|
2010
|
|
|
Are gehiago esango nuke, ez dut gogoratzen garai hartan Gipuzkoan ETAren kontra zegoen nire adineko jende asko. Nire belaunaldiko idazleen artean ETAren kontra publikoki argi eta garbi idatzi zuen lehenengoa izan nintzen ia ziur, aldi
|
berean
estatu terrorismoa ere gaitzetsi behar zela ahaztu gabe. Terrorismoaren kontu honetan ekidistantzia defendatu behar da, ahal den inpartzialtasun guztiarekin.
|
|
2012
|
|
|
4 1850ean, euskal egitura politikoa egonkortu egin zen. Erregioa Estatuaren zatia zen heinean, Estatuaren eskumenak erabiltzeko gai zen eta
|
beraz
Estatua bera. Euskal gizartea kudeatzeko eskumen publiko guztiak hartzeko helburua zuen.
|
|
|
Errepublika barnean, frantsesa erabiltzen ez zuena Errepublikaren etsai bihurtu du.
|
Beraz
Estatu errepublikano berrian, populazioaren zati handi bat etsai bihurtzen zuen. Egoera herritar edo ziudadano berrien artean eguneroko harremanetan ez zen aldatu, baina xix. mende barrenean erabat eraldaturik gertatu zen.
|
|
|
Espainiako bestelako herrialdeekin parekatuz gero, berez," kenketazko kupoa" gertatzen zela. Hau da, ordaindu beharrean, Estatutik hartu egin behar zutela,
|
bere gain
Estatuaren zereginak zituztelako eta Estatuari zitzaion zorra euskal herrialdeek ordaintzen zutelako.70
|
|
|
1860ko hamarkadan, Europa guztian, Aita Santu katolikoaren eraginez,
|
bere
Estatu Pontifizioak galdu ondoren, katolikotasunaren politika ageri zen, zentzu antiliberalean. Lehenago katolikoa eta gero gerokoak, bereizketa berria adierazi zen, eta 1869 urteaz geroztik areagotu egin zen.
|
|
2022
|
|
|
Gazte sionista bat1,
|
bere
Estatuak ezartzen dituen behar eta zama guztiak bihotz onez jasaten eta onartzen dituena, da historia honen protagonista nagusietako bat. Nietzschek irudikatutako gameluak2 bezala" zamarik handiena eta astunena eskatzen du, irmotasunez.
|
|
|
Nazio bateratzailerik ez lanaren ekarpen nagusia filosofia liberal garaikideek helarazi dizkiguten elementu arautzaile nagusiak ezartzea da, hain zuzen ere komunitateak ikusgai jartzea (Tully, 1999a) eta multzo handiagoen barnean ahalduntzea xede dutenak. Elementu arautzaile horiek justizia, berdintasuna, askatasuna, senidetasuna eta elkartasuna dira, eta horiek errespetatzearen jomuga aldi
|
berean
estatuen egonkortasuna eta, batez ere, iraunkortasuna bermatzea da, betiere haien legitimitatea ezarriz. Lanaren asmoa, halaber, jardun politikoaren erdi erdian hiru printzipio nagusi tentsioan jartzea zen, hots, komunitatearen printzipioa, berdintasunaren printzipioa eta demokraziaren printzipioa.
|
|
|
Hori da Quebecek Kanadako Federazioaren barnean bizi duen egoera. Beste estatu kide batzuk, sarritan, pozik egoten dira gobernu zentralaren ekintza eremuan eskumen horiek mantentzeagatik, esperientzia falta edo interes mugatua dutelako edo, besterik gabe, uste dutelako estatu zentralak erabateko lidergoa har dezakeela
|
bere gain
estatu multinazional integratzailearen izenean, edo, are gehiago, estatu zentrala beren identitate nazionalaren ordezkari duin gisa ikusten dutelako. Zentroarekiko halako begirune murriztaileak kalte egin diezaieke nazio minoritarioei, lehenago zituzten bermeak erraz desegin baitaitezke estatu zentrala bere botere osoa erabiltzen hasten denean.
|
|
|
Nire lankide Michel Seymourrekin batera adierazi izan dudanez," federalismo multinazionalak aukera emango luke, besteak beste, hainbat lurraldetako herri desberdinek unitate administratibo desberdinetarako sarbidea izateko eta han gehiengo bat osatzeko. Lurralde federalismoak ez bezala, federalismo multinazionalak herrien dibertsitatea islatuko luke
|
bere
estatu federatuen dibertsitatean" (Seymour eta Gagnon, 2012b: 4).
|
|
|
112). Hirugarrenik, federalismo multinazionalak komunitate politikoak ahalduntzeko kapaz diren instituzio egokiak babestea du helburu, bai eskualde mailan, bai maila zentralean, aldi
|
berean
estatuak desberdintzeko eta estatuen arteko lankidetzarako prozesu dual bat gauzatu ahal izateko. Federalismo multinazionalaren nozioak hainbat demos presente egotea dakar berekin, etnizitatea jokoan dagoen indar nagusia dela iradokitzen duen etnofederalismoaren nozioak ez bezala.
|
|
|
Herri subiranotasun nozioak estatuaren eraikuntzaren oinarrian bertan dagoen kalitate demokratikoa berresten du nolabait. Nazio bakoitzak
|
bere
estatua eduki du horretarako baliabideak dituen neurrian. Zenbait formula asmatu izan dira nazio horien beharrei erantzuna emateko, edo, batzuetan, horiek nazio maioritarioak inposatutako arauak onartzera behartzeko.
|