|
2009
|
|
|
Elebidun guztien kopuru osoa bilatzen badugu, 71.600ra heltzen gara eta galtzea hamabost urtez 4.400koa izan da.
|
Beraz
elebidun eragileekin baino galtze guttiago. Ez da halere espantu egitekorik, zeren eta elebidun eragileek dute euskara egunero erabiltzen, ez elebidun hartzaileek.
|
|
|
Ulertu behar da, bi hizkuntzak" erabiltzeko adina ikasteko" obligazioa tarteko, hizkuntza aukeratzeko eskubideak ez duela esan nahi gurasoek euren seme alabentzat irakaskuntza elebakarra, eskubidea balitz bezala, defendatzeko aukerarik dutenik. Eskolaren bidez bi hizkuntzak ezagutzeko obligazioa ezin da inolako eskubideren izenean ezabatu, obligazio hori baita gaur ikasle gazte eta bihar etzi herritar heldu izango direnei hizkuntza kontuan aukera berdintasuna bermatzen dien tresna, eta aldi
|
berean
elebiduna den eta elebiduna izatea aukeratu duen gizarte honen kohesiorako bermea.
|
|
|
Eta hemen bistan da indartsuena gaztelania dela eta ahulena, euskara. Errespetu osoa eta neurri berekoa zor diegu euskarari eta gaztelaniari, errespetu osoa eta neurri
|
berekoa
elebidunei eta elebakarrei. Baina hemen, errespetua biek merezi badute ere, bat da, ez bi, errespetua ez ezik bultzada ere behar duena, euskara, baldin eta hizkuntza arloan ere askatasuna, aukera berdintasuna eta pluraltasuna garatu nahi baditugu.
|
|
|
aplikazioetan eska daitekeen malgutasuna lotua dago ezinbestean printzipio orokorrari eskatu behar zaion irmotasunarekin. Egiazko elebitasunak ez baitu tokirik izango gizartea
|
bera
elebiduna ez den neurrian. Legea onartu genuen garaian hiruretan hogei urte inguru jotzen nituen nik euskal gizarte elebidunera ailegatzeko.
|
|
|
Datuen egiak gezurtatzen du xelebrekeria hauek adierazten dutena. Setakeria handia behar da, gero, bateraezinezkotzat jotzeko kirurgia asko dakiena edo mediku edo irakasle bikaina izatea eta aldi
|
berean
elebiduna izatea, non eta elebiduna den eta are elebidunagoa izan nahi duen gizarte batean.
|
|
2010
|
|
|
belaunaldi zaharrenak ziren euskaldunenak joan zen mendeko 70ko hamarkadan, eta belaunaldi gazteenak dira euskaldunenak gaur egun. baina aldaketa argitsu horrek baditu itzalguneak ere, eta berekin dakarzkigu beste erronka batzuk ere, besteak beste gaur egungo gazte elebidun gehienek, atzokoek ez bezala, bigarren hizkuntza baitute euskara (ondorioz, askok euskaraz gaztelaniaz baino gaitasun murritzagoa dute) eta, beste zenbait arrazoi ere tarteko, euskararen erabilera mugatuagoa baitute. uste izatekoa da, etorkizunean ibilbide bertsua urratuz gero, beste hogeita hamar urte barru, erdaldun elebakarrak gutxiengoa izango direla gure artean, eta salbuespen bitxia baino ez gazteen artean. horrek sekulako garrantzia izango du euskararen etorkizunerako. izan ere, elebidunak, 1981ean biztanleriaren gutxiengoa izatetik, 2031n gehiengo zabala izatera pasatuko baita gizartea. esandakoaren argitan uste izatekoa da, euskal gizarteko eliteak elebidunak izango direla. egoera berri hori gizarte berdinkideagoa eta kohesionatuagoa eraikitzeko lagungarri izango da, nahiz eta ikuskizun geratzen den horrek guztiorrek zenbaterainoko eragina izango duen euskararen erabileran. eta hau ez da bigarren mailako kontua, lehen muturreko kezka baizik, euskararen biziindarrak arduratzen gaituenontzat. elebakartasunak gero eta toki gutxiago du euskal gizartean. elebitasuna zabaltzeko joera gorantz doa etengabe. baina elebitasuna ez da homogeneoa —euskal gizarteak dituen ezaugarriak izanda, eginahalak eginda ere, ezin bestela izan—: elebidun guztiak ez dira neurri
|
berean
elebidun. elebitasunaren hazkundea fenomeno urbanoa da, batez ere. garai bateko elebidun gehienak herri txikietan bizi ziren (baita orduan oraindik bazeuden euskal elebakarrak ere), euskal hiztunak nagusi ziren guneetan, eta adin guztietako elebidun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza. errotik aldatu da hori urte gutxian. egungo elebidun gehienak hamar mila biztanletik gorako hiriguneetan eta ... hazkundea behar du euskarak, masa kritikoa handitu beharrean da, baina hazkunde sozial orok saihetsezina du hazkunde krisia. euskararik gabe bizitzea nagusiki euskaraz bizitzea baino askoz errazagoa den gizarte batean, ezinezkoa da elebidun guztiak —euskaldun zaharrak bezala euskaldun berriak— neurri berean izatea elebidun eta denek euskara gaztelania bezainbeste edo gehiago menderatzea eta, gainera, naturaltasunez erabiltzea. zirkunstantzia hauetan —ez dago besterik— urtea joan eta urtea etorri, hazi eta hazi, deskantsurik gabe hazten jardun, eta, gainera, primeran eta inolako urradurarik eta ahuleziarik gabe haztea, aukera irreala da, ezinezkoa erabat. aurrerago jorratuko dugun euskararen erabileraren gakoetariko bat da hau, ez txikiena. bestalde, jakina da familia bidezko transmisio hutsaz ezin dela hizkuntza baten bizi indarra gizartean areagotu, baina neurri berean da jakina, halaber, familian transmititzen ez den hizkuntza galbidean jarritako hizkuntza dela.
|
|
|
Ikasle guziak kontuan hartzen baditugu, aipatu bi hizkuntza gaitasunetan elebakarren multzoa da ahulena, hiztunen herena, %33 lehen ikasturtean eta gero 3 pundu gehiago.
|
Beraz
elebidunak edo eleaskodunak gehiengo handian dira hiru ikasturteetan zehar, %67 eta %64 artean. Ikasturte orotan gaztelaniadunak ingelesdunak baino gehiago dira, baina bien arteko proportzioa ttipituz doa:
|
|
|
eta aski ote da euskaldun izateko? Pentsu dugu euskara ulertzen dutela eta
|
beraz
elebidun hartzaileak direla.
|
|
2011
|
|
|
Jakina da hiztunen zein funtzioen galera, edota superestratuaren bidezko hizkuntzaren berezko ezaugarrien urtzea, honako kasu hauetan baizik ez direla gertatzen: (a) hiztun oro bigarren hizkuntza
|
berean
elebidun bihurtu dutenean, edo (b) hiztun guztiek bigarren hizkuntza komunik izan ezean, hiztunak zein bere bigarren hizkuntzaren lurralde eremuaren arabera banaturik daudenean. Baztarrika, ordea, ez omen da" gai elebakartasunaren onurez ohartzeko, ez baitiogu atzematen ez onura pertsonalik ez onura sozialik ere" (282 or., azpimarra gurea da).
|
|
2012
|
|
|
Ia elebiduna (Bilingual Ia) eta Ib elebiduna (Bilingual Ib). Ia elebiduna informazio multzoa duenean, I. jokalariak badaki
|
bera
elebiduna dela, baina, hala ere, A ala B aukeratu behar du II. jokalariarekin hizketan hasteko, ez dakielako II. jokalaria elebiduna ala elebakarra den; hau da, egoera horretan, I. jokalariak ez du informaziorik. Ib elebiduna informazio multzoa duenean, berriz, I. jokalaria jokoaren barruko beste joko batean parte hartzen hasten da, II. jokalariak B aukeratu duela (elebiduna dela) entzun ondoren aukeratu behar baitu hizkuntza; alegia, I. jokalariak badu informazioa.
|
|
2015
|
|
|
Elebiduna izateak errekurtso kortikalenerabilera handiagoa dakar. Hala, esperimentu hau
|
bera
elebidunetan eginez gero, oraindik etamu desinkronizazio handiagoa aurkeztu lukete. Gainera, 64 elektrodoko sistema etaanalisi mota ezberdinak erabiliz, EEG seinalearen jatorria oraindik eta gehiago zehaztu ahalizango genuke.
|
|
2016
|
|
|
Hor zauden ere, EEPko Mathieu Bergé lehendakariaz bestalde, Olivier Dugrip Bordeleko errektorea, Pierre Barrière Paueko Ikuskaria, Christian Labenne (UPPA, Paue), Béatrice Laville (Montaigne, Bordele) eta Jacques Mikulovic (ESPE, Bordele). Arrunt baikor agertu zaigu Mathieu Berge, irakaskuntza publikoak bereziki sartze historikoa egin zuela irailean, sei gela elebidun idekiz, sare giristinoak ere
|
bere aldetik
elebidun saila idekitzen zuela Angeluko Stella Maris kolegioan. Murgiltze edo imertsio sistemari dagokionez, publikoak 12 esperimentazio baditu bidean eta giristino sareak 18, sail hortan gauzak aitzinatzen ari direlako marka, urrun badira ere oraindik ikastolen inplikaziotik.
|