|
2001
|
|
|
Rodriguez edo Rosso horren adibide dira, baita Aristides Maillol frantziarra ere. Rodinen lanean sinbolismoa nabari bazitekeen ere, mugimenduko eskultura adibide nagusia Maillol eta
|
bere
emakumezko gorputzak direla esan daiteke.
|
|
2002
|
|
|
Eta nik antzezlan honetan agertu nahi izan dudana hau baino ez da: kontua ez dela Bergaminek
|
bere
emakumezko pertsonaiak ulertzeko era; kontraesana, emakumeak Bergamini aurpegiratu diezaiokeenean dagoela: alegia, emakumeari ez uztea bere destinoa aukeratzen
|
|
2008
|
|
|
Euskal gay mugimendua sortu zenetik, nire taldean beti aldarrikatu dugu egon badaudela pertsona batzuk gure kulturan tradizioz gizonezkoari atxiki zaizkion ezaugarri biologiko, psikiko zein portaerazkoak dituzten modu
|
berean
emakumezkoari omen dagozkion ezaugarriak ere badituztenak; edota grina homosexualak dituzten bezala, grina heterosexualak ere badituztenak... Are gehiago, agian gomendagarriena tartean egotea dela ere aldarrikatu dugu, berezkoagoa, naturalagoa, aberasgarriagoa... delakoan.
|
|
|
Bezperan, Usain Boltek 100 metrotako esprintean modu harrigarrian lortu zuen urrezko domina eta munduko marka ondu. Biharamunean, diziplina
|
bereko
emakumezkoen lasterketan, Jamaikako atletek zeharkatu zuten helmuga lehenbiziko hiru postuetan. Erdian ageri dena da Shelly Ann Fraser, urrearen irabazlea, Kingston hiriburuko Waterhouse txabolategiko biztanlea.
|
|
|
Eder. Oikonimo guztietan izen konposatuaren bigarren osagarri gisa ageri da eta maiztasun
|
berean
emakumezko nahiz gizonezko izenekin: Andreederra> (Izurdiaga), Juanederrena> (Lesaka), Juanederrenea> (Lesaka), Mariaderkorena> (Ituren), Marieder> (Irañeta), Mariederrena> (Subitza), Mariederrenea> > (Lesaka), Martiederrena> > (Sunbilla), Migelederrena> (Luzaide), Suiederrena> (Lesaka).
|
|
2009
|
|
|
Eredu horrenesanetan, gizona maskulinoa da eta (arrazoia eta hala osasun mentala galtzearenmehatxupean) ez du femeninoa izan behar; emakumea, berriz, femeninoa da eta (zigortua izatearen mehatxupean) ez du maskulinoa izan behar. Balio soziokulturaletan, feminitatea gutxietsi egiten zen, baina era
|
berean
emakumezkoen betebehartzat jotzen zen. Emakumeak femeninoak ez baziren, gaixotasun edo desbideratzeren baten orndorioz zen, sendatu beharra zuten.
|
|
|
Bazuen arrazoirik horrela jokatzeko. Alde batetik,
|
bera
emakumezkoa zen, ezkongabea, eta bakarrik bizi zen. Bestetik, Caritaseko bulegoan egiten zuen lan, eta ez zuen ezergatik ere nahi, inork beraren ohorea zalantzan jartzerik.
|
|
2010
|
|
|
Hauegungo generoaren araberako lanaren banaketaren emaitza da, eta emakumezkoeketxeko lanak eta seme alaben zaintza modu ia esklusiboan bere gain hartzea eta lanmerkatuan barneratzeko zein bertan mantentzeko diskriminazio modu tradizionalak (zein berriak) bere horretan mantentzea dakar. Latinoamerikako egoera bertako emakume guztientzat antzekoa izan ez arren, ezein herrialdetan lortzen da lan berdinagatikosoldata
|
bera
emakumezkoen eta gizonezkoen artean: izaera bertikal zein horizontalekosegmentazio okupazional baten existentziak emakumezkoek lanpostu berdinak ezizatea eta okupazio maila altuagoetara gizonezkoen maila berean sarbiderik ez izateadakar.
|
|
2011
|
|
|
instituzio garrantzitsuenetan esku duen gizon batek emakumeekiko duen harreman gaixoa. Izan al daiteke frantziar lehendakari emakume batengan abentura baten aukera besterik ikusten ez duen pertsona, edozein testuinguru eta momentu aproposa ikusten duena maitakeriatan ibiltzeko,
|
bere inguruko
emakumezko langileak deseroso sentiarazten dituena. Esaterako, Aurelie Filippeti diputatu sozialistak, Strauss Kahnekin" esperientzia ezatsegin" bat izan eta gero, berarekin espazio itxietan egotea saihesten zuela onartu du.
|
|
2013
|
|
|
Tabernetan egindako atentatuetako asko emakume batek eginak izan ziren. Lekukoek denetan itxura
|
bereko
emakumezko bat deskribatzen zuten, eta haietako asko, gainera, patroi berarekin egindako atentatuak izan ziren. Tabernara sartu, tirokatu, batzuetan lehergailu bat bota, ihes egin eta ihesean arropak eta armak bazter batean bota.
|
|
2016
|
|
|
Politikari, irakasle, kazetari eta literatoek ideologikoki onetsi dituzte eraso horiek, lizuntzat eta moralik gabekotzat jo izan baitituzte emakume beltzak. Gertrude Stein idazle esanguratsuak ere,
|
bere
emakumezko beltz pertsonaietako batez ari, esan zuen, beltzen moralik gabezia lizun eta bakuna, ei zeukala.
|
|
|
Begoñaren aita, esaterako, ezkorren artekoa zen, beharbada faxistak Bizkaia txikitzen eta naziak Frantzia osoa bereganatzen ikusi eta gero, berak nahi ezta ere, fede itsua zuelako Hitlerren mutilen gaitasun eta indarrean, eta horrexegatik nahi zuen, beste ezeren gainetik, Ameriketara lehenbailehen iritsi eta Europa nahiz Afrika atzean utzi. Begoña baikorra zen ordea, dela izaeraz halakoxea zelako, dela gaztetasunak gauzak alde onetik ikusarazten zizkiolako, dela barruan zeraman kumeak etorkizunarenganako fedea ematen ziolako; baikorra zen nolanahi ere, eta baikortasun hori itsasten zien bilerako gainerako kideei, zeinak gero eta gutxiago arduratzen ziren
|
beren artean
emakumezko bat izateak sortuko omen zizkien nahaste borraste eta txolinkeriez. Alaitasuna ez ezik, buru-argitasuna ere erakutsi ohi zuen hitz egiten zuen aldiro, geopolitikaz nahiz estrategiaz gerra batean borrokan eta gobernu baten arduran ibilitako gizon haiek baino zentzu eta sen gehiago erakutsiz, gehienek hala aitortu nahiko ez zuketen arren.
|
|
2017
|
|
|
Eta horrek ekarri du bere ondokoak ere, hobetu egin garela, bai gure sexismoari dagokionez eta baita gure gaitasun artistikoari dagokionez ere. Eta jakina ezta maialen bakarrik,
|
bere inguruan
emakumezko asko eta gizonezko asko ibili gara, eboluzionatu arazi duguna bertsolaritzan generoaren ikuspegia.
|
|
|
Baina disko bakar bat grabatzera ailegatu zen.
|
Bere
emakumezko itxurari fideltasun eta konbentzimendu osoz atxikita, ez zuen inoiz makillaje edo soinekoak kentzeko eskaerak aintzat hartu, eta, arrazakeriaren eta transfobiaren etengabeko zigor eta errefusaz nazkatuta, 1971n bizitza publikotik desagertu zen, gaur arte.Haren ohiko kontu eta dotoreziaz, NumeroGroup diskoetxeak bere grabaketa guztien bilduma bat plazaratu berri du CD edo binilo bikoitz... Eta istorio honek egungo LGTB kolektiboen eredu eta inspiraziorako duen garrantzia ahaztu gabe, haren kalitate musikala goraipatu nahi nuke hemen.
|
|
|
Bide onetik goaz, bai, baina oraindik asko dago egiteko egoera normalizatu batera iritsi ahal izateko.Baina euskal literaturan aspalditik dagoen joera begi bistakoa da...Euskal literaturan azken urteetan eman diren ahots propio eta bereziak emakumezkoak direla esango nuke eta, dudarik gabe, testuinguruaren araberakoa ere bada sorkuntza. Esan nahi dut ez dela gauza
|
bera
emakumezko edo gizonezko jaiotzea, XX. mendean edo XXI. aren atarian, Euskal Herrian edo Afrikan... Logikoki, faktore askok eragiten dute idazteko moduan, kontatzen diren istorioetan, aukeratzen diren pertsonaia eta protagonistetan.
|
|
2019
|
|
|
Bereziak ziren germaniarren usadioak. Gerretan baino ez zuten buruzagirik; bakealdietan, familia sozietate autonomo bat zen; badirudi tarteko bat izan zela ama lerroko filiazioan oinarrituriko klanen eta gens patriarkalaren artekoa; amaren anaiak aitaren aginpide bera zuen, eta biek zuten senarren autoritate
|
bera
emakumezko iloben eta alaben gainean. Gizarte hartan indar basatia zenez gaitasun guztien sorburua, emakumea guztiz zen ahalgabea, baina eskubide batzuk onartzen zitzaizkion, bere gaineko botere domestikoen dualtasunak bermatzen zizkionak; mendeko izanik ere, errespetatua zen; senarrak erosi egiten zuen, baina ordaindutakoa emakumearen jabetzakoa zen; gainera, aitak dotea ematen zion; emakumeak bere partea hartzen zuen aitaren herentziatik, eta, gurasoak hiltzen bazizkioten, hiltzaileak pagatutako kalte ordainaren parte bat ere bai.
|
|
2021
|
|
|
Analisi zientifikoaren aldetik begiratuz –ni idazle hutsa naiz–, esango nuke emankorragoa izan zitekeela, horretan zein beste edozeinetan ere, hastea esanez zein izan zen Sabino Aranak
|
berak
emakumezkoekin –ama, arrebak, koinatak eta, azkenik, emaztea–, hezur haragizko emakume historiko errealekin, izan zituen harremanak versus testuetan" emakumea" kontzeptu singularizatuari buruz eman zituen iritziak eta usteak. Baina ez.
|