|
2000
|
|
|
Gero, abiatu da zeruko estalki beltzean zekusan argitxora eta iristean konturatuko da izar hura duela milioika urte desagertutakoaren arrastoa baino ez dela
|
bera
baino oraindik gutxiago, eta ezin duela ezereza jan.
|
|
|
Neurriz gaineko konfiantza iruditu zait hasiera batean, baina gustatu zait, ze arraio! Batez ere aitortu didanean
|
bera
baino gazteagoa nintzela uste zuela, eta zur eta lur geratu dela amama zahar baten aholkua izan zitekeen" carpe diem" antzeko hori bota diodanean.
|
|
|
Ba, bere arropak ipintzen ditudanean ez dudalako berarekin pentsatzen. Beste batzuk izaten ditut buruan; eta horietatik asko, gainera,
|
bera
baino zatarragoak. Baina berdin dit:
|
|
|
Baina, itzulirik jaun Marcelenganat, derradan ezen, oroz gain, hitzaren mi resle zela... eta hain dira gauzak erraiten ari natzaizun moduan, non frankotan pentsatu izan baitut ezen jaun Marcelek inportantzia handiagoa emaiten ziola ongi hitz egiteari hitzari
|
berari
baino, formari eta iduriari edukiari baino. Iduri dezakeenaren kontra, ordea, jaun Marcel ez zen hitzontzia eta kalakaria, eta hala erraiten zigun:
|
|
|
" Baina jaun André brunotarra bada, salatu egin duk, Jainkoaren amoreakatik, zeren bere kulpagatik eta bere hutsagatik bertze anitzek egin baitezakete huts, eta halatan infernurat kondena... Edo, jaun André maite ote duk Jainkoa
|
bera
baino gehiago...?", erraiten zidan boz batek. Eta, adituaren kontra, ene buruko bertze zoko batetik osaba Joanikot itzartzen zitzaidan:
|
|
|
Erraiten du François de la Rochefoucauldek bere Maximes izeneko liburu sonatuan, zeina neure gutunetarik batean adierazi bainizun ezen oso ere laket nuela: " Munduak maizago saritzen du meritu iduria, meritua
|
bera
baino". Eta arrazoin du.
|
|
|
Jaun administratzaileak erakutsia zidan orduko nola zihoazen etxeko kontuak eta gure aita izan zenaren negozioak, eta, nola zure faltan nihaur bainintzen jauregiaren eta ondasun guztien heredero, manatu nion ezen diru segura nahi nuela eta ez zedila egiteko arriskutsuetan bentura, zeren soberatuki bizi baikintezkeen dirutza haren interesetarik, zeinetarik ehuneko hamarra elizarentzat gorde baikenezakeen eta bertze suma bat miserikordiazko obrentzat. Eta pentsatu eta deliberatu nuen ezen ez zegoela pertsona egokiagorik, suma honen administratzeko, aita Bartolome
|
bera
baino, zeina baitzen aldi hartan Iruñako ospizioko kaperau... eta zeina, ondorez, urtean bizpahiru aldiz etortzen hasi baitzen jauregirat, suma haren jasotzerat, eta ene aitorraren entzuterat, bide batez. Eta hala joan zitzaizkigun urte batzuk bakean, harik eta bertze urte batean bertze izurrite baten haize bortitzak inarrosi gintuen arte.
|
|
|
Izan ere, bazuen amak ahizpa bat,
|
bera
baino hogei urte gazteago zena eta Emiliani zeritzana. Kontatu dizut, bertzalde, nolakoa zen ama etxeko gobernuaz denaz bezainbatean, artatsu eta ordenazale itsu... halako moldez, non bere onetik ateratzen baitzen gauzaren bat lekuz ikusten zuenean.
|
|
|
Agertu dizut nolakoa zen aita bere menekoekin, grosier eta deskortes, hertsi eta itxekin, eta erran ere dizut ezen arras bertzelakoa zela haren jokabidea,
|
bera
baino handiagoak edo aberatsagoak zituenean bisitari. Zeren goikoentzat beti baitzituen prestik so argiak eta errepuesta eztiak, hitz onak eta salutantzia arraiak, eta haiei egiten zien, halatan, festa eta begitarte, eta zeren ikustekoak baitziren haren manerak eta mugimenduak, emetasun puntu batek ukituak bezala, eta haren boza, castrato batena zirudiena, haien erranetarat plegaturik eta malguturik, kanabera bezala...!
|
|
|
Kapitaina,
|
bera
baino zaharragoa zèn arreba batekin bizi zen, zeina guganat hurbildu baitzen, gure hotsak aditurik.
|
|
|
Ezagutu ditut kleriko katoliko onak, orobat protestantak, eta ezagutu ditut, halaber, kleriko gaixtoak, baita diruzaleak ere... ahantzi gabe zure ahotik aditu nuen kasua: Zuberoako kalvindar harena, Mathalasen denboran ezagutu zenuena, zeinaz erran baitzenidan ezen, ministroa ez ezik, prestamista ere zela, hain abariziosa eta hain eskulaburra, non koberatzen baitzien bere bezeroei, interesetan, %10a, Kalvinek ezarri zuen %5eko mugaren gainetik... neurri harekin frogatu nahi balu bezala ezen Kalvin
|
bera
baino bi aldiz kalbindarragoa zela. Eta herriska hartako apeza ere ez zitzaigun hagitzez hobea gertatu...
|
|
|
Erran diezazuket, jaun André, ezen ezagutu izan ditudan pertsona gehienak, ehuneko lauretan hogeita hemeretzi bai, molde berekoak izan direla, estatuaren eta elizaren arauetan eta egunorozko azturetan eta ohituretan moldatuak, baina ezagutu izan ditut, halaber, arau horietarik atera izan diren bakan batzuk, edo, atera izan ez badira ere, arauen arteko zirrituetarik kanporat beha jarri izan direnak eta, behakoaren behakoaz, ikusmoldea aldatu izan dutenak, nahiz eta gero beren izatasuna bertzeei ezkutatzen ibili izan diren, edo oso giro eta gune mugatuetan azaldu behar izan duten: kapitaina izan zen horietarik bat, bere pentsatzeko manera partikular harekin, eta bere hitz egiteko modu harekin, zeren, gaizki hitz egin behar zuenean, batik bat marinelen aitzinean, mila maradizinoz eta bertze hainbat juramentuz josten baitzuen bere solasa, baina ongi baino hobeki moldatzen zen, orobat,
|
bera
baino jende ikasiagoarekin ere, baita filosofiaz, zientziaz eta teologiaz mintzatu behar izaiten zuenean ere, zeren, batetik, irakurriak baitzituen Montaigneren Entseiuak eta itsasoaz mintzo ziren bertze liburu batzuk ere, eta zeren, bertzetik, kapitaina ere bertze filosofo bat baitzen, bizitzaren eskolan ikasia... portuetako eskolan, beregainki, portuetako bizitzak bizitzaren zinezko porturat ba...
|
|
|
Billarreko neska mutikoak lekutu zirenean bakarrik gelditu ginen zerbitzari gazte nahiarekin. Begoña zitzaion eta Charlyk
|
berak
baino azkarrago egiten zituen porruak. Ostalaritzako miseriez ordu erdiz elekatu gintuen, Charlyk eten arte.
|
|
2001
|
|
|
Tantaren definizioa da merkurioa. Eta zilarra
|
bera
baino ikusgarriagoa da, likidoa delako, baina hotza hala ere. Merkurioa da gauza bat kuriosoa.
|
|
|
Profesionalak. " Ziklismoa zaharra da" esaten zuen Lucasek," atletismoa
|
bera
baino zaharragoa, askoz zaharragoa". Ziklista guztiak maite zituen Lucasek, bizikleta negarrez zeramatenak ere bai; bereziki.
|
|
|
Ezkerretara begiratu eta lehenengo planoan sueroa ikusi zuen –tak tak– eta bigarrenean gelakide lodia, Anas.
|
Bera
baino gazteagoa zen, hirurogeita hamazazpi, eta lo zegoen. Lo, usteldu arte egin behar zuela ematen zuen.
|
|
|
Diru goseak eraginik, neurriz gaineko astakeriaren bat ez badu egiten, behintzat. Edo
|
bera
baino indartsuago den mafia bururen bat ez bada sortzen.
|
|
|
Ganesh jainkoa elefantea da. Bere istiluak konpontzeko arratoi txikia mezulari hartu omen zuen,
|
bera
baino azkarragoa zelako. Arratoiari esker, garaile atera ere bai.
|
|
|
Ez da, ordea, gizonari zioten leialtasunagatik, gizonaren etxean bizitzen gelditzea heriotza
|
bera
baino lazgarriago izango delako baizik. Bizitza guztian zapaldua eta gutxietsia izango dela badaki alarguntsak.
|
|
|
Neskak Indian hutsaren hurrengo dira, eta batzuetan hutsa
|
bera
baino gutxiago.
|
|
|
‘Oinazea, humanitatearentzat, heriotza
|
bera
baino latzagoa da, ’ esanen du. ‘Mundutik alde egitea mundura etortzea baino mingarriagoa da... ’
|
|
|
Gogoratuko duzu esan duena, oinazea heriotza
|
bera
baino latzagoa dela humanitatearentzat. Humanitatearentzat, esanen baitu Edwinek.
|
|
|
|
Bera
baino lehenago zutitu nintzen eta kolpe fuerte bat jo nion begian.
|
|
2002
|
|
|
Baina orduan, pentsamendu horiek buruan biraka eta hegan ari zela, zegoen lekutik bertatik behera begiratu eta Lurra ikusi zuen. Han zeuden itsasoak eta aintzirak, ibaien zilarrezko bideak eta azukrezko mendi elurtuak, zelaien landa zabalak, oihanen eta basoen orban ilunak eta hiriko marmol zuriak, denak begi bistan; eta ilartargiaren errainupean ilargia
|
bera
baino dotoreagoa iruditu zitzaion Lurra bera, edozein izar baino distiratsuagoa eta ederragoa. Eta Lurrean han behean Serifos uhartea ikusi zuenean eta ama han zeukala gogoratu zuenean, ahaztu egin zituen ilargia eta zeruak.
|
|
|
Uharte horrek eraztun zuri bat zuen inguruan, itsaso haserrearen olatuek eta hauen apar eta bitsek osatua. Eta itsasoak zigortutako labar beltzezkoak baziren ere uhartearen ia ertz guztiak, elurra
|
bera
baino zuriagoko hareaz osatutako hondartza txiki bat zegoen txoko batean.
|
|
|
Kontuak ateratzen hasita, beste hainbat zailtasun baztertuta ere, bazegoen han Pertseo
|
bera
baino gizaseme helduagoak eta esperientzia handiagokoak ere ataka latzean jarriko zituzkeen arazo larri eta handi bat.
|
|
|
Hala ere, Zilarbizik kontu haietaz
|
berak
baino gehiago zekielakoan, lanari ekin zion alferkerian egon gabe, eta ardura bezainbateko arretaz igurtzi zuen ezkutu hura, abenduko ilargi beteak baino distira handiagoa hartu zuen arte. Zilarbizik begiratu zion ezkutuari, irribarre egin zuen egindako lanari onespena emanez, eta, berak zeraman ezpata labur eta okerra, aihotzaren antzekoa, gerritik askatuta Pertseori trukatu zion berarenarekin.
|
|
|
Errero Bordan bazen Artsai ardi zakur handi bat, arra, baserriko jaun eta jabe zena. Bazituen bere mende beste hiru zakur
|
bera
baino ahulagoak: Pittin (saltxitxa horietako bat), Laino beronen umea, eta Kuki, ardi txakur kaxkar baina erne bat.
|
|
2003
|
|
|
Eta ez zuen bakarrik atea zabaldu, argia ere zabaldu zuen. Patioa ilun zegoelako eta landareak ilun zeudelako, patioa
|
bera
baino ilunago. Baina argia zabaldu zuen andreak, eta argi karratu bat zen lehenago egurrezko ate bat izandakoa.
|
|
|
Dena ikusten ari zen Santos. Nemiak
|
berak
baino hobeto. Baina etxera heldu zirenean lasaitu zen Nemia berriro.
|
|
|
Ulpianorekin berarekin ikasi nuen nik. Baina
|
berak
baino hobeto harrapatzen nituen sugandilak. Sugandilak harrapatzen dira erlategietan jartzeko.
|
|
|
Horretan nintzen ona ni. Ulpiano
|
bera
baino hobea. Ulpianok esaten zidan Zoaz eta ekarri bi, harako eta honako, argalak.
|
|
|
Larritu zen nekoraren espiritua ikusi zuelako lapikotik irteten. Txikia zen lapikoa; espiritua, berriz, ikaragarri handia, nekora
|
bera
baino handiagoa.
|
|
|
Esku batarekin nik utzitako hutsunea baieztatu eta" nora zoaz?" galdegin zuen, baina begirik ireki gabe. Galdera horixe egin ohi zuen gerora ere,
|
bera
baino lehen altxatzen nintzen bakoitzean.
|
|
|
Eskuarekin astintzen zituen bitartean, nik heldu bezala tratatzen nuen neska hura oraindik zeinen umea zen ohartu nintzen. Hogeita bost urte bakarrik izango zituen eta emakume izatera jolas egiten zuen
|
bera
baino askoz zaharragoa zen gizon batekin. Bere adinekoek aspertu egiten zutela esan ohi zuen.
|
|
|
Egun batez, hori bai, izu pixka batekin ohartu nintzen neska arrastoak desagertzen ari zirela Monikarengan.
|
Bera
baino lehenago esnatu nintzen goiz hartan begira egon nintzaion luzaz, eta ez nuen haren aurpegian lehen gupidatu eta babes ematera bultzatzen ninduen ume trazarik aurkitu. Ezpainen lerro lizunean, sudur hegalak astinduz arnasa hartzeko modu egarberan edo burukoari atxikitzeko era gutiziatsuan ohartu nintzen emakumea gailendu zitzaiola erabat neskari.
|
|
|
Orain hor doa kalez kale burua tente jarrita denak jan beharrean, ezin kabiturik, bost galtza pare, zazpi gona eta beste zazpi kamiseta zintzilik dituela. Beste guztiak
|
bera
baino eskasagoak bagina bezala. Helduko zaio horri ere kuzkurtzeko garaia.
|
|
2004
|
|
|
Amak hiru neba arreba: bi ahizpa eta neba bat, hirurak
|
bera
baino gazteagoak. Aitak lau arreba eta bi anaia; bera anai arrebetatik erdikoa zen.
|
|
|
Horregatik ez dut ulertzen antieuropeismo primarioa?. 150 Egitura politikoen neurri kontua ote da herri menderatuen gakoa? Neurria
|
bera
baino erabakigarriagoa ez ote da izango egitura horren izaera nazionala. Eta izaeraz ari naizenean, demokraziaz ari naiz:
|
|
|
Ez ote da esate baterako maiz gertatzen euskarazko komunikabideetan, euskara zuzena erabiltzeagatik, batere komunikatiboa ez den hizkera bat erabiltzen dela, eta hain zuzen ere horrek atzentzen gaituela euskaldunak? Behin zuzentasuna bermatu eta gero, uste dut, adierazkortasuna landu behar dugula zuzentasuna
|
bera
baino gehiago?. 572
|
|
|
Garai bateko euskalgintzan bazen euskara batuaren ezarpena euskararen kontrakotzat jotzen zuenik.585 Horientzat, erdara
|
bera
baino arerioago zuen euskarak honen eredu batu estandar eta modernizatuaren ezarpena, horrek omen zekarren euskalkien galera aitzakiatzat harturik. Gogoaren meharrak bakarrik argi diezaguke noski horrelako jarrera zentzugabea; bestela esanda, hizkuntza zokoratuen egoeraz ezaguera eta jakite eskasekoa izan behar nahitaez euskararen zoria euskalkien arteko kontua dela uste izateko.
|
|
|
Bukatze aldera, galdera bat: poetikaren eta boterearen arteko harreman auziak direla eta, ba al dago irudimenaren kapital sinbolikoa
|
bera
baino botere agerpen garbiagorik. Alegia, boterearen sareak mundu politikoko indar harremanen ur uherretan soilik jaurtitako sareak ote ditugu bada?
|
|
|
Nazio nortasunaren hizkuntzazko eta kulturazko ondasun ondareak hartu eta amaren suari aitaren etxea eraiki ordez, maizter arlotearena egin du zenbaitek gure artean. Antza, etxerik gabeko gizagaixoak
|
bera
baino arloteagoak ziren umezurtzak kale gorrian jartzeko tirriak emanda edo, etxe jabearen mirabe leiala izan nahi. Hori berehala ikusiko dugu.
|
|
|
Gorrotozko garra hozten zaigunean, euskaldunaren benetako hizkuntza atxikimendua atzera ere biluzgorri ageri zaigu. Dirudienez, euskalgintzaren premia
|
bera
baino areago ukapenaren ukapena den etsaiaren astakeriak behar ditugu geure ondoeza sentitzeko. Hori ezeren seinale izatekotan, berriz, geure kontzientzia maila txepelaren agerpena izango da.
|
|
|
Ezta Euzkadik ere –Mitxelenaren ahotsa biziago egin zen– Baina ez dut nahi zure neke eta nahigabeak alferrikakoak izan direla pentsatzerik. Erran bezala, Ingalaterra guri laguntzeko moduan ez badago ere, beste adiskide bat sortu zaigu berriki, Ingalaterra
|
bera
baino ahaltsuagoa.
|
|
|
Josebak barre ikusgaitza egin zuen, bere baitarako. Amaia, ziurrenik,
|
bera
baino seguruago egongo zen. Bizitza osoa zeraman horrelako zerbaiterako prestatzen.
|
|
|
|
Bera
baino hobeto ibili zela pentsatu zuen Josebak. Azken finean, Josebak berak ere beste kamera bat eramaten baitzuen gainean.
|
|
|
ondoren, planteatutako arazoa bere erara garatzen zuen. Eta sarritan egileak
|
berak
baino emaitza hobeak lortu ohi zituen.
|
|
|
–Zauritu egin nau –adierazi zion Amaiak, lehenbizi bere izterra seinalatuz, eta gero errepide erdian zegoen gorpua–
|
Bera
baino hobeto nago. Dianne?
|
|
|
denbora
|
bera
baino
|
|
2005
|
|
|
gauetik egunera egin zen komunista, langileen egoera gaiztoarekin topo egin orduko, eta berari ere. Inesi? antzeko zerbait gertatu zitzaion, amets hartatik Buda
|
bera
baino budistago itzarri baitzen.
|
|
|
Teresak, egia esan, barkatu egin nahi zion, Tomasengatik
|
beragatik
baino gehiago, Inesengatik eta Inesek eragiten ziòn errukiagatik, uste baitzuen bereizketa hura guztiz kaltegarri gertatuko zitzaiola alabari. Ordea, janari dendaren baten aurretik pasatu eta muxikak, gereziak eta meloiak ikusten zituen bakoitzean, ezinezkoa izango zitzaiola sentitzen zuen, errealitate gordina Inesenganako errukia baino bortitzagoa balitz bezala, hagitzez ere bortitzagoa.
|
|
|
Ametsek noizean behin ezkerrean duen ateari begiratzen dio. Ateari baino gehiago, kanpoko kaleari, taberna
|
bera
baino beltzagoa, bustietan kaleko argi laranja islatuagatik. Atsedenik gabe saltoka dabiltzan tantek ematen dizkiote kaleari bizi zantzu bakarrak, noizean behin euritakoen azpian buru makur igarotzen diren oinezko grisek baino gehiago.
|
|
|
Hiria
|
bera
baino lehenago itzartu da baina espaloi zabalak ez daude gainezka eta lasai ibil daiteke, baita bizikletaz beharrera joan ere, askok egiten duten legez. Errepidean, ordea, trafiko handia dago.
|
|
|
Kafearekin batera Aratzek kontua eraman zion. Ordurako, jatetxean euren artean ingelesez hitz egiten zuen bikotea eta
|
bera
baino ez zeuden. Itziar joana zen, eta kontua eraman zionean Aratzi ere bertatik alde egiteko esan nion.
|
|
|
Ileari begiratu zion lehenengo eta besoei gero. Ahizparen besoak
|
bereak
baino gehiago gustatu izan zitzaizkion beti Piedadi, lodiagoak zirelako. Marinaren ilea grisa zen argazkian, ezpainak bezala.
|
|
|
Eta Julian Maldas zen Europako ebanistarik handienetako bat. Eta Mateorentzat zen Aristofanes baino askozaz interesgarriagoa, esate baterako, eta XVIII. mendeko idazle gehienak baino askozaz interesgarriagoa, eta André Breton
|
bera
baino askozaz interesgarriagoa. Eta Mateok ez zekien ia ezer aitite Juliani buruz.
|
|
|
Gauza asko kontatu zioten Mateori, beraz, aitite Juliani buruz. Eta argi zegoen Immanuel Kant baino askozaz interesgarriagoa zela aitite Julian, eta André Breton baino askozaz interesgarriagoa eta James Joyce
|
bera
baino askozaz interesgarriagoa. Baina gauza bat falta zitzaion Mateori:
|
|
|
Huescako merkatari aberats batekin ezkondu zela.
|
Bera
baino hamabost urte zaharragoa zela senarra; eta hiru seme alaba izan zituztela.
|
|
|
Jaiki egin naiz ni ere, ez
|
bera
baino lasaiago; eta Arranoko atera hurbildu.
|
|
|
Kixmi altxatu eta pasilloan gora eta behera hasi zen. Ni burua altxatzen ere ez nintzen ausartzen, neskak arrazoia izango zuen agian, urduriago nengoen ni
|
bera
baino. Baina, nora joana zen tipoa?
|
|
2006
|
|
|
Bai, baina inmanentista, existentzia fisikotik haratago ez lihoakeena. Halere, nik uste dut poesiaren eta edermenaren sustrai beretik sortzen dela erlijioarekiko kezka eta interesa; miresten ez dakienak, harridura handiari amore eman ez dionak, horrek beharbada ez du sentitzen
|
bera
baino handiagoa izan daitekeen ezeri buruzko errespeturik.
|
|
|
" La forma en que Unamuno se refiere a este conocimiento de Hegel permite pensar que le complacía proclamarlo. Pero un lector atento de la obra del español notará enseguida que hay pocos apoyos para considerar que el hegelismo de Unamuno fue algo que pueda definir su orientación intelectual" 194 Intrahistoriari gagozkiola (kontzeptu unamunotar joan etorritsuagoa dirudienak iruzkingileentzat Unamuno-rentzat
|
berarentzat
baino) 195, hori da metafora bat, zer omen den, Unamuno-k metafora gehiagorekin bakarrik argitzen edo iluntzen diguna. " Historian" bi maila dago:
|
|
|
euskaldunek (Okendo, San Inazio) hainbat proeza egin dute, baina beti besteren historian – ez dute beren historiarik. ...Unibertsitatean harrapatu zuen sukar intelektual krausopositibista ari da garatzen, Madrilgo Ateneoan Espainiari eta historia espainolari buruzko gogoeta kritikoa zena (monarkiaren kritikoa, populista, etorkizun berri berri moderno baten iragarlea), berak" El Sitio" n Euskal Herri postforalari aplikatuz, kritikoa erregeekin, kritikoa liberalismoarekin, kritikoa orobat bere aurrekariekin,
|
bera
baino lehen euskara, euskal herri edo jende (orain arraza), historia, erlijio, foru edo politikaz jardun izan direnekin, apologista, historialari hala literatoak (Garat, Xaho, Navarro Villoslada), hala euskaltzaleak. Herri gogoa tesi horren bermea baino ez da.
|
|
|
Minutu gutxi batzuetan geratu izan balitz tabernan, heriotza zigorraren barkamena jasoko zuen Bawtryko uhalgileak, ordurako bidean baitzegoen, norbaitek gizon zintzo hura ezagutzen zuelako edo epaileari esan ziolako bidegabekeria hura ezin zitekeela egin. Nahikoa izango ziren minutu urri haiek barkamen papera
|
bera
baino lehen iritsi eta bizia salbatzeko...
|
|
|
Mihigaiztoek diotenez –beti izaten dira mihigaiztoak bizitza eredugarriak dituztenen inguruan, eta are gehiago pertsona harroputz eta zipotzak badira–, Listonek zirujau lanetan zerabilen azkartasunak inguruan sortutako kalteak okerragoak ziren zaurituak harrapatutako gangrena
|
bera
baino. Hori gehiegikeria bat izan daiteke...
|
|
|
Gauzak zuzen esateko, altzairuzko bola bat marrak egiteko erabiltzea ez zen lehenengoz Bíróri bururatutako ideia distiratsua.
|
Berari
baino lehen John J. Loud estatubatuarrari ere etorri zitzaion burura, eta baita erregistratu ere, baina, nahiz eta antzeko asmakizuna izan, John J. Loud en tresna –altzairuzko bola birakaria metalezko hagatxo edo makila txiki baten puntan– larrua markatzeko bola lehorra besterik ez zen. Bírók, berriz, beste eginkizun bat eman zion bolatxo horri:
|
|
|
Higanotarenek ezagun dute bizi latz baten hondalana, Pedro Agerrek sekula izan ez duena.
|
Bera
baino zaharragoa iduri, zimurrak eta orbanak ageri dira haren aurpegi bizar gabean. Arestiko armagizonen gorroto bera dago haren begietan eratxikirik, halako etsimendu batek eztitua.
|
|
2007
|
|
|
–Hau entzun behar duzue, esaten zigun Roberrek?, kristoren deskubrimendua?.
|
Bereak
baino gehiago Juankarren deskubrimenduak zirela esango nuke, hura baitzen diskoak erosten zituena eta musikaren munduan sartuta zegoena. Sartuta edo.
|
|
|
zu
|
bera
baino adimentsuago,
|
|
|
Anormala, Plutonen ekzentrizitatea da; eta anormala haren tamaina ere: Merkurio
|
bera
baino txikiagoa.
|
|
|
Zaharxeago Lucy
|
bera
baino (3,6 milioi urtekoak), baina animalia berarenak. Arrasto haiek bi edo hiru australopitekok utzitakoak ziren.
|
|
|
Zergatik joan zen, ordea, Habanara, eta ez beste norabait?
|
Bera
baino lehenago nire izen deitura bera zeraman José Luis Alvarez osaba(, tío Pepe, etxean) jadanik Habanara zelako.
|
|
|
Hiri hauek eta humanista hauek Errepublika Erromatarraren haurrak sentitzen dira (ez Erroma Inperialarenak), eta herri gogo florentziar hau, beren autokontzientzian? herri gogo erromatarra
|
bera
baino ez duzu, esanahirik literalenean: –«Los florentinos aman la libertad más que nada y son muy enemigos de los tiranos» porque descienden directamente de los romanos de los días dorados en que «todavía los Cesares, los Antonios, los Tiberios, los Nerones, peste y destrucción de la república, no habían arrebatado la libertad»?.
|
|
|
hala, Estatuak edozein arrazoi eta eskubide dizu norbanako bakoitzaren eta herriaren gainean, are beste Estatu guztien gainean. Estatuaren gainean, Gogo unibertsalak du edozein eskubide (eta historia unibertsala da eskubide eta arrazoien judizio unibertsala, Estatuaren gainetik ez dago zuzen eta okerraren beste kriteriorik historia
|
bera
baino). Gogo unibertsalak, helbururainoko bere ibilbidean denboran zehar, bere aspektu ezberdinak gauzatuz joan behar du, zapalda jakin batzuk ibili behar ditu (aurretik logikoki, razionalki?
|
|
|
Winckelmann ere antzinakoen ereduzkotasun ezbaigabetik abiatu da, baina imitazioaren kontzeptua eraldatuz: antzinakoetan egungo artistak (literatoak) imitatu behar duena ez dira obrak edo produktuak, produkzioa
|
bera
baino; ez da idatzi behar Homero-k idatzi zuena edo zuen bezala, baizik Homero-k gaur idatziko lukeena edo lukeen bezala. Produkzio/ kreazioa bera imitatzeko, alabaina, estreina produkzioaren aurrebaldintzak behar dira imitatu:
|
|
|
–Psikologia kulturalak giza gogo garapenaren aldiak aztertu nahi zituen, hau da, hizkuntzan, artean, mitoetan, gizarte ohituretan, legean eta moralean ageri den garapenaren aldiak. Lan hau idazteak [Psikologia kulturala, 1900dik 1920ra bitarteko urteetan 10 liburukitan argitaratua] lanaren edukiak
|
berak
baino ondorio garrantzizkoagoak izan zituen psikologiarentzat; psikologia zientzia berria bitan banatzeko balio izan zuen: esperimentala eta soziala.
|
|
|
eta bertan ez zitzaion batere zaila egiten norbait topatzea. Bere lehenengo esperientzia auto bateko atzeko partean izan zuen,
|
bera
baino hamabost urte zaharragoa zen gizon burusoil batekin. Eta hortik aurrera ez zen geldirik egon.
|
|
|
Janaria ahaztuta, tripazorria ahaztuta, uretara begira gelditu gara, hipnotizatuta. Urrunago, mendi magalak ikusten dira, ura
|
bera
baino beltzago, haizeak orraztuta hauek ere.
|
|
2008
|
|
|
Katiluarekin estali zituen gosaritan.
|
Bera
baino besteago sentitu zen, eta orduan erabaki zuen bukatu zela. Maitasuna amore ematea bada, nahiago bakarrik.
|
|
|
Portuko Arroa deitutako ibar sakonera jaisteari ekin diote, mugako gotorlekutik aurrera. Frantziako Aragnouet eko igoera
|
bera
baino latzagoa iruditu zaio IMri Espainian barneratzen den bide hau.
|
|
|
Begirale arrotzak egiazta zezakeen, halaber, nola tratatzen zituen ama nagusiak beste taldeko lekaimeak, sor Klararen alde lerratutakoak, moja bakoitzak beste mojen aurrean astero egin ohi zuèn aitortzan, batean hemendik eta bestean handik zirikatzen zituela, baita nola bidaltzen zizkien ere haiei maiz?
|
bere aldekoei
baino maizago bai bederen, behar bezala egindako estatitiska batek gezurtaezinki egiazta zezakeenez, etxeko lanik umiliagarrienak, hala nola kaperako eta geletako zoruen garbiketa, komunena, eta abar; ama nagusiaren jokabide hura, haatik, are nabarmenago egiten zen nobizien kasuan:
|
|
|
Natalia, baina, deliberaturik zegoen sakrifizio hura bere bizkar gainean kargatzera; hasi ere, halaxe hasi zuen bere ibilbidea, indartsu bezain borondatetsu; egunak aurrera egin ahala, ordea, indarrak ahituz joan zitzaizkion, ez baitago gaixo gaixoagorik zaintzaile osasuntsua gaixotu nahiko lukeena baino, eta era hartakoa baitzen Natividad, bere ahulezia indar gisa erabiltzen zuena, teorian
|
bera
baino indartsuagoa zena. Natalia osasuntsua, ahultzeko:
|
|
|
Ez zen lehenengo aldia. Zergatik sortzen zituen Gerardok horrelako pasioak bere inguruan,
|
bera
baino hagitzez ere itxura baldarragoa bazuen?
|
|
|
Lehenbizi iluntasuna
|
bera
baino beltzune ilunago bat bezala azaldu zen nire aurrean; gero bere belazurrunak eta kroskoa itxura hartzen hasi ziren, eta berehala, aurrerago eta biziagoa baitzen marearen bultzada, estatxaren ondoan nintzen, eta heldu egin nion.
|
|
|
–Tira, segi, moztu ninduen; eta itsu harena bezalako ahots anker, hotz eta itsusirik sekula entzun gabea nintzen. Minak
|
berak
baino gehiago kikildu ninduen; eta bere esanak betetzen hasi nintzen berehala, aterantz abiatuz eta gero sala aldera, han baitzegoen eserita gure bukanero zahar gaixotua, ronak zorabiatuta. Itsua nire ondo ondoan zihoan, burdinazko ukabil harekin heltzen zidala, eta eraman neza keen baino zama handiagoa nire gainean utziz.
|
|
|
–Volveré, xuxurlatu zion belarrira,
|
bera
baino zeozer baxuagoa zen lehengusuarengana jiratu eta eskote opa roa begi bistan utziz.
|
|
|
hura batere ez zitzaizkion gustatu. Nor zen ba esku fin hura, etxe hartan
|
berak
baino urte gehiago zeramatzan bate kin sartzeko. Ez, ez zuen batere begiko Monsieur hura.
|
|
|
Haatik, herri euskaldunari kanpotik eman dakiokeen laguntza ideologikoak, politikoak eta legalak ez du ezertan aldatuko komunitate soziolinguistiko horren atarramentua, baldin eta aldi berean barruko barne kemenak bizkortzen eta indartzen ez badu. Herri euskaldunaren bizitasuna eta autodeterminazioa ez baita erdal komunitatearen egitekoa, bere
|
berea
baino; bera izango baita, inor izatekotan, nazio euskaldunaren askapen subjektu nagusia.
|
|
|
Ohitzen ari gara Afrikako leku askotan berbetarako erabiltzen duten tonu ozenera, baina tentsioak gora egin behar duela dirudienean irribarrea dator eta atzera lagun. Atentzioa eman didana, tonua
|
bera
baino gehiago, frantsesez ari direla. Ousmane ere adi adi harrapatu dut.
|
|
|
–Ez, lasai, azokari eta gizonari
|
berari
baino ez diogu egin gura argazkia. Baina, kuriositate hutsez, zergatik ez du uzten bere dromedarioei argazkirik egiten?
|
|
|
Polizia ohiak,
|
bera
baino askoz garaiagoak ziren lau gizonez inguratuta eta bizkarra barraren kontra, ahoa ireki beharrean ukabilak itxi zituen.
|
|
|
Gizon haietariko gehienek langile zintzoen itxura zeukaten, eta batzuk dotore jantzirik zeudela ere esan zitekeen.
|
Bera
baino dotoreago bai, behintzat. Lehenengo ahalegin alferraren ondoren, tabernatxora hurbildu eta basokada bat ginjinha eskatu zuen.
|
|
|
Lore sorta eskuetan zuela han aurkitu nuen gizonak nire adina izango zuen, urte pare bat gorabehera, baina oraindik gordina zegoen, gimnasiora joaten jarraituko zuela pentsatu nuen, ez zuen inondik ere bakarrik bizi garenoi adinak kutsatu ohi digun itxura maiztu eta etsi hori, zahardadea
|
bera
baino askoz ere nardagarriagoa dena. Emakume gazteren batekin biziko zela erabaki nuen, hurkoaren bizitzaz eta zorionaz erabakitzeko tarteka izan ohi dugun erraztasunarekin.
|
|
|
Jende askori politika
|
bera
baino gehiago interesatzen zaizkio politikarien bizitza pribatuko gorabeherak, gaztetako sinismen eta asmoak, ondoko ezintasun, zalantza eta porrotak, beren baitan pilatutako penak, ingurukoekiko liskarrak. Beren arazo txikiak konpontzeko gauza ez badira, nola konponduko dituzte gizartearenak?, pentsatzen dute nonbait arrazoi pixka batekin.
|
|
|
Beretzat nahi zuen kosta ahala kosta. Ezin zuen irudikatu ontzi hura beste norbaitek izango zuela etxean, zergatik eta zozketa egunean
|
berak
baino zorte hobea izan zuelako. Oriol ez zen inola ere gauzak zortearen mende uztearen zale.
|
|
|
Natalia, baina, deliberaturik zegoen sakrifizio hura bere bizkar gainean kargatzera; hasi ere, halaxe hasi zuen bere ibilbidea, indartsu bezain borondatetsu; egunak aurrera egin ahala, ordea, indarrak ahituz joan zitzaizkion, ez baitago gaixo gaixoagorik zaintzaile osasuntsua gaixotu nahiko lukeena baino, eta era hartakoa baitzen Natividad, bere ahulezia indar gisa erabiltzen zuena, teorian
|
bera
baino indartsuagoa zena –Natalia osasuntsua– ahultzeko: batean zapi busti bat eskatzen zion ahizpari, kopetan jartzeko; bestean azpil bat, oka egiteko; orain listuontzia; gero pixontzia; geroago bizkorgarria... behar zuenean beharrekoa eskatzen zuen, hutsik egin gabe, eta behar ez zuenean ere bai, zoaz baina joan ahala zatoz, zatoz baina etorri ahala zoaz... bidean harriak jartzea beste eginkizunik ez balu bezala.
|
|
|
Ez zen lehenengo aldia. Zergatik sortzen zituen Gerardok horrelako pasioak bere inguruan,
|
bera
baino hagitzez ere itxura baldarragoa bazuen?
|
|
2009
|
|
|
Dendarako bideak berak distraitzen zuelako(?). Eta hola nago eta hola nabil, egonean ez beste guztian, bideak
|
berak
baino bideko gauzek gehiago erakartzen nautela? (DGA, 49 or.). Urteak igarota ere,, burua lehengo lepagainean zuen, ikusteak ez zuen nekatzen, izadiaren kontenplazioak, mendi eta basoak zehar ibiltzeak eta, nekatu ordez, barru barruko atseden gozoa zemaioten.
|
|
|
Analisiak beti fedearen objektu bezala bakarrik topatzen du Jainkoa. Alderantziz, fededunarentzat, Jainkoa zinezkoa da bera gabe ere eta
|
bera
baino lehen, eta, bere logikan, bere itxaropena bera, bere erabakia, bereak dira bai, baina azken finean, bere existentzia bezala, graziatzat dauzka, ez dira bere obrak, Jainkoak emaniko dohaintzak baino (familiaren, tradizioaren, eritasun baten edo mila modutako zirkunstantzien bitartez errebelatu edo emarituak). Gizartea edo gizon emakumea da zentzuaren iturria; baina erlijioan zentzuari betieretik, Jainkoaren magaletik, jariarazten zaio.
|