|
2003
|
|
|
Eta logurak.
|
Bera
bezala.
|
|
|
Joxek berehala ezagutu du bere anaia. Beste hiru lagunekin dator, denak,
|
bera
bezala, ile txima luzekoak. Lauak erretzen ari dira.
|
|
|
Humboldtek egiten duen erretratuan, euskaldunak erakunde libreen bitartez gobernatzen dira, batzarrak era demokratikoan eginez.
|
Berarentzat
bezala, garaiko beste behatzaile askorentzat Euskal Herriaren ongizatearen azalpena baserrian zetzan; are, euskal probintzietan demokrazia landatar moduko bat ikusten zuten, honako ezaugarriak biltzen zituena: " autogobierno interno e independencia polÃtica casi total; sin distinción de clases, sin señorÃos, sin diferencias económicas lo bastante grandes como para alterar la fundamental igualdad de todos los miembros del pueblo vasco... unos sólidos valores familiares y morales, apoyados en una profunda religiosidad cimentaban la estabilidad de esta sociedad..." (DomÃnguez OrtÃz, 1976: 168).
|
|
2005
|
|
|
Nerabezaroan jakin nuen Adelaren haurtzaroko historia. Aita maisua zuen,
|
bera
bezala, maisu aurrerakoia, errepublikazalea, Institución Libre de Enseñanza erakundearen bultzatzailea. Gerra Zibilean, errepublikaren alde borrokatu zen, eta areagotu egin zituen lehenagotik zeuzkan ideia komunistak:
|
|
|
Ziur zegoen ez zuela inor hil, bala galduren batek jota ez bazen. Aurrez aurre zeuzkaten lubakietan mugitzen ziren itzal urrun haien artean, anaia zaharraren aurpegia ikusi uste zuen etengabe, hura ere izuturik,
|
bera
bezala.
|
|
|
Maite izan al nuen galdetu zidan. " Oso", erantzun nion, eta artean ere maite nuela. Marisak begiak jaitsi zituen, mindurik?, baina ez
|
bera
bezala, ama edo arreba nagusi bat bezala baizik.
|
|
2006
|
|
|
Edonola ere, lau katu baino ez ziren, zaharrak gehienak, eta ez zuten egoitza finkorik. Han ezagutu zuen Ursula, Nekazaritza Ministerioko funtzionario ohia,
|
bera
bezala erretiroduna; lagun egin ziren. Elkartearen lehenengo ekintzak nahikoa arrakastatsuak izan ziren. XVI. mendeko zubi baten eraisketaren kontrako helegitea, Pilsudski kaleko kafetegi modernistaren zaharberritze lanen gelditzea?, eta horrek indarra eman zion taldeari, hasieran.
|
|
2007
|
|
|
Baina lagunak ez zuen ezer gaineratu.
|
Bera
bezala isiltasunaren magalean gorde zen, arnasa gora eta behera berdindu ezinik. Haren esku potoloa sentitzen zuen ukituka belarri inguruan.
|
|
|
Agian hark ere kamioi bat ikusi du bertan geldirik, motorra itzali gabe, eta tiroak entzun uste ditu halako batean, garrasitik garrasira, zaparrada bat hasieran, bi hiru solte gero.
|
Berak
bezala begiak ixten baditu, pentsatu du?, Igor ikusiko du beren parera estropezuka iristen, alkandora zuria odoletan blai, eta orduan biak batera baztertu dira, eskuin ezker, gazteak malkarretik behera salto garbia egin dezan.
|
|
|
–Zer?
|
Bera
bezala niri zirika hasi behar zarete. Alajaina!
|
|
|
Denbora egin nahi zuen agurearen etxera joan baino lehen. Ziurrena esna egongo zen ordurako, lo hartu ezinik,
|
bera
bezala. " Zaharrek oso lo gutxi egiten dute", pentsatu zuen.
|
|
|
Oso goiz bazkaltzen zuen emakumeak. Bazirudien,
|
berak
bezala, presa zuela eguna lehenbailehen atzean uzteko. Gero, tipi tapa pasilloan barrena laguntzen zion logelaraino, siesta egin zezan.
|
|
2008
|
|
|
Baina kasu honetan akatsa bikoitza izan zen, ez bainuen jakin 66 urteko laguna beste edozein adiskide bezala ikusten. Ez nuen jakin,
|
berak
bezala, ezberdintasunik ez egiten.
|
|
|
Medikuak eta Barrutiaren andreak izuturik dirudite amaren erantzunarekin, Barrutia
|
bera
bezala.
|
|
|
Eskuen artean ibiltze hutsak atsegin ematen dit. Oso neurea, bai, sukarra
|
bera
bezala. Neure gorputzeko unibertsitatean ikasiak dakizkit nik, eta diot:
|
|
2009
|
|
|
Bestalde,
|
berari
bezala, haietariko askori halako irrika, lotsagabekeria eta egonezin espresioa nabari zitzaion aurpegian, Dariok hain ondo ezagutzen zuen espresioa. Zenbat bera bezalako!
|
|
2010
|
|
|
Orduan bota omen zuen Manuelak egun hartako esaldia. Raimundoren amaren belarrietatik
|
bereetara
bezala, belarritako horiek, bera hildakoan, semearen andrearenetara pasatzea nahi zuela. Hori esan zuen han zeudenen aurrean.
|
|
|
Faxistek esan nahiko duzu. Beti entzun izan dudanez, nire osabaren eta
|
bera
bezala fusilatu zituztenen delitu bakarra gorriak izatea zen.
|
|
|
–Beharbada arrazoia izango du berorrek, eta nire ahalegina alferrikakoa izango da. Baina ni neure indar guztiekin ahalegintzen naiz, zuek bezala bizi nahi dudalako,
|
bera
bezala, eta Alisia seinalatu zuen irribarrez?, intrigetatik eta besteekiko borroketatik urrun.
|
|
|
Gehienentzat; baina ez
|
bera
bezala goizero hondartzara joan eta, labar batzuen artean ezkutatuta, ikusia izan gabe begiratzen zion dontzeila ederrarentzat. Bazirudien berarekin maiteminduta zegoela, halakoxea zen dontzeilak bera zelatatzeko erakusten zuen seta eta egonarria.
|
|
|
Arratsaldea,
|
bera
bezala,
|
|
|
Noizbait atera nahi nituzke argitara Goizueta: etxek eta jendek izenez edo bataiatuz, baina bien bitartean, beude bizia
|
bera
bezala isilean ontzen.
|
|
|
Eta gizatasun gupidatsu horixe bizi nahi genuke, harik eta gure bizitza osoa, Jesusena bezala, jainkozko izango den arte, Jainkoaren errukiak eta ederrak dena bete dezan arte. Jainkoarengandik dator dena, eta Jainkoarengan jainkozko izatera deitua dago dena, Jesus
|
bera
bezala. Den guztia jainkozkoa da funtsean, eta osorik jainkozko, hau da, osorik on eta zoriontsu izatera deitua dago den guztia.
|
|
|
Aspaldian hitz egiteko gogorik gabe, eta areago geldi ohi da atentatu tristeren baten osteko denen hitz egin beharrarekin: oso kritiko ageri ohi da, atentatuarekin
|
berarekin
bezala, gero muntatu ohi den suziriteriarekin ere.
|
|
|
Harkaitz goiak eta hangoxe aire arin arnastuak barnez bete eta hanpatzen baikaitu: goietan aire presioa eta eguratsa
|
bera
bezala, espiritua ere mehetu eta gardendu egiten baitzaigu. Eguratsa mehetu ahala, atsedena eta bularra loditzen doakigu.
|
|
2011
|
|
|
Berak baino hobeto dakit zenbaterainoko egia bota duen,
|
berak
bezala dakit gauden egoeran ezin direla egia batzuk esan. Ez, behintzat, horrela.
|
|
|
Bazegoen emakume bat makinak bezala josten zuena eta batzuetan bere etxera joaten nintzen begiratzera eta
|
berak
bezala josten ahalegintzera, baina esaten zidan berak hogeita hamar urte zeramatzala josten, ea bi egunetan korri egiten ikasi nahi nuen.
|
|
|
Demagun, esate baterako, bide eta gune nagusietatik bazter antzean egon den Bizkaiko herri bat, Markina Xemein: batetik, bere baitara bildua izan da urte askoan, Juan Antonio Mogelek bertan kokatu zuen Peru Abarka baserritarra
|
bera
bezala [16]; haatik, herri horrek, bere baitara bilduta egonagatik, makina bat fruitu zabaldu ditu lau haizetara: Carrarara eroaten den marmol beltza, Napolin, Manilan, Kairon, Las Vegasen eta munduko bazterrik harrigarrienetakoetan ibilitako puntistak, Irak, Iran eta gudan ziren beste zenbait herrialdetara saldutako morteroak (Esperanza izeneko lantegiak egin ohi zituen...), Australiara, Ameriketara eta beste hainbat lekutara joaniko etorkinak, Europan barrena ibilitako dantza taldea...
|
|
|
udagoiena, txoriak Bilbo gainetik samaldaka Hegoalderantz pasatzen, apurka apurka horitzen hasiko diren baso mendiak, hostoen beheraldi motela, eta lana berriro, eta presak, eta ardurak, baina, Aste Santutik bueltan bezala, uztail honetan bertan ibili naizen moduan, bizkor baina ez presaka ibiltzeko deliberoa hartua dut; 2004 hasierako new year, s resolution berbera da, azken batean, baina desberdina da. Bizitza
|
bera
bezala, egunero berbera eta egunero desberdina, eta zer errezeta hoberik zirimola horren erdian, ziklo honen amaieran, norbere tempo propioa bilatzea eta Mannen lumarekin batera oh, denbora idaztea baino, modu horretan eguneroko jardunari damaiogun garrantzi neurribakoa eta erlojuan behera ustez ihesi doazen hondar aleen erorketa erlatibizatuta, bai horixe. Erlatibizatu garrantzia, erlatibizatu presa, erlatibizatu baretasuna, eta, Hasierrek zioen moduan, bizkor ibili beharra dagoenean bizkor ibili, baina ez presaka, eta mementoaz jabetu une oro, eta kapela hautsita izan izpiak aise sar daitezen, eta surfean jardun, egunerokotasunean gutxieneko soseguz nabigatzeko sekretua horixe baino ez baita azken batean:
|
|
|
Nik hori nahiko nuke izan dadin hilezkortasuna. Eta horregatik hunkitu egiten naute, ez hitzek eta ez kantak, baizik Xalbadorri buruzko gogorapenek eta oroitzapenek, eta
|
bera
bezala maite nituen eta joan ziren pertsonenek.
|
|
2012
|
|
|
" Nire gurasoak txotxongilo batzuk dira" esan zion orduko hartan Gartxotek. Inasek ez zekiena zen Asierrek gurasoei igortzen zizkien eskutitzetan borrokarako adorea erakusten eta ematen ziela eta Gartxoti bidaltzen zizkionetan, aldiz, lokatzetan ez sartzeko aholkatzen ziola behin eta berriz,
|
berak
bezala bizitza alferrik galdu nahi ez bazuen betiko;" kaka egiten zieat ni bezalako heroi koldarrei" omen zen eskutitz guztietan errepikatzen zuen leloa. " Zutaz hitz egiten dit bere azken gutunean", esan zion Gartxotek Inasi.
|
|
|
Astiaren jabe
|
bera
bezala.
|
|
2018
|
|
|
Bi esploratzaile ziren oraingoan, infanteriakoak.
|
Berak
bezala, jaka urdina zerabilten; baina, guardia nazionalen aldean, Frantziako armadaren fraka gorriak zeramatzaten soldaduek. Goitik behera ari ziren miatzen ibai bazterrak, baioneta zorrotzak sasien artean sartu eta atera, bera bezalako federal galdu edo isolatuen bila.
|
|
|
Tupustean, atari aurreko zaldien askan nire atorraren mahuka blai egin, eta hartaz busti nuen aurpegia. Askako ura bero bero zegoen, giroa
|
bera
bezala, baina bero sapa hura ez zen nire izerdiaren kausa.
|
|
|
Ihesak, bizitzak
|
berak
bezala, arriskuan bakarrik du irtenbidea; eta abaroan, berriz, porrota.
|
|
2019
|
|
|
Kideak ez dio erortzen utzi, baina gero zakar eraman du arrastaka. Ondoren, Gitaren besoa hartu, tatuajea aztertu, eta idazmahai huts batera eraman du, non zurezko aulki batean jarrarazi baitu,
|
bera
bezala jantzita dagoen beste preso baten ondoan. Neskak ez du begirada jaso, bere burua txikiago egiten saiatu da, oharkabean pasatzen, ofizialak kontuan har ez dezan.
|
|
|
" Lale maitea", hasten da.
|
Berak
bezala, neskak ere lerro bakanak idatzi ditu, zuhurtziaz. Hura ere Eslovakiakoa da.
|
|
|
–Ama, onar ezazu behingoz. Seme zaharrena, arkitektoa,
|
bera
bezala. Alaba, biologoa, eta hori ere lanean, besoa luzatu eta erratza hartu zuen?; seme gazteena, aldiz, zaletasun askotako langabea.
|
|
2020
|
|
|
Ez zen garrasi bat izan. Ez zuen esan hortzak estututa, amorruz, edo harengatik sentitzen zuen nazka sakona adierazi nahi zuen ahots batekin; leun esan zuen,
|
beretzako
bezala, oroitzapen sakon batetik bueltan baletor bezala, mila amesgaiztotako loaldi batetik esnatuko balitz bezala, puta. Bota egin zuen, bai.
|
|
|
Ondo ezagutzen du. Bera bezalakoa da, nekazarien semea, eta,
|
berak
bezala, armadari zor dio bizitzan lortu duen guztia. Askotan aritzen ziren horretaz hizketan; Dariok etengabe hitz egiten zion Vila Flaviaz eta doktoreaz.
|
|
|
Esan nahi zion ez sufritu, lagun, neuk ere berdin egingo nukeen bizia salbatzeagatik. Baina ez zuen izan ez astirik ez airerik, Felix Ureña, bere herriko nekazaria, bere auzoa, gizakia
|
bera
bezala, hilkorra bera bezala, baina Guardia Zibikoa autoritatearekin Espainia berri enblemez eta esaldi loria  tsuez beteriko honetan, buruan joka hasi zitzaiolako makila gogor harekin, belar eta hezetasun usaineko egur puska eder harekin.
|
|
|
Esan nahi zion ez sufritu, lagun, neuk ere berdin egingo nukeen bizia salbatzeagatik. Baina ez zuen izan ez astirik ez airerik, Felix Ureña, bere herriko nekazaria, bere auzoa, gizakia bera bezala, hilkorra
|
bera
bezala, baina Guardia Zibikoa autoritatearekin Espainia berri enblemez eta esaldi loria  tsuez beteriko honetan, buruan joka hasi zitzaiolako makila gogor harekin, belar eta hezetasun usaineko egur puska eder harekin.
|
|
2021
|
|
|
nire neba entregatzeko prest nengoke. Ignaziok egin zuen, baina ni ez naiz Ignazio, nik ez dut,
|
berak
bezala, lehen ebidentzien aurrean amore emango. Bestelako ikerketa ildo batzuei segitzen saiatuko naiz, horixe baita arreba batengandik espero dena.
|
|
|
Asko konplikatu gabe behin  tzat. Ez
|
bera
bezala, bizitza konplikatzea gustatzen zitzaiola ematen zuen eta.
|
|
|
Oso sentsazio polita nabaritu zuen bere hatzekin neskaren gerria ukitzean.
|
Bera
bezala bizitzen ari ote zen hura guztia LucÃa ere. Berak sentitzen zuena sentitzen ote zuen hark ere?
|
|
2022
|
|
|
Nik ama konbentzitu nuen ahizpa gona bolantedunez jantzi behar genuela eta plazara atera, zeren amak esaten zuen kontuz ibili behar genuela, Norak etxean labanak botatzen bazituen, auskalo zer egingo zuen-eta denak begira zeudelarik, eta etxean sartuta geratu behar genuela hirurok, Nora ohean eta gu hura zaintzen, baldin arnasarik ez har  tzea gogoak ematen bazion ere. Niri zazpi gaitzak sartzen zitzaizkidan etxean geratzea pentsatze hutsarekin, zeren, Jimenari
|
berea
bezala, niri ere handi geratzen hasi zitzaidan etxea. Amak esaten zuen ea zer esan behar genuen galdetzen zigutenean, ea nola begiratuko zioten, eta kaka egiten badin, zer?, eta oihuka hasten badun, zer?
|
|
|
...naiz, eta berak larbatzen badu, nik ere larbatzen dut, eta gainera zertarako balio du ezer ulertzeak ez bada larba baten sabeletik irtendako larba zarela konstatatzeko, nahiago nuke bizirik erreko banindute saio oro, errepikatzen den konstatazio hau gehiago egin beharrik ez izateko, a baina bai hemen hau eta hori konstatatzen dut, lo egiten dudala, jaten dudala, nire amak bezala pentsatzen dudala,
|
berak
bezala sufritzen dudala, ez ahaztu gero, ama bezalakoa izatea da osoki bera bezalakoa izatea, pentsamendua zapaltzeraino, kafe kikara ezpainetara eramateko jesturaino, eguneko argiarekin dilatatzen den begi niniaren sentsibilitateraino eta burua hormaren kontra jotzeko moduraino, egon behar ez zenuen lekuan egoteagatik eta maitatua izateagatik errudun izateraino, bai, itsuskeriaraino eta adierazt...
|
|
|
Ikusi al zen ba inoiz etxe hartan halako eguraldirik? Martxoaren erdia hurbil eta lurra izoztuta, bihotzeraino izoztuta,
|
bera
bezala... Zer haize boladak!
|
|
|
Biek kentzen zuten bizarra egunero, adeitsuak ziren, eta eskuak zuriak eta azala fina zeukaten. Madeleine ziur zegoen aleman haren presentzia bereziki gorrotagarria gertatuko zitzaiola Benoîti, batetik etsaia zelako, eta bestetik, ez zelako
|
bera
bezala nekazaria. Amorrua ematen zion Madeleinek klase gorenekiko erakusten zuen jakin minak, hainbesteraino ze eskuetatik erauzten baitzizkion moda aldizkariak, edota bizarra kentzeko edo alkandora aldatzeko eskatzen zionean, zakar erantzuten baitzion:
|
|
|
|
Bera
bezala, beste bi lagunak ere gauzak paketatzen ari ziren. Ofizial txikia, arretarik handienaz, tenis erraketa bat; interpretea, liburu izugarri handi eta eder batzuk, larru horizko azala zutenak.
|
|
|
Ez dira komunitate itxiak eta berekoiak.
|
Berak
bezala, desagertzeko edo hiltzeko arrisku bizian dauden guztiek babesa aurkituko dute emearen komunitate horietan, baita laguntza eta etxe bat ere.
|
|
2023
|
|
|
Haritzak, pagoak eta hurritzak, zernahi, gereziondoak izan ezik. Batzuetan esaten zuen Clavellek haur hark Francesc izena izango zuela,
|
berak
bezala, Esteve esaten baitzion jende guztiak bere bigarren semeari, Francesc izena eman zionari, izen hura eramateko hain ezgauza izaki. Beste zenbaitetan, ordea, negar eta oihu egiten zuen," Erreko dut, erreko dut, Montseny guztia, oso osoa!".
|
|
|
Binaka jaisten zituen mailak, baina hirunaka berritzen ziren puzkerrak. Eta sotora iritsi zelarik, bere emaztearekin egin zuen topo, baina,
|
berak
bezala, emazteak ere ezin zuen hitz egin, hainbestekoa izaki haietaz jabetua zen haize mina. Elkar besarkatu zuten biek, eta ez zenuten jakingo nor zen puzkerrontzi handiena!
|
|
|
Francesc deituko zion bigarrenari.
|
Bera
bezala. Baina Esteve esango zioten beti, Francesc eta Margaridaren bigarren semea haur gaixobera eta mendrea izango baitzen, ez zuen titia hartu nahi izango, ez zuen lo egin nahi izango, eta ez zuen marruka gelditu nahi izango, ahoa zabal zabala, gaitz guztiak errenkadan eta dantzan sarrera aproposa egiteko irekirik.
|
|
|
Ez du arantzarik, hartara behartuz gero akuilu eztena ateratzen dakien arren.
|
Berak
bezala ibiltzen ikasi nuke; pauso bakoitzeko dardara eragiten dio behegainari, burrunbarik sortzen ez duen dardara. Egundo ez diot laino arrastorik ikusi aurpegian, beti prest laguntzeko eta ezertaz kexatzeko premiarik gabe.
|