|
2007
|
|
|
Humboldt-i hizkuntzaren kontzeptua autokreatibitate bezala inspiratzeko, grekoarentzat zuen miresmen itsua aipatzen da beti, baina irudi du eraginik izan duela, berak bere egunetan alemanarekin ikusi duen mirari gisakoak: ...zial elegante samarreko edozertsutan, bat batean isiotu eta eztanda harrigarrizko baten fruituak alor guztietan eman ahal baititu mila ustekabeko eta uste ezindako moduetan, zer eta egiten ari direnak bere hurbil hurbilekoak direlarik, lagunak (Goethe, Schiller), bere anaia, bera, baina baita ere Alemania osoa Baltikotik Suitzako hiri alemanetaraino, hizkuntza bera izango balitz bezala itzartu eta
|
bere
bere baitatik udaberririk oparoena sortzen hasia dena geografia guztian. Humboldt-en belaunaldiarentzat hizkuntzaren autokreatibitatea (dagoenean dago hori, beti ez dauka zergatik nabarmena izan) esperientzia bat da.
|
|
|
Haurrak historian norbera izaten ikasi behar du, ez beste bat izaten. Ez dago eredu arrotzez baliatzerik;
|
bere
bere baitatik gora, bere herritik, bere garai, bere bizitzatik abiatuz behar da hezi haurra. –¡ Qué grandioso tema el de mostrar que para ser lo que se debe ser no se necesita ser ni judío ni árabe, ni salvaje ni mártir ni peregrino, sino sencillamente el hombre ilustrado, instruido, refinado, razonable, culto, virtuoso, gozador, como exige Dios del grado de nuestra cultura? 366 Alderantziz, beste aro batzuk ez dira juzgatu behar gaurko bizitzatik eta irizpideetatik; beste herrietako ohiturak gure ohituretatik.
|
|
|
Lizentzi izan bedi hemen bidenabar pare bat ohar, hagitz diferenteak itxuraz, baina beren artean zerikusirik gabekoak ez apika, aurrera baino lehen. ...elegante samarreko edozertsutan, ordea bat batean piztu eta eztanda harrigarrizko baten fruituak alor guztietan eman ahal baititu mila ustegabeko eta uste ezindako moduetan, zer ere egiten ari direnak bere hurbil hurbilekoak direlarik, lagunak (Goethe, Schiller), bere anaia, bera, baina baita ere Alemania osoa Baltikotik Suitzako hiri alemanetaraino, hizkuntza bera izango balitz bezala itzartu eta
|
bere
bere baitatik udaberririk oparoena sortzen hasia dena geografia guztian. Humboldt-en belaunaldiarentzat hizkuntzaren autokreatibitatea (dagoenean dago hori, beti ez dauka zergatik nabarmena izan) esperientzia bat da.
|
|
2008
|
|
|
Bere beste izate esanahi bikoizdunaren gainditze esanahi bikoizdun hori era
|
berean
bere baitara itzulera esanahi bikoizduna da; izan ere, autokontzientziak lehenik gainditzearen bidez bere burua berreskuratzen du, zeren berriz bere buruarekin berdintzera heltzen baita bere beste izatea gainditzearen bidez; baina era berean berriro ematen dio beste autokontzientzia bere buruari, zeren bera bestean baitzegoen, bere bestean izate hori gainditzen baitu, bestea orduan berriz aske uz...
|
|
|
— Bestalde, lehenik subjektua oinarrian ezartzen da norbera objektibo finko gisa; hortik abiatu ondoren beharrezko higidurak jarraitzen du determinazioen edo predikatuen aniztasunerantz; hor subjektu haren ordez nia jakituna bera agertzen da, eta predikatuen elkarlotzea eta haiek bermatzen dituen subjektua da. Baina lehen subjektu hura determinazioetan sartzen den heinean eta haien arima den heinean, bigarren subjektuak, jakitunak alde batera utzi zuen hura eta
|
bere gainetik
bere baitara itzuli nahi zuen hura oraindik ere predikatuan aurkitzen du, eta predikatuaren higitzean ekilea izan beharrean arrazoitzaile gisa, hari predikatu hori edo hura egotzi balitzaio bezala, edukiaren norberaz arduratzen da oraindik, bere baitarako izan beharrean harekin elkartu nahi ez badu.
|
|
2009
|
|
|
–judu? bat ere sakratua da, errespetatu egin behar duzu
|
bere
bere baitan, hots, zure madarikatuena ere; muga bat ez duzu inoiz zilegi izango haren aurka pasatzea (terrorista ez duzu inoiz torturatuko, etc.). Muga hori sakratua da.
|
|
2011
|
|
|
a) barkazioa erlijioaren eskaintza bezala gizarteari, horixe nahi dezatenentzat: erlijioa alegera daiteke gizarteari ataka zail honetan beste ezerk (etikak, filosofiak) opa ezin duen zerbait berak eskaini ahal duelako; eta gizarteak esker lezake,
|
berak
bere baitatik beste gabe atera lukeena eskaintzen zaiolako sektore erlijioso batzuetatik; b) beste plano bat, erlijioarekin, eta barkazioaren diskurtsoarekin, inolako zerikusirik nahi ez duena, etsaien artean onezkoak egin eta onezkoan bizitzea baino bilatzen ez duena.
|
|
2012
|
|
|
a) barkazioa erlijioaren eskaintza bezala gizarteari, horixe nahi dezatenentzat: erlijioa alegera daiteke gizarteari ataka zail honetan beste ezerk (etikak, filosofiak) opa ezin duen zerbait berak eskaini ahal duelako; eta gizarteak esker lezake,
|
berak
bere baitatik beste gabe atera lukeena eskaintzen zaiolako sektore erlijioso batzuetatik; b) beste plano bat, erlijioarekin, eta barkazioaren diskurtsoarekin, inolako zerikusirik nahi ez duena, etsaien artean onezkoak egin eta onezkoan bizitzea baino bilatzen ez duena.
|
|
2017
|
|
|
Eta hori nekez jo liteke maitasuntzat. Egia da desirak bata bestearen atzetik bereganatutako objektuak ezberdinak direla, baina bere burua baizik desiratzen ez duen desirak berdindu egiten ditu objektu horiek, guztiak ere modu
|
berean
bere baitara errendituz, desiratzen jarraitu ahal izateko elikagai bihurtuta. Maitasunik ezean, desira hori nartzisismoa dela pentsa liteke.
|
|
|
Nola bertuteak, prestutasunak eta kristau on izateak baitakarke berarekin, bere baitan barrena, bozkario bat, alaitasun bat eta pozbide handi bat, hala bekatuak eta bekatutan ibiltzeak ere dakarke berarekin nahigabe bat, atsekabe handi bat, hain handia non baldin infernurik ez balitz ere, zeren bekatua
|
bera
bere baitan baita hain itsusi eta bere buruarentzat penagarri eta gaztigu, hargatik beragatik ere behar baikenuke bekatu egitetik begiratu.
|
|
|
Izan ere, ezin dugu pentsatu deriba dezakegunik printzipio baten ondorio gisa Bestearentzako izatea bere baitarako izatetik; ezta alderantziz ere, bere baitarako izatea Bestearentzako izatetik. Zalantzarik gabe, gure giza errealitateak eskatzen du aldi
|
berean
bere baitarako eta Bestearentzako izatea, baina gure ikerketaren jomuga ez da antropologia bat eratzea. Beharbada ez litzateke ezinezkoa bere baitarako bat irudikatzea Bestearentzako orotatik erabat salbu legokeena eta objektu izateko posibilitatearen batere susmorik gabe existituko litzatekeena.
|
|
|
Ezereztapenaren azken terminoa eta polo ideala, ezbairik gabe, kanpoko ezeztapena izan litzateke, hau da, bere baitako erdibiketa bat edo espazioaren kanpokotasun bat indiferentziazkoa. Delako kanpoko ezeztapen horren arabera, hiru ek stasiak azaldu dugun hurrenkeran ordenatzen dira, baina ezin dute ezeztapen hori inola ere atzeman, eta kanpoko ezeztapena ideala gelditzen da printzipioz; hain zuzen ere, bere baitarakoak ezin du gauzatu inongo izateren aurrean une
|
berean
bere baitarakoa izateari utzi gabebere baitakoa litzatekeen ezeztapen bat bere buruaz. Bestearentzako izatearen funtsezko ezeztapena, beraz, barneko ezeztapen bat da, bere baitarakoak izateko duen ezereztapena, ezereztapen erreflexiboak duen bezalaxe.
|
|
|
ezin erreparatuko dut inoiz ere Bestearen begiradan atzematen dudan eserita izate hori; kontzientzia izaten jarraituko dut betiere, baina Bestearentzat. Berriz ere bere baitarakoaren ihes ezereztatzailea finkatu egiten da, berriz ere
|
bere baitakoa
bere baitarakoaren barruan eratzen da, eta metamorfosi hori, beste behin ere, distantzian burutzen da. Bestearentzat, ni eserita nago tintontzi hori mahai gainean dagoen bezala; Bestearentzat, sarrailako zuloan nago makurtuta, zuhaitz hori haizeak makurtuta dagoen bezala.
|
|
2019
|
|
|
Baina, kasurik gehienetan, emakumeak beste gisa bakarrik ezagutzen du bere burua: amodioa, emakumearentzat, ez da
|
berak
bere baitatik bere baitara egiteko bitartekari bat, ez baitu bere burua aurkitzen bere existentzia subjektiboan; harrapaturik segitzen du, hain zuzen, gizonak agerrarazi ez ezik sortu ere duen maitale horren baitan; emakumearen salbazioa, beraz, hura eratu duen eta istant batean birrindu dezakeen libertate despotiko horren mende dago. Bizi guztia dardarka pasatzen du gizonaren aurrean, hark eskuetan baitu emakumearen destinoa, horretaz guztiz ohartu gabe, hori guztiz nahi izan gabe; emakumea arriskuan dago beste baten baitan, eta bere destinoaren lekuko larritu eta ahalgabea da.
|