioa zuen jendea.
|
|
|
Esteban de Uizi dueño de Corrosca. Eta gaurdaino iraun du deitura
|
berak
etxaldea zaintzen fidel. Eta, hain juxtu, nik ezagutu nuen Fidel Uitzi haretxen seme alabak testigu, etxea berritu dotorean.
|
|
|
Basaburun, auzolanean pasatzen ditugu maiatzetik azarorainoko hilabeteak. Negu partean, bakotxak izaten du zerregin
|
bere
etxaldean, kabalen moldatzen eta hara hunakatzen...
|
|
|
Bakotxak badaki bere herrian eta
|
bere
etxaldean lehen nola hiltzen zen zerria, eta badira menturaz oraino nun edo han mahain gainean hiltzen dutenak, iratzez ala lastoz erretzen, ur nasaiez garbitzen, buru belarriak odolgitan egosten ezartzen, tripak ideki bezain laster hertze garbitzerat errekako ur hotza jasaiten duena igortzen, urdea bi erditan xilintxoi angeleretan ezartzen, eta atxikitzaile ala hiltzaile iluntze arte etxeko suka... Herrietan, auzoetan, etxaldetan baziren zerri hiltzaileak.
|
|
|
Eta hor deabru, aitak, aitonak eta arbasoak miatzen zabilelarik, kausitu du bazutela ahaidego zuzena etxalde huntako oraingo hiru belaunaldiek eta aitzinagoko zortziek. Horra beraz, bide batez ospatuko dira 2014an Aroztegiko izeben hiru mende laurdenak, eta odol
|
berekoak
etxalde hortan daudela guti gorabehera hiru mende eterdikoa!
|
|
|
Ahazparne Arberua aldekoak ziren naski bigarren hitzordukoak. Laborariak hauk ere, nor
|
bere
etxaldetan. Saskiaren antolaketa eta abiadura ezagutu eta haztatu nahi zutenak.
|
|
|
Beste aro bat zen gure Basaburuko baserrietan orduko giroa. Hamaika haur etxaldetan, eta egun gehienez hor tente etxekanderea, hari zoakon mozkin partea bildu beharrez, lanean xintxo arizan zitezen etxetiarrak
|
bere
etxaldearen emaitza partea bermatzeko.
|
|
|
Bi estatu horien aldean ttikia da Euskal Herria. Haundiak dauzka aldiz fama eta ospea eraikitzen ari den herrialde hunek, liluratzen dituela eskualde askotako militanteak
|
bere
etxalde ertain eta ttikiekin, laborantza sailean dauzkagun elkarte ugariekin, eta bezalako urrats kolektiboekin... Eta aurten EHLGren hamar urteak direnez, gogotsu heldu dira nunahitik laborariak, eta guk ere harrotasun pittin batekin ospatuko dugu beste mundu bat bilatzen duten laborarien biltzarra.
|
|
|
Ekaina zen ixtripuz utzi gintuelarik Pantxixek. Argazki huntan agertzen da
|
bere
etxaldea, berak erabiltzen zituen eremu guziak, bere pentzeak eta alorrak, bere larreak eta oihanak eta mendiak, berak maite zituen ardiak eta behiak, berak kurutzatzen zituen auzoak... Eta beste behin doakiola gure oihua:
|
|
|
Petrola bezalako erregaiak zuhurki baliatzen ikasi, oraingo arabera ordukotz mendratuak izanen baitira lurpeko lehengaiak. Burrunba gutiago
|
beraz
etxaldetan traktur handiekin, eta zalaparta gutiago janariaren harat hunatetan, neurriz alorretan eta bidetan.
|
|
|
Zonbait hilabeteko formakuntza eginik Oloronen, Mikel instalatu da bere sortetxean 1980ko martxoaren 26an. Hortzez eta haginez lotzen da lanari, lantresna egokitu nahiz, etorkizun bat eman nahiz hiltzorian zagon
|
bere
etxaldeari. Zonbait urte dorpe pasatuko ditu hilabete saria atera aitzin, ardietarik biltzen zuen esne guzia gasnatuz.
|
|
2018
|
|
|
Zuberoan gau guztiak ederrak badira ere, gau hura ederragoa zen, ezin ederragoa. Zohardi ederrak deiturik, Johaine Larraineko
|
bere
etxaldetik ilki zen. Barruan emaztea eta hiru seme alabak zeuden, lauak lo.
|
|
2019
|
|
|
armaz egindako balentriak, garaipena lortutako eraso oldarrak eta turkoei egindako beste zenbait jukutria, aipatzeke utzi gabe ekintza haiek oihartzun handia izan zutela munduan, baina, izatez, ez zutela aparteko garrantzirik. Andereño gazteari jakinarazi zion, halaber, gizon aberastzat hartzen zutela bere herrialdean, non gari anegak zilarrezko zazpi txanpon balio zuen, eta garagardo upelak florin erdi, eta noizbait
|
berarekin
etxaldea gobernatzeko zoria izango zuen emakumea oparo biziko zela, nahi adina luma, artile, ezti, gurin, gari, okela eta garagardo eskura zuela; labur esanik, zoriontsu bizitzeko behar zen guztiarekin. Hori bai, itxura ederra izan behar zuen Jainkoaren graziaz, eta, andereñoaren begietara begiratuz, gaineratu zuen berarentzat askoz gehiago balio zuela edertasunak jatorri nobleak edo manera onek baino.
|
|
2020
|
|
|
Herriko auzokide txiroagoek, esaterako
|
bere inguruko
etxalde guztietako emakumeek, lanerako inoiz jantziko ez lituzketen sherpen soineko finekin ekiten zion egunari goizarekin batera, eta sukaldean, baratzean, animalien hertzeetan zein saltzaile lanetan berak hartzen zuen etxeko buruzagiaren tokia.
|
|
|
Geroztik pikardi haundiak izan zituzten
|
bere
etxaldean. Behin, landareak sutan aurkitu zituzten.
|
|
|
Utzi zuen Misio ospetsua berak, bere seme alabak, bi ehiztariek, Johnek eta Chivington koronelaren hamabi gudamutilek.
|
Bere
etxalde desegina zegoenez gero, bigarren emaztearen La Sonora izeneko lekuan zuen beste bateara erretiratu zen.
|
|
|
Baina ez da komeni hesiak eta itxitasuna, bista etenez, ikusgarriak izatea. Haha zangazuloarekin, ostera, jabearen begiradak
|
bere
etxaldeaz gainera inguruko paisaia guztia dominatzen du, kanpokoaz arduratu beharrik gabe. XVIII. mendeko propietario burgesaren begirada libre eta humanista, bere etxaguntzaz aparte, mundu guztira hedatzen zen.
|
|
2022
|
|
|
Egitaraua borobiltzeko, Lasturko Arruan haundi baserrira bisita antolatu dute. Ate ireki formatuan bertatik
|
bertara
etxaldekoen jarduna ezagutu eta bertako produktuak dastatzeko aukera egongo da. Bisitan parte hartzeko aldez aurretik izena eman behar da.
|
|
|
noizbait gazte izan ginen arren, orain jada biak ilea urdinduta eta hiltzetik hain gertu geundelako. Jantzi eta
|
bere
etxaldea ezagutzera eraman ninduen.
|
|
|
|
Bere
etxaldearen proiektua marrazten aritzen zen, eta aldiro proiektu berbera irteten zitzaion: jauntxoaren etxea, zerbitzariena, baratzea eta arakatz zuhaixka.
|
|
2023
|
|
|
Populazio gehiengoak bereganatua du klima beroketaren kontra borrokatu duela. Hemen
|
berean
etxaldeak, enpresak eta tokiko instituzio publikoak, ingurumena zaintzeko iniziatibak hartzen ari dira. Urrats tipiek aldaketa handiak ekartzen dituzte, baikor izan gaitezen!
|
|
|
Telefonoz hainbat aldiz, buruz buru noizbehinka, bereziki etxaldeen segidaren eta laborantza lurren arazoez aritzeko. Hain zuzen, Xalbatek borroka latza izan zuen
|
bere
etxaldearen inguruko lur guztiak laborari berak, Jean Pierre Xuri bere lehiakide sindikalak, bereganatu zituenean. Bere garaian, Eñautek artikulu bat idatzi zuen auzi hartaz.
|
|
|
Ari da jabetzen auzi serio bat izan litekeela. Balizko proiektuak
|
bere
etxaldea kaltetuko duen beldurtzen hasi da, aurreikusten baitu zenbat ongailu kimiko erabiliko dituzten golf edo beste belardietarako, zenbat kutsatuko duten inguruko lurra, nahi ala ez, kutsadura hori bere lurretara ere helduko dela, halako azpiegitura baten ondoan errepideak eraiki dituztela eta auto trafikoa handituko dela. Eta kezka hori hauspotu dio Eñautek inprimatu eta eskura eman dion artikuluak.
|
|
|
Goio Bañalesek dioenez, Garai zintzoa izan zen, oso, inoiz ez baitzituen bere benetako asmoak mozorrotu, inoiz ez baitzituen bere gurariak ezkutatu gezurrezko aitzakia altruista baten atzean. Hasieratik ondo jakin zuen, jakin ere, aberastu baino ez zuela egin nahi, eta horregatik alargunberri aberats batekin ezkondu, amerindiarrak esklabo hartu, urretara joan, Fernando Faltsario Aragoiko erregearekin elkar hartu, Jamaika osoa
|
bere
etxalde bihurtu eta kolondarren alde eta antillarren kontra aritu zen. Antilletan inor ez zen inoiz hain azkar eta hainbeste aberastu.
|
|
|
Gertaera hori bera modu bitan kontatua izan da: batzuek, Goio Bañalesek bezala, Garai Fernando erregearen parean jartzen dute eta enkarterriarra bada gai harekin elkarte bat adosteko berdintasun mailan; erregezaleek, berriz, ezinezkotzat jotzen dute hori, eta Fernando erregek Garai Jamaikara bidali zuen otsein
|
bere
etxaldeak eta ganaduak gobernatzeko.
|
|
|
Handik hornitzen ziren behiki, ardiki eta batez ere txerriki freskoaz inguruko lurraldeak eta armadako itsasontziak. Marino eta gerlariak urre bila zihoazen bitartean bizitza arriskutan jarririk, gure Garai ederto aberasten zen lasai asko,
|
bere
etxaldeetan babesturik ganadua haziz eta salduz. Eta horretan ibili zen bederatzi bat urtez, Mexikon hil arte.
|
|
|
Pachdn gerrillariarekin ihesi zihoala
|
bere
etxaldeari su eman zion errealistek ber tan aterpetu ez zitezen. Venaditon atxilotu zituztenean soldadu errealistek etx ea arpilatzeaz gain, Manuela etxandrea biluztu, lotu eta arrastaka eraman zuten.
|