|
2002
|
|
|
Garai haretan Untzorritxuk sustraiak polito errotuta eukazan lurpean, eta bere kanpo aihenak eta adarkiak euren bizar erpe ta guzti, horma zaharrari atxikiak. Ateari
|
berari
be, adar puntakaz eta ostro berdeen bitartez, laztankadak eta igurtziak egiten eutsazan.
|
|
|
Behin baten, ba zan txakur handi eder bat, uri nagusietako etxebizitza baten, etxekoek maitakiro zaindurik eukena. Txakurrak
|
berak
be, etxea ta etxekoak zaindutea eukan bere zeregintzat, jabeek horixe erabagi ebelako.
|
|
|
Gerogarrenean, goiz beranduan," Baltza" k sarrerako atearen ostean, han eskilara buruan zaunka zoli ezagunak entzun, eta
|
bera
be, horretan hasi zan, alkarpidea bailitzan.
|
|
|
Ganera, euzkeldunak baxen argirik ezta iñor, ezta" Txerrena"
|
bera
be.
|
|
|
Baiña gado ta gada atzizki orreek, ez dirudie gureak. Gaztelaniak
|
berak
be, txit bakanak ditu.
|
|
|
Zeregin haundirik ez, eta halan bere, bere burua txukunduteko be ganorarik ez, eta zikinak jan. Serrailearen mihina
|
bere
be ugerrak janda geratzeraino! Eta ateko akerrak eta bandak be arrakalatuta...
|
|
|
Horraitino borondate ona erakutsi eutsala, autortu gura eban Untzorritxuk bere kautan. Izan be, han barrua osoro anbotua, iharturik eukala eta ikusita beste barik, Untzorritxu
|
bera
be, zimel eta ihar jarriko zala esan eutsanean, ate hasukolorekoa ondo portau zan, barru samurrez jokatu eban.
|
|
|
Orduan Untzorritxuk txiskerua eta beste zigarrotxu bat atara ebazan. Lagunari su eskeini eta gero,
|
berea
be isiotu eban. Ate gorriak sekulako ke aldiak egin eutsazan, bata bestearen hurrengo, eta surtziloetatik irauli.
|
|
|
Leon bizikleta ganetik jatsi, eta hau eskutik ebala,
|
bera
be oiñez ibilten hasi zan, neskatoari lagun egin beharrez. Eta esan be bai:
|
|
|
Gure gurasoen garaian oinjoko edo ostikoketa hori zuzenean heldu zan Bilbora. Hain zuzenean, lehenengo ekipoaren izena
|
bera
be, ingelesa izan zalako, ta dalako: Athletic Club.
|
|
|
Horraitino, historia
|
bera
be, kulturagintzako arloa danez, gizonak, ez beste inork, idatzi daroa. Baina, kontuz!
|
|
2003
|
|
|
Hurrengo igandetan, nere adiskidea bisitatzen joaten nintzanean, bere auzoarekin aurkitzen nuan gehienetan eta bere auzoaren besteko berotasunaz hasi zan
|
bera
be erlijinoaren kontrako eta komunismoaren aldeko gauzak esaten. Orduko Estalinzale itsu ta gorrak eziran gaurko eurokomunisten antzekoak, eta hareik Estalinzale sutsuak ziran.
|
|
|
Korapiloa askatzeko beste modurik aurkitu ezinik, hurrengo ostegunean
|
bera
be hara joatea erabagi zuan. Azteazken arratsaldean, ostegun goizean ez etorteko baimena eskatu zion bere nagusiari, eta biharamonean calle Preciadosa joan zan, esandako dendara.
|
|
|
Jendearen atzean, aulki luze batean, hirurak belaunikatu ziranean, begiratu Txominek apuntatzen zuan tokirantz, eta han ikusi zuten Fernando, belauniko
|
bera
be. Hain zuzen ere, orduantxe ematen zuan apaizak komunioa.
|
|
|
Beste alde batetik, gizonaren oinarrizko eskubideak aintzakotzat hartu behar dira benetan, eta babestu euron erabiltea; horregaitik, herritarrei politikan eta gizartean parte hartzeko jokabideak eskaini behar jakez, gogorkeriazko burrukak kendu gura badoguz: holako burrukak, nahi ta nahi ez, zuzentasunasmoak hondatu egiten dabez, eta, eurokaz, gizona
|
bera
be bai.
|
|
|
Baina, zer jazoten da gehienetan, zoritxarrez? Batetik, liburu egokirik ez (batzuk, agortuta dagoz, eta beste asko, gogor eta ilun egiten jakuz, inongo laguntasunik ez eta); bestetik, ostera, salgai dagozan liburuak zeureganatzeko edo irakurtzeko, asti handirik ez, eta dirua
|
bera
be, harenbaten, urriegi. Hori dala ta, honetarakoxe egin dot bigarren bilduma hau:
|
|
|
Bai. Erdi olgetan bada be, esaten dot, nik ez Bilboko gotzainari bakarrik, Aita Santuari
|
berari
be euskera apur bat irakatsi deutsadala.
|
|
|
Erkiaga, Villasante, Irigoyen, Gandiaga, Kintana... Guztiok agertzen dira gure lorategian Aresti
|
bera
be bai, baina bizkaierazko zatiak baino ez doguz aukeratu.
|
|
|
Ez naz ni inor Euskerazaleak alkartearen joan etorri luzea zehatz eta mehatz jakinazoteko. Zorionez, bizirik doguz beronen Zuzendari biak, Jesus Oleaga ta Iñaki Zubiri, eta bizirik, zorionez, alkartea
|
bera
be, bere buruaren barri edozeini emoteko gertu eta lanari ekiteko gertuago, zarata handiegirik atara barik. Baina zeozertxu esan gura neuke, gure Montiano alkarte horretantxe eta horrexen bidez ezagutu nebalako.
|
|
|
Gordexolaraino bialdu ginduezan. Herri horren izena
|
bera
be sekulan entzun bakoa nintzan. Eta, egia esan, herri txiki dotore hori guztiz erdalduna egin jatan.
|
|
|
Herriko eleizan, bardin: hango abade guztiak erdaldun garbiak ziran; gure abade zuzendaria
|
bera
be, arabarra zan, erdalduna ta erdalzalea ganera.
|
|
|
Hizkeraren aldetik, mordoiloegia zala ta, ezetsi egin eben batek baino gehiagok: hor dozu Domingo Agirre
|
bera
be: (cfr.
|
|
|
Mikelek!" Herri herriak gogokoak zituan Zarateren eleizkizun herrikoiak. Hau dala ta, Lauroetara
|
bertara
be sarritan joaten ei zan jentea, Bilbotik eta, Mikelen mezak euken euskal usain ederrak erakarrita.
|
|
|
Detxeparek
|
berak
be argi ikusi eban hori, bere lehenengo olerkian:
|
|
|
Eskolabako jendeen kulturea, edo, Azkueren esanera, herriaren jakintza. Jakintza horrek, ostera, arlo asko ditu (folklorea
|
bera
be, Etnografiaren zati bat baino ez da): a) Antxinatiko gertaerak, ipuinak, kantak, dantzak. b) Antxinatiko ohitura edo ekanduak. d) Herri hizkuntza:
|
|
|
40 urtetik beherakoak dozuz onenetariko asko. Ta herriak
|
berak
be zaletasun handia agertzen dau hondino: ezaugarririk ederrena hor dogu Anoetako betekadetan, Txapelketa bat ospatzen dan bakotxean.
|
|
|
2.3.2 Holan, gomutamena
|
bera
be (memoria) indartu egiten da, ta ederlana iraunkorrago bihurtzen: zenbat bider, gure artean, behin bakarrik entzuniko bertso eder asko herriak buruz ikasi dituzan!
|
|
|
hauxe dozu gure bertsolaritzaren doerik harrigarrienetarikoa: Euskal Herri osokoa, ta herriak
|
berak
be aintzat hartzen dauana. Bertsoak zelan edo halan betetea ez da ezer (hori ez da hain gatxa be, L. Mitxelenak dinoskunez:
|
|
|
Nok daki zenbat ahalegin egin izan dituan Olazabalagak euskerea Arrateko eta Bilboko Herri Irratian sartzeko? Zuzendariei eskabidea egiten ekin eta ekin, hizlariak bilatu, gaiak eskaini,
|
berak
be bere grabazinoak eta alkarrizketak ekarri, herrietan propagandea zabaldu... Nik neuk gehien ezagutzen dodana Bilboko gure Irratiaren kasua da, eta behin baino sarriago autortu izan dot irrati honetan euskerea Juliani eskerrak sartu zala... eta gaur be, gure eleizbarrutiko Bizkaia Irratia guztiz euskaldunean Julianen boza eta eragina ez jakuz falta, zorionez.
|
|
|
Holan izan zan, bai, baina euskaltzeok eurak euretara landu eben euskerea, ez goikoak lagundu eta bultzatuta. Horren barri behin baino gehiagotan emon eustan Antonio Zaldua abadeak,
|
bera
be giro haren barruan sartuta egon zan eta. Gerra ostean, barriz, euskaltzale gitxi igaro zan handik.
|
|
|
Irakaslea beti da ikasle, eta nik neuk be ikasi neban, halakoren baten, euskerea
|
bera
be bazala gai euskal gaiak aurkeztu, aztertu eta irakasteko. Gainera, Orixeren lan bat irakurri neban, euskal literaturearen kondairari buruz egina:
|
|
|
hareekaz ez egoan gramatikako lehenengo pausoak emon beharrik, ez zertzelada hotzetan gogait eginda ibilterik. Gramatikea
|
bera
be guztiz baztertu barik, ur sakonagoetan sartzen hasi ginan, literatura ederraren itsaso atseginean. Astean eskola bat baino ez genduan izaten, gitxiegi gauza handirik egin ahal izateko.
|
|
|
" Maite nozu? Zaindu nire ardiak!" Eleizearen oinarria maitasuna da, eta Eleizearen agintaritza
|
bera
be maitasuna da! b) Mixiolari bihotzez maite dau gaurko Eleizeak:
|
|
|
Holan jokatu nahi badogu, nekerik, kurutzerik, esamesik, orduak eta loak galtzerik ez jaku falta izango; alkar ikusi ezinak, gorrotoak, guzur baltzak... espetxea
|
bera
be bai, beharbada, etorriko jakuz (Kristo berberaren bidea).
|
|
|
" Inok ez zagiezala aurrean erabili lapurrak edo gaizkileak zarielako; baina, hori Kristoren izenean egiten badeutsue, zorionekoak zarie!". Bardin antzera esan euskun Jesusek
|
Berak
be: " Zorionekoak, zuzentasunagaitik aurrean erabiliak!"
|
|
|
· Honetan be, Andra Maria bere Seme Jesusen antz antzeko agertzen jaku: Jesus
|
Bera
be hortixik bizi zan: Aitaren Berbatik; Aitaren borondatea egitea zan Jesusen janaria;" egin bedi zure borondateta", Jesusen etenbako otoitz sutsua.
|
|
|
2. Honetan be, Andra Maria Eleizearen espilu garbi: Eleizea
|
bera
be, Andra Mariaren antzera, Ama da eta garbia:
|
|
|
Miguel Asurmendi (Gasteiz), Ricardo Blazquez (Bilbo), Fernando Sebastian (Iruñea), Karmelo Etxenagusia eta Jose Maria Setien (Donostia). buruari begira bizi da: beronen kezkak arduratzen dabe, bakarrik; eta erlijinoari
|
berari
be argitasunik eskaintzen badeutso, horretarakoxe baino ez da izaten; kezka ta itaun horreei erantzun bakegarri bat emoteko.
|
|
|
Hori argi dago: XIgarren mendean, San Millango eskuizkribuak (Manuscriptum Aemiliense) euskal glosa bi damoskuz, erderazkoa azalduteko (gogoan izan, horixe dogula, hain zuzen be, gaztelaniazko lehenengo agiria!); Gonzalo de Berceok
|
berak
be agiri agirian dauka euskeraz baekiala... (Cfr.
|
|
|
Naparroak
|
berak
be, Erdi Aroaren azkenaldian, 640 herri eukazan; eurotatik
|
|
|
Aldizkarietan argitaratu dituan artikuluak batek badaki zenbat diran!
|
Berak
be ba ete daki. Agur, Aran, Zer, Euskerazaintza, Kardaberaz, Alkartasuna Concordia, Goiz Argi, Bermeo, Saski Naski eta beste aldizkari batzuetan dagoz sakabanatuta, ia beti Bizkaiko euskera jator, garbi ta argian idatziak.
|
|
|
P. Lafitteren Eskualdunen Loretegia, Lehen Zathia(); L. Villasanteren biok: Idazleen Pusketa autatuak eta Euskera liburuari ezarri eutsan Antologia ederra; S. Onaindiaren Milla Euskal Olerki Eder (idazle honen Jolasketa
|
bera
be, antologia antzekoa da), eta Aingeru Irigarai jaunaren Esbozo crítico con textos de Literatura Euscara profana. Nire barri honek ez deutse aurreko horreei ezer kentzen, eta eurokaz batera izango al da laguntasun barri bat gure euskal bihotzak asetuteko!
|
|
|
Bai, polita da, baina ez dago ezer. Gaztea da eta
|
bera
be barria, eta alkar ulertzen dogu... Guztiz maiteminduta nago neure neska lagunagaz, benetan; ez neuskio inoiz ziria sartuko.
|
|
|
Ondo dakik biluzik ibiltea zelan gustetan jatan. Gainera lotan jagok, eta berak banakus be, ze ardura deutso nik
|
bera
be biluzik ikusten badot?
|
|
|
Mmmm..., orduan egia da... Ba, zorionekoa zarala esan dot; oker ez banago,
|
berak
be zugaitik zer edo zer sentitzen dauela uste dot Ainhize ostera ere mutu. Dena zihoan Idak nahi zuen bezala, eta orain hurrengo urratsa zelan eman hausnartzen zegoen.
|
|
|
Gogoko dot eskutitzetan Ani, kari berbaren bat bere hizkuntzaz zuzentzea, baina ia beti berba berberak.
|
Berak
be badaki berbaren bat euskeraz.
|
|
|
Agian, baina ez, ha Ida zan. Eta esan behar,
|
berari
be ez joakola bape txarto.
|
|
|
Gugaitik ez zenduke estutu behar, guretzako hau dana arrunta baino arruntagoa da eta. Badakizu, ni gaztetarik etorri naz hona eta
|
berak
be ez dauka ezelako arazorik, baina aituten deutsut. Ez da gauza bera neskatila ezezagunen aurrean agertzea edo ezagunen aurrean Unaxek, polizia bat hil berri duen eta kide bihurtu nahi duen gaizkileari bezala begiratu zion...
|
|
2005
|
|
|
Lehenengo pena biok, etxetik eta eskolatik urrin egotearenak, amak eztitu eta ezabatuko ebazan berak ahal eban neurrian, etxeko betebeharrek ixten eutsoen astirik gehiena nigaz urian pasatzen eban eta, bisitok, eskolako barri emoteko eta maistrak ikasturterik galdu ez neian beren beregi bialdutako kuadernoak eta liburuak ekartzeko aprobetxatuz. Hirugarren penarako ez eban sendabide berezirik,
|
berak
be pena berbera eroialako bihotzean, berak be ez ebalako argi ikusten sortu ninduanetik gehiago oroimenean eroian doinu ederragaz eten behar hori, nahiago eukealako berak be doinu hori entzuten jarraitu.
|
|
|
Lehenengo pena biok, etxetik eta eskolatik urrin egotearenak, amak eztitu eta ezabatuko ebazan berak ahal eban neurrian, etxeko betebeharrek ixten eutsoen astirik gehiena nigaz urian pasatzen eban eta, bisitok, eskolako barri emoteko eta maistrak ikasturterik galdu ez neian beren beregi bialdutako kuadernoak eta liburuak ekartzeko aprobetxatuz. Hirugarren penarako ez eban sendabide berezirik, berak be pena berbera eroialako bihotzean,
|
berak
be ez ebalako argi ikusten sortu ninduanetik gehiago oroimenean eroian doinu ederragaz eten behar hori, nahiago eukealako berak be doinu hori entzuten jarraitu.
|
|
|
Lehenengo pena biok, etxetik eta eskolatik urrin egotearenak, amak eztitu eta ezabatuko ebazan berak ahal eban neurrian, etxeko betebeharrek ixten eutsoen astirik gehiena nigaz urian pasatzen eban eta, bisitok, eskolako barri emoteko eta maistrak ikasturterik galdu ez neian beren beregi bialdutako kuadernoak eta liburuak ekartzeko aprobetxatuz. Hirugarren penarako ez eban sendabide berezirik, berak be pena berbera eroialako bihotzean, berak be ez ebalako argi ikusten sortu ninduanetik gehiago oroimenean eroian doinu ederragaz eten behar hori, nahiago eukealako
|
berak
be doinu hori entzuten jarraitu.
|
|
|
Gazi gozoak han, gezak eta mingotsak hemen. Itsasontziaren giza-metaketak arnasa hartzea
|
bera
be zaildu egiten dau, inguruko haize apurra barruratzeko be borroka ixila egin behar da itsasontzian. Horregaitik daroaz Obbeyek surziloak ahal dauanik eta zabalen.
|
|
|
Begiak itxita, surziloak zabal zabalik, oroimenak berreskuratuta, kulunka leunean doa Obbeye
|
bera
be. Herriko perkusio hotsak, danbor hotsak entzuten dihardu, kulunkaren lagun, blaustada baten sartu jakoz belarrimintzetatik, zurrunduta eta tolestuta etorren gorputza altzauarazo eta zutunik jarri dabe, Obbeye Ndiayeren aldaka belaunak dantzan lehertu dira, atzera aurrera, ezker eskuma, bolada gozotsuetan, bere gorputzak ez dauka orain pisurik, eta bero, bero egiten dau orain, izerditan blai dago, herriko kaleetan lagunekin dantzan, ezpainak miazkatu eta musu emon barrikoaren zapore gazi gozoa sentitzen dau, perkusino hotsak entzuten ditu, ez ditu kulunka bortitzean darabilezan paterakideen oihuak entzuten, sabar dantzan eta dantzan dabil.
|
|
|
Eskua sabelera luzatu, eta hotza. Ezpainak miazkatu eta miazkatu dabil, hezetu gurean, siku sikuak ditu eta, aho zapaia bezalatsu, ura edaten emon deutsie, ugari eta fresko hori bai, baina bere gorputzak aspaldiko siketea jasandako belakia emoten dau emon, gatzgabetuko itsasoko ur amaiezinari
|
berari
be eskasa eretxiko leuskion belakia. Miazkatu eta miazkatu dabil beraz, gorputz barruko erreflexu loguratuak esnarazi eta norberaren txistu labaingarria sortu gurean, eta lortu lortuko dau azkenean.
|
|
|
Ia igarri barik, berez berez, konpas berean ekin eutsien, bata bestearen ondoan lehenengo, imanak erakarritako burdinezko bihotzen antzera gerotxoago, alkar ferekatzerakoan sendotasunean baina atsegin hotsa ateraten ebelarik. Denpora
|
bera
be gelditu egiten zala emoten eban, aire geldi hartan euron bion melodia soilik entzuten zala.
|
|
|
Handik aurrera Isseseren begi baltzek Anniren zuria baino ez eben ikusten, haren distiraldiek bideratzen ebezan bere begi lausotuen pausuak, haren berba musikariek bere mobimentuen erritmoa moldatzen. Bere herriak musikari zor eutsala biziraupena esaten ekian eta, holan,
|
bera
be gizaldiz gizaldiko halabeharraren betetzaile zatekean.
|
|
|
Zenbakien zorabioaren menpean sartzear egoala, behinola lagun min batek esan eutsana gogoratu eban, zera hain zuzen be, pantailaz bestalde agertzen ziran zenbaki eta irudiei maitasuna eriela eta erabiliaren erabiliaz eurekaz maitemindu eitekela. Burugabekeria eritxan ideia horri baina horra hor non egoan
|
bera
be lerro mugagatxa igarotzeko zorian. Hobe litxakio beraz gauzak neurriz hartzea eta alperreko buruhausteetan ez jardutea.
|
|
|
Hemen denpora emeki emeki joian eta denporak berberak asmo hori betetzeko prest egoala emoten eban. Laneko eta osterantzeko joan etorrietan Annik
|
berak
be bere burua ikustezintzat joten eban, horixe sinestuta bizi zan, harik eta Isseseren lagun batentzako lana burutu behar izan eban arte.
|
|
|
Hori nahikoa ez balitz, ezezagunari beste bildur deutsagu ezagunari, sekretu izatetik ezagun izatera heldu danari, gaizki egindakoaren ondorio ezagunari, mendez mende aurrikusitako ekintzek zein halabeharrak saihestezinezko ohitura bihurtu daben ezagunari. Ezagunaren ezagunez ezin dogula berba bat
|
bera
be gehitu, esan beharreko guztia esanda dago eta. Horra hor sentsazino barria, esku dardartiek koadernoa zabaldu orduko susmetan dabena, idatzi daiteken guztia idatzita balego moduan".
|
|
|
Koadernoaren puntu honetara heldu eta gero, gelditu egin behar dau Emiliak bere irakurketa. Bere ahiztaren antzera,
|
berak
be ez daki zergaitik egiten dauan hori, eten hori alegia, baina egin egiten dau. Susmoren batek ohartarazita beharbada, behin eta barriro antzemoten dauan bere susmo egiaurrekoren batek ohartarazita.
|
|
|
Arratsaldeko azken eguzki printzak Ogoñoko hatx buruan ispilatzen dira. Itsasgoraren ordua da, ez dago baina olaturik apenas, metatutako beroak itsasoa
|
bera
be leundu egin dau eta, surflarien zoritxarrerako.
|
|
|
Idazlegaiak itsasoari begira begira jarraitzen dau.
|
Berak
be hasperen egingo dau. Eguzkiprintzek Ogoño atzekaldera laprast egin dabe.
|
|
|
Gauak aurrera eta, logabearen nekearen nekez eta logabezia
|
bera
be asper asper eginda, loak hartuko ebala emoten ebanean, holakoren baten ebilela, telefono txirrinak jo eban gauaren erdian, sekulako hotsean jo be. Nor ete zan desordu horretan?
|
|
2006
|
|
|
Baserrian jaio zanean, baekian ez zana pertsona arrunta izango.
|
Berak
be gauza bera uste eban, espiluaren bestaldean jaioten ikusi eben bazterrak ez ziran inon agiri, berak irudikatzen ebazanean. Holangoxea zan Alizia.
|
|
|
Hasikerakoa gainditu ahala, azken baten, bertan egoten ikastea zan ia ardura bakarra, horregaitik, benetako premina bilakatu jatan burua zertan distraitu. Ez nintzan gauza, artean behintzat, egoera horretaraino zelan heldu nintzan hausnarrean hasteko, libururen bat irakurri neikean, baina ez neukan bat
|
bera
be. Beraz, beste presoakaz hartuemonak izateak lagunduko eustala pentsau neban.
|
|
|
Baina ez dago Kaximiroren zama eroan nahi dauen kostalerorik. Astunegia da, astunegia Kaximirorentzat
|
berarentzat
be. Ama azkenean nekatu jakon.
|
|
|
Baina,
|
berak
be abuztuan oporrak izaten ebazan arren, aurten lantegian atzeratuta eukien beharra tertzioz amaitzearren, ebatzi eban etxean aste pare bat gehiago lotzea, ez gogo handiz seguru. Astero Nojara joaten zanean, etxekoak ikusten ebazan, eurakaz astegoiena emon eta domeka arratsalderako bueltan egoan zintzo zintzo astelehenean atzera be beharrari ekiteko.
|
|
|
Edozelan be, etxean bakarrik egotea subertau jakon.
|
Bera
be orain lehen hainbeste barregura eragiten eutsan" Garaikoetxea" dagoan gizon horreetarikoa zan, andrea eta etxetik kanpo eta bera bitartean jaun eta jabe sentiarazoten eutsan udako askatasun iragankorrean bizi zala. Dana dala, libre bazan izan, baina Iñigo ez zan bape ondo moldatzen, etxean gauzaeztan hutsa zan.
|
|
2007
|
|
|
Geldiro, beherantz joatea errazago da. Daborduko bertigoa
|
bera
be joan jat. Astiro, ikuspegiaz gozetako, gorantz doazan batzukaz berba egiteko. Astiro, ikusten dodan guztia barruratu ahal izateko.
|
|
|
Hodeiak naranjak, gorriak eta larrosak dira. Zeruak
|
berak
be urdintasuna galdu dau. Eguzkia joan danean, aztarnatxua itxi dau atzean, guri eskainita, guk gozetako.
|
|
|
Pobrezia hain da handia, hain dago zabalduta! Ura
|
bera
be urregorria da. Handik etorrita norberari gatx egiten jako.
|
|
|
Boliviatik urten eta Argentinan sartu gara, oinez ostera be. Bolivian azken orduetan ez dogu euki boliviano bat
|
bera
be. Eta gose izan arren, ahoa berba egiteko baino ezin izan dogu zabaldu.
|
|
|
Politak. Itsasoa bare bare egon da, eta ezin urdinago, zerua lez, hodei bat
|
bera
be ez da egon. Nahiz eta txalupea jentez beterik egon, disfrutau egin dogu, animaliak horren paraje ikusten.
|
|
|
Yamanatarren inguruan liburu gitxi dagoz, eta horreetariko bat berak idatzitakoa da. Gaur egun ez dago Yamanatar bat
|
bera
be bizirik.
|
|
|
Eta halan okupau dabe alderdi handi hau. Esterrek
|
berak
be holan egin eban, eta orain lurra berarena da.
|
|
|
Galeano kultur etxea horren adierazgarri da. Orain hiru urte zabaldu eben kultur etxea eta Eduardo Galeano
|
bera
be etorri zan inaugurazinora. Gaur andrak hartu dabez aztergai, eta hainbat ikuskizun antolau dabez gaiaren inguruan:
|
|
|
Asuncionera ailegau garanean izartu egin naz guztiz, eta ondoan izan dodan mutilagaz berba egin dot. Itaundu deutsat ea
|
bera
be Ciudad del Estetik etorri dan. Eta baietz esan deust, asunciondarra dala.
|
|
|
Ustelkeria haizea lez zabal dabil hemisferio bietan, baina, hemen zabalago eta agirikoagoa da. Hego Ameriketan ahoz aho dabil Paraguaiko presidenteak
|
berak
be ohostutako kotxea daukala.
|
|
|
Laguna ez da egon etxean. Amelia
|
bera
be etxe txikitxu baten bizi ei da, ama, aita, izeko, osaba, neba eta ahiztakaz. leuke oposizinoak gainditu eta behintzat hobeto bizi.
|
|
|
Han joan dira malko gaziak itsasoagaz batera. Zerua urdin egon da, lainoak gero eta gehiago, gero eta ilunago, itsasoak be zeruaren kolorea hartu dau, eta
|
bera
be gero eta ilunago. Olatuak gero eta handiagoak dira.
|
|
|
Bederatzirak oraindino joteko egon arren, sargori egiten dau, eta hostaleko eskailera ilunak mendi baten aldapa gogorra begitandu jataz. Eskaileretan aspaldi aldatu behar eben zura, erlojua
|
bera
be geldituta, eta garbitasuna be lehenean. Mutilak esan eustana baino karuagoa da.
|
|
|
Giro polita sortu da hostalean beharginen eta bidaiarien artean. Aterpetxeak, herriak
|
berak
be ez dauka zerikusirik Boliviagaz, Europa dakarsku gehiago akordura. Perugaz eta Boliviagaz dagoan aldea handia da eta horrek harritu gaitu.
|
|
|
Behearen ganeak eta hormek bat egiten dabe, ezin jakin non hasten dan bat eta non amaitzen dan bestea. Goiak
|
berak
be buruan jo behar gaituala esan lei. Itogarria da gelako giroa.
|
|
|
Trena
|
bera
be zatituta dago: perutarrena, merkeagoa; bestea, atzerritarrontzat, karuagoa, jakina.
|
|
2008
|
|
|
egiten deust kasu aurreko hilebetean Espinosan lagun izan barri dodan Jesus Trotixak. Hantxe
|
bera
be gurasoen ondoan. Amaitu danean, inguruko herri eta baserriak han goitik ikusten geratu gara apur baten; nagusiak geratu dira, batez be; guk beheko saltsea nahiago:
|
|
|
Neska bat, hankak zabal zabal eginda eta gona hutsean, tutulumendiko sasi baltz kirimilatuak erakusten. Bazkaltzen
|
bera
be, pago puntara begira. Astoren batek arrantza egin dau zelai ertzetik.
|
|
|
Deabruari
|
berari
be eskatuko neuskio nik zoriontasun hori.
|
|
|
Hamabi apostoluak dira hamabi!
|
berak
be ozen eta amorruz.
|
|
|
Ez da harritzekoa gurean Markinarako joera izatea. Horregaitik, amak
|
berak
be ondo aprobetxetan ditu harantz joateko aukerak. San Bartolomeetan seme alabak Karmengo eskapularioan sartzea da aukeretako bat.
|
|
|
Mota edo bedartza ertzetan, eguzki begian, aihen banaka batzuk ikusi eitekezan, aitita eta amamaren denporan txakolina egiten zanean hobeto zainduak egongo ziranak, ziurrenik. Nire ume denporan, mahats ale txikiak horitzen ziranean, gustura jaten genduzan; mahatsa heldu baino lehen be bai askotan, garratzari
|
berari
be gustua hartuta. Mahatsondoak desagertuta be mahastia deitzen geuntsan etxaburuko mota sail hari:
|
|
|
Honen harira, gogoan dogu orduan etxean ginanok Pakito txikia ikusi genduala salako leihotik kanpora hankak zintzilik ebazala, leiho azpiko mordoren bat hartu nahirik. Nagusien arriskuak hartuta
|
bera
be. Sustua soinera etorten da akordatzeaz bakarrik.
|
|
|
Edola be, norbere buruaren ganean idaztea bide ona da idazkera literarioaren munduan sartzeko. Horrez ganera, norbere burua tarteko izanik, sinesgarritasunean irabazi leike hemen egin egiten dauan moduan testuak
|
berak
be.
|
|
|
Angelek halakoak moltsoka eskintzen ditu. " Umetan entzuten nebazan euskerazko pitxiak jasoten ahalegindu naz; esaera bereziak, tresnen izenak, eta berben musika
|
bera
be bai": " Etxean atea jo izan balebe, aitak kenduko eustazan hazkurak".
|
|
|
Umetan entzuten nebazan, entzuten genduzan, euskerazko pitxiak jasoten ahalegindu naz; esaera bereziak, tresnen izenak, eta berben musika
|
bera
be bai, nahiz eta hori lortzea zaila izan. Behin behar horretan ibili eta gero, ez jatan bidezkoa begitantzen ordenadorearen disko gogorrean gordetea edo etxekoei oparituz konformatzea.
|
|
|
Zoritxarrez, ezizen horreek haserre aldietan jarriak izaten ziran, alkar iraintzeko edo: Gorotza, Katua, Itargixe, Buruhandi, Atzezimerre, Bolin motz, Mokomardo, Taloparia... baegoan bakotxarentzat bana, gitxienez; gustukorik bat
|
bera
be ez. Etxetik alde eginak eta gazteena libretan ziran.
|
|
|
Behi barriren bat erosi behar zanean, aurretiaz ibilten zan, Markinako ferian, hau ikusi eta bestea ikusi, tratanteekin tratante
|
bera
be. Aita ez zan urruneko ferietara mobidu, baina baziran Torrelavegaraino joaten ziranak be.
|
|
|
Neuriak, bai, eta bat
|
bera
be ez daukat saltzeko.
|
|
|
Aitak
|
berak
be laga eban bazterrera bizikleta zaharra eta motortxoan hasi zan, batean Lekeitiora mezatara, bestean Markinako feriara. Hori bai!
|
|
|
Aita
|
bera
be oso ezbardin portetan zan egoeraren arabera. Baserrian dana ikusten eban egiteko eta bere ardurapean, eginkizunek itoko balebe lez.
|
|
|
Beharrezko zanean, ganetik hesia pasetan zan. Egurrez eta zumitzez egindako hesiaren ganean, pisua egiteko, harri batzuk jarten ziran eta baita itzaina
|
bera
be, atzetik idiak edo behiak akuluaz xaxatuz: Aida Pinta, aida Noble!
|