|
2000
|
|
|
Estibalitz Monasterioa, Gasteiz Lizarra norabidean hiriburutik kilometro gutxira, herrialde honetako harribitxi erromanikoa da.
|
Bertako
Andra Mari Arabako zaindaria; ibilbide honi hasiera emateko arrazoi nahikoa da.
|
|
2001
|
|
|
|
Bere
andrea eta anaia elkarrekin etzaten ziren susmoak hartua zebilen.
|
|
|
Eta Mari
|
bere
andrea.
|
|
|
... Ezkondu eta lasterrera, altzairuzko beste halako hiru aurrekoa baino loditxoagoak oparitu eutsazan Txominek
|
bere
andreari, jokoan galdutako zuloak adabatzeko.
|
|
|
Niri beste zalantza bat gehiago sortu zitzaidan: egiatan hain gutxi axola ote zitzaion
|
bere
andre ohiarena. Une hartan kazkabarra hasi zuen.
|
|
|
Fusilatu egin omen zuten. Batzuen arabera, Bilboko setioan desertatu eta etsaietara iritsi nahian harrapatu zuten; beste bertsio batzuek diote liberalen alderdian zegoen
|
bere
andrearengana joan nahi zuela. Bukaera tragikoa izan arren, istorioa polita zitekeen:
|
|
2002
|
|
|
Bigarren hizkuntza mota hau, batzuek" ikastolako hizkera" deitzen diotena, nagusitzen da gazteen mintzoan azkeneko urteetan. Euskaltzale batek esaten zidan
|
bere
andrea ere, ikastolako andereño, halako klabe ezezagun batean hasi dela hizketan orain," ikastolako hizkeran", eta hola mintzatzen dela irakaskideekin, nahiz berak etxetik duen euskara Tolosakoaren parekoa izan, garbia eta txukuna inon bada.
|
|
2003
|
|
|
Hirugarren ibilaldiaren eskutik Bakioko barrualdea ezagutzeko aukera izango dugu, Basigo auzoa, hain zuzen ere, Bakioko jatorrizko herri gunea.
|
Bertan
Andra Mari parrokia dago. Soro eta mahasti artean, barroko estiloko Elexpuru eta Hormatza jauregi bikainak ikusiko ditugu.
|
|
|
Eta eurenean, andren artean,
|
bere
andrearen eta arrebearen artean, matrakaren bat sortzen zanean, gure Sabinok, hasarretu beharrean, umore onari emoten eutsan, bihotz barruko garraztasuna zertxubait gozau gurarik edo. Ondo ekian berak gauzeak ez eukana erremediorik eta, androk alkarri inon direanak esaten itxita, gurera etorten zan errenka eta, atean sartu ordukoxe, han hasiko zan kantetan:
|
|
2005
|
|
|
Santa Ageda baselizak 500 urte ditu eta 1895ean berreraiki zuten.
|
Bertako
Andre Mariaren irudiak ere elizak beste urte ditu. Santuaren irudi hori 1984an lapurtu omen zuten eta oraintsu agertu da, Bartzelona inguruan.
|
|
|
Botere hori sostengatzeko indarkeria erabiltzen da. Gizon batek
|
bere
andrari esaten dio: " garbitu", eta andrak ezetz esaten du.
|
|
|
" Bai gizona, baietz ba!" esan eutsan halako baten Begoñak,
|
bere
andreak, hasperen eginez, enegarren oharra erakusten eutsala, oharra erakutsi, irakurrarazi eta ea berak, Juanek, esan gura ebana ondo ulertzen ebanentz enegarrenez galdetzen eutsala. Ordurako andreak burua beste zeregin batzuetara jarria eban, uda igaroko eben etxeko zereginetara eta.
|
|
|
7 Hizkuntzalaritza eta historia gaiak alde batera utzita, Bergua k iberiera egoki ulertzen ei duenez, iberiar etnografiari buruzko oso ikuspegi kuriosoa eskaintzen du. Adibidez, iberiar gizartean heriotzak berebiziko garrantzia zuen eta senar emazteetan, gizonak bizitza galtzen zuenean,
|
bere
andreak ere hil egin behar omen zuen, biak batera ehortziz. Holako ohiturarik ez da erregistro arkeologikoan dokumentatu.
|
|
|
Beraz,, que nunca se ha hecho eso??. Ni joan nintzen hurrengo egunean
|
bere
andreari laguntzera ze zegoen ikaratuta etxean. Eta oraindik zegoen atea puskatuta, oraindik hurrengo goizean.
|
|
|
zituen jendeak nire igaroaldian txaloka.Korapiloa egin zitzaidan zintzurrean eta plazara iritsi nintzenean ezin nuen hitzegin ez eta agindurik eman». Elkarrizketaren bukaeran, kazetariaren, elkarrizketatuaren eta irakurlearen artean konfidentzia giroa sortu denez (elkarrizketatuak luryizeneko zaldi bat dauka, eta zaldiz ibiltzera joan ohi da, gustatzen zaizkion gauzakdira afal ondoren sofan eseri eta film bat ikustea,
|
bere
andrearekin paseatzera ateratzea... elkarrizketa irakurri ostean gure lagunenak bezainbeste ezagutzen ditugubere ohiturak eta bertuteak), jeneralak honako mezu hau plazaratzen du: «Denenideiak errespetatzen ditut eta pazientzia eskatzen dut.
|
|
|
Antonio Orbegozo, Angel Alkalderen koinatua da. Angel Alkalde ere atzo bertan atxilotu zuten Madrilen, Auzitegi Nazionalaren aurrean,
|
bere
andrea azken sarekadan atxilotu zutela eta haren gora-beherak segitzeko hara joan zenean.
|
|
|
Nik ez nekien zeinen alde zegoen hura, piztia harengandik edozer espero baitzitekeen, baita poliziaren sator izatea ere. Auzoko Joxe Mari ere agertzen zen batzarretara, Ana
|
bere
andrearekin.
|
|
2006
|
|
|
Beste triangelu bat asmatzen du: erpin batean, bere antzeko gizon bat dago; beste erpinetako batean,
|
bere
andrearen antzekonorbait dago; eta, azkenez, hirugarrenean, ekintzailea dago, preso. Alemaniarra da, Brigada Gorrietako kidea.
|
|
|
Alemaniarra da, Brigada Gorrietako kidea.
|
Bere
andrearen mutil izandakoaren antzekoa, alegia.
|
|
|
Etika protestantea lan famatua argitaratu aurretik, Euskal Herrira etorri zitzaigun Max Weber, 1897an, Marianne
|
bere
andrearekin. Areetatik idatzitako gutun batean bere amari luze eta zabal hitz egin zion gure herriaz eta «euskal probintzia ederren» ohiturei buruz.
|
|
|
Maritxu zuen andrea; hasieran ez zuen ia aipatzen, baina egun haietako batean, ez dakit nola, ni ariko nintzen neure amaz hizketan,
|
bere
andrea ekarri zuen ahora Julianek. Hizpidea eman zidanez, galdezka hasi tzen, zenbat urte eman zituzten elkarrekin, noiz ezkondu ziren, horrelako kontuak.
|
|
|
Nire kasuan, aldaketarik ez, esateko. Lehen, askorik interesatzen ez zitzaidan ezezagun bat zinen; irakasle heldu bat,
|
bere
andreaz aspertuta kutizia ero bat hartua bere ikasleetariko batekin; orain, berriz, hobeto nekien zure nortasunaren, zure bizimoduaren berri, baina horrek ez zuen funtsean aldatu nire sentiera; neurri txiki batean bai hala ere: ezagutzea estimatzeko bidea izan ohi denez, orain zinez estimatzen zintudala esan nezake.
|
|
|
Beste batean –bere anaia Georgerekin batera–, arropa garbitzeko makinarentzako hainbat hobekuntza asmatu eta prestatu zituen. Elsa Schick
|
bere
andrearentzat asmatu omen zuen bereziki arropa garbitzeko makina hobetu hori, emazteak arropa garbitzeko egin beharreko lan gogorraz errukituta... Lapurrek hautsi ezin zezaketen sarraila ere asmatu zuen Lászlók, etxe ondoko lantegian sartu eta hainbat gauza eraman zizkioten batean...
|
|
|
Joanes gizon irakurria eta galaia omen zen, emakumeek atsegin dituztenetarik. Hamalau aldiz amatu zuen
|
bere
andrea, eta ez zuen oraino galdu ugaltzeko ahala.
|
|
|
1512 hartan berean, Omiasaindu egunak Joanes Albretekoa –egiazkoa, ez aitatxi jostetan– ekarri zuen Pauetik Iruñearen hegiraino. Bere eskubideak eta
|
bere
andrearenak aldarrikatzera itzulia zen, eta ez zen bakarrik heldu. Armada handia zekarren berekin, Biarnoko beren estatuetan eta Gaskoniako beren bizkonderrietan altxatua eta mertzenarioz eta alde guztietako nafarrez gizendua.
|
|
2007
|
|
|
Martxoaren 31n, goiz goizetik abiatu ziren Soriatik bi bonbardaketari talde eta Logroñotik aireratutako beste ehiza hegazkin batzuen laguntza izan zuten. Gipuzkoa atzean lagata, Durango atzeman orduko,
|
bertako
Andra Mari eliza hartu zuten iparra eta jomuga. Kurutziaga gainetik jausi ziren bonba botatzen, inolako erresistentzia barik, ez baitzegoen aire defentsarik.
|
|
|
hastapeneko errebelazio unibertsal bat dago, Jainko edo izpirituaren ezagutza zuzenekoa, guztientzat berdina; baina errebelazio hartatik herri (mitologia) bakoitzak zati bat bakarrik jaso eta gorde du. Edo hori
|
bera
andre gizonaren aldetik pentsatuta: –katastrofe atlantiko, tik Europa, Asia, Afrikara emigratu ziren jendeetan, antzinako argikusmenetik hondar bat geratzen zitzaien oraindik batzuei, baina denboraren poderioan ahalmen hori itzaliz eta galduz joan da.
|
|
|
Asko munduan bezala bazen arrantzale bat. [Bizi zen]
|
bere
andrearekin.
|
|
|
Asko munduan bezala bazen arrantzale bat.
|
Bere
andrearekin [bizi zen].
|
|
|
Bazkarirako 170 lagun bildu dira, alde batetik, mahai nagusian Herriko Alkatea Juan Fermin Mitxelena eta
|
bere
andrea Victoria Gortari, lesakako apeza Ander Gillegi eta eskualdeko eta Lesakako Nafarroako Aurrezki Kutxako arduradunak, bestaldetik 6 omenduak eta haien familiak hiru mahaitan banatuta, eta azkenik, gainerako elkarteko kideak, zuzendaritza batzordekoek haien mahaia zutelarik. Jaten hasi aitzin Nafarroako Kortesen Himnoa entzun dute eta ondotik, herriko alkateak bi hitz erran ditu, eta Ander Gillerik otordua benedikatu.
|
|
|
Zuen herrira itzultzeko tenorea jina da. Bolgara erregina, Argonen andre zena, hil da eta Argonek bakarrik
|
bere
andrearen leinuko espos baten hartzeko dretxoa du. Ene gortean den Kogatra, Bolgararen leinukoa da, hamazazpi urteko dontzeila, ene gorteko dontzeiletan eder eta zuhurrena, biolajole fina, ere kantari paregabea eta sufi handienen idazkien ezagutzailea.
|
|
2008
|
|
|
Silverri buruz ez dugu beste berririk izan. Nabigatzaile hankamotz harrigarri hura ezkutatu da erabat, azkenean, nire bizitzatik; baina nik
|
bere
andre beltzarekin elkartu zela esango nuke, eta beharbada ederki bizi dela oraindik harekin eta Flint Kapitainarekin. Hala hobe ere, gutxi samar baitira beste munduan ederki egoteko dituen aukerak.
|
|
|
–Erdu, erdu nirekin, esan baino gehiago, ia bultzaka eraman gaitu aterpe batera, eta
|
bertako
andrea irtenarazi du. Bidean beste katalan bi ezagutu ditugu, Xavi eta Tamara, txangoak egiteko jende bila.
|
|
|
Haren inguruan Ileanaren antzeko andre bat edo beste ageri zen, ondoko merkatuko fruta kaxa hutsen gainean jesarrita isilik, erosketak egitera doazen emakume arrunten itxura eman nahian, bezeroren bat bai eta poliziarik ez agertzeko itxaropenean. Figueira plazaren azpiko parkinga aireztatzeko burdin sare handiena ere hantxe zegoen, eta haren ertzean ogibide
|
bereko
andreren bat ikus zitekeen, eta agure jubilatuak ere bai, eta arlote pare bat, kartoien gainean jesarrita. Haietako bat ingelesez oihuka ari zen, ahots erabat kraskatuaz.
|
|
|
(I, 388) esanaz bukatzen du. Ikusten denez, lehen kopla honetan
|
bertan
Andre Mariari salbaziorako laguntza eskatzea gai errepikari du.
|
|
|
474) dio?. Yeltsin utilizó los métodos comunistas para borrar las huellas de la época comunista??. Horretaz gain, kritikatu zituen Alderdi Komunistaren buruen jarrera berbera zeukan, hau da, bere bezeria jartzen zuen kargu politiko garrantzitsuenetan eta bere karguan egoteak eskaintzen zizkion pribilegioez gozatzen zuen; beti joaten zen limusinan,
|
bere
andreak ez zuen errenkadan itxaron behar erosketak egiteko eta bere tenis kluba fundatu zuen (482 or).
|
|
|
Hartara bildu zituen Erdi Aroko agirietan topatu ahal izan zituen izen guzti guztiak, mitologian eta literaturan inoiz agertutako izen oro eta, zelan ez, Herrian zehar izan diren eta diren Andra Mari guztien izenak. Azken kasu horretan herri askoren izenak sartu zituen Satrustegik, Andra Mari famaturik edo bat ere ez zuten herriak izanik ere (ezagun da Ainhoa herriak ez duela izan izen
|
bereko
Andra Maririk, bai ostera herri gaineko muino batean dagoen Arantzazu izeneko ermitak, baina Satrustegik ez zuen arazorik izan Ainhoa proposatzeko eta izenak izugarrizko hedapena izan du harrezkero). Esan bezala, Satrustegiren lanak irauli egin zuen euskal izendegia eta handik geroko euskal izengintza osoa.
|
|
|
Jesus, Maria eta Josepe!
|
Bere
andrea Maria, harritua hau ere, hurbildu zitzaion, galdetzen ziola: Otoi erradazu Xemartin zer duzun ikusi. Ikusgai latzgarri bat igan zaut aurretik
|
|
|
Amatxi, harrituki beha zegokio, durduza batean bezala, aitatxiri itaun behako bat eginez. Hau ez da harritzen, sorbaldak altxatuz eta irri karkara batean dio
|
bere
andreari: Bainan Kattaline! urte baditu gure semeatxiak, nork atxik gure mutiko ederra maiteño bat gabe. Hea, hea, erran amatxiri beharrira, nor dukan hautatua?
|
|
|
Bi ostatuetako jantokiak bete dituzte. Hor da Joanes Haritxene auzapeza, Ana Marie,
|
bere
andrearekin. Hor Xabateneko senar emazteak, Sakeleneko Gillome eta Katixa ere bai, beste ainitz herritar izenda ez diozkatanak.
|
|
|
Axurantak, eta
|
bere
andre bilo kuxkulatuak, utzi zituzketen, behin betikotz, eskualde hauetan bazter ikuska ibiltzeko xedeak.
|
|
|
Otsoak, atsekabeko keinu bat egin zion
|
bere
andreari eta erran:
|
|
|
Otsogris erotzeko kinkan zagon eta
|
bere
andreak tartean sartzea deliberatu zuen:
|
|
2009
|
|
|
Gobernadore Palermokoak aginpidea bazuan, Santa Ageda hain zan ederra
|
bere
andratzat nahi zeuan.
|
|
|
" Gu on giñenen es, baia nire aitxek, eskontan yon sanen, amairu diru eron ber ixeten siren eta, urregorriskokas paga i aun
|
bere
andre. Oin bere eskontako arrak eron ber dire.
|
|
|
Euskal Herrian, Bilbon 12: 30etan Moyua plazatik irtengo da martxa. Gasteizen ordu
|
berean
Andre Mari Zuriaren plazatik, eta Iruñean 12:00etan autobus geltoki zaharretik.
|
|
|
/ izadi danak. / Jabon [sic] egizu
|
bere
Andratzat/ zaigun erria,/. Benedicta Tu, dagitsu abes/ Andra Maria?.
|
|
|
–Iñako Trula hil da. Astebete bat hiltamuan Donostian, esan nahi baita astebete bat agonia Mila
|
bere
andrearentzat, Iparraldean. Hogeigarren mendea bukatzen ari, eta badira oraindik errefuxiatu politikoak.
|
|
|
Zazpi urte edo badira emaztearekin sexu harremanik ez duela. Ez du
|
bere
andrearekin holakorik egiteko gogorik sumatzen.
|
|
|
Aspalditik.
|
Bere
andrea eta haren maitalea erail zituen gau hartatik bertatik aurrera, seguruena ere.
|
|
|
Parisera joan nahi zuela esaten zion beti
|
bere
andreak, Eugeniak. Fabrika bateko enkargatu gisa egiten zuen lan Mielek, Hotel Internacionalen zerbitzari andreak.
|
|
|
Ezpainetara iritsi gabeko dolu hitzak. Hiletarik gabeko heriotza baten modukoa izan baitzen
|
bere
andrearena. Itsasoak marinel baten gorputza eramaten duenean bezala, pentsatu zuen Mielek.
|
|
|
Memento hartan, bertze esku batzuk gehitu zitzaizkidan. Gillonne de Thorignyk
|
bere
andrea behartu zuen ni beso batetik askatzera eta bere lepoaren inguruan ezartzera. Nafarroako erregina bere ganbera buruaren eta bion artean herrestatu genuen ertzeraino.
|
|
|
–Noizdanik du Nafarroako erregek
|
bere
andrearen ganberan sartzeko debekua? –orro egin nuen.
|
|
|
Ez dakit noraino egin zuen gogo onez
|
bere
andrearen nahia. Haren hotzak ni ere hoztuko ninduen, jakin ez banu Margarita so genuela, eskua amorante.
|
|
|
Orduan, frankotan, Margarita izaten genuen solasbide. Nik baino hagitzez hobeki ezagutzen zuen
|
bere
andrea. Gaztelako mintzairaren sekretuak argitu beharrez gelditu zen haren ondoan, baina horretan jadanik Margaritak apeta zuelarik baizik ez zen aritzen, eta hori gutitan gertatzen zen.
|
|
|
Karrozaren barnean Frantziska zen hirugarren bidaiaria, baina ez zuen ahoa ireki.
|
Bere
andrearen gozoen azpila atxikitzea, bertze lanik ez zuen. Harekin, eskolan behar nuen oren hartan.
|
|
|
Frantziskak
|
bere
andrearen errana baieztatu zuen bere buru handiari eraginez. Nirekin bakarrik zegoelarik oro hitz eta espantu zena, zurrun, hits eta isil ageri zen Katalina Medicikoaren aitzinean.
|
|
|
Arestian bezala, ipotxak, buru ukaldi arin batez, baieztatu zituen
|
bere
andrearen hitzak.
|
|
|
Ipotxak gisa hartara ailegarazten zizkidan
|
bere
andre Katalina Medicikoaren mezuak, omenka.
|
|
|
Kargu zehatza zuen, enbaxadoreen sarrarazlea Frantziako gortean. Hortik harata, espainiarren egiazko nahiak eta xedeak haztatzen egiten zion zerbitzu
|
bere
andreari. Louvren fama zen ehunka mandatari eta berriemaile erabiltzen zituela horretarako, eta ia ia egunero mintzatzen zela enbaxadore espainiar Diego de Zuñigarekin.
|
|
|
Araban dago. Alfonso Zamora kimikaria eta nekazaritza ingeniaria da, eta Frantzia aldean gazten munduan urte luzeak lanean aritu ostean, Euskadira itzuli zen,
|
bere
andrearekin eta bere bi alabekin Ibar gaztandegiaz jabetzeko. 1994 urtea zen eta orduz geroztik merkatuko hainbat eta hainbat atal bereganatu ditu.
|
|
|
Martxoaren 31n, goiz goizetik abiatu ziren Soriatik bi hegazkin bonbaketari talde eta Logroñotik aireratutako beste ehiza hegazkin batzuen laguntza izanzuten. Durango atzeman orduko,
|
bertako
Andra Mari eliza hartu zuten jomuga.Kurutziaga gainetik hasi ziren bonbak botatzen, inolako erresistentzia barik, ezbaitzegoen aire defentsarik. Arratsaldean bonbardaketak errepikatu zituztenhegazkin nazionalek Elorrion eta Durangon.
|
|
2010
|
|
|
...Ejército de vírgenes y de almas víctimas, hostia de amor, oasis de pureza, legión de castas Judits y de valerosas Juana de Arco con el objetivo de aplacar y descargar la ira de Dios, ante la irreligión, el libertinaje, la inmoralidad, la impiedad, la corrupción, el pillaje, la anarquía, el ateísmo y la destrucción, en vísperas de un cataclismo mundial?, idatzi zuen noizbait don Antoniok
|
berak
Andre Mariaren alaba kartsu haietaz; bere erlijiotasuna zorrotza eta hertsia zen, Jesusen Bihotzaren eskapularioen garaiko katolizismoari lotua, soldadu karlistek eskapularioetan. Geldi hor, etsai hori!, idatzita zeramatèn garaikoa, halako amarru batek etsaien balak geldiaraziko zituelakoan:
|
|
|
Baina hasieratik hil arte, giza zigotoa (izaki berria) amaren obulua eta aitaren esperma bat eginez sortu den momentu bertatik, aitaren ekintza seme eta amaren ekintza seme izango da berdin berdin. Amak egingo dituen guztiak egin eta gero, ez du izaki berrian
|
bere
andra/ ama eragin/ partadeitza gehituko, aitaren eragin/ partaidetzarekin konparatuz.
|
|
|
...rcito de vírgenes y de almas víctimas, hostia de amor, oasis de pureza, legión de castas Judits y de valerosas Juana de Arco con el objetivo de aplacar y descargar la ira de Dios, ante la irreligión, el libertinaje, la inmoralidad, la impiedad, la corrupción, el pillaje, la anarquía, el ateísmo y la destrucción, en vísperas de un cataclismo mundial", idatzi zuen noizbait don Antoniok
|
berak
Andre Mariaren alaba kartsu haietaz; bere erlijiotasuna zorrotza eta hertsia zen, Jesusen Bihotzaren eskapularioen garaiko katolizismoari lotua —soldadu karlistek eskapularioetan" Geldi hor, etsai hori!" idatzita zeramatèn garaikoa, halako amarru batek etsaien balak geldiaraziko zituelakoan: badakizu zertaz ari natzaizun, Damaso... — eta bere mundu mugatuaren araberakoa, bere burua katoliko integristatzat zuenarengandik ezin baitzitekeen bestelakorik espero; bere mundu mugatu hartan, beraz, bazuen leiho bat, mundu mugagabera jotzen zuena:
|
|
|
Bi bizitzako etxea zen Berdabio, baina, denak ere zabar samar bizi zirela dirudi. Gure kantako Joxepe bera ere halatsu, ez amari errentarik pagatu, ez
|
bere
andrerik zaindu... Halere, ez ditu hain zabartzat jota utzi nahi aldamenekoak.
|
|
|
Baina, haiek ere, laster eramanen zituzten Iruñeko kartzelara, Joxeperekin batera. Hurrena,
|
bere
andre gaixoak joko zuen hanka, bere bost umegorriak atzetik negarrez zituela, etorritako bidean Aranatz aldera. Orduantxe geldituko zen erabat hutsik, deabruak hartua zirudien etxe madarikatua, inguruko jende guziaren ahotan.
|
|
|
Berdabio eta
|
bere
andrearen ezkontzako paperik ere ez dut harrapatu ez Goizuetako elizan ez Aranazkoan, ez inguruko elizetan. Honetan, batez ere Lesaka, Igantzi, Aranatz eta Berako datuak ikusten Salvador Yanci Prieto jaunak lagundu dit; herri horietako datu sakramental guziak digitalizaturik baitauzka.
|
|
|
Esanak esan, ezkontza honen aktarik inork jaso bazuen, hor egon behar du nonbait, txokoren batean, 1735 urte bitartean. Elizaz ezkonduak zirela baitirudi Berdabio eta
|
bere
andrea, bestela ez baitzuen seme alaben jaiotze agirietan beti lexitimo hori ipiniko. Eta bertsoak dioenak ere," nere andreak ekarri zuen Aranaztikan dotea", horixe erakusten baitu:
|
|
|
Lehen ikusi dugun Aranazko kontaerak, Inaxi Iparagirrek kontatu digunak, Berdabio eta
|
bere
andrea uztartzen ditu, oraindik inork ez bezala. Ikus dezagun berriz, adi adi, merezi du eta:
|
|
|
Josebak zartako bat eman dio urari makilarekin," sugeak uxatzearren", eta jauzi egin du gero errekara. "
|
Bere
andrea Rulika deitzen duk, eta umea Iliana —esan dit uretatik— Adrian txoratuta zegok berarekin. Zoriontsu." Igeri ibili da putzuaren alde batetik bestera, bizkor, erritmo onarekin.
|
|
2011
|
|
|
Eta gaiztoena zen gerra zutela gizonek denbora pasa, kalean nahiz etxean. Arduraturik, lau haizeetako bidegurutzean elkartu ziren
|
bertako
andreak.
|
|
|
Adolfo Bordak Axpeko plazan dagoan Carolinan etxien emon ebazan hiru urte inguru. Poli Astoreka
|
bere
andrearen ahiztearen etxean ostenduta egon zan beste hiru urtez, San Kristobal auzoan.
|
|
|
Berez, Jaun Zuria kanpotarra ei zan, jatorriaren zidurririk batu ez dogun arren.
|
Beraren
andrea Mari Anbotoko ei zan. Andra dotorea ei zan hau, hankak edo kaderak ahuntzarenak eukazana, eta gauetan urteten ei eban.
|
|
|
Treinta treinta esaten zioagu orain:
|
bere
andrearena baino txikiagoa, hi, jarri duen katalina berri hori!
|
|
|
Hizketan hasi ginen eta, azkenean, ahaztu egin zitzaidan zuri abisatzea, barkatu berriro, maitea. Zalantza izpi bat geratu zitzaion Rosariori buruan baina, halere, sinetsi nahi zituen
|
bere
andrearen hitzak. Ongi da, esan zuen gizonak, baina hurrengo batean abisatu faltarik gabe.
|
|
|
Bitartekariak, trenez tren eta geltokiz geltoki, jada mila bider egin duen kalkulua errepasatzen du. Berrogeita zazpi egun dira bahitua etxetik falta dela eta beste hainbeste gau
|
bere
andrea haren osasun egoerarekin kezkatuta lo egin ezinik. Osasunak ere balio duela, bizitzak ere balio duela –batez ere bizitzak balio omen du–, eskatutako guztia ordaintzeko prest agertu da emaztea.
|
|
|
Bere bizitzaren berri kontatu dio orduan: zergatik jarri zion alabari jarri zion izena, nola bidaltzen zuen aitak gaztetan Suitzako ospitale batera lanera alemana ikas zezan, nola
|
bere
andrea botikaria zen.
|
|
|
Zerrenda luzea bururatzen zitzaion Fontechari, balbulak aldatu eta bere bihotza eskuetan izatea gustatuko litzaiokeen jendailarena.
|
Bere
andreak ez bezala, jakina, Fontechak kirofanotik alde egingo zukeen, operatuaren bularra alderik alde zabalik lagata.
|
|
|
Fontechak bazekien sobera ere zertaz ari zen
|
bere
andrea. Barregarria iruditzen zitzaion?
|
|
|
Xalotasun leherketa bat, azkenean. " Jakingo bahu, Patricia", pentsatu zuen, eta
|
bere
andrearen xalotasunak hura baino indartsuago sentiarazi zuen une batez. " Hik, bihotza eta birikak geratzeko hire gaitasun horrekin, hik, hire kontu korronte gizenarekin, teatrorako zaletasunarekin, Traviataren argumentuari buruz luze aritzeko gaitasunarekin, Cecilia Bartoliren disko bildumarekin, Chateau Lafitte, Chateau Latour," Pauillac bat da", hire frantses perfektuarekin, hik, emazte laztana, hik ere ez dakin dena.
|
|
2012
|
|
|
70eko hamarkadan heldu ziren Taichiro Kajimura eta
|
bere
andrea Berlinera, Tokion ikasketak bukatu ondoren. " Ez nuen geratzeko asmorik", kontatu du umoretsu bizitza erdia Berlinen egin duen kazetariak.
|
|
|
Bere jabetzak miresten eman du eguna; pozik dago.
|
Bere
andre gaztea ez da sekula etortzen alde honetara, eta huraxe ikusteko gogoa neukan. Horregatik Jean Dorini galdetu nion haren berri.
|
|
|
Baina, asmazioa bela nagusiarena eginen duen oihaltzarraren parean jarrita, kalonje batena baino sabel handiagoarekin puztu da oihala, eta nagusitu da kontentua han bildutako guztien artean. Eta alai jirabiraka dabilen gurpil bat jarri du printzeak kaxeta baten gainean,
|
bere
andreak, lema inprobisatutik, ontzia gidatzen duelako itxurak egin ditzan. Eta, handik oso hurbil, brankako irudia jarrarazi du, Jean Lommekoak zizelkatu berria, Iparrera seinalatzen duten bi titi eder eta borobil dituen sirena ilehori bat, itsasontzia hondoratzeko zorigaitz izugarria gertatuz gero —Jainkoak ez dezala nahi izan— edozein marinelek poz pozik helduko liokeena.
|
|
|
Hori du berezia Nabarreria bete betean, nahiz eta jauregia izugarri handia izan eta erabat hutsik egon, eta nahiz eta bera izan bertako gela zabaletan dabilen bakarra. Gela nagusiko mahaian, hain zuzen,
|
bere
andrearen letra gotikoekin zirrimarratutako mezu bat dago eskribituta:
|
|
|
ados. Eta orduan Filipek bere artean egin du ezin duela galdu,
|
bere
andrea ez nahigabetzeagatik besterik ez bada ere. Beraz, ñakoa egin du, dejada bat txapatik justu hiru behatzera.
|
|
|
Ene laneko partaide den Jacques Bamde, Normandiarrak nahi izan zuen molde berezi batez ospatu, Paulette,
|
bere
andrearen 28garren urte betetzea, 1957eko martxoaren hamarrean. Paulette ek jakinezean, horren ahizpa, Claudine, Frantziatik ekarraraziz.
|
|
|
Gordon, Saskatchewantarra da gogobihotzez. Saskatoon herri aldean sorua, Sarah
|
bere
andrea bezala, hau aleman
|
|
|
Gordon erakasleak errana zautan ere Alberta, probintzia hau Saskatchewanekoaren negurri bertsukoa dela, biztanleen kopuruaz bai eta ere lurretikako eta uretikako emankortasunez. Markes De Lorne gobernadoreak eman omen zion lur alde huni, Alberta izena, 1879an,
|
bere
andrearen ohoretan, hau Victoria, BritaniaHandiko Erreginaren alaba zelakotz.
|
|
|
Ene bila etorria zen mutil gazte hau paristarra zen, esposatua, haur baten aita eta herri huntan bizi
|
bere
andrea, Paulette, eta seme ttipia Mixel-ekin. Harrera ona zuen, bere izena, Jacques Bamde.
|
|
|
Jimmy-k derama beronek hautatu bizia. Ukan du nahi gabea, bainan aintziraren inguru, bere eskuez moldatu duen bizi gunetik eta Maud,
|
bere
andre zenaren oroiminetik ez da gehiago higituko. Kolonbi Britania iparreko xoko huntan, apairu baten denboran, hor ezagutu Jimmy ez dut nehoiz ahantziko.
|
|
|
Aita zuen amerindianoa, ama, Orleans Berri, lur aldeko Louisiane eskualdetik etorria den Frantses alaba bat. Fort Fraser inguruko oihanean bizi da Jo,
|
bere
andrea eta bost haurrekin. Bere eskuz egindako zurezko etxean. Egia erran, dio Jo k, hartua dutan xede baten aurreratzera natorkizute.
|
|
|
Hiru jaun, beren andere pinpinatuekin etorri ziren bulegoen aintzinera. Jean Dupuis Jauna, Materiaux Modernes eko zuzendaria atera zen bulegotik
|
bere
andrearekin eta hor, dena esku tinka eta ukurdura, sarrarazi zituzten zuzendariaren bulego nagusira. Horren leiho berinak parrez par nituen nintzan lekutik.
|
|
|
Ez ninduen luzaz utzi, Dupuis jaunak, bisita hunen zertasuna jakinarazi gabe. Urrun nitzan pentsatzetik zer gogorekin etorria zen gure ikustera
|
bere
andrearekin. Aintzintzea gatik, nihaur hasi nindaikion barkamendu eske iragan hilabetean xanpañarekin egina nion jestu apalaz eta biharamuneko kamioi ixtripuaz, bainan berehala ihardetsi zautan: Uste ez baduzu ere bi gertakari horiek indartu daukute zure alderateko begikotasuna.
|
|
|
Bada tokirik. Norekin dugu afera? dio galdetzen itsu papo zabalak
|
bere
andreari. Kesatxoaren gainean bere birlarekin, soldadogoa utzi berri duken gazte batekin, hain segur..., dio erantzun andreak. Jar bedi gure aldean!
|
|
|
Gondrand bere etxean ez oraino sartua eta barnera sarrarazi ninduen.
|
Bere
andrearen aitzinean agertu zituen Johnstone nagusiaren gobernuaz ikasiak zituen berri batzuk eta bestalde gaurko ixtoriaz bere pentsamoldea: Beldur nauk emazte txar horrek pentsatutako gezurrak direla. Gau hartan gure Mixel ttipia sukarrarekin ginian, lorik ez diaguk egin ene andreak eta nik.
|
|
2013
|
|
|
Urtainek baietz erantzun zion, hasiko zela boxeoan. Ordurako aita zen eta Cecilia Urbieta,
|
bere
andrea, ez zegoen oso ados senarraren lan berriarekin.
|
|
|
Izaskun izenaren ibilbidea bestelakoa izan bada, gure herriaren historiaren lekuko zehatza da. Leku izen xumea zen, baina
|
bertan
Andre Mariari eskainitako elizatxo bat eraikitzeak ezagun bihurtu zuen. Europan neskak izendatzeko Andre Maria izenak erabiltzeko zegoen joeraz baliatuz, jende askok hautatu zuen izen hau alaba izendatzeko, gainerako euskal izenak debekatuta zeuden garaian.
|
|
|
1779an, Perun Favorita erosteko erabili zuen herentziaren hainbesteko bat; aurrerago, zorretan sartu zen, Nootkan atzerritarrekin halako eskuzabaltasuna erakusteko... Nootkatik bueltan, bere burua hain txarki ikusita, bere finantzen egoera hobetu nahi izan zuen, hiltzen bazen
|
bere
andreak eta umeak alde horretatik arazorik ez izateko. Eta laguntza eske idatzi zion erregeari," nire bizitza nire herriaren eta haren interesen zerbitzuan sakrifikatu ondoren".
|