|
2000
|
|
|
Baina osabak, halakoetan, gure aita izaiten zuen alde... ez aita berez alde zegoelako, baina, batzuetan, gogaitu egiten zelako eta, hargatik edo, haize freskoa bezalakoak egiten zitzaizkiolako osabaren hainbat argudio eta ateraldi... Eta uste dut ezen alegatzeko moduko bertze arrazoin bat ere bazuela aitak, aitzinago ulertuko nuena, eta hura zen aita Bartolomeren aurka senti zezakeen jelosia, apezaren eskua gero eta luzeagoatuz joan zelako eta haren itzala gero eta zabalagotuz, bai jauregian eta bai Urbiaingo jendeengan ere... eta zeren aita ez baitzegoen
|
bere
boterea bertze nehorekin partitzeko prest. Eta bazegoen, edo egon zitekeen hirugarren arrazoin bat, arestian aipatuaren korolario eta ondore, zeren eta, nola gure aita ezin gogarago senti baitzitekeen aita Bartolomerekin, honek Nafarroari eta Eliza Katolikoari buruz pentsa zezakeenaz denaz bezainbatean, berdin eta orobat senti baitzitekeen desgogara aita jesuitak moralaren eta seigarren manamenduaren alderakotzat zituen ideia ezin hertsiago haiekin, zeinak aitaren kontra bihur baitzitezkeen —Ubarneko dama gaztearen kontu harekin, konparazione—, baldin jesuitaren boterea haziz bazihoan, eta baldin, haztearen hazteaz, behar hainbat indar eta botere bereganatzen bazuen, aitaren kontra ekiteko.
|
|
|
Halarik ere, ez izaitez ez jokabidez ziren biak bat, zeren, batetik, aita urduriagoa eta sutsuagoa baitzen, eta ama hotzagoa eta urrunagoa; eta zeren, bertzetik,
|
bere
boterearen eta nagusitasunaren ezartzeko, aitak oihuak eta mota guztietako keinuak erabiltzen eta manaiatzen baitzituen, eta amak, berriz, behakoak eta hitz isilak, edo isiluneak... eta eskuan usu eramaiten zuen txilina.
|
|
|
Eta erraiten zenidan: " Ez al zaizu iduritzen, Joanes, ezen erregeren egite hura
|
bere
boterea erakusteko modu bat zela, zeren erdi hilik zegoena piztu baitzen, eta zeren halatan eman behar baitzuen Jainkoaren iduria, zeina leku guztietan dagoen?"
|
|
|
Baina ez: don Fidelek ez zuen
|
bere
botereaz eta bere ahalaz mintzatu nahi egun hartan; aldiz, bazirudien ezen bertzeetan baino urrunagorat joan nahi zuela, eta, horrela, hark eman berri zidàn eskubideak ordain balu bezala nik hari aditzeko obligazinoa, be hakoa apur bat ilundurik, erran zidan:
|
|
2002
|
|
|
Beste zakur batek, ordea, oldarpenaren bidez
|
bere
boterea agertu nahi du. Hemen ni nauk nagusi!
|
|
2003
|
|
|
Bossuet apezpikuak, aldiz, Frantziako Elizaren Biltzarrari onarrarazi zion 1682.ean bere teologia berria, Déclaration des quatre articles delako aldarrikapenean laburbildurik. Orduz geroz badirudi Frantzian, Estatuari berari edo Estatuaren ordezkari ala eskumakila orori, bai eta Estatuaren itxura hartzen duen edozein erakunderi, zilegi zaiola
|
bere
boterearen zedarriak berak mugatzea, bazterrak isilik daudela, erran nezake gaiztoa banintz, gure pilota plazetan eta gure herriko elizetan edo Errepublikaren auzitegietan bezala.
|
|
2005
|
|
|
Beti kirats bera airean, lehen ministroak behin eta berriro aldatu arren. Azken finean, beti alderdi
|
bera
boterean eta familia handi berberak herriaren patua zuzentzen. Zertarako balio zuen Enperadoreak?
|
|
2007
|
|
|
Onofre, esan zuen berak,
|
bere
botereaz kontziente, pasahitz bat esaterakoan erabiltzen den tonu solemneaz. Pasahitzak, noski, bere efektua izan zuen.
|
|
2008
|
|
|
frai Millanen kuttuna izatea. Ama nagusia, baina, emakume argia zen, eta argitasunez kudeatzen zuen
|
bere
boterea, halako eran, non beti aurkitzen baitzuen bere jokabidea zuritzeko modua, aurka zituenak alde zituenak baino aldekoago zituelako itxura emanez, maxima edo sententzia baten apaindurapean: –Eta ez ahaztu, ene alaba bihotzekoak, lanik neketsuenak nork bere gain hartzea pribilejio hutsa dela, nekea zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa baita nekeari dagokion meritua, Jainkoaren aurrean?.
|
|
|
Kanpoko hezurdura, aldiz, ez da herri batek daukan egitura politikoa besterik: nola antolatua duen bere gobernua, non kokatua duen
|
bere
boterea eta botere hori gestionatzeko bere aukerak norainokoak diren?.
|
|
|
frai Millanen kuttuna izatea. Ama nagusia, baina, emakume argia zen, eta argitasunez kudeatzen zuen
|
bere
boterea, halako eran, non beti aurkitzen baitzuen bere jokabidea zuritzeko modua, aurka zituenak alde zituenak baino aldekoago zituelako itxura emanez, maxima edo sententzia baten apaindurapean: " Eta ez ahaztu, ene alaba bihotzekoak, lanik neketsuenak nork bere gain hartzea pribilejio hutsa dela, nekea zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa baita nekeari dagokion meritua, Jainkoaren aurrean".
|
|
2009
|
|
|
Eta norabide bateko edo besteko albisteen azken helburua aginteaz jabetzea da. Hots, legea albistearen arabera erabiltzen da eta albistea hauteskundeen eta
|
beraz
boterea eskuratzeko aukeren arabera.
|
|
2010
|
|
|
Maiak aztekak bezain basatiak ziren, gerra eta odolzaleak beste ezeren gainetik. Sakrifizioak plazer hutsez burutzen zituzten, eta agintariren batek kolokan ikusten bazuen
|
bere
boterea, masakreari ekiten zion, bitan pentsatu gabe. Maien zibilizazioaren gainbeheraren zergatia ez omen dago argi, baina nik teoria bat daukat, atrebentzia barkatzen badidazue:
|
|
2011
|
|
|
Katolizismoaren ondare bat izaten da nonbait, inoiz katolizismoa utzi eta geroko erresumin antikatolikoarekin ere,, bekataria? belaunikarazi eta, erruaren aitortza erritualaren eta damuaren inposizioan,
|
bere
boterearen kontzientzia sadikoa(. Machtwissen?) gozabetetzea (M. Hagner, Der Hauslehrer, 2010).
|
|
|
Gisa honetako antolamendu politiko bat, mendeetan gerra, kolonizazioa, okupazioa erabili dituena lurralde batean
|
bere
botere politiko, ekonomiko eta ideologikoa ezartzeko, ez dago elkarrizketari irekia, ez du konbentzimenduaren esparruan jolasten, eta, batez ere, ez du antolatuko, ez eta baimenduko edo jasango bere boterea ordezkatuko lukeen operazio instituzionalik. Ez da demokratiko bihurtuko hauteskundeak antolatu arren; aldiz, hauteskundeok erabiliko ditu, gu denon parte hartzea, bere izaera demokratikoaren froga gisa.
|
|
|
Gisa honetako antolamendu politiko bat, mendeetan gerra, kolonizazioa, okupazioa erabili dituena lurralde batean bere botere politiko, ekonomiko eta ideologikoa ezartzeko, ez dago elkarrizketari irekia, ez du konbentzimenduaren esparruan jolasten, eta, batez ere, ez du antolatuko, ez eta baimenduko edo jasango
|
bere
boterea ordezkatuko lukeen operazio instituzionalik. Ez da demokratiko bihurtuko hauteskundeak antolatu arren; aldiz, hauteskundeok erabiliko ditu, gu denon parte hartzea, bere izaera demokratikoaren froga gisa.
|
|
|
–Zinemarena baino, narrazioaren boterea, edozein narraziorena. Ahozko narrazioak
|
bere
boterea izan du historikoki, belaunaldiz belaunaldi istorioak pasatzen zirenean, ondoren literatura eta geroago zinema iritsi ziren, eta gaur egun hiruretatik indar gehien duena zinema da?.
|
|
|
Ni naiz orain. Ez da handia zein den, txikia zein zen, botere gehiago nork duen; bakoitzak izan du
|
bere
botere eremua, eta geure txikian, jakin nahi nuke pilatu dugun sufrimendu injustu guztiaren artetik nire ardura zein portzentaje den, nire errua edo nire ardura. Eta asko da.
|
|
|
Txikienarekin sartzea handienari laguntzea da, beti, eta
|
bere
boterea zure egitea. Hori organo boikot egileak anaiarengandik hartu du, ez Izarorengandik; organo boikot egileak ere ez du Izaro haintzat hartzen.
|
|
|
Kontua ez da konpontzen demokrazia aldarrikatuz. Gehiengoak
|
bere
boterea inposatu beharra dauka eraginkorra izan nahi badu?. Jesús de Garay,? Ética de las diferencias.
|
|
|
Hizkuntzen heriotza edo erailketa hiztun herrien arteko botere desorekaren ondorioa baldin bada, mendekotasunak eragina baldin bada, botere mekanismoaren hierarkizazioa ezin dugu alde batera utzi. Ez da bidezkoa, alde horretatik, lekuan lekuko baldintza soziolinguistiko berezietan hauteman nahi izatea heriotzaren arrazoia, aldi
|
berean
botere hierarkiaren funtzionamendua zehaztu gabe.
|
|
|
bere hizkuntza xumearekiko erabilera leialtasun sutsua daukan hizkuntz militantea bera ere sumisioaren aldera lerratuko da egoeraren ezinak hartaraturik, nahiz eta bidegabekeriaren handiaz jakinaren gainean egon. De facto, beraz, indarrean dagoen erabilera soziolinguistikoaren dinamikak
|
bere
botere logika ezarri ohi du, eta, ondorioz, erabilera dinamika horri gain hartzea ezinezkoa da. Borondaterik irmoenak ere burua makurtu behar izaten du, hartara, erabilera dinamika hegemonikoak erakusten duen, normaltasun?
|
|
2012
|
|
|
Emaiozu norbaiti diru guztia, botere guztia, nahi duzun guztia, baina halere gustatzen zaio gauero ohera arrazoiarekin joatea. Ken iezaiozu arrazoia eta ikusiko duzu zein gaizki pasako duen,
|
bere
botere guztiarekin.
|
|
|
Katolizismoaren ondare bat izaten da nonbait, inoiz katolizismoa utzi eta geroko erresumin antikatolikoarekin ere,, bekataria? belaunikarazi eta, erruaren aitortza erritualaren eta damuaren inposizioan,
|
bere
boterearen kontzientzia sadikoa(. Machtwissen?) gozabetetzea (M. Hagner, Der Hauslehrer, 2010).
|
|
|
zaurituak Neva ibai izoztura bota, buruzagiak urkatu, ofizialak Siberiara erbesteratu eta soldaduak jipoitu eta Kaukasora bidali zituen. Iraultza saio ustel horren ostean, Nikolas I.ak izuaren bidez sendotu zuen
|
bere
boterea.
|
|
2013
|
|
|
–
|
Bere
botere erakustaldiek itsutu nindutela uste dut, aitortu du Karmen Garrok?. Hemezortzi urte bete nituenean, Enrikek berarekin ezkontzeko eskatu zidan...
|
|
|
Egitekoak egitekotan direnean, galdu gordean dabiltzanean, orduan eduki ezazu egundaino baino esperantza gehiago. Zeren orduan erakutsiko du Jainkoak
|
bere
botere handia: ez egitekoaren hastean, baina bai premiarik handienean, eta inondik erremediorik ez dela dirudienean.
|
|
2014
|
|
|
sistemarekin alderatzen badugu (grekoaren aldean ere bai antza) 708,, la race germanique, en brisant les cadres de l, empire romain, fit la plus grande révolution politique de l, histoire du monde. Ce fut la victoire de l, individu sur l? État? 709 Arraza germaniarraren espiritua indibidualismorena (jauntxoen indibidualismoarena!) eta diziplinarena da, hierakiarena, ordenarena; baina ordena bat, ez menpekotasun administratiboak apaldu jendearena, ezpada jaun askeen atxikimendu askean eta leialtasun pertsonalean tinkatua710 Jende jaun honek
|
bere
boterea bere berea duelako kontzientzia du, ez goragoko, monarka, ren bati zor diona. Hain zuzen botereen, hots, aitoren seme alaben botere propioaren, hirien botere propioaren, erregearen botere propio inola ere ez absolutuaren partitzean eta errespetuan datza sistemaren Boterea, eta egiazko libertatea.
|
|
|
Beharbada kritika zilegizkoa da, literato eta literaturazaleek nazioa, hizkunza/ herriarekin berdindua, sublimatu izan dutela; nazioa poetizatu egin dute (Herder, Schlegel). Dudarik ez dagoena da, politikarekin lotzen denean,
|
beraz
Boterearekin, nazioaren mitifikazioa hasten dela. Botereak beti mitifikatzen du bere burua.
|
|
|
Jules Ferry hori eta Renan lotzen dituen beste puntu bat erabakigarria Estatuaren laikotasunaren auzia da?, erlijioaren arazoa?, edo Estatuaren eta Elizaren arazoa?, III. Errepublikan egon den gatazka politiko sozial gorrienetakoa274 (Barruan kokatzen dira bai Boulangerren eta bai Dreyfusen aferak). Elizak ez zuen galdu nahi
|
bere
botere tradizionala (eskolan, etab.), Estatuak derrigor bereganatu nahi zuena. Elizaren eta erlijioaren etsairik handiena Frantzian, munduan!?
|
|
|
Stalinek, baina, bere jokabide harekin ez zituen etsai guztiak akabatu, beste batzuk irabazi bai? Stalinek, beraz, balizko etsaiak ikusten zituen nonahi, ezinbestean ezabatu behar zituenak,
|
berak
botereari eutsiko bazion. Bera ala besteak?
|
|
2015
|
|
|
Harrezkeroztik, erreginari (nireari nahiz arerioarenari) begiratzen nion guztietan, pieza izugarri hark
|
bere
botere itxuragabea hedatzen zuen lerroak agertzen zitzaizkidan begien aitzinean, bere laukitik taulako alde guztietara, zuzenean eta trabeska, eguzki hilgarri bat bezalakoa, taulako beste pieza guztiei bere mehatxu beldurgarria helaraziz...
|
|
|
Barruti itxia ezarri arte erabilgarriak izan zituzten senak, ezdeus bilakatu zitzaizkien ezustean, hesia ez baita mendia, itsasoa, basamortua. Sortzaile eta estatugile ez zen gizaki berriak, beraz, ezin baitzuen
|
bere
botere nahia kanporantz asaskatu, norabidez aldatu behar izan zuen, bere baitara isuri. Orduan, Nietzsche aker dantzariaren ustetan, animalia/ gizaki gizajo hark bere burua bihurtu zuen bere aginduen xede, bere gurari naturalak zizelkatzen hasi zen.
|
|
2016
|
|
|
Ebak etorkizuna igartzeko aski trebea zela jadanik erakutsi egin zuen; Adanek, aldiz, batere ez. Suntsituta egon arren, orri bakan horrek
|
bere
botere magikoa bizi bizirik bere baitan zekarren eta Ebaren borondate ona ikusiz eta zeruaren pare, bere hizkiak gardendu zituen, Jerusalemeko olibondo baratzetik hurbil zeudela adieraziz, Golgotha mendia parez parez edukirik.
|
|
|
Gozozko esentzia!, nolako kemenez indarberritzen duzun natura!, nolako indarrez jartzen dituen zure alde
|
bere
botere eta ahultasun guztiak!, zer eztikiro nahasten zaren odolarekin, eta nola laguntzen diozun bihotzera daramaten pasadizorik neketsuen eta bihurrienetan zehar!
|
|
|
Nabarrismoa berrindartuta atera zen, eta Miguel Sanzen lidergoa kontsolidatu egin zen. Ondo jakin zuen kartak jokatzen, UPNren barnean
|
bere
boterea sendotu zuelako. Politikoki, berriz, Alliren apustu politikoa hilzorian geratu zen.
|
|
|
–2007an inork ez zuen oraindik krisiari buruz hitz egin. Ez da gauza
|
bera
boterea galtzea egoera batean edo bestean?, arrazoitu du Cerverak.
|
|
|
Miguel Sanzek, gobernuko eta aurrezki kutxako lehendakari moduan,
|
bere
boterea baliatzen jakin zuen. Interes publiko eta orokorra interes pribatu jakinekin lotu zuen, eta norabide berean jarri zituen biak.
|
|
|
Ezkerrak bi parlamentari baino ez zituen, eta hura ez zen haren bataila. Negoziazio mahaian ohiko koalizio gobernu bat proposatu zuen, alderdi bakoitzak
|
bere
botere kuotarekin. EH Bilduk, ordea, koalizio klasiko bat ere ez zuen gustuko.
|
|
|
Gizadiaren hastapenetik,
|
Bere
botere gosea Indarkeria erabiliz du Gizonak beti asea. Egin dituen basakerien Zerrenda hain da luzea, Begiratuz gero baitirudi Hondo gabeko leizea!
|
|
|
|
Bera
Botere bihurtu:
|
|
|
Geroztik, Kristoren mezu iraultzaileaz ongi baino hobekirioak
|
bere
botere interesen arabera kontrolatuz. Gero, mendez mende, bere boterea indarkeriaz hedatuz, inguruko estatuenarekin batera, hala nola gurutzada eta gerla kolonialetan parte hartuz!
|
|
|
Geroztik, Kristoren mezu iraultzaileaz ongi baino hobekirioak bere botere interesen arabera kontrolatuz. Gero, mendez mende,
|
bere
boterea indarkeriaz hedatuz, inguruko estatuenarekin batera, hala nola gurutzada eta gerla kolonialetan parte hartuz! Inkisiziorik basatiena berak antolatuz!
|
|
2017
|
|
|
Sorgin ehizari amaiera sorginen suntsipenak ekarri zion (halaxe erakutsi du Brian Easleak, zalantza izpirik gabe), eta garaile atera zen sistema kapitalistak eskatzen zuen diziplina soziala ezartzeak. Beraz, garai hartako klase nagusiak
|
bere
botereari zegokionez segurtasun zentzu handiagoa zuelako amaitu zen sorgin ehiza XVII. mendean, eta ez munduaren ikuspegi ilustratuagoa sortu zelako.
|
|
|
aurkeztu zuten. Nolanahi ere, heretikoen desafioa politikoa izan zen batik bat, Elizari aurre egitea aldi
|
berean
botere feudalaren oinarri ideologikoa desafiatzea baitzen; izan ere, Eliza zen Europako lur jaberik handiena, eta beraz, baita nekazarien eguneroko esplotazioan erantzukizun handienetakoa zuen erakundeetako bat ere. XI. menderako, Eliza botere despotiko bihurtua zen, ustez jainkozkoa zen inbestidura erabilita; burdinazko eskuz gobernatzen zuen, bere kutxak betez konta ezin ahalako estortsioaren bitartez.
|
|
|
Mendebaldeko sistema juridikoaren antolamendu orokorraren barruan, erregea zegoen erdigunean: erregea, bere eskubideak,
|
bere
boterea eta bere boterearen balizko mugak. Erdi Arotik aurrera, eskubidearen teoriaren funtsezko zeregina izan da boterearen zilegitasuna ezartzea, eta eskubide teoriaren ardatz nagusia, beraz, soberaniaren arazoa da.
|
|
|
Mendebaldeko sistema juridikoaren antolamendu orokorraren barruan, erregea zegoen erdigunean: erregea, bere eskubideak, bere boterea eta
|
bere
boterearen balizko mugak. Erdi Arotik aurrera, eskubidearen teoriaren funtsezko zeregina izan da boterearen zilegitasuna ezartzea, eta eskubide teoriaren ardatz nagusia, beraz, soberaniaren arazoa da.
|
|
|
da. Erdi Arotik zatikatua atera da eta zatikatua jarraitu du, Foruen sistemak ez du hori konpondu eta inoiz ez da ahalegindu bere
|
bere
botere gune bat jasotzen eta harresitzen eta nazio osoa haren ingurura biltzen. Nafarroako erresuma Ernazimentuan dagoeneko galdu eta gero, Foruak ez ziren pribilegioak, baina euskal probintziek pribilegio, historikoak?
|
|
|
Emakumea ispilua da; ispilu horretan gizonak
|
bere
boterea ikusi nahi du. Gizonaren eta emakumearen erlazioekin ordenu bat jaso da, noski, basa munduan.
|
|
|
kapitalismoaren hezurdura, boterearen erabileraren irudikapen gordin eta zuzena. Izendatzen du nor den Nagusia eta joko arauak ezartzen ditu hark
|
bere
boterea baldintzarik gabe erabil dezan. Lapurtzeko, indarrez ebasteko, estortsioa egiteko, menderatzeko, oztoporik gabe ezar dezan bere nahia eta goza dadin bere basakeriaz, aurkariak kontra egiteko modurik ez duela; gozamenez isurtzeko bestea hutseratzean, haren hitza, borondatea eta segurtasuna deuseztatzean.
|
|
|
Mezuak bidaliz, argazkiak zintzilikatuz, aplikazioak deskargatuz, jolastuz, bideoak editatuz, sare sozialetan kuxkuxeatuz. Hori zuen
|
bere
boterea. Informazioa mugitzen zuen etengabe, besteei buruzko informazioa, eta horri esker sentitzen zuen norbait zela.
|
|
|
Zirrara berezia sentitzen du sabelean, duela hiru hilabete pasatxo berak iradokitako negozioa apurka apurka forma hartzen ari baita. Konstatazio horrek ondo sentiarazten du,
|
bere
boterea sendotzen ari dela nabaritzen duelako. Eta hain da atsegina boterearen eztia dastatzea...
|
|
|
Ikara ziztada bat sentitu du Lukik bat batean. Eztabaidan hasten badira, Talan amorratu egingo da, ez duelako ametituko inork
|
bere
boterea zalantzan jartzea. Argi erakutsi nahiko du nork jotzen duen txistua eta nork dantzatzen duen aurreskua, nor den nagusia eta nor den morroia.
|
|
2018
|
|
|
senar bakar batek ere ezin duela bere burua gabetu ezkontzari esker eskuratzen duen botereaz. Egia esan, auzi honetaz eztabaidatzean, ikusi dut jendea erraz nahasten dela, denok ezagutu baitugu senarren bat
|
bere
botere horiek erabiltzen ez dituena eta erabiltzea burutik pasatu ere egingo ez litzaiokeena; horren ondorioz, batzuetan ematen du gehiegizkoak direla kritika feministak (gaur egungoak, behintzat). Hori pentsatzea, ordea, bikote ezkonduen adibide jakin batzuk eta ezkontzaren instituzioa bera nahastea da.
|
|
|
Thompsonek, harago joanda, ohar garrantzitsu bat egin zuen: senar batek
|
bere
botereari uko egiten badio ere, emaztearen askatasuna beti egongo da senarrak botereari uko egiten segitzeko borondatearen mende.
|
|
|
Kontraesana da errege patriarkal eta aita patriarkal terminoak aldi berean erabiltzea?. Filmerrek ezin zuen, Diggesek bezala, aldarrikatu monarkiak kontsentimenduz edo konbentzioz eskuratzen zuela
|
bere
botere (politiko) aitazkoa. Hortaz, autore hark ez zuen modurik eman dilema hartatik ateratzeko:
|
|
|
Autoreak adierazi zuen senarra gehienetan zaharragoa dela emaztea baino, eta, horregatik, erabakiak hartzeko autoritate handiagoa duela harik eta, gutxienez,, biak adin [aren] aldeak inportantziarik[?] ez duen bizitzako sasoira heldu arte?. Dena den, ez zuen azaldu zer arrazoi izan zezakeen senarrak
|
bere
botereari uko egiteko, ez eta nola jakin behar zen ere zein zen urteen aldeak axola ez duen garai egoki hori. Berriz ere, Millek idatzi zuen ezen babes handiena ematen zuen ezkontideak (eta, bata zein bestea izan?
|
|
|
Non daude bien bitarteko haustura puntuak? Nola ekoizten du hizkuntzak
|
berak
botere erregimen horiei sostengua ematen dien «sexua» delako eraikuntza alegiazkoa. Heterosexualitatea aurresuposatzen duen hizkuntzan, zer nolako lerro jarraitua suposatzen da dagoela sexuaren, generoaren eta desiraren artean?
|
|
|
Hortaz, esaten da emakumeak Faloa direla, hau da, Faloaren zirkulazio etengabearen ikurra? aitaren legeak
|
bere
boterea eta agerpena hedatzeko eratutako edo adierazitako truke objektua direlako. Baina Faloa «izate» hori ezin da inoiz egokia izan, emakumeek ezin baitute sekula legea erabat islatu; feminista batzuek diote Faloa izateko emakumeek uko egin behar diotela beren desirari (uko bikoitza; hori bat letorke Freuden ustez femeninotasuna sortzen duen errepresio «uhin bikoitzarekin»), hau da, gabetu behar direla desira horretaz, beren burua bihurtuz Faloaren isla besterik ez izateko eta haren beharrezkotasun betierekoaren berme baino ez izateko desira.
|
|
|
Alta,, zer ezaugarritzen da genero hitzarekin?? galderak
|
berak
botere eragiketa nagusiki normatiboa baiesten du, hots,, zer gertatuko da, esaldiaren eragiketa iheskor bat, zer gertatzen da?
|
|
|
Errepresioaren objektua ez da bere itxurazko jomuga den desira, ezpada boterearen beraren konfigurazio anitzak, ugaritasun horrek berak kolokan jarriko bailuke lege juridiko edo zapaltzailearen ustezko unibertsaltasun eta beharrezkotasuna. Beste modu batera esanda, desira eta haren zapalkuntza egitura juridikoak sendotzeko abagunea dira; desira fabrikatu eta debekatzen da keinu erritual sinboliko batez, eta horrela eredu juridikoak
|
bere
boterea aplikatzen eta sendotzen du.
|
|
|
Plazerezko «haragoko» hori santifikatzen da funtsean aldaezina den ordena Sinbolikoan babes hartuta. Egia esan, Sinbolikoaren, desiraren eta diferentzia sexualaren ezarpenaren drama irakurri behar da bere buruari sostengua ematen dion esanahiaren ekonomia bezala, zeinak
|
bere
boterea erabiltzen baitu zehazteko zertaz pentsatu daitekeen eta zertaz ez ulergarritasun kulturalaren markoan. Kulturaren «aurrekoa» eta kultura «bitartekoa» bereizten jartzea posibilitate kulturalei hasieratik atea ixtea da.
|
|
|
Ez dakit zuzen zergatik, Nabokovek esandakoarekin akordatu naiz, sentimental bat basapiztia erabatekoa izan daitekeela bere denbora librean, eta gure gizartea geroz eta sentimentalagoa dela iruditu zait bat batean. Ez orduan bakarrik, ETAk Universal lehertu zuenean, gaur bertan baizik, borroka armatua bukatua denean aspaldi, euskal gizarteak (zer den inoiz ulertu ez dudan gauza horrek) beste kezka batzuk dituenean, antza, beste amets batzuk, diotenez, baina alderdi
|
bera
boterean, jainko bera aldarean, eta gutako asko eta askoren gorabehera emozionalak zerra zorrotz baten irudia osatzen duenean, besterena ez bada geure burua mozten.
|
|
2019
|
|
|
Kamisoi urdin horrekin eta masaila oraindik belztuta.
|
Bere
botereak galdu dituen super heroiaren antzera. Ezin da altxatu, ezin ditu gauzak jaso, ezin du arropa eskegi, ezin du sukaldeko zorua sigi saga garbitu?
|
|
|
Jauregiren aurpegiaren izua ikustea argigarria izan zen.
|
Bere
boterea, azken finean, ez zen hain handia. Besteek eman ezean, ez zuen botererik berak ere.
|
|
|
lehenik, uren erreinua konkistatu beharra dauka, piraguak landuz; munduko aberastasunez jabetzeko, mundua bera beretzen du. Jardun horretan,
|
bere
boterea sentitzen du; helburu batzuk ezartzen ditu, eta haietarako bideak pentsatzen: izatedun gisa mamitzen du bere burua.
|
|
|
Horregatik jotzen dute gizarte guztiek molde patriarkal batera, hain zuzen, eboluzionatu ahala gizonak bere buruaren kontzientzia hartu eta bere nahia inposatzen duenean. Baina nabarmendu beharra dago gizonak sekula ez diola uko egin
|
bere
botereari, ezta Biziaren, Naturaren, Emakumearen misterioak ikusita nahasirik sentitzen zenean ere; emakumearen magia arriskutsuaren beldurrez emakumea esentzialtzat jotzen duenean ere, gizonak egiten du hori, eta, beraz, bere burua esentzial gisa mamitzen du onartzen duen alienazio horretan; nahiz eta emakumeak bertute emankorrak dituen barrenean, gizona da haren nagusia, lur emankorrarena den b... Emakumeak gizonen begietan duen itzala, hain zuzen, gizonek berek emana da; gizonak belauniko jartzen dira Bestearen aurrean, Jainkosa Ama gurtzen dute.
|
|
|
Emakumeak moldatu egiten ditu gaiok, sorberritu. Orea lantzen duenean,
|
bere
boterea sentitzen du. –Eskuak, begiradak bezalaxe, baditu ametsak eta badu poesia?, dio Bachelardek.
|
|
|
Poliki poliki, emakume erromatarraren lege egoera moldatuz joan zen haren kondizio praktikora. Patrizioen oligarkiaren garaian, pater familias bakoitza subirano independente bat zen errepublikaren barrenean; Estatuak, ordea,
|
bere
boterea berretsi zuenean, borroka egin zuen fortunak batzearen kontra, familia boteretsuen harrokeriaren kontra. Etxe auzitegia desagertu egin zen, justizia publikoaren mesederako.
|
|
|
aitak dote bat onartu behar zion; dotea ez zen itzultzen agnatuen eskuetara ezkontza desegiten zenean, eta sekula ez zen senarrarena; dibortzio zakar bategatik, emakumeak noiznahi eska zezakeen dotea itzultzeko, eta horrek emaztearen mende uzten zuen gizona. . Dotea onartzean, gizonak
|
bere
boterea saltzen zuen?, dio Plautok. Errepublikaren bukaeratik, aitaren eskubide berberak onartu zitzaizkion amari seme alabei zegokienez; seme alaben zaintza eman zitzaion tutoretza kasuetan edo senarraren jokabidea desegokia zenean.
|
|
|
Gerretan baino ez zuten buruzagirik; bakealdietan, familia sozietate autonomo bat zen; badirudi tarteko bat izan zela ama lerroko filiazioan oinarrituriko klanen eta gens patriarkalaren artekoa; amaren anaiak aitaren aginpide bera zuen, eta biek zuten senarren autoritate bera emakumezko iloben eta alaben gainean. Gizarte hartan indar basatia zenez gaitasun guztien sorburua, emakumea guztiz zen ahalgabea, baina eskubide batzuk onartzen zitzaizkion,
|
bere gaineko
botere domestikoen dualtasunak bermatzen zizkionak; mendeko izanik ere, errespetatua zen; senarrak erosi egiten zuen, baina ordaindutakoa emakumearen jabetzakoa zen; gainera, aitak dotea ematen zion; emakumeak bere partea hartzen zuen aitaren herentziatik, eta, gurasoak hiltzen bazizkioten, hiltzaileak pagatutako kalte ordainaren parte bat ere bai. Familia monogamoa zen; adulterioa, berriz, gogor zigortua, eta ezkontza, errespetatua.
|
|
|
Hotza eta setatia denez, atsegin hartzen du bere niaren berreste hutsalean, eta zurrundu egiten da biziaren kontra: behor suhar bat menderatzeko atseginez, hesi baten kontra edukitzen du tren bat burrunbaka pasatzen ari den tokian; odoletan uzten dizkio saihetsalde bihurriak, eta
|
bere
botereaz horditzen da. Menderatzeko grina horrek doilortu egiten du azpiratzen duen emakumea; horra hor emakumea esklabo bihurtua, ahula denez gero.
|
|
|
hamalau urteko neskato batek herri oso bat konbentzitu zuen mamuek hartua zegoela etxe bat. Gozatua hartzen zuen
|
bere
boterea isilka erabiliz, desobedituz, gizarteari desafio eginez eta gezurretan harrapatua izateko arriskua hartuz; hori guztia hain da garrantzizkoa halakoen plazerean, non, askotan, neskek berek aitortzen baitute dena; areago: batzuetan, egin ez dituzten huts edo krimenak egozten dizkiote beren buruari.
|
|
|
Halako samurtasun beroetatik aise pasatzen da gaztetako amodio errudunetara; batzuetan, bi neska lagunetako batek mendean hartzen du bestea, eta sadismoz erabiltzen
|
bere
boterea, baina elkarrenganako amodioak izaten dira askotan, umiliaziorik eta liskarrik gabeak; eman eta harturiko plazera oso da xaloa, bikote baten erdia izan gabe nork bere burua bakarka maite zuenean bezain. Baina geza da lañotasun hori; neska nerabeak, bizitzari heltzeko eta Bestearengana iristeko deseatzen dagoenean, aitaren begiradaren magia berpiztu nahi izaten du bere fabore, eta dibinitate baten maitasuna eta laztanak exijitzen ditu.
|
|
|
Besteak beste Orson Wellesek hezurmamitu zuen eskuzabaltasun faltsu horren atzeko nagusitu nahia, Kane herritarran: Kanek, hain zuzen,
|
bere
boterea berresteko erabakitzen du bere opariez zapaltzea kantari ilun bat, eta hura inposatzea publikoari abeslari handi baten gisan;. Kane herritar, asko aipa genitzake Frantzian ere.
|
|
|
Ostalariak urrats bat atzera egin eta uztai bat itxuratuz luzatu zuen besoa, erakutsi nahian zein zabala zen
|
bere
boterearen eremua, eta nola agintzen zuen tabernako areto handian eta txikian, lorategian, sukaldean, baxera gelan, biltegian eta upategian.
|
|
|
Jainkoari baiezkoa eta ezezkoa, ona eta txarra igual igual ote zaizkion posibilitatea ez da gureak bezala eginda dauden buruetan sartzen, Jainkoak, azkenik, beti balio behar duelako zer edo zertarako. ...en zen pasadizo arriskutsuan, esaterako, ikusi zen bezala, gaizki iruditu behar zitzaiola Jainkoari berari gurutzatuek, han beste norabaiteko bidean egonda, enpresa berri hartan Bera ordezka zezaketela pentsatzea, eta horrexegatik aholku bat eman nahi zien, hartu nahi baldin bazuten edo, joan zitezela portugaldarrak bakarrik gatazkara, garaipena segurua baitzen eta Jainkoak eskertu egingo baitzuen
|
Bere
boterea erakusteko ematen zitzaion aukera hau, eta aukera hau ez ezik, zenbat aldiz eskatu eta beste hainbestetan. Guilherme Vitulo bere ama hizkuntzan mintzatu zenez, portugaldarrek ulertzen zutelako plantan entzun zioten, predikuak iraun zuen denbora guztian, honelakoetan gertatu ohi denez, burutik ez zitzaielarik pasatu ere egin erabakia beren interes eta komenientzien aurka zihoala, zeina, hala ere, ondorengo minutu zorigaiztokoan jakin baitzen, litekeen zehaztasun guztiarekin, da Longa Espadarekin zetorren fraide interpreteak itzuli zuenean, uzkur, bere ahoak hainbeste sarkasmo gordetzen zuten hitzak ahoskatzeari uko egiten baitzion, bigarren irakurketa eskatzen zuten hitzez ez mintzatzeagatik, kalumniazko zalantzaren aztarna balegokeelako Jainkoak moztu, ebaki, paratu eta erabakitzeko duen botereari buruz, garaipenak eman eta kentzeko, edo borrokalari bakar batek milari borroka irabazarazi ahal izateko botereari buruz, gauzak kristauak kristauen aurka borrokatzen direnean baizik ez dira zailak, edo mairuak mairuen aurka, nahiz eta, bigarren kasu honetan, Alaren kontua den, hor konpon.
|
|
2020
|
|
|
Surrealista zen erabat. Nire gainetiko
|
bere
boterea erakusteko egin ote zuen soilik, ala hitzez azaldu ezin zuen egia gordea agerrarazi nahi zidan. Eta zein ote zen, funtsean, bere egia aipaezin hori:
|
|
|
Tratularien irudi horrek bidea emanik, hain gogokoak dituen hausnarketetan murgildu da erreka ondoko belardian etzanik, zeruko laino zurietara begira. Pentsatu du gerra ez dela berez sortu, sorrarazi egin duela herritarrengandik oso urrun bizi den gizarte klase ahaltsu batek
|
bere
botere gose asegaitzari itsuan jarraituta. Ohartu da ez duela gizon gazterik ikusi Baigorriko karriketan.
|
|
2021
|
|
|
Poemak eskatuta, geuk ere senti dezakegu iluntasunean zerbait jartzeko gogoa, nor zara zu, galde dezakegu, lurra eta heriotza zu, geure sentimenduetan arakatuz. Horrela lortzen du poemak
|
bere
boterearen parte handi bat. Min handia daukan norbaiten lekuan jartzen gaitu, leku batera seinalatzen du, emozio izugarri bat konbokatuz, eta leku horretan zer dagoen begira geratzen gara, apur bat inpresionatuta.
|
|
|
Konbikzioz hitz egin dezagun, beste edozein hizkuntzatatik askatuta. Beste edozein hizkuntzatan bezala, euskararen botereak amaiezinak dira eta
|
bere
botere amaiezinaren sustraietara jo behar dugu52.
|
|
|
Hortxe dago
|
bere
botere guztia. Idazlerik gabe ez da existitzen, irakurlerik gabe ez da agertzen, liburuak behar ditu bizirauteko.
|
|
|
Eta ez gara fenomeno isolatu bat, katebegia baino. Gure narratibak, besteak beste, Karmele Jaio, Katixa Agirre, edo Jasone Osoro moduko idazleekin inauguratu du
|
bere
boterearen kapitulu berri eta pozgarri bat. Iraganeko ale bakanei –Amaia Lasa, Mariasun Landa, Arantxa Urretabizkaia edota Laura Mintegiri– esker onez esan ahal diegu etorkizunean inork ez duela bidearen bere zatia bakardadean egin.
|
|
|
Imajinazioaren erreinu infinituetan, arima gorputza baino zabalagoa da, itsaspetik sortzen diren zaldun gorrien ejertzitoak kapitaindu ditzakegu, denbora irrealen jaurerri mugagabeetan bizi gaitezke, erreinu honetako koroa geure buruan jar dezakegu. Irudimenean lortzen du literaturak
|
bere
boterea, sormenaren laborategi primitibo horretan fabrikatzen dira eszenatoki inposible guztiak. Irudikatu ez dena ezin da ondo idatzi.
|
|
|
Pultsio komertzialari esker, sortu berri zen burgesiari esker, hiria Bizkaiko historiaren motorra bihurtu zen. Bilboko burgesiak hazkunde demografiko eta ekonomikoaren ondorioz handitu zuen
|
bere
boterea eta, honetaz baliatuz, landako jauntxoei aurre egin zien.
|
|
|
Era hartan jokatzeko gai sentitu zen. Hantxe eserita zegoela,
|
bere
boterearen kontzientzia esnatu zitzaion barruan, eta bere bizi osoa une hartaraxe zuzenduta egon zela konprenitu nuen. Une hartan, jainkosa zen, patuaren kantaria.
|
|
2022
|
|
|
–Jainkoak benedika zaitzala, mutiko!
|
Berak
botere hori eman dizu nire Teresa aurki dezazun! Jainkoak benedika zaitzala!
|
|
|
Zer esan nahi zuten haren hitzek? Olatzek bazekien
|
berak
boterea zeukala denda haietan. Agian, iritziz aldatu eta postu bat nahi zuen.
|
|
|
Paulak begiak ixten ditu eta, mentalki haluzinazioa igaro dadin eskatuz, alboan sentitzen duen epeltasun hura desagertzen doala nabaritzen du. Berriz irekitzen ditu begiak, pixkanaka,
|
bere
botereaz konbentzituta. Baina ez:
|
|
|
Aurrerapenak egin dituen arren, oraindik asko falta zaio Limari
|
bere
botereak guztiz kontrolatzeko. Izan ere, oraindik asko dauka Limak gizakien artean ikasteko.
|
|
2023
|
|
|
Baina ezin dio bere lagunari halakorik kontatu. Zin egin zien gurasoei ez ziola inori
|
bere
botereen berri emango, ezta Brendari ere. Beraz, hari ilea moztekotan, hura konturatu gabe izan luke.
|
|
|
Hilabete gutxi batzuk dira Limak
|
bere
boterearen berri izan zuela. Hasiera batean, triste zegoenean, euria egiten zuen; alai zegoenean, eguzkia; haserretzen zenean, ekaitzak eragiten zituen eta gustuko norbait gerturatu orduko, tenperaturak gora egiten zuen.
|
|
|
Ederra hanka sartzea. Ahaztu egin zaio Limari Pek baduela eguraldian eragiteko
|
bere
boterearen berri, baita Markosek ere.
|
|
|
Orain justifikatzen dun? Egin zuena ez zegon onartzerik,
|
bere
botere egoeraz baliatu dun hiri intsinuazioak egiteko.
|