|
2000
|
|
|
Izan erabakitzeko proiektuan batez ere esaten da Euskal Herriak nahiko gaitasun eta ahalmen duela
|
bere
etorkizuna erabakitzeko, euskaldunok autodeterminaziorako eskubidea dugu. Guk geuk jarri behar dugu mahai gainean Estatu espainiar eta frantsesekin zein harreman mota nahi dugun, eta gure barnean zein eratako harremana eta antolaketa nahi ditugun ere bai.
|
|
|
Lintxatu beharreko satan politiko moduan erasotzen dute askok bere edukia irakurri ere egin gabe. Eta, harrigarriena zera da, Aznarrek eta Piquek herri palestinarrak
|
bere
etorkizuna erabaki eta Estatu propioa sortzeko duen zilegizko eskubidea aldarrika tzen duten bitartean, Lizarra garbiketa etniko eta gaineratiko despropositoetarako iturburu moduan hartzea.
|
|
|
" Bakea bakea da" kontu hori gehiegi azpimarratu genuen beharbada, ez genien edukiei behar adinako garrantziarik eman. Ordea, euskal gizartearen asmoa eta nahia
|
bere
etorkizuna erabakitzea da, eta ezin du etorkizuna eraiki indarkeria aldemenean duelarik. ETAk horretaz datu asko du.
|
|
2001
|
|
|
Hauteskunde Auto  nomikoen kanpaina bitartean, argudio zikinenak edo atzerakoienak bultzatu eta azpimarratu zituzten batez ere (euskal jatorrikoa ez zen jendeak maletak egin zituela eta abar) eta inolako erreparorik gabe goraldu zituzten hauteskunde haiei" plebiszito" izaera eman zietenen hitzak. Lotsa izpirik gabe, haize eman diote" euskaldun guztion multzoak
|
bere
etorkizuna erabaki" ahal izateak Euskadin gizarte haustura dakarrelakoa eta Espainiako Estatuko demokrazia arrisku bizian jartzen duelakoa dioen diskurtsoari. Hedabideen jokabide editorialaren lehen printzipio izan behar zuenari axolarik gabe, ezerezean utzi dituzte hauteskundeetako emaitzak eta gehiengoen ekimen bateratua antidemokratikoa dela argudiatu dute.
|
|
2003
|
|
|
Oraindik proposamen zehatza jasoko duen testua idazteke badago ere, proposamenaren ezaugarri nagusiak agerian daude. Ibarretxeren testuak «Euskal Herriak
|
bere
etorkizunaz erabakitzeko eskubidea» duela dio eta beraz, autodeterminazio eskubideaz ari da. Prozedura ere aurreikusia dago:
|
|
|
Beraz herri baten errekonozimendua, Euskal Herriarena, jartzen du oinarri. Bigarrena, bere etorkizuna aukeratzeko eta erabakitzeko eskubidea duela, hau da, Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko garaian galdetua, kontsultatua izateko eskubidea duela esan nahi du. Eta bi zimentarri hauen gainean garatzen da «Atxikimendu libreko statusa», Euskal Autonomia Erkidegoko bilakaera eta ezaugarriak zehazten dituena.
|
|
|
b) Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea du.
|
|
2004
|
|
|
Elkarlanak honela izan behar duela dio EAJren azken txosten politikoak: «Abertzaleen artekoa ez, baizik eta euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen eskubidea onartzen dutenen artekoa». Ordea, konstituzionalistak prest al daude EAJren proiektua zilegia den onartzeko?
|
|
|
Gaur egun Eusko Jaurlaritzan dagoen hirukoak, bakoitzak bere ikuspuntu ezberdina izanik, gutxienez bi elementutan adostasunak adierazi ditu: Euskadi estatu espainiarraren barnean mantentzearen aldeko apustua, eta euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko daukan eskubidea aitortzea.
|
|
2005
|
|
|
Erabateko normalizazio politikoak Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen gaitasunaren aitortza esan nahi du; normalizazio politikoa helburu duen hitzarmen batek eszenatoki horretara bideratu behar gaitu. Hego Euskal Herriko eta Euskal Autonomia Erkidegoko alderdien arteko adostasunak ez du ziurtatzen normalizazio politikorik, baldin eta ondoren Madrilek egoera berri hori onartzen ez baldin badu.
|
|
|
Euskal Herrian apaiza euskararen aldeagertu behar da, hizkuntza hori baztertua eta desegina dagoelako. Eta lau hegaletara aldarrikatu behar du Euskal Herriak eskubidea duela
|
bere
etorkizuna erabakitzeko, hots, autodetermin azioaren eskubidea aldarrikatu be" Apaiz bat beti saiatu behar da giza eskubideen alde ateratzen.
|
|
2006
|
|
|
Berria irakurrita sinestu ezinean nabilela, askotan izan genituen iritzi trukeak, askotarikoen artean proiektuak konpartituz elkarrekin aurrera egiteko gogoa, kemena, borondatea gogora datozkit. Burura datozkit, halaber, besteren artean, bake bideak baliatuz herri honek
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidearen aldarrikapenean jartzen zuen indarra, euskararen indarberritzea ahalbidetzeko xedez gure hizkuntzaren aldeko lanari lehentasuna, zentraltasuna esango zuen berak, eman beharraz egin ohi zuen azpimarra. Ezkerreko ez baztertzailea, askotariko sentibera zutenei irekitako abertzalea, iritzi eta indarrak metatzearen aldeko euskaltzale peto petoa.
|
|
2008
|
|
|
Aralar alderdia du begiko gaur egun. EHUko Aurrera taldeak kaleratutako Defendiendo pais (Erein) liburuaren zioz mintzatu gara. Politikaz, unibertsitateaz eta ekonomiaz jardun dugu luze eta zabal.Euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidearen alde eta ETAren jardueraren aurka. Horiek dira Baleren Bakaikoaren premisa politiko garrantzizkoenak:
|
|
|
Erabaki plataformak kaleratu duen agiriaren esanetan, Euskal Herriak
|
bere
etorkizunaz erabaki dezan bultzatuko du, abiapuntu gisa orain duen lurralde egituraketa kontuan hartuta. Esparru abertzaleko jende ugari eta desberdinak egin du bat ekimenarekin eta Eusko Jaurlaritzak abian jarri duen galdeketa prozesuari lotutako lehen urrats gisa interpreta liteke.
|
|
|
Hamar urte geroago, Euskal Herriko gatazka politikoa gainditzeko bi oinarri horiek ere behar beharrezkoak dira: Euskal Herriko gizarteari
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea aitortzea, eta bortizkeria oro alde batera uztea, ETArena barne.
|
|
|
asperdura hutsa, adibidez. Aurrerago, ordea?
|
bere
etorkizuna erabaki zuèn egun hartan, hain zuzen?, markesa anderea aurkitu zuen, markesa anderearen irudi ia irreala, Regina guztiz liluratu zuena, hainbesteraino, non Reginak eredu bihurtu baitzuen, haren zerbitzura jarri orduko.
|
|
|
Euskal Herriak izan behar du hitza. Euskal gizartea da bere arazoak konpon ditzakeena,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko ahalmena izan behar duena.
|
|
|
EAko presidentearen ustez, Euskal herria herri gisa onartua izan dadin «urrats garrantzitsuak egin dira azken hamar urteotan: «eztabaida politikoaren muina zehaztu dugu,
|
bere
etorkizunaz erabakitzeko eskubidea duen herri bat dagoela frogatu dugu». Ekainaren 27an Eusko Legebiltzarrak onartutako kontsulta legea izan da bide horretan «urrats gakoa», Ziarretaren irudiko.
|
|
|
Rafael Larreinak dio bere alderdiak «tinko» eusten diola herri galdeketaren ekimenarekin edo beste batekin aurrera egiteko borondateari, eta prest dagoela «Espainiako Estatuaren debekuen gainetik pasatzeko, Estatua euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen eskubidea aitortzera demokratikoki behartu arte».
|
|
|
Horrela bakarrik agertuko dugulako herri bat garela, hots, EAEn gehiengo sozial eta politikoa osatzen dugula, eta gainontzeko herrialdeetan gorantz doan aldarria dela. Izan ere, Europar Batasunaren eta munduaren aurrean
|
bere
etorkizuna erabaki nahi duen herri bat dagoela adierazteko modu bakarra aldarri hori modu bateratuan egitea da. Gutariko bakoitza bere partzela txikitik aritzeak eskubide horien kontrakoei bakarrik egiten die mesede.
|
|
|
Kontzertu Ekonomikotik Kontzertu politiko berrira. Azken hamarkadetan Kontzertu Ekonomikoak autogobernuan aurrera egiteko balio izan duen moduan, Kontzertu politikoak. Euskadiri aurrera jarraitzeko eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko, balio dio.
|
|
|
jarraituz gero, eskema bera martxan jarri litzateke arlo politikoan, EAJko presidentearen aburuz. Hala, Euskal Herriari
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidearen ukazioari, urrats politiko berri, batekin erantzun behar zaiola azpimarratu du, Kontzertu Ekonomikoaren mekanismo bera arlo politikora eramanda.
|
|
|
Ibarretxerekin ere kritikoak gara, diferentzia handiak ditugu, baina gutxienez badago errekonozimendu bat herri bezala. Herri honek
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea duela eta gatazkak konponbide baketsu eta demokratikoa behar duela onartzen du. Hori bai, ez batak eta ez besteak ez lukete txeke zuririk jasoko.
|
|
|
ETAren atentatu koldarra gaitzetsi du Euskadiko Enpresaburu Gazteen Elkarteak (Ajebask). Erakunde armatuari exijitu dio bortizkeria amaitzeko eta euskal gizarteari bakean eta demokratikoki
|
bere
etorkizuna erabakitzen uzteko. Ajebasken aburuz, Inazio Mujikaren hilketa euskal herritarrek demokratikoki erabaki duten elkarbizitzaren zutabeen aurkako atentatua izan da.
|
|
|
Erabakiaren berri ematearekin batera, ezker abertzaleko hamar kideek zenbait gogoeta plazaratu dute egoera politikoari buruz. Euskal Herriak ez du demokraziarik ezagutzen, ezin du
|
bere
etorkizuna erabaki. Halaber, eraso errepresiboa larriagotzen ari dela uste dute adierazpenaren egileek.
|
|
|
Euskal Herriak ez du demokraziarik ezagutzen, ezin du
|
bere
etorkizuna erabaki. Euskal Herriak sufritzen dituen eraso errepresiboa eta egoera antidemokratikoa larriagotzen ari dira.
|
|
|
herritarrek
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea dutela, eta, hori
|
|
|
Azken finean, eta hurrenez hurren, honetan datza: euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen eskubide demokratikoa onartzea, baita hiritar eskubideak bermatzeko, euskaldun guztienak eta haien identitate adierazpenak barne, tresna politikoak eta instituzionalak eskura izateko eskubidea onartzea ere; eta euskararen erabilera bermatzeko beharraren aukera aitortzea, komunikazio tresna normalizatu gisa, gainerako hizkuntzak erabiltzea bateragarri dela eta bere bai... Bi kasuetan, denok batzeko aukera ematen diguna, bizitza publikoaren erdian jartzean datza, identitate, hizkuntzaeta lurralde desberdintasunak alde batera uzten direla edo haiek baitan hartzen direla:
|
|
2009
|
|
|
Dena dela eta ukatu gabe goian aipatutako lerroetan esandakoak datozen lau urteetan EAEko erakundeetan izango duen eragina, baita gure bizitzako arlo askotan ere, nire uste apalean, uste dut abertzale independentistok aurrera begira jarri behar garela, klabe zibil eta demokratikoan soilik oinarrituz, gure herriak merezi duen independentziarako motorra martxan jarri behar dugula. Alderdi politiko, gizarte eragile eta herri mugimendu abertzale independentisten arteko lankidetzaren eta indar metaketaren bitartez, lehenbailehen, bloke edo mugimendu soberanista indartsu bat gauzatuz, Euskal Herriak autodeterminazio eskubidearen bitartez,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea praktikan izan dezan. Azken urteetan izan dugu esperientzia kontuan hartuta ez dirudi PNVk bloke soberanistan sartzeko asmorik izango duenik, baina inor baztertu gabe, ezta inoren zain egon gabe, gure herriak bakearen eta normalkuntza politikoaren premia duelako, beharrezkoa dugu bloke soberanista lehenbailehen abian jartzea.
|
|
|
Askotarikoen akordioak ez du zerikusirik beto eskubidearekin. Behar dugun askotariko akordio horretan, onartu da gizarte honek baduela
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea, inork ezertara behartu gabe. Pentsaera politiko guztiak biltzeko moduko akordioa behar dugu.
|
|
|
EAEko lehendakaria ziur da euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakiko duela
|
|
|
Lizarra Garazirekin batera, aldaketa politikorako nahia eta beharra inoiz baino argiago azaleratu: Euskal Herriak duela hitza eta erabakia; hau da, Euskal Herriak duela eskubidea libre eta demokratikoki
|
bere
etorkizuna erabakitzeko, eta bi Estatuek hori errespetatu behar dutela.
|
|
|
Langabezian dauden pertsonak ez dira aske
|
bere
etorkizunari buruz erabakitzeko. Premisa horretatik abiatuta, Patxi Lopez PSE EEko lehendakarigaiak dio Eusko Jaurlaritza berriaren lehentasuna langabeziari aurre egitea izango dela.
|
|
|
UPNri bozkatzea pentsatu duten gazteei eskatu die Romeok ohartzeko UPN eta Foru Hobekuntza egon aurretik bazegoela Nafarroa, eta horiek gabe ere egongo dela. Nafarrek
|
bere
etorkizunari buruz erabakitzeko eskubidearen bidez, blindatze ideologikoa aldarrikatu du.
|
|
|
Gizartearen multzo nagusi horrek erreakzionatuko du. Baina erreakzionatu behar du, ez zerbaiten aurka dagoelako, baizik eta herri honi ez bazaio aitortzen bere existentzia eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea, hor pauso batzuk derrigorrean eman beharra dauzkagulako. EAJk bere tokitik zainduko dituen gunea eta diskurtsoa ere bide horretatik joango dira.
|
|
|
bat baino ez da autogobernua eta burujabetza berreskuratzeko bidean. . Uste dugu gobernu hau parentesia izango dela espero dezagun txikia eta laburra izatea herri honen historian galdutako burujabetza eta autogobernua berreskuratzeko eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko bidean?. Halaxe mintzatu da EAJko burua Herri Irratian egin dioten elkarrizketan.
|
|
|
Joxean Rekondo Alkarbideko eledunaren arabera, erabakitzeko eskubidea jasota dago egungo ordenamendu juridikoan, eta, Asier Aranbarri EAJko eledunaren irudiko, Gernikako Estatutuak aitortzen du euskal herritarra
|
bere
etorkizuna erabakitzeko gai den, subjektu politikoa, dela.
|
|
|
Aranbarrik azaldu duenez, mozioak. Euskadi edo Euskal Herria? berezko herrialde bat dela dio, eta, beraz,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea duela onartzen du. –Herritarrek askatasun osoz eta demokratikoki euren estatus politikoa, ekonomikoa, soziala eta kulturala erabaki dezakete, marko politiko propio bat hartuta?.
|
|
|
Euskal Herria nortasun propioa daukan herria da, eta beraz, modu baketsuan eta demokratikoan
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea dauka, erabakitzeko eskubidea gauzatzeko eskubidea dauka. Euskadirako Estatutu Berriak, Ibarretxe Plana izenarekin ezagutzen zenak, erabakitzeko eskubidea jasotzen zuen.
|
|
|
Hainbat isun jaso dituztela jakinarazi dute erakundeko kideek, eta haien ekintzetara istiluen aurkako brigadak agertu direla eta miaketak eta identifikazioak egin dituztela. Hala ere, horrelako oztopoen gainetik, foro nazionalistako kideek bide beretik jarraitzeko asmoa agertu dute Galiziak
|
bere
etorkizuna erabaki ahal izan arte.
|
|
2010
|
|
|
Euskal gizartearen nahiek ez dute lekurik Espainiako Konstituzioan, errepikatu dute, eta euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabaki dezan, borondate politikorik ez du Espainiako Estatuak, Gobernuan den alderdia edozein izanda ere.
|
|
|
Era berean,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko gizartearen eskubidea aintzakotzat hartzea nahiko luke Ibarretxe, eta hori lortzeko ituna eta negoziazioa direla azpimarratu du. Hori da gatazka politikoaren irtenbidearen giltza.
|
|
|
Azken batean, hauxe da Madrilen esan nuena: euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea duela onartzetik etorriko zela irtenbidea. Gizarteak erabaki duelako egon behar genuela Espainian, ez inposatu digutelako.
|
|
|
Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea duela defendatzera etorri naiz Ganbera honetara
|
|
|
2005eko otsailaren 1ean defendatu zuen Juan Jose Ibarretxe Lehendakariak Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea duela. Eskuz idatzitako ohar batzuk aurrean zituela egin zuen hitzaldia Diputatuen Kongresuko Osoko Bilkuran, Eusko Legebiltzarraren izenean.
|
|
2011
|
|
|
Baina ez du hor gelditu nahi, beste urrats bat egin nahi du, eta «Madrilen Euskadirentzat beste estatus politiko bat eskatzea» izango da hurrengo urrats hori. Urkulluk esan zuen «Euskadiri nazio izaera eta
|
bere
etorkizunaz erabakitzeko eskubidea aitortzeko» lan egingo duela EAJk. «Beti bezala, EAJ izango da Euskadin sortu eta Euskadin berretsiko den proposamen horrek Madrilen izango duen plataforma».Horrez gain, ekonomiaren egoera eta lan merkatuko baldintzak hobetzeko proiektuak lortzen saiatuko direla agindu zuen EAJko presidenteak, «osasunaren, hezkuntzaren, gizarte zerbitzuen eta beste zerbitzu publikoen iraunkortasuna ezinbestekoa dela sinetsita».
|
|
|
Eusko Alkartasunak eta LABek bat egin baitute dagoeneko, eta parte hartzeko deia egin baitiete afiliatu, jarraitzaile eta herritar orori.Etorkizuna definitzeko bidea«Argi eta ozen esan behar dugu independentzia dela herri eta gizarte gisa gure etorkizuna definitzeko aukeratu dugun bidea», esan du EAko idazkari nagusi Pello Urizarrek, urriaren 12ko Martxa Berdeari atxikitzeko egindako adierazpenetan. «Errepresio politikoak, Konstituzioaren mugek eta Frantziako eta Espainiako estatuek ez dute erauztea lortu gure gizartean txertatuta dagoen nahia,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko nahia inguruko herrien baldintza beretan», azpimarratu du Urizarrek. Abertzaletasuna egun inoiz baino indartsuago dagoela uste du EAko idazkari nagusiak, eta, ondorioz, «helburuetatik gertuago», «batuta» dagoelako, «bide demokratikoen aldeko apustu sendoarekin eta gizartearen babes zabalarekin».Herria hondoratu ez dadinEspainia:
|
|
|
Estatuek herri bat sentitu behar dute parean.ESPARZA. Gauzak asko aldatu dira azken bi urteetan, eta bada garaia Euskal Herriak dituen indar guztiak askatzeko, konplexurik gabe, burua inoiz baino zutago, argi izanik Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko legitimitate osoa duela. Beraz, ezinbestez, euskal herritarrek horretan konpromisoak hartu behar dituzte.Hainbat urrats egin dira konponbidearen bidean.
|
|
|
Esan nahi baitu:
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea onartua izateko zain egongo da beti herri hau.
|
|
|
Alderdi berriak euskal nazioa eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko zilegitasuna defendatuko omen du. Azaldu duenez, alderdi berria inflexio puntua izango da aurreko ereduekiko, izan ere, indarkeriazko ekintzen testuinguruaz harago, ezker abertzaleak bere proiektu politikoa bide politiko eta demokratikoetatik soilik gauzatzeko erabakia hartu du.
|
|
|
Haiek Libiako arazoetan esku hartzen ez badute, libiar herriak
|
bere
etorkizuna erabaki dezakeela uste dut. Egoerak okerrera egingo du mendebaldarren esku hartzearekin, adierazi du Iraneko presidenteak RTVEri eskainitako elkarrizketan.
|
|
|
Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko aukera izan dezan eskatzen du gizarteak, eta gaur ozen eta argi eskatuko dugu, PPk zein PSOEk konturatu daitezen; Euskal Herriaren etorkizuna Euskal Herriak erabaki behar baitu, esan du.
|
|
|
inmobilismuari eusteko eta euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko
|
|
2012
|
|
|
Uhartek garai horretan bere leku garrantzitsua zuen erreinuaren defentsarako eskeman" adierazi zuten. " Gaur egun bai Nafarroan eta baita Uharten Herri bat bizi da burujabetza berreskuratuz
|
bere
etorkizuna erabaki nahi duena. Munduan beste herrien artean leku bat nahi duena". Uharte Arakilgo harresien inguruko aipamena egin zuten:
|
|
|
Gure herria horren jakitun da. Gure herriak konponbide demokratikoa desiratzen du, eta
|
bere
etorkizuna erabaki nahi du. Horregatik, zabala da ezker abertzalearen apustuak jaso duen babesa.
|
|
|
* Garaitu ezinean, lehen epe batetan oligarkiarekin koexistentzia eta bakea lortu daitezke, non Estatu espainolak Euskal Herriari politiko eta militarki ezagutzen (errekonozitzen) dizkion lurraldetasuna, subiranotasuna eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko gaitasuna emango dion autodeterminazio eskubidea.
|
|
2013
|
|
|
Printzipio honek erabakitzeko eskubidera garamatza. Euskadik, herria denez,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea dauka eta hori gauzatzeko akordio berri bat egin behar da. Azken hitza herritarrek dute.
|
|
|
Batetik, krisi ekonomikoaren diagnostikoa egin du. Bigarrenik, Nafarroak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea aldarrikatu du, eta egungo estatus politikoa berritzeko proposamena egin. Hirugarrenik, hainbeste ustelkeria kasu ikusita, politikagintza onbideratzeko gogoeta egin du.
|
|
2014
|
|
|
Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen eskubidea defendatzen du Joxi Bakaikoa Etxarri Aranazko alkateak. Etzi herrian egingo duten galdeketa gauzatzeko prozesuan ez du zuzenean parte hartu, iragan urtean udalak abiatutako galdeketa proiektua justiziak bertan behera utzi ostean.
|
|
|
batetik, Euskal Herriarentzako erabakitzeko eskubidea lortzea, eta, bestetik, murrizketen aurrean politika ekonomiko eta sozial «bidezkoak eta progresistak» bultzatzea Europan. Bi ideia horiek bateragarriak direla azpimarratu du Juaristik, eta azaldu du koalizioak Europako Legebiltzarrean eserlekua lortzen badu hango instituzioetan aldarrikatuko duela Euskal Herriak eskubidea duela «kanpoko esku sartzerik gabe»
|
bere
etorkizuna erabakitzeko. Halaber, eta gatazkaren konponbideari begira, adierazi du hango instituzioen parte hartze «aktiboagoa» eskatuko duela.
|
|
|
Paper zuri baten idatzi behar du belaunaldi berriak bere gurarien irismena, aurrekoen baldintzarik gabe. Horrela egingo ez badu, belaunaldi berriak hildakoen esku utziko du
|
bere
etorkizuna erabakitzeko ardura».
|
|
|
" Herri honek bere hautestontzi propioa eraiki behar du, herri honetako pentsaera oro elkartuko duen ontzia. Hautestontzi horren bueltan eraiki baitugu adostasuna, herri honek ere
|
bere
etorkizunaz erabaki ahal dezan".
|
|
2015
|
|
|
Begirada guztiak talde armatu baten existentziara paratu ditu nork eta herri honen zapalkuntza ahalbidetzeko kriminalizazioa, errepresioa, indar armatuak, bortizkeria, tortura eta bereziki beldurra erabili dituen eta egun darabilenak. Herri honek, ordea,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko hautua egina duen honetan, gatazka politikoaren konponbidea ahalbidetzeko ezinbestekoa da gatazkaren muinera jotzea eta gatazkaren parte eta ondorio diren agente guztiak aintzat hartzea; ezinbestekoa ere, beraz, preso politikoen aitortza eta parte hartzea.Arrazoiak arrazoi eta esanak esan, ordea, preso politikoen existentzia praktikan errealitate bat da.... Estatuak eurak dira euskal preso politikoei izaera berezitua ezartzen dietenak, salbuespenezko espetxe politika kriminalaren bidez. Mendeku eta presoen agente izaera deuseztatzea helburu baino ez duen espetxe politika, ukatu arren, oraindik ere bizi bizirik dagoen gatazka politiko bat existitzen delako, eta estatuak horren jakitun direlako?
|
|
|
–Azken hamarkada luzeetan Euskal Nazio Askapenerako Mugimenduaren borrokak eta bere militanteen eskaintzaren ekarriak eskuratu dituzten lorpenak eta sortu dituzten baldintza politikoak?. Lorpen eta baldintza horien ondorio dira, ETAren aburuz,. Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen eskubidea jendarteratu, izana eta, gatazka politikoa bide politiko eta era elkarrizketatuan konpontzeko herri nahia?
|
|
|
Azterketa zurian entregatzeak bazuen edertasun bat ordea: niri burutik pasa ere egin ez zitzaidan ausardiazko ekintza bat zen hura,
|
bere
etorkizunaz erabaki eta haren jabe egiteko modua. Egite heroiko hura egotzi nionez geroztik, beti geratu zitzaidan mutil harekiko jakin min bat:
|
|
|
Nabarralderen ekimen honek gogorarazi nahi du orain 500 urte Nafarroak ez zuela
|
bere
etorkizuna erabaki: 1515eko ekainaren 11n Nafarroaren konkistaren alderdi juridikoa formalizatu zuten gaztelarrek Burgosen.
|
|
|
" Martxa honetan Nafarroak
|
bere
etorkizuna erabaki ez zuela aldarrikatuko da, eta aldaketa giroa usaintzen den honetan, nora goazen erabaki nahi dugula", nabarmendu dute Nabarraldeko ordezkariek.
|
|
|
Euskal jendartearen erabakien errespetuaren atalean, lehendakaria ordura arte euskal herritarren borondatez ezarritako erakunde eta marko juridikoen errespetutik abiatzen zen, horiek aldatzeko eta eguneratzeko eskubidea baieztatzen zuen, eta euskal jendarteak bakean, libre eta demokratikoki
|
bere
etorkizuna erabakitzeko zuen eskubidea errespetatua izan behar zela aldarrikatzen zuen. ELAren testuak lehendakariarenean azaltzen ez zen kontsultarako eskubidea aitortzen zion euskal jendarteari, libreki bere etorkizuna erabakitzeko; erakundeen ardura izango zen eskubide hori bideratzeko beharrezkoak zitezkeen aldaketak gauzatzea.
|
|
|
Euskal jendartearen erabakien errespetuaren atalean, lehendakaria ordura arte euskal herritarren borondatez ezarritako erakunde eta marko juridikoen errespetutik abiatzen zen, horiek aldatzeko eta eguneratzeko eskubidea baieztatzen zuen, eta euskal jendarteak bakean, libre eta demokratikoki bere etorkizuna erabakitzeko zuen eskubidea errespetatua izan behar zela aldarrikatzen zuen. ELAren testuak lehendakariarenean azaltzen ez zen kontsultarako eskubidea aitortzen zion euskal jendarteari, libreki
|
bere
etorkizuna erabakitzeko; erakundeen ardura izango zen eskubide hori bideratzeko beharrezkoak zitezkeen aldaketak gauzatzea.
|
|
|
Aldarrikapenok lan munduarekin zerikusia zuten arren, ELAk eta LABek ez zuten mugatu manifestaziorako deia lan mundura: " Euskadik
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidearen alde borrokatzen duten erakundeei" ere zuzentzen zitzaien bi sindikatuen agiria; ELAk eta LABek, beraz, bere burua abertzaletasunaren esparruan kokatzen zuen orori luzatzen zioten manifestaziorako gonbita.
|
|
|
ELA eta LABentzat, gatazka politikoaren erroa Estatu espainol eta frantsesak herri honi" subjektu politiko" izateko eta"
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea" ukatu izanean datza: autodeterminazio eskubidearen ukazioan, azken finean.
|
|
|
• " Euskal Herriaren nazio izaera, egungo muga eta zatiketa politikoez gaindi, eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea berresten dituzte; ezinbesteko deritzote, hortaz, autodeterminazio eskubidearen onartzeari".
|
|
|
Bere azterketan Nazio Batzordeak nabarmentzen du autodeterminazio eskubideak Europa zaharrean ere balio duela, eta ez dela zuzena eskubide hori hirugarren munduko egoera kolonialetara mugatzea. Bestalde, norberaren herriarekiko nahitasuna eta atxikimendua, haren ezaugarriak mantendu eta garatu nahia, eta etorkizuna nazio gisa lantzeko borondatea bizipen sakonak dira askorentzat, eta bere askatasun pertsonalaren adierazpen; hortaz —dio ELAk— kontraesana da norbanakoen askatasuna aldarrikatzen den bitartean, herriei
|
bere
etorkizuna erabakitzeko askatasuna ukatzea.
|
|
|
Laugarren ebazpenak, Euskal Herriari —" herritar nahiz erakundeei" —
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidearen ukazioan kokatzen du gatazka politikoaren muina, eta demokraziaren printzipioen onarpen eta ezarpena aldezten ditu gatazkaren konponbiderako.
|
|
2016
|
|
|
Gaur urrats berri bat emateko erronka jarri dugu 16 herritan, hurrengo hilabeteetan herri eta eremu gehiagotara hedatu asmo dugun bide berri baten adierazgarri, herri honek
|
bere
etorkizunaz erabaki dezan.
|
|
|
7 Euskadiko Erkidegoaren Estatutu Politikoaren (2004) Atarikoan honako bi aipamenak egiten zaizkio erabakitzeko eskubideari: " Euskal Herriak eskubidea du
|
bere
etorkizuna erabakitzeko, Eusko Legebiltzarrean 1990eko otsailaren 15ean gehiengo osoz onartu zen bezala, eta nazioartean onetsitako herrien autodeterminazio eskubidearekin bat etorriz, besteak beste, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunean eta Ekonomia, Gizarte eta Kulturako Eskubideen Nazioarteko Itunean". " Euskal Herriak bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea erabiltzea, egun eremu juridiko politiko ezberdinetan giltzatuta dauden herritarrek, gizonezko zein emakume, beren etorkizuna erabakitzeko kontsultatuak izateko duten eskubidea errespetatuz gauzatzen da.
|
|
|
" Euskal Herriak eskubidea du bere etorkizuna erabakitzeko, Eusko Legebiltzarrean 1990eko otsailaren 15ean gehiengo osoz onartu zen bezala, eta nazioartean onetsitako herrien autodeterminazio eskubidearekin bat etorriz, besteak beste, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunean eta Ekonomia, Gizarte eta Kulturako Eskubideen Nazioarteko Itunean". " Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea erabiltzea, egun eremu juridiko politiko ezberdinetan giltzatuta dauden herritarrek, gizonezko zein emakume, beren etorkizuna erabakitzeko kontsultatuak izateko duten eskubidea errespetatuz gauzatzen da. Hau da, egungo Euskal Autonomia Erkidegoko herritarren erabakia errespetatuz, Nafarroako Foru Komunitateko herritarren erabakia errespetatuz, eta Iparraldeko euskal lurraldeetako Lapurdi, Behe Nafarroa eta Zuberoaherritarren erabakia errespetatuz".
|
|
2017
|
|
|
Gero urte nahasiak eta latzak etorri ziren: diktaduratik demokraziarako trantsizio faltsua, torturak, hildakoak, atentatuak, sakabanaketa... gazteagoek hartu zuten lekukoa, eta beti asmatu ez zuten arren, gure herriari bazela gai erakutsi zioten, Euskal Herriak noizbait
|
bere
etorkizuna erabaki ahal izango duela konbentzitu gintuzten. Eta hala, herriak erakutsi zuenean baduela indarra pertsona oro, hitz oro herriaren aldeko arma bihurtzeko, beste armak isildu egin ziren.
|
|
|
Ardanza Agiriak eta Lizarra Garaziko Hitzarmenak (hilabete batzuk beranduago sinatu baitzuten zortzi alderdi politikok, zazpi sindikatuk eta gizarte zibileko bederatzi elkartek) hasiera eman zioten euskal politikaren aro berri bati. Lizarrako Hitzarmenak berretsi egin zuen alde eta eragile guztien arteko negoziazioaren eta elkarrizketa zabalaren beharra, euskal lurralde guztietarako erabateko irtenbidea lortzeko eta Euskal Herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea izan zezan (Tamayo 2007: 595).
|
|
|
Adingabeen erreklutamenduarekin amaitzeko, haien liberazioa eta basakeriatik bizirik irten direnak berriro integratzeko, UNICEF bezalako erakundeen lana beharrezkoa da. Erakunde honetako bazkide egitea bermea eta haur soldaduentzako hezkuntza izateko aukera bermatzeko modu bat da, aukera sozioekonomiko errealak eskainiz eta
|
bere
etorkizuna erabakitzeko aukera erraztuz. Irudia:
|
|
|
Herritar bakoitzak eskubidea daukalako hitzez eta ahotsez bizi den Euskal Herria eraikitzeko.Hala bada, idatzi hau sinatzen dugunok oinarrizko eskubide demokratiko horren alde egiten dugu, ozenki aditzera emanez: Bat, Euskal Herria
|
bere
etorkizuna erabakitzeke duen herria dela. Bi, euskal herritarroi dagokigula erabaki hori hartzea.Halaber, gure sinaduraren bidez, babesa eta bultzada ematen diogu Usurbilen, maiatzaren 7an, eskubide horren alde egingo den herri kontsultari.Herriak hitza hartzeko garaia iritsi da:
|
|
|
Diadako irudiak ikusita, nahiko argi dago Prozesuak markatutako bideari eutsiko diola. Erreferenduma eta hango emaitzak albo batera utzita, ze ondorio hazi erein ditu Prozesuak Kataluniako gizartean? Gauzak ez badira bide zuzenetik egiten, ez dagoenean elkarrizketarik, bi aldeak elkarren aurka dabiltzanean eta herri batek
|
bere
etorkizuna erabaki nahi izatea moduko gauza arrunt eta oinarrizko bat ulertu nahi ez denean, oso zaila da bidean ez geratzea egoera desatsegin eta konplikatuak, eta ausartuko nintzateke esatera baita enfrentamendu bat edo beste ere. Pilota lodiegia egiten laga da, eta orain ezin da jokatu.
|
|
|
Proiektu sozialistari begiratu zion eta, bide hori egiteko, biolentzia iraultzaileaz teorizatu eta praktikan jarri zuen. 1976ko KAS Alternatiban adierazten zenez, proposamenaren helburuetako bat askatasun demokratikoak ezartzea zen, hartara, Euskal Herria
|
bere
etorkizuna erabakitzeko gai izan zedin. Demokraziari eginiko keinuak errepikatu eta areagotu egin ziren hurrengo urteetan.
|
|
|
Kataluniara heldu ginenetik, bi aurpegi ikusi ditugu:
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidearen alde borrokatzen duen Katalunia erreboltari, herritar eta duin bat. Zuei diotsuegu lortzen ari zaretenaren aurrean deituta, animatuta eta gogoberotuta sentitzen garela, eta arrazakeriarik eta bazterkeriarik gabe denok emakume eta gizonaksartuko garen parte hartze guneak sortzeko abagunea izango dela espero dugula.
|
|
|
Dei egiten dugu erresistitzera, matxinatzera, errepresioari EZ esatera, jazarpenei EZ esatera, espetxeari EZ esatera, indarkeriari EZ esatera,
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea baizik bilatzen ez duenaren alde.
|
|
|
Espozen Dibisioa Muruzabalen geratu zen, eta Mina Iruñera joan zen. Gerra amaituta, egoera politiko berrian, hamaika galdera erantzun gabe eta erabat gizondua eta heldua, Xabierrek hurrengo hilabeteetan gertaerarik garrantzitsuenak bizi izango zituen,
|
bere
etorkizuna erabakiko zutenak. 1814ko maiatzetik irailera bitartean, bost hilabetez, Penintsulan geratuko zen.
|
|
|
" Katalunia, Euskadi bezala, nazioa da, eskubide politikoak ditu. Kataluniako herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea du, eta bertako erakundeek beren herria bozkatzera deitzeko eskubidea dute. Bozkatzea ezin da inoiz arazoa izan, benetako arazoa botoa ematen ez uztea da", azpimarratu du Ortuzarrek.
|
|
2019
|
|
|
Kataluniak
|
bere
etorkizunaz erabakitzeko hitza hartu zuenetik bi urte bete dira astearte honetan, urriaren 1ean. Urtemuga honen harira gutuna helarazi du NOAUA! ra Usurbilgo Gure Esku mugimenduak.
|
|
2020
|
|
|
Bestalde, Nicola Sturgeon Eskoziako lehen ministroak bigarren independentzia erreferenduma egiteko mozioa aurkeztu zuen Eskoziako Parlamentuan herenegun, eta gehienen babesa jaso zuen; aldeko 64 boto bildu zituen, eta aurkako 54 Sturgeonek «oinarrizko printzipio demokratiko baten» aldeko bozketatzat jo zuen, eta nabarmendu «Eskoziak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea» duela. Hala, akordio bat egiteko eskatu dio Erresuma Batuko Gobernuari.
|
|
|
Erakunde horri bigarren independentzia erreferendum bat egiteko boterea ematearen alde agertu dira parlamentari gehienak. Aldeko 64 boto izan ditu Nicola Sturgeon lehen ministroak aurkeztutako mozioak, eta aurkako 54 Sturgeonek «oinarrizko printzipio demokratiko baten» aldeko bozketatzat jo du, eta nabarmendu «herri honek
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea» duela.
|
|
|
Era berean, Giselek moralitate tradizionalaren kritikan neska gazte modernoaren papera hartzen du, ideiak argi ditu eta erabakiak amaieraraino eraman nahi ditu. Garbi ikus daiteke hori bere ingurukoekin dituen elkarrizketetan, esaterako, Bertherekin birjinitateari buruz hitz egitean edota Mauriceri argitzean berarekin oheratu izanak ez diola eskubiderik ematen
|
bere
etorkizunaz erabakitzeko (Hernandez Abaitua 2008: 152).
|
|
|
Herrialde honetako herriak
|
bere
etorkizunari buruz erabakitzeko eskubidean datza.
|
|
2021
|
|
|
Olanok «bide propioaren» alde egin zuen, «bere borondate demokratikoa gauzatzeko eta bere izaera nazionala errespetatua izateko». Horrez gainera, azpimarratu zuen euskal autogobernuaren zilegitasuna defendatzen jarraitu behar dela, «beharrezko akordioak bilatuz», baina euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen borondateari «uko egin gabe». Halaber, gobernantza kolaboratiboa «funtsezko elementutzat» jo zuen Olanok etorkizuneko politika sozialetan eta ekonomiaren alorreko eraldaketan sakontzeko.
|
|
|
Jauzi hori egiteko bide bakarra subiranotasuna dela argudiatzen du Via Galegak. Louzadaren esanetan ere ez dago nork
|
bere
etorkizuna erabakitzea baino «bide egokiagorik» gizarte demokratiko bat eraikitzeko.
|
|
|
CUPek esan zuen Espainiako Gobernua eta Kataluniakoa «elkar ulertzearen aldeko apustu instituzionala irudikatzen» aritu ziren bertan, eta gogorarazi zuen antolatzaileak Foment patronala eta La Vanguardia egunkaria zirela: «Gure herriak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko duen borondatearen aurka posizionatu ziren publikoki, hitzekin eta keinuekin». Orduko irakaspen bat izan zen, CUPen arabera, «oligarkia beti kokatzen dela indartsuenaren aldean».
|
|
|
Oraindik demokrazia ez da heldu Euskal Herrira. Euskal Herriak bere eskubideak ukatuak ditu, euskal gizarteak
|
bere
etorkizuna erabakitzeko tresnarik eta ahalmenik ez du.
|
|
|
Urte bukaeran, indar horietan finkatutik, Ibarretxek hasiera eman zion bere Estatutu Politikoaren asmoari," Ibarretxe Plana", non, sarreran, argi aipatzen baitzen Euskadik
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea zuela, hots, autodeterminazio eskubidea berea zuela. 2004an Legebiltzarrean onartua, 2005ean Madrilgo Kongresuan jokoz kanpo eman zuten deblauki.
|
|
2022
|
|
|
Ortuzar: «Euskadik
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea du»
|
|
|
Ortuzar: «Euskadik
|
bere
etorkizuna erabakitzeko eskubidea du»
|
|
2023
|
|
|
Dolors Feliu ANCko presidentearen ustez, Kataluniak
|
bere
etorkizuna erabaki nahi du, baita Espainiaren eta Frantziaren arteko goi bileran jorratu zituzten politika guztiak ere. ERCri kritika egiteko ere tartea izan zuen Feliuk, alderdi errepublikanoaren «kontraesan handiengatik».
|