|
2000
|
|
|
Unai gizajoa! Ez zekien ez nintzela horrela ari
|
berari
eder egiteagatik, arrats horretarako nituen konpromisoek behartuta baizik.
|
|
|
Antzerki ikuskizunetako teloia irekitzen deneko musikaren lehen bi konpasak jorik, toalla askatu zuen. Kristina zapata hutsean agertu zitzaidan,
|
bere
eder gorrian ikusi gabeko lau hilabetean denborak eragindako berrikuntzak miratzeko gonbitean: aldaka beti bezain sendo eta biribilak, sabel izter lirainduxeak eta bular belztuak bereziki.
|
|
2003
|
|
|
Autoa aparkaturik zuen lekuraino lagundu nion Paseo Berri osoa zeharkatuz, urruti eta oker aparkatzeko ohitura baitzuen. Eguraldi miragarria egiten zuen, baina ikusmirak
|
bere
ederrean bazuen zerbait gehiegizkoa, neurriz gainekoa, zeruaren urdina hain urdin, itsasoarena nabardura argi ilunekin. Begira egoteko gogoa ematen zuen, une batetik bestera edertasun horrek eztanda egin zezakeela iragartzen baitzuen zerbaitek.
|
|
|
Ez omen da gauza auzoko eta ezagunekin hitz bi jarraian egiteko, eta igogailuan norbaitekin tokatzen denean txistua jotzen hasten omen da isilka, benetako piezak, pianorako idatzitako lan zailak esate baterako, eta baita lan sinfonikoak ere. Auzokoek kontatzen dutenez, hirugarren solairuan bizi delarik, pieza maiz
|
bere
ederrenean utzita ateratzen omen da, ezer esan gabe. Blok txiki bat poltsikoan duela ibiltzen omen da eta tarteka, inork gutxien espero duenean, kale bazter batean edo zebrabidearen erdian geratu eta hasten omen da idazten.
|
|
2008
|
|
|
Reginak eman ziòn masailekoa, oroimenaren gordelekuren batetik oihuka ari zitzaiona:
|
berak
ederra eman zian, eta emaiok orain berari! Esan nahi baita morroiak Reginari eskua jaurti eta eskumuturretik heldu ziola, tximista batek baino azkarrago heldu ere.
|
|
|
–Borrokaren arriskuak bakarrik eman dezake berdintasun sentimendu hori. Sentimendu horren bila joan ziren gure gurasoak gerrara gazteak zirenean eta joan dira mundua mundu denetik beste hainbat eta hainbat gudari ere, eta lubakietako triskantza eta hondamendi guztien gainetik bizitza
|
bere
ederrean eta handian atzeman uste zuten, kidetasun hori bizi zutelako. Gudari batek bakarrik daki hori zer den, gehitu zuen indar handiz, ni ez nintzela inoiz gudari bat izan eta ez nintzela izango aurpegiratuz bezala?.
|
|
|
Alvarok buruan behar zituen balizko erreakzio erasokor baten ondorioak –ar apaldua zen, azken batean, bere artasun harrotasunak eskuratu behar zituena, inor izatekotan–, lana galtzera eraman zezaketenak, baita etxeko jaunaren zigorrada batzuk nozitzera ere, besteak beste; Alvarok, baina, inkontzientearen lurretan errotua behar zuen, halaber –inkontziente kolektiboak ere bere eragina du kolektiboaren partaideengan–, ar konkistatzailearen eredua –Indibil eta Mandonio, El Cid eta Juan de Austria, Cortés eta Pizarro, Valdibia eta Orellana, Daoiz eta Velarde, Espartero eta Esparteroren zaldia... –, Espainiako Historia ofizialak Espainiako Handi bihurtu zituèn ustezko heroiena –munduan ez dago Herririk, ez menderatzailerik ez menderaturik (bakoitza bere mailan, bistan da), heroien idealizazio zein manipulazio interesatuaz baliatzen ez denik–, ume umetatik mila bider edoskia eta bere baitaren baitatik erreparazio berehalako bat eskatzen ziona –Esparteroren zaldiaren potroak ez ziren euliarenak, azken batean–, nahitaez; Alvarok, gainera, gogoan behar zuen –gogo gogoan, alegia– Reginak eman ziòn masailekoa, oroimenaren gordelekuren batetik oihuka ari zitzaiona:
|
berak
ederra eman zian, eta emaiok orain berari! Esan nahi baita morroiak Reginari eskua jaurti eta eskumuturretik heldu ziola, tximista batek baino azkarrago heldu ere.
|
|
2009
|
|
|
Heriotzari, hau da Lessingen konklusioa?
|
bere
ederra itzuli behar zaio, kristautasun txar batek kendua diona. (Lessingek ahaztu egiten duela ematen du,, requiescat in pace?
|
|
|
Hots, ideia berrien eta etorkizun zabalen parfumea zabaltzen duen landarea, modernitatea? iragan pobreko iparralde ez erromatar, barbaro, protestantea da (Schillerrek Vatikanoko San Pedro basilika bera?, bigarren zeru bat zeruan igotzen??, h. d., katolizismoa,
|
bere
eder guztiarekin ere, behialakotzat jotzen du) 113.
|
|
|
bosdun txiki hartan aurkitu zuela bere benetako forma, lau ziren minaren haizeak, puntu batean biltzen zirenak, nondik bosgarren haizea sortzen baitzen, beste norabide bat hartzen zuena, lau haizeek osatzen zutèn planoarekiko perpendikularrean, min gordinari gordintasunaren kontzientzia erantsiz?, kontraesana badirudi ere: forma bat, Gabinok bere baitatik at aurkitu zuena eta
|
bere
ederrean begiets zezakeena; formaren edertasuna, minaren ontzia betetzen zuèn isurki mingotsetik prezipitatutako eta hondora jalkitako ezti tanta bat balitz bezala; gero, forma multiforme hartan, bost ziren lerroak eta bost ziren haizeak, zirrararik zirraratsuena eragin ziòn azpi formarekin topatu, perla bat ere izan zitekeen, edo errubi bat?, eta hiru bider xuxurlatu zuen Gabinok esaldi bera:
|
|
|
Bata Gillonne de Thorigny zen, Matignongo mariskalaren alaba eta Nafarroako erreginaren ganbera buru berria. Handia zen, bizkar zabala,
|
bere
ederrean apur bat gizontsu. Louise zegoen harekin.
|
|
|
halaxe izango zen –halaxe zen–, haren begiek ikusia ezpainen etengabeko mugimenduek berresten zutenez; gero, begiak jaso, zabaldu –Gabinoren harridura nabaria zen, zerbaitek biziki hunkitu zuen seinale–, eta, lauzpabost segundoren buruan, ezkerretara jiratu zuen burua, leihoari begira jartzeko; leihoaren bestaldean udazkena zen eta euria ari zuen; kanpoan ez ezik, baina, Gabinoren barruan ere euria ari zuen, antza, begiak jiratu eta bizpahiru segundoren buruan –kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz– negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan nahi baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri baten itzala –itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere– nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren hegalak –poema hura ispilu bat zen, azken batean, egilearen barrua ez ezik, Gabinorena ere islatzen zuena, baita Gabino egilearen mailan ipintzen ere, ondorioz, hein batean bai bederen– pozten eta puzten zuen, udazkenaren ibilbidean udaberriak ere bere geltokia balu bezala; minak hartua zegoen Gabino, zalantzarik ez, baina bazirudien ezen minak –formarik gabekoa, definizioz– bosdun txiki hartan aurkitu zuela bere benetako forma –lau ziren minaren haizeak, puntu batean biltzen zirenak, nondik bosgarren haizea sortzen baitzen, beste norabide bat hartzen zuena, lau haizeek osatzen zutèn planoarekiko perpendikularrean, min gordinari gordintasunaren kontzientzia erantsiz–, kontraesana badirudi ere: forma bat, Gabinok bere baitatik at aurkitu zuena eta
|
bere
ederrean begiets zezakeena; formaren edertasuna, minaren ontzia betetzen zuèn isurki mingotsetik prezipitatutako eta hondora jalkitako ezti tanta bat balitz bezala; gero, forma multiforme hartan –bost ziren lerroak eta bost ziren haizeak– zirrararik zirraratsuena eragin ziòn azpi formarekin topatu –perla bat ere izan zitekeen, edo errubi bat–, eta hiru bider xuxurlatu zuen G...
|
|
2010
|
|
|
Regina eneko lorategia
|
bere
ederrenean zegoen, arrosa gorriak, arrosa zuriak eta arrosa horiak nonahi, eta gu haiei begira, izebak nire eskua bere bi eskuen artean hartu, eta horrela hitz egin zidanean:
|
|
|
edo behetik gora, auskalo, horixe ez baitakit?!; argialdi bat izan zen, zinez, poemaren irakurketak eragin zidana; izan ere, bost lerro haiek, neurriak eta errimak lagun? forma eder bat osatzen zuten, non neure mina sar bainezakeen, formak,
|
bere
ederrean, eztitu eta laztan zezan, ez dakit nola adierazi?; dakidana da, poema irakurri ez beste negarrez hasi nintzela, baina ez tristuraren tristuraz bakarrik, pozaren pozez ere bai; ez zen hura poema batek hunkitzen ninduèn lehen aldia, baina poema hark egin ninduen poesiazale: hain hunkituta eta hain sorginduta nindukan, bai, poemak, non ez baitakit zenbat aldiz irakurri nuen?
|
|
|
Regina eneko lorategia
|
bere
ederrenean zegoen, arrosa gorriak, arrosa zuriak eta arrosa horiak nonahi, eta gu haiei begira... izebak nire eskua bere bi eskuen artean hartu, eta horrela hitz egin zidanean: " Egun batean, irri ezinezko bat atera nion haurtxoari, inoiz ahaztuko ez dudana:
|
|
|
" Mi vida es un erial,/ flor que toco se deshoja;/ que en mi camino fatal/ alguien va sembrando el mal/ para que yo lo recoja"; eta orduan —hamalau urte nituen, hamabostera bidean—, lilura!; eta orduan, miraria!; errebelazio bat izan zen: tximista bat, arimaren zeru goibela zeharkatu zidana goitik behera... edo behetik gora, auskalo, horixe ez baitakit...!; argialdi bat izan zen, zinez, poemaren irakurketak eragin zidana; izan ere, bost lerro haiek —neurriak eta errimak lagun— forma eder bat osatzen zuten, non neure mina sar bainezakeen, formak,
|
bere
ederrean, eztitu eta laztan zezan, ez dakit nola adierazi...; dakidana da, poema irakurri ez beste negarrez hasi nintzela, baina ez tristuraren tristuraz bakarrik, pozaren pozez ere bai; ez zen hura poema batek hunkitzen ninduèn lehen aldia, baina poema hark egin ninduen poesiazale: hain hunkituta eta hain sorginduta nindukan, bai, poemak, non ez baitakit zenbat aldiz irakurri nuen... flor que toco se deshoja, flor que toco se deshoja... poema buruz ikasi nuen arte.
|
|
2011
|
|
|
Beldur horren oinarrian porrotaren beldurra zegoela erabaki genuen, eta hondatutako maitasun historiak pilatzen hasi ginen. Porrotaren eredu horien artean muturrekoena eta aldi
|
berean
ederrenetakoa Saizarbitoriaren Bihotz bi izan zitekeela esan nion nik, emaztea leihotik botako duen senarrak elkarri min egiteko erabili dituzten jukutrien kontaduria egiten baitu eleberriak, etxe barruko gatazka horiek 36ko gerrakoekin alderatzen edo, gutxienez, tartekatzen dituen bitartean.
|
|
2012
|
|
|
–Pipi eta Nerea, ni piztia eta
|
bera
ederra.
|
|
|
Zerbitzu bikainak eginak zizkion Koroari, berezko eta lorturiko dohain handiak zituen, zintzotasun eta ohorez jantzia zen, baina hain gaitasun urria zuenez musikarako, haren iraintzaileek esan ohi zuten sarritan ikusi zutela erritmoa oker eramaten; eta irakasleek neke handiz bakarrik lortu omen zuten hari matematikako proposamendurik errazena ere frogatzen irakastea.
|
Bere
ederraren erakusgarri asko eskaini zidan, sarri ohoratzen ninduen bere bisitaz, eta Europako arazoen berri eman niezaion nahi izaten zuen, baita ibilia nintzen herrialde ezberdinetako lege eta ohituren, jokaera eta kulturaren berri ere. Arreta handiz entzuten zidan, eta oharpen oso zuhurrak egiten zituen nik esandako guztiaz.
|
|
|
Azken eskari hau itzuli ziotenean Enperadoreari, pixka bat harrituta geratu zen eta esan zuen bere ustez neure herrikoetako lehenengoa nintzela arazo honetan inoiz erreparorik jartzen, eta zalantzan jartzen hasia zela benetako holandarra nintzen edo ez; baina areago zuela kristau nintzen susmoa. Halere, eman nituen arrazoiengatik, eta batez ere Luggnaggeko Erregeari atsegin ematearren, eta
|
bere
ederraren aparteko erakusgarri gisa, bete egingo zuela nire ezohiko nahikundea, baina arazoa kontu handiz zertu behar zela, eta oharkabean bezala pasatzen uzteko aginduko zitzaiela funtzionarioei. Zeren eta, nire erkide holandarrak ohartzen baziren sekretuaz, bidaian lepoa moztuko zidatela baieztatu baitzidan.
|
|
|
Bat urdina, beste bat gorria eta hirugarrena berdea. Hari hauek,
|
bere
ederraren erakusgarri bereziaz Enperadoreak nabarmendu nahi dituen pertsonentzako saritzat eskaintzen dira. Maiestatearen Gobernu Ganbera Nagusian egiten da zeremonia, eta aurrekoen aldean oso ezberdina den froga bat jasan behar izaten dute izangaiek, halakoaren antz arrastorik duenik ez baitut nik Mundu Zaharreko edo Berriko ezein herrialdetan ikusi.
|
|
|
Eta salatariaren fondoa aski ez bada, Koroak berak osatzen du eskuzabaltasunez. Halaber,
|
bere
ederraren erakusgarriren bat ematen dio Enperadoreak jendaurrean, eta hiri osoan zehar aldarrikatzen da haren errugabetasuna.
|
|
2014
|
|
|
Gero, sekulako emozio olatu batek irentsi zuen, berekin hondarra ekarri zuena; senezko, konbentziozko, zalantzazko eta ohorezko hondarra. Bere neska zen mintzatzen ari zitzaion hori, bere berea,
|
bere
ederra, bere harrotasuna.
|
|
|
zientzia batez ere desegile bezala ikusten dugu erlijioari, moralari, humanismoari buruz. Ez dago ukatzerik, arbasoengandik jarauntsi dugun mundu mitiko erlijiosoak
|
bere
ederra zuela, ezjakintasunaren produktua izan arren. Zientzia berriak, ordea, eraikitzen ari den unibertsoaren ikuspide berrian, edertasun are bikainagoak sortzen ditu, erlijio berri bat, zientziarekin bat izango dena, eta humanismo garbi garbia388.
|
|
2015
|
|
|
Gauzak hobeto ba al dago esaterik, lagun? Aldi berean garden eta gardun, aldi berean jaso eta ximel, aldi
|
berean
eder eta gogor, aldi berean ulergarri eta polisemiko?. –Nirekin zaude, beraz.
|
|
|
Azken finean... , une hartan, oharkabean, bere baitara bildu zen, fisikoki,
|
bera
ederra zelako irudipena ari baitzitzaion nagusitzen, gutxitan bezala?, azken finean, berak ez zuen normalean inongo zailtasunik jendea berarekin zaletzeko; esate baterako, George Manning; Wallace jauna; ospetsuak izan arren, arratsalde pasa etortzen zitzaizkion, patxadan, sutondoan hitz egitera. Soinean zeraman, bera ere ezin egon konturatu gabe?
|
|
|
(Egur puska bat da, harri koskor bat, esan zion Ramsay jaunak bere buruari)?. Oso nekagarriak dira, gaineratu zuen,
|
bere esku
ederrei begira, Lilyri nazka eman zion begirada belaxka batekin (antzezten ari zen, sentitu zuen Lilyk, gizon bikain hura bere burua dramatizatzen ari zen). Izugarria zen, itxuragabea.
|
|
|
aldi
|
berean
eder
|
|
|
Eta piztia harrigarriak haien atzetik, edo haien buru, edo haiengandik ezkutatuz. Ez bukaerarik ez hasierarik antzematen ez zitzaion eremu izugarri eta aldi
|
berean
eder hartan.
|
|
2016
|
|
|
1879an, 43 urte zituela, oso deigarria iruditu zitzaion harri bat aurkitu zuen eta poltsikoan eraman zuen etxera. Biharamunean leku
|
berean
ederrago bat aurkitu zuen eta horrela hasi zen mende erdi bat geroago Andre Malraux ministroak monumentu historiko izendatuko zuen jauregia eraikitzen. Palais Ideal hori jasotzen 30 urte eman zituen.
|
|
|
Auto pilaketa labur batean emakume bat egokitu zitzaigun parean. Harriduraz begiratu zigun eta, aldarte onean zegoelako edo
|
bereak
ederragoak zirela frogatzearren, jertsea altxatu eta bere bularrak erakutsi zituen. Nik behatz lodia gora altxatu eta oso gutxitan erabiltzen dudan onespen keinua egin nion, halakoxeak baitziren, bikainak.
|
|
|
Hamar, hogei, berrogei urte azkengabe honetan itzuli nahi berberean anaiturik geundenok, hasiak gara elkargandik urruntzen; nor Bilbora, nor Iruñera, nor Arrasatera, nor Zumarragara(...) Badakigu, bai, odol taupada ahulkorretan beretan ikasia, atzerrian iaz hil zen poeta hark esaten zuen bezala, joaterakoan utzi genuen sorlekua, gure gaztaroarekin batera suntsitu zela; eta,
|
bere
eder eta ameskarri hartan, geure gogoan ez beste inon dirauela(...). Larresoro, hemen geldituko da aurrerakoan, Iparralde honetan, Kanbo alde baketsu horretan, urte luze hauen lekuko mutu.
|
|
2017
|
|
|
Arren baino arren erregutu zidan eta prestatu genuen ez hankarik ez bururik ez zuen plan bat, baina istorio hau luzea da eta jarraituko dugu puntuak kentzera zatozenean?, esan zuen eta berriro lehengo imintzio bera egin zuen, zegoen lekutik altxatu gabe burua aldendu eta nire ezpainean egindako jostura ederretsi zuen tarte batez. Bere kontakizuna gogorra baina aldi
|
berean
ederra iruditzen zitzaidala esan nion, eta niri gertatua txikikeria bat zela berearen ondoan. –Niri gertatua huskeria bat da zurearen ondoan?, errepikatu nuen.
|
|
2021
|
|
|
Ezin nion
|
bera
ederra zela esan. Ez nuen ezertaz ezagutzen, zer pentsatuko zuen?
|
|
2022
|
|
|
Haien arteko harremana sortzen ikusi dut. Bizitza bera,
|
bere
ederrekin eta minekin.
|
|
2023
|
|
|
Emakume ikasia eta kontzientziaduna da protagonista, eta berdintasunez banatu nahi dituzte etxeko lanak bikotean, baina jasotako hezkuntzak, arau ezarriek eta inertzia sozialek andrazkoaren gain utziko dituzte etxeari, haurrei eta hazkuntzari dagozkien zeregin guztiak. Bere esperientzia kontatuz egileak, idazkera gordin eta aldi
|
berean
eder batekin, agerian jartzen du Mendebaldeko emakumezkoak harrapatuta dauzkan amarrua," emakume izoztu" bihurtu dituen patua.
|