|
2000
|
|
|
Gizonttoa, ihardetsi gabe, apezaren aldera itzuli zen. Begiak erdi itxirik,
|
bera
baizik ez zen kasulladunaren otoitzarekin bat egiten ari.
|
|
2002
|
|
|
Edonor hunkitzeko moduko historia baitzen, eta elkartasunari eskainitako kanta: erraldoi hura zuen protagonista, hasieran berekoia zena eta bere baratzeak
|
berarentzat
baizik nahi ez zituena, harik eta inguruko haurrak lagun egin zituen arte, berekoikeriak idortutako baratzeak istantean loratzen zitzaizkiola, eskuzabaltasunaren indarrez, negutik udaberrirako bidean!
|
|
2004
|
|
|
Antziñako segurtasuna, segurkeria bihurtu da! Benveniste hizkuntzalari haundiak aspaldisko huntan frogatu uste du ezen, Aristoteles’en logika kategoriak, filosofiazko hitzez jantzirik, grezieraren hizkuntza kategoriak
|
berak
baizik ez dirala!!
|
|
2006
|
|
|
Hiria uztearekin batean, utzi egin nituen doktorego ikastaroak ere. Hala esan nuen idazkaritzan eta hala esan nizun zuri ere, ez gure asteroko bilkura hartan, ordurako lanean hasita behar bainuen, fakultateko idazkaritzara joan nintzen egun
|
berean
baizik; ezer esan gabe desagertzea itsusia iruditzen zitzaidan, eta ohar soil bat uztea hotzegia agian, aurretik batere mezurik idatzi ez nizunez gero; zure despatxuan azaldu nintzen hortaz, lehendik ere ezaguna nuen bulego ñimiño hartan; atean jo, zure ahotsak aurrera esan, eta barrura sartu nintzen; ikasle batekin zeunden baina, ni ikusi orduko, hari mesedez eskatu beste batean etortzeko, gai... kostata baina, azkenean nire baitan maitasun ernamuin bat sortu eta hura aitortu behar nizula akaso?
|
|
|
Migel Mailuri ere, fideletan fidelenari, gero eta urrunago zitzaion amets hori. Garrüzeko goarnizioan berean, borrero aetza, haren alaba batekin ezkondu zen baleztari baztandarra eta Migel
|
bera
baizik ez ziren gelditzen Ibañetaz harata sortuak. Bertzeak hilak edo –traidore desleialak! – beren herri espainolduetara itzuliak ziren, ahalkeaz, ohoreaz eta erregerekiko obligazioez bertze eginik.
|
|
2008
|
|
|
lehen barne erreboltaren ondotik, Faustik arrazoi zuela iruditzen zitzaiola Reginari. Bekatua ez baitzen, beharbada, Faustinarena,
|
berea
baizik, mundu berrian ezertarako balio ez zuèn hizkuntza baten jabea zèn neurrian. Euskara zuen, beraz, auziaren ardatz:
|
|
|
oinazearen erbeste horretan, non oinazeak berak mozorro guztiak mozorrogabetzen dituen eta itxura guztiak itxuragabetzen, min jasanezinak aurpegi bakarra du-eta, beste aurpegi guztiak beregana ditzakeena, une jakin batzuetan? baita orduan ere, izebaren aurpegia eta Nazariorena ez baitziren jada haien aurpegiak, oinazearenak
|
berarenak
baizik.
|
|
|
lehen barne erreboltaren ondotik, Faustik arrazoi zuela iruditzen zitzaiola Reginari. Bekatua ez baitzen, beharbada, Faustinarena,
|
berea
baizik, mundu berrian ezertarako balio ez zuèn hizkuntza baten jabea zèn neurrian. Euskara zuen, beraz, auziaren ardatz:
|
|
|
Hantxe zuen, bai, oinazearen irudirik gordinena, Nazario bera ere bere benetako errealitatearen aurrean ipintzen zuena, eta bere mugen aurrean: ...en haurra paradisuan bizi da–, oinazearen kontzientziak ezarriak... oinazearen erbeste horretan, non oinazeak berak mozorro guztiak mozorrogabetzen dituen eta itxura guztiak itxuragabetzen, min jasanezinak aurpegi bakarra du-eta, beste aurpegi guztiak beregana ditzakeena, une jakin batzuetan... baita orduan ere, izebaren aurpegia eta Nazariorena ez baitziren jada haien aurpegiak, oinazearenak
|
berarenak
baizik.
|
|
2009
|
|
|
abailduraren eta ezintasunaren ordu berean, alegia, arratsaldeko seiak ere gauerdiko hamabietako gaumin, non minutuen, orduen eta denbora ororen orratzek bat egiten duten, non hegoa ere ipar bihurtzen den eta zirkuluaren puntu guztiak erdigune, izugarrikeriaren eremuan ñabardurarako tarterik ez balego bezala: ez etxeko lanik eta ez gogoetarik, ez ordurik eta ez desordurik, ez sokasaltorik eta ez ilunabarrik, izugarrikeria
|
bera
baizik.
|
|
|
kanta zezala, baina berari ez zitzaion behartuta kantatzea gustatzen, barru barrutik sortzen zitzaionean baizik, txori abeslari apetatsu bat iduri; orduan itxuraldatu egiten zen, eta entzuleak itxuraldatzen zituen, bai baitzirudien ezen berari hezur muinetatik irten zitzaiona entzuleei ere hezur muinetaraino iristen zitzaiela, Adaren ahots zuriaren bibrazioek entzuleen sentiberatasunaren hariak bibraraziko balituzte bezala, tonu eta frekuentzia berean; une hartan, baina, amak gramofonoan Haendelen Aleluia jarri zuenean, alderantziz gertatu zitzaion, bera baitzen orduan hartzailea eta beste batzuk, diskoa grabatu zutèn koruko partaideak? emaileak; berdin zitzaion, musika gizakiaren espirituan halako zirrara hil edo bizikoa eragiteko gai denean, inportanteena ez baita, apika, nor den emailea eta nor hartzailea, musika
|
bera
baizik: esan nahi baita Adarena ez zela jada ohiko espazioa, izugarrikeriaren itzal beltz beruntsuak estalia, beste bat baizik?
|
|
|
Nazariok jaso zuen, ongi jaso ere, bere koinataren abisua, beste baldintza batzuetan errespetuz hartuko zuena; hura ez zen, baina, seguru ezetz, berak besteak errespetatzeko ordua, besteek
|
bera
baizik, sentimentalismo merke guztien gainetik, hantxe baitzirauen, esate baterako, Domingok, negar intziriak eginez:
|
|
|
zamauak, ezpainzapiak eta mokanesak; lanean ari zen bitartean, baina, Adaren buruak zerbaiten zain behar zuen: ...ak Ada bere egitekoa egitera, eta noiz igorriko zion seinalea?; noiz egingo zion buruan eztanda argi argitsu batek?; edo kasualitate hutsa ote zen gertatu zitzaiòn guztia, bostehun pezetakoa eta olio orbana?, Damasori behin baino gehiagotan entzun izan zion bezala, mirari ustezko guztiek ustetik miraritik baino gehiago zutelakoan?; egun haietan, zeinetan Regina eneko arazoa ez baitzen Ada, Regina
|
bera
baizik, zer alde zegoen, bada, bere jarreraren eta amarenaren artean?; ez al zen bera ere. Ada. Jainkoaren seinale bati begira jarri, ama Ama Birjinari bezala?; zein izan ziren, baina, amaren itxaronaldiaren fruituak?; porrotik eta frustraziorik handienak gehi mediku espezialistak agindutako lasaigarriak, burua ere apur bat nahasten hasi ote zitzaion?; eta Adari, jakina, pazientzia agortzen ari zitzaion:
|
|
|
Hautsek inoiz baino zuritzenago zioten bisaia. Buruan zer zebilkion,
|
berak
baizik ez zekien. Gihar bat ere ez zitzaion higitu ikuskizunak iraun zuen denbora osoan, ezta borreroaren ezpata bere senarraren hiltzailearen lepo gainera erori zenean ere.
|
|
|
" Gure etsairik handienak beldurtzeko moduko begirada du...", hoztasun eta iluntasun berak hartuta sentitu ziren bostak, haien mututasunak eta haien keinuek –Teofilo Mariaren buru makurtzeak eta beste lau anai arreben begi ixte sinkronizatuak– ez baitzuten besterik adierazten, bostak ere gauminaren orratzak markatutako denbora itsu berean sartu balira bezala... abailduraren eta ezintasunaren ordu berean, alegia, arratsaldeko seiak ere gauerdiko hamabietako gaumin, non minutuen, orduen eta denbora ororen orratzek bat egiten duten, non hegoa ere ipar bihurtzen den eta zirkuluaren puntu guztiak erdigune, izugarrikeriaren eremuan ñabardurarako tarterik ez balego bezala: ez etxeko lanik eta ez gogoetarik, ez ordurik eta ez desordurik, ez sokasaltorik eta ez ilunabarrik, izugarrikeria
|
bera
baizik.
|
|
|
Nazariok jaso zuen, ongi jaso ere, bere koinataren abisua, beste baldintza batzuetan errespetuz hartuko zuena; hura ez zen, baina, seguru ezetz, berak besteak errespetatzeko ordua, besteek
|
bera
baizik, sentimentalismo merke guztien gainetik... hantxe baitzirauen, esate baterako, Domingok, negar intziriak eginez: negar intziri haiek, aitari belarrian gero eta min handiagoa egiten ziotenak, eta bat batean errespetu falta ikaragarri bat bezala sentitu zituenak, halako moduan, non honela mintzatu baitzitzaion semeari bizpahiru segundo geroago, egoera jasangaitza egin zitzaionean:
|
|
|
zamauak, ezpainzapiak eta mokanesak; lanean ari zen bitartean, baina, Adaren buruak zerbaiten zain behar zuen: ...e egitekoa egitera, eta noiz igorriko zion seinalea?; noiz egingo zion buruan eztanda argi argitsu batek?; edo kasualitate hutsa ote zen gertatu zitzaiòn guztia –bostehun pezetakoa eta olio orbana–, Damasori behin baino gehiagotan entzun izan zion bezala, mirari ustezko guztiek ustetik miraritik baino gehiago zutelakoan?; egun haietan, zeinetan Regina eneko arazoa ez baitzen Ada, Regina
|
bera
baizik, zer alde zegoen, bada, bere jarreraren eta amarenaren artean?; ez al zen bera ere –Ada– Jainkoaren seinale bati begira jarri, ama Ama Birjinari bezala?; zein izan ziren, baina, amaren itxaronaldiaren fruituak?; porrotik eta frustraziorik handienak gehi mediku espezialistak agindutako lasaigarriak, burua ere apur bat nahasten hasi ote zitzaion...; eta Adari, jakina, pazientzia ag... Maria Bibianak ere ederki nabari zezakeen hori, Adari lagundu nahi izaten zionean lekuz kanpoko erantzunak jasotzen baitzituen ordainean, saminaren eta suminaren artekoak:
|
|
|
Adak ere –Maria Bibianak bezainbat, baita gehiago ere, beharbada– zerbait sinetsi behar zuen, kosta ahala kosta, berari tokatu zitzaionez gero, gertakari haietan, han zeudenen artean, parterik txarrena, nola baitzen izugarrikeriaren irudiari aurre egin behar izatea, haurraren heriotzaren eragile izateaz gain; horregatik, premia premiazko zerbait sinetsi nahi zuelako, zabaldu zituen eskuak eta zabaldu zituen adimenaren ate eta leiho guztiak, zernahi hartzeko prest, edozeren zain, basamortuko eguzki haizeak astindutako lur idor kiskalia lehen euri tantaren zain geratzen den bezala; ondoren, handik –adimenaren ate leihoetatik– sartu zitzaizkion amaren hitzak; guztiaz ere, Ada urduri zegoen, antsietateak jota, eta antsietateak berak eragotzi zion gauza batzuk ulertzea –" probidentziala" eta" abstraktua" bezalako kontzeptuak ere ulergaitzak egiten zitzaizkion, ausaz–; argi eta garbi ulertu zuen, baina, anaiatxoa aingerutxo bihurtu zela bat batean, berari sinestea izugarri kostatzen zitzaion arren, amak ahoskatutako hitzen argiak garaitu ezin balu bezala berak ikusi zuèn izugarrikeriaren itzala; gero, ordea, zeruko musika hura iritsi zen, eta musikak irabazi zuen Ada lehen notatik beretik, begiak itxi eta izarrak eta izarrak ikusi baitzituen –" Musika izar euri bat da niretzat" aitortuko zuen aurrerago, musikaren definizio aski partikularrean–, zeruko musika zeramatenak, izar bat nota bakoitzeko. ...rekuentzia berean; une hartan, baina, amak gramofonoan Haendelen Aleluia jarri zuenean, alderantziz gertatu zitzaion, bera baitzen orduan hartzailea eta beste batzuk –diskoa grabatu zutèn koruko partaideak– emaileak; berdin zitzaion, musika gizakiaren espirituan halako zirrara hil edo bizikoa eragiteko gai denean, inportanteena ez baita, apika, nor den emailea eta nor hartzailea, musika
|
bera
baizik: esan nahi baita Adarena ez zela jada ohiko espazioa, izugarrikeriaren itzal beltz beruntsuak estalia, beste bat baizik... edo espazio bera zen, beharbada, musikaren aireak garbitua, edo argiaren bela urdinak, baden eta ez den haizearen erratz bihurtutakoak... harik eta munstroaren formak argiaren baitan ezabatu eta musikaren egituran urtu ziren arte; edo ez zen hala izan, menturaz, munstroaren itzala nekez ezabatuko baitzen Adaren oroimenetik; Aleluia hura entzuten ari zèn memento haietan, ordea, nork daki musikaren soinu uhinak oroimenean sartu ez ote zitzaizkion Adari eta han munstroa sehaskatzea lortu –argiaren bela urdina musikaren airean kulunka–, baita munstroa lotaratzea ere, musikaren arintasuna –uhinen mehetasun bera zuena– itzal beltzaren astuntasunari eusteko gai balitz bezala, nork daki...?
|
|
2010
|
|
|
Amaren bideak Ama Birjinaren debozio histeriko bat zuen abiapuntu, ongitxo dakizu zuk ere, Damaso? ...n zuèn egonaldian, han markesaren etxean, morroi batek bortxatu nahi izan zuela, baina amak gogor egin ziola, baita morroiari helburua eragotzi ere; eta markesa hain hunkituta geratu zen, non Ama Birjina agertu egingo zitzaiola ziurtatu baitzion, merezi zuenari agertzen zitzaion-eta; hitz haiek ez zizkion, beraz, edonork esan, morroi edo beste neskame batek, adibidez?, Villalbako markesa andereak
|
berak
baizik, amak miresten zituèn emakumeen arteko emakumerik miretsienak, horregatik zegoen itsututa, eta itsututa zegoelako jokatu zuen jokatu zuen bezala Jesusen Bihotza ametsetan agertu zitzaionean, ametsa Jainkoaren seinale agerikotzat hartuta?
|
|
|
amaren isiltasuna beste isiltasun bat baitzen: ez zen gaitza sendatuko ziòn sendabidea, gaitza
|
bera
baizik; eta, hala eta guztiz ere, ulertzen genion jokabidea, hain erabatekoa behar zuen arimaren eremuetan nagusitu zitzaiòn lehorteak, porrotaren ondotik, eta ulertzen genion, halaber, arrosarioa errezatzerakoan hartu zuèn jarrera, hura zuzentzetik bigarren planora igarotzen zela, debozioari, ahots sendo batek eta erritmoaren zentzu berezko batek adieraziari?
|
|
|
hipopotamo batek ere ez lituzke matrailak hainbeste zabalduko?!; izan zaitez, baina, ongi hezitako gizona behingoz, eta zaindu zeure manera onak: ez dizut niregatik eskatzen, Simonerengatik
|
berarengatik
baizik, haren jarrera intelektual zintzo bezain jarraikiak horrenbeste luke!?, hark esan zituenak entzuteko modukoak baitziren, baita zu bezalako ateo setatsu batentzat ere?; ez ukatu, arren, Simoneri, beste Simone bati. Simone de Beauvoirri, ukatuko ez zeniokeena, jakin baitzenuke, biek ala biek École Normale Supérieure ospetsuan sartzeko azterketak egin zituztenean, Simone Weil izan zela puntuaziorik altuena atera zuena, Simone de Beauvoirren aurretik; Simone Weil ez zen, beraz, txori kaka, eta sinesten ez badidazu, beste datu bat emango dizut, froga gisa; zu sarritan mintzatu izan zatzaizkit Meyer jaunaz, baita Meyer jaunak zuèn intuizioaz, Sobietar Batasunean gerta zitekeèn prozesuari buruz; bada, Simone Weilek ere, Marxen lanak irakurri ostean, ondorio bertsua atera zuen:
|
|
|
Otorduak elkarrekin egitea erabaki zuten; ordezkaritza guztiek etenaldia nahi zuten guztietan eska zezaketela eta eskatze hutsarekin bilera eten egingo zela; bilera gelan ezin zela erre; eskuko telefono guztiak bilera gelatik kanpo utziko zituztela; eta akta bateraturik ez zutela hartuko, ordezkaritza bakoitzak
|
berea
baizik. Eztabaidagai izango zituzten testuen zirriborroak, zuzenketak eta abarrak idazteko, ordenagailu eramangarri bana eraman zuten EAJko ordezkaritzak eta Batasunekoak.
|
|
|
hipopotamo batek ere ez lituzke matrailak hainbeste zabalduko...!; izan zaitez, baina, ongi hezitako gizona behingoz, eta zaindu zeure manera onak: ez dizut niregatik eskatzen, Simonerengatik
|
berarengatik
baizik —haren jarrera intelektual zintzo bezain jarraikiak horrenbeste luke! —, hark esan zituenak entzuteko modukoak baitziren, baita zu bezalako ateo setatsu batentzat ere...; ez ukatu, arren, Simoneri, beste Simone bati —Simone de Beauvoirri— ukatuko ez zeniokeena, jakin baitzenuke, biek ala biek École Normale Supérieure ospetsuan sartzeko azterketak egin zituztenean, Sim... Stalin ezin izan zitekeela totalitarismo burokratiko baten halabeharrezko produktua baizik, proletarioen behin behineko diktadura behin betiko bihurtuko zuena; garai hartan oso jende gutxi ohartu baitzen hartaz; esaten ari natzaizuna da, ondorioz, Simone kontuan hartzeko moduko emakumea izan zela, baita bere ideiak haragitu nahi izan zituèn intelektual zorrotz bakarretakoa ere:
|
|
|
...onaldian, han markesaren etxean, morroi batek bortxatu nahi izan zuela, baina amak gogor egin ziola, baita morroiari helburua eragotzi ere; eta markesa hain hunkituta geratu zen, non Ama Birjina agertu egingo zitzaiola ziurtatu baitzion, merezi zuenari agertzen zitzaion-eta; hitz haiek ez zizkion, beraz, edonork esan —morroi edo beste neskame batek, adibidez—, Villalbako markesa andereak
|
berak
baizik, amak miresten zituèn emakumeen arteko emakumerik miretsienak... horregatik zegoen itsututa, eta itsututa zegoelako jokatu zuen jokatu zuen bezala Jesusen Bihotza ametsetan agertu zitzaionean, ametsa Jainkoaren seinale agerikotzat hartuta...
|
|
|
" Ibili duen bidea ibili ondoren, isiltasunaren bidea gelditzen zaio, eta bide horretan aurkituko du, beharbada, egia"; izebak egoera psikologikoak neurtzeko trebetasun aparta zuen, baita gauzak urrutira ikusteko dohaina ere, baina bere iragarpen hartan ez zuen asmatu... amaren isiltasuna beste isiltasun bat baitzen: ez zen gaitza sendatuko ziòn sendabidea, gaitza
|
bera
baizik; eta, hala eta guztiz ere, ulertzen genion jokabidea, hain erabatekoa behar zuen arimaren eremuetan nagusitu zitzaiòn lehorteak, porrotaren ondotik... eta ulertzen genion, halaber, arrosarioa errezatzerakoan hartu zuèn jarrera, hura zuzentzetik bigarren planora igarotzen zela, debozioari —ahots sendo batek eta erritmoaren zentzu berezko batek adieraziari— axolagabetasun moduko ...
|
|
2011
|
|
|
Van Meegerenek ez zuen Vermeerren imitatzaile soil bat izan nahi izan, Vermeer
|
bera
baizik. Artista bat beste artista batzuk izateko gai dela erakutsi nahi izan zuen.
|
|
|
–Baina mezu hura desberdina izan zen: alde batetik, mezua ez zetorren gure kolaboratzaileengandik, Berlindik
|
bertatik
baizik. Bestetik, eta hura zen harrigarriena, agindu bat zegoen talde hari buruz.
|
|
2012
|
|
|
Bigarren gelan egon nintzen zain, eta erregaluak prestatu nituen etxeko jaun andreentzat; bi ganibet, sasi perlazko hiru eskumuturreko, ispilutxoa eta txirtxiludun lepokoa. Zaldiak hiruzpalau aldiz egin zuen irrintzi, eta giza ahotsezko erantzunen bat entzuteko zain egon nintzen, baina hizkuntza
|
berean
baizik ez nuen beste erantzunik entzun, eta bat edo bi bakarrik, berarenak baino pixka bat zorrotzagoak. Etxe hura, haien artean oso garrantzitsua zen pertsonaren batena izango zela hasi nintzen pentsatzen, zeremonia handia egin behar baitzen onartua izan aurretik.
|
|
2013
|
|
|
Lehen astean medikua bertan izaten zen, barbera lanean ari bitartean, zer zaini ekin behar zion erakutsi beharrez. Odol jariatzearen lekuko izateko amoreagatik etxeko haurrak sartu izan zaizkionean kenduta, sangratzailea eta
|
bera
baizik ez dira izan gainerakoetan. Gaur ere hala nahi du Agerrek.
|
|
|
Parisera laguntza eske idatzi zuelarik, enbaxadorearen jakin mina piztera saiatu zen Agerre, higanotaren eskuizkribuaren garrantzia handituz. Ez zitzaion ahantzi nabarmentzea orri horien iluna argira eramaten
|
berak
baizik egin ez zezakeen lana. –Ez duzue euskaldun jendearen mintzaira konprenitzen ahal duen bertze inor?, idatzi zion.
|
|
2015
|
|
|
beti liburu bera idatzi ordez, aurrerantzean beti esaldi bera idatziko zuen. Eta, literatur araztasunaren muturreraino joanez, iritsi zen eguna non idazleak hitz
|
bera
baizik ez baitzuen idazten.
|
|
|
Eta zer egin dugu guk, poetok, munduaren mesedetan? Geu izan gara lehenak argitara ipintzen, allez hop, eternitatea eta absolutua ez daudela geure zentzumenetatik at,
|
beren baitan
baizik. Hori ez du inork esan, geuk baino.
|
|
|
Ondorioz, esaten ari garena da mende urrun horietako intelektualek, normalki, ez zutela boterea zuzenean kritikatzen, gizartea
|
bera
baizik. Printzearekiko ageriko kritika, hara, hori ia ia ezinezkoa da Ernazimentuan, eta oso zaila gero ere, gaurko egunak barne.
|
|
2016
|
|
|
Sapen adina jakinda, Richard harriturik zegoen ea nondik bazekizkien hainbeste, nahiz eta jakin ere eboluzioz eboluzio, denen artean gizon modernoena bera zela, beste hainbeste Sap Sap sortuko zituenak, haien artean Galileo eta Koperniko. Arrazoi zeukan, Adan eta Ebak horretaz deus ez zekiten eta haien ikuspegi murritzek
|
bereak
baizik onartzera ez zituzten eramaten. Halere, bi argi neurgailuenak airean hortxe zerraien eta nolazpait hori ere frogatu zutela esan zion azken azkenik.
|
|
2017
|
|
|
Kristok so egiten zien bere bihotzeko kutun haiei, baina inork ez zuen sumatzen barrenean zerabilèn oinazea.
|
Berak
baizik ez zekien bere heriotzara buruz ari zela. Izarren azpian isilik negarrez, bere giza bihotz izutu eta dardartia kontsolatzen saiatzen zen.
|
|
|
Alde bakarra bizirik ala hilik egoteak zeukak. Izan dadin deabruak deitua ala izan dadin Jainkoak deitua (eta, artetik esateko, nagusi, nik susmoa biak bat eta
|
bera
baizik ez direla), berdin lehertu diat, hezur meta ustela bilakatuko nauk, sunda gaiztoa botako diat eta jendeak lau oin sakoneko zulo batera bota naik kiratsak itoko ez badu.
|
|
|
Jorge guka ari zen, baina
|
bera
baizik ez zitzaion etorri, Marta gabe, bi aste geroago. Astegun arratsaldea zen, eta Isabelek hogei minutu ere ez zeraman etxean, lantokitik atera berria.
|
|
|
hori. Delako piztia, ikusi,
|
berak
baizik ez baitzuen ikusi. Inork ikusi izatekotan.
|
|
|
|
Bera
baizik ez zen mintzatu, handik aurrera. Komeriak izanen zituen beste hitzen bat atera nahi zuenak.
|
|
2018
|
|
|
Esklabo ugazaba ipar-amerikarren ezinegonaren azalpen bat izan liteke ezen, historian, berdintasun eta askatasun indibidualaren doktrina (nabarmenki) unibertsal batean ardaztutako ordena sozial batean, haiek bakarrik izan zirela esklabo jabe. XIX. mendeko esklabotzaren aldekoek eta esklabo kontratuaren gaur egungo aldeztaileek, berriz, gainditu egin dute, antza, kontraesan hura, argudiatuz esklabotzak kontratu bat duela oinarri, eta jabetza ez dela esklaboa
|
bera
baizik eta hark emandako zerbitzuak. Esklabo zibila ere norbanako bat da, modu librean kontratu bat egin duena bere bizi guztiko lana ugazaba bati emateko, eta ugazaba horrek eskubide batzuk errespetatu behar dizkio esklaboari:
|
|
|
Beraz, ezinbesteko mailara jaitsarazi behar dugu. Orain bikote mota guztietan kideen arteko indarkeria maila eta hilketa tasa berdinduta badago, argi geratu da ez zela genero kontua, bizikidetza
|
bera
baizik. Eta gizakiok elkarrekin bizitzen ez badakigu, irtenbide bi dauzkagu:
|
|
|
Ez dago hildakorik. Lizunak erdi estalitako leihotik ikustea iruditu zaiona, ez zen soineko bat jantzita zeraman emakume baten gorpua, soinekoa
|
bera
baizik, besterik ez. Esku artean bere aurrean zabalduta duen soinekoa, urdin kolore argikoa, lili horien marrazkiekin, hori ondo ikusi du behintzat?
|
|
|
Horrelakoxe galderak etorri zitzaizkidan bata bestearen atzetik bitrina barruko objektu ñimiño hari begira nengoela, eta pentsatu nuen urte batzuk barru, 2061ean adibidez, ETAk armak utzi zitueneko 50 urteurrena ospatzeko erakusketa bat egiten bada, eta berriz jartzen badute pendrive hau bitrina baten barruan, esplikatu beharrekoa ez dela izango ETA, pendrive a
|
bera
baizik.
|
|
2019
|
|
|
–galdetu zuen Asierrek, zirrara handiz. Galdera ez zen katuarentzat,
|
berarentzat
baizik. Ezin zuen sinetsi.
|
|
|
Nire apalategian, Céline eta Lévi Strauss bezala, elkarren ondoan dira aspalditik Kavafis eta Joachim du Bellay poetak, bidaiez mintzo hauek ere. Lehenak irakatsi zigun inportantea ez dela inora iristea, bidea
|
bera
baizik:
|
|
|
imajinatu zuen mundua aldrebes: emaztea gaixo zegoela, alegia, eta
|
berak
baizik ezin zezakeela salba: berak, Telmok?
|
|
|
–Ez, Hodei,
|
bera
baizik ez dut buruan izan, baina arrazoia daukazu; agian, ideia indartsua bezain lanbrotsua da ume hau mundura ekarri beharra.
|
|
|
Ekintza hori da, denak bezala, efektu bat, baina bere kausa, agian iluna baita Raimundo Silvarentzat berarentzat ere, ulergaitza iruditzen zaigu, ez baita nolanahi ulertzen, ezagutzen ditugun datuak kontuan hartzera, zergatik ari den gizon hau sukaldeko harrian isurtzen denboraren hondamenak leuntzen joateko erabili ohi duen lozio zaharberritzaile meritu onekoa. Izan ere, eta gizonak
|
berak
baizik ezin eman zezakeen azalpen egokia falta dugula, hipotesiekin eta usteekin arriskatu nahi ez dugularik, zuhurtziarik gabeko epai ausartegiak baino ez baitziren izango, ezinezkoa da lasaigarri ez ezik desiragarria ere baden harreman zuzen hori ezartzea, edozein gizakiren bizitza ongi lotutako gertaera logikoen kateatze erabatekoa egingo zuen harreman zuzena, bere berme puntu eta data kalkula... Konforma gaitezen beraz, oraingoz bederen, jakitearekin ezen Raimundo Silvak, argitaletxera joan eta biharamun goizean, eta lo galduko gau baten ostean, bere bulegoan sartu, ilea tindatzeko flasko ezkutuari eskua erantsi, eta azken zalantzarako gorde zuen lipar zinez labur baten ondoren, garbitzeko harrian bota zuela oso osorik, ondoren ur ugari isuraraziz, minutu bat baino denbora laburragoan artifiziozko likidoa, Fonte de Juventa izen zorigaiztokoa zeukana, lurraren azaletik, literalki, desagerrarazi zuena.
|
|
|
Alabaina, une honetatik beretik, etorkizunean zer egingo duen oraindik erabaki ez duenean, kasu egin ez zaion eskrupulu baten deserosotasuna sentitzen du, falta baino lehenagokoa den kontzientzia alatze bat, arantza bat gogoan. Kontzientziak igortzen dion gaztigu iragarle hau ez duela ahaztuko agintzen dio bere buruari, eta, bat batean, bion artean zabaldu den isiltasunaz konturatzen da, deserosotasun apur bat, agian, baina ez, Maria Sararen aurpegia bare dago, lasai, argiteria publikoa iristen ez den txoko honetako itzalak apur bat urtzen dituen ilargi urri baten argitasunak ukitua, deserosotasuna
|
bere baitan
baizik ez dago, eta deserosotasunaren arrazoi bakarra da zerbait ezkutatzen ari dela jakitea, ez beldur izatearen lotsa, esan dezagun, baizik eta lotsa izatearen beldurra. Maria Sarak ez du ezer esaten deus ez duela esan behar uste duelako, Raimundo Silvak hitz egiten hasi behar du ez duelako aitortu nahi zein den isilik egoteko arrazoia, Aspaldi hemen txakur alderrai bat ibiltzen zunan, eta aldarrikapen honetan oinarriturik txakurrarekin topo egin zueneko pasadizoa osatu zuen, benetakoago eta errealago bilakatzeko nahikoa imajinazio gaineratuz, Ez zinan hemendik alde egin nahi, janaria eman nionan bizpahiru aldiz, beste zenbait auzokok ere zerbait ematen ziola uste dinat, baina oso gutxi, txakur errukarriak gosez hilzorian zegoela ematen zinan beti, ez zekinat zer gertatuko zitzaion, nahikoa adore bildu ote zuen hortik zehar abiatzeko, munduan zehar, bizia ateratzeko, edo hementxe zapartatu ote zen, beharraren beharraz, orain pentsatzen dinat gehiago arduratu behar izan nuela txakurraz, egia esan egunero hondar batzuk ekartzea ez zunan lan neketsua, are, garai hauetan izaten den txakurrentzako janari berezi hori eros niezaiokenan, horregatik ez ninan lur joko.
|
|
|
Bere terminalean dei tonuak entzun zituen une berean, itsasertzetik entzundako doinu berberak durundi egin zuen gauean. Soinua ez zetorren Donibaneko ontziralekutik, idazleak imajinatu bezala, itsasotik
|
bertatik
baizik.
|
|
2022
|
|
|
–galdetu dio galiziarrak. Haren hitzen doinua guztiz bat dator kale horietan nagusi den malenkoniarekin– Nahiago nuke tenienteak arrazoi duela pentsatu eta berak bezala sinetsi pozoi madarikatu hori ez zegoela Isabeli zuzenduta, erromeriari
|
berari
baizik. Lastima, baina jada ez dut sinesten.
|
|
|
Aitzakia ederra aurkitu du aipamenarengatik mendekua hartzeko! Ez du ulertzen astakilo horrek, bere ekitaldietara joaten bagara, ez digula berak guri mesedea egiten, guk
|
berari
baizik! Bai horixe, erabateko ergela, inondik ere!
|
|
|
Korapilatzeko indarrik geratzen ez zaien ile ahulak orraztu dizkiot kontu handiz. Edertzeko baino gehiago, maite dudala esateko; ez
|
berari
baizik neure buruari, berari ezer esatea alferrik da. Seme eredugarria naizela sinistarazteko da, neure buruari berriz ere, ama seme alabak dituela ere ez baita oroitzen.
|
|
2023
|
|
|
Eta, sei hilabete hauetan, izan du astia gogoetatzeko. Eta, bai, iruditzen zaio badagoela zer kontatu, eta
|
berak
baizik ez dakizkiela istorio horiek.
|