|
2000
|
|
|
Zeren eta Ttipiren jakin behar mugagabea ez baitzen letra larriz idazten diren jakintzetara mugatzen. Makineria pisuaren laguntza
|
behar
duten zientziaren edo pentsamenduaren eremu handi zabalak bezain maite zituen letra tiki zirtzilen goldeaz lantzen diren alor apalak, eta haietara biziotsuaren gutiziaz makurtzen. Ttipik guztiez guztia jakin nahi zuen, eta grina horri zion eskaintzen ikasketek, lagunarteak eta irakurraldi ugariek libre uzten zioten denbora.
|
|
|
Nola ez, auzia modu honetan ikusteko joerak salbuespenak ere izan zituen —ikus Lehen Eranskina— Erlatibitate orokorraren interpretazioak Schlick errealista izatera eraman zuen, baita pentsamendu eta errealitatearen arteko lotura kontzeptualizatzerakoan ‘emandakoaren’ nozioa at uztera ere, honek ezagutza mugatu besterik ez baitzuen egiten, erlatibitatearen teoriaren kontzeptu ugari ezagutzaren beraren esparrutik kanporatuz. Eta kontuan hartu
|
behar
dugu zientzia zela Vienako Zirkuluaren ikusmoldea oinarritzen zuena, ez alderantziz, askok maiz uste bezala.
|
|
|
limitearena, deribatuarena edo zenbaki konplexuarena, adibidez. Baina beste urrats bat eman
|
behar
zuen zientzia formalak, zenbaki kontzeptua bera logikoki argitzearena, alegia. Lana —batere ez erdeinagarria— aritmetikaren oinarri logikoen ikerketara bideratu zen, bere metodoa zenbakiaren analisi logikoa izanez.
|
|
2001
|
|
|
Ikuspegi formalistaren aurka jaikitzen da ikuspegi postmodernoa. Ikuspegiformalistak helduleku ziurra
|
behar
du zientzia egiteko. Horregatik jotzen du hizkuntzaren alderdi objektibora eta mugatzen da formara eta, azken batean, denabihurtzen du forma huts, lege eta sistema.
|
|
2003
|
|
|
Uste hori faltsua dela azalduko da: estatuak prest egon
|
behar
du zientzian interferitzeko, mugaz gaindi joaten diren bestelako erakundetan interferitzeko ere prest egon behar duen bezalaxe. Eta estatu eta elizaren (hezkuntza eta elizaren) arteko banaketa estatu eta zientziaren (hezkuntza eta zientziaren) artekoak osatu behar du.
|
|
|
Zientziak, Popperrek ulertzen duen zentzuan, mundua hobeki ezagutzeko aieru sistemak eratuz egiten du aurrera, munduan gertatzen diren fenomenoak eta natura gure menpean jartzeko moduak azaltzen —ez bakarrik deskribatzen— ahalegintzeko sistemak. Hortaz, onartu
|
behar
dugu zientzia ez dela jada jakite garbi eta inozoa, bizigabea eta geldoa, alderantzizkoa baizik. Beharbada adibide nabarmenetakoa teknologien diseinu eta erabilpenean islatzen dena izan daiteke.
|
|
2006
|
|
|
Tira, jende askok zituen gustuko fantasia eta esoterismo kontuak. Eta onartu
|
behar
zuen zientzia ezkutuen maitale guztiak ez zirela eroak. Baina, Aneren ustez, bazen paranoia kutsu bat misterio eta magiaren mundu lanbrotsu haietan.
|
|
|
Nolanahi ere, zuk ez zenidan aditzera eman nahi zientziak matematiken gainetik zeudenik. Euren aurkikuntzak adierazteko, hizkuntza bat
|
behar
zutela zientziek esaten zenidan: matematikak.
|
|
2007
|
|
|
Ez dut zientziaren eta politikarenarteko harremana gutxiesten, beharrezkoa da harreman jakinen konfiguratzekomerkatuaren bitartekotza. Alabaina, landu
|
behar
genuke zientzia bera ere ariketapolitiko modura proposatzerik badagoen, bere kasuan zientzia eta politika bi planodiferente modura lantzearen ikuspegia berrikusteko.
|
|
2008
|
|
|
Akademiak bere gain hartu
|
behar
luke zientzia eta teknika arloetako eta terminologiazko hiztegien gainbegiratzea. Adituekin batera aritu behar luke lanean, talde lanean, jakina.
|
|
2009
|
|
|
Hots, zientzialarien ustez, ezinezkoa da berariazko hizkuntzaerabili gabe zientzia kontzeptuak zuzen azaltzea. Baina, ingelesetik euskararatestuak itzul daitezkeen moduan, zientziaren hizkuntzatik hizkuntza arruntera ereegin daitezke itzulpenak, eta, egin egin
|
behar
ditu zientzia kazetariak, bere lanagizarte osoari zuzentzen baitzaio.
|
|
|
Galdera horren azpian, bazen beste galdera bat. Zein
|
behar
luke zientziaren eta gizartearen arteko harremanak?
|
|
|
Erantzuna baino, galdera bera azaleratu du sareak. Zein
|
behar
luke zientziaren eta gizartearen arteko harremanak. Eta galdera egitea bera izan liteke lorpena.
|
|
2010
|
|
|
Aintzat hartu
|
behar
dugu zientzia erregulatzaileak testuinguru zeharo diferentean kokatzen gaituela: ziurgabetasun giroetan ernaltzen da, premiazko erabaki bat exijitzen zaio eta esangura politikoa duen ezagutza da; industria eta gobernuetako adituek burutua da; errebisiorako estandarrak eta metodologiak, ikergaia, modua eta helburuak adituen diziplinek baldintzatua dator; aholkularitzarako txostenekin hornitua dago; agentzia instituzionalen protokoloak jarraituz egina da.
|
|
|
" hizkuntza komunitatearen" gertaera modu orokorrean eta zientifikoan ikertzea —eta bertan hizkuntza komunitate bakoitzari bere tartea egitea— ezinbesteko zeregina da, baldin eta egiaz giza bizitza ulertu nahi bada. Eta zeregin horren ardura hartu
|
behar
duen zientzia, jakina, hizkuntzalaritza bakarrik izan daiteke, hain zuzen, ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzioa ikertuko duena eta, horrela, bi horien bizi legeak baloratzeko beharrezko ikuspuntuak ondorioztatuko dituena. Saiakera honetan ez ditut, ez, garai bateko hausnarketak gaindituko —ikus 1934ko" Hizkuntza komunitatearen izaera eta indarrak" izenburuko nire lana—, baina horrexek berak agerian uzten du ere hutsune hori laster eta sakon bete dela.
|
|
2011
|
|
|
Edozein modutan, 1981ean piztutako eztabaidak inflexio puntu bat markatu zuen zientzialari euskaldunen eta hizkuntzalarien sektore baten artean, zientzia arloko euskararen normalizazioari dagokionez, hau da, bai prosa zientifikoari bai terminologia berezituari dagokienez. Nork erabaki
|
behar
du zientzietako euskararen eredua: zientzialari euskaldunek beraiek ala filologoek?
|
|
2015
|
|
|
–Konfiantza izan
|
behar
dugu zientzian, eta zientziaren gainetik dagoenarengan?.
|
|
2016
|
|
|
Hori aldatzeko lanean zabiltzate, ezta? Dibulgatiboagoa izan
|
behar
du zientziak. Horretan gabiltza, bai. Kultura katedran badago kezka hori, eta horri aurre egiteko gero eta ekintza gehiago antolatzen dituzte, hainbat formatutan.
|
|
2018
|
|
|
Egia esan, oso kritikoak izan
|
behar
dugu zientziarekin. Zientzia negozio handia da, eta farmazeutikoa da horren adibidea.
|
|
|
Kritikoak izan
|
behar
dugu zientziarekin. Zenbat eta zientzialari gehiago egon borrokan, eztabaida publiko horretan, defendatu behar direnak defendatzen eta besteei eraso egiten, hobe.
|
|
|
Fisikako kontzeptu abstraktuak ikusgai bihurtuko zituen Abbottek, ordura arte inoiz ikusi ez bezala. Berak diseinatzen zituen argazkiak, eta horretarako, ongi ulertu
|
behar
zituen zientzia kontzeptuak. Argia eta ilunarekin jokatzen zuen, argi estreboskopikoa erabiltzen zuen, eta teknikarik aproposenak.
|
|
2019
|
|
|
Galarraga zarauztarra ere bide horiek arakatu zalea da: " Begirada berriak eta askotarikoak
|
behar
ditu zientziak". Zalantza zigortu bainoago saritu egin litzatekeela uste dute.
|
|
2020
|
|
|
Konfiantza izan
|
behar
dugu zientzian.
|
|
2022
|
|
|
Izaera kritikoa mantentzea, desinformazioarekin manipulatuak izan ez daitezen. Umeek ere ikasi
|
behar
dute zientzian aritzeak gizartearen babesa duela. Bestela soilik nahi izango dituzte gizartean ospetsuak diren bestelako ogibideak.
|
|
|
500 gramotik aurrerako umearen gorpuari irteera bat eman behar zaio, ospitalea ez da kargu egiten. Momentuan bertan erabaki
|
behar
duzu zientziari eman ala zu zeu egitea kargu. Umeak ez du heriotza asegururik, eta 2.000 euro ordaindu behar dira ehorzteko.
|