|
2000
|
|
|
Orain arte Jaurlaritzak eskolari, unibertsitateari edo enpresa handiei erantzun badie, orain udalei ere badagokie, herrietako euskara elkarteek egin duten moduan, bertako beharrei erantzutea. Udaletako zinegotziek jabetu
|
behar
dute kultura esparruaren barruan euskararen transbertsalitateaz. Askotan teknikariak denetaz arduratzen dira.
|
|
|
Eusko kultur gaiak gure gorputzari itsatsi
|
behar
ditugun kulturaren osagaiak dira, euskal gizon izan nahi badugu, gizon izan nahi dugun hainbeste. Ez pentsa gerogizadiak zor dizkizula.
|
|
|
Hemendik aurrera, eta literatura edo zinea zubi harturik, gaiak baino gehiagoegiturak diren beste arlo batzuk kontuan hartu
|
behar
ditugu kultur egitura osatzerakoan. 22 kromosomen zenbaki sinbolikoraino, simetriaz jarriko ditut adibideak, bainagarbi dago malgutasunez hartu behar direla atal hauek, muga garbirik ez baitago, ezkultur gaietan ezta kultur egituretan ere.
|
|
|
Hedabideak
|
behar
ditu kulturak, herrian txertatuta biziko bada, gizartearenburmuineraino iristeko adina. Esparru honetan dugu desorekarik handiena.
|
|
2003
|
|
|
Nahikotasun mailara iristen ez diren bi kultura politikoren baturak, ez du
|
behar
dugun kultura politikoa ematen. Behar dugunerako elementuak badaudela uste dut, baina ez datoz batze estrategikotik.
|
|
|
Pertsona ren bizitza kulturalari dagokionez, estaldura horren handia ez denez, giza tamainakoa baizik, eta gizarte tradizionaleko gure arbasoek jada zekiten bezala, burua mantarekin estali nahi izatekotan, oinak agerian utziko dituzu. Horrexegatik, sekula baino kontu handiago eduki
|
behar
dugu kultur elikagaiekin, haiek kontserbatu, jan eta digeritzeko moduarekin, giza gorputzaren onerako izatea nahi badugu, bai gizabanakoari dagokionez, bai gizarteari dagokionez.
|
|
2004
|
|
|
Agintariek argi izan
|
behar
dute kultura herri baten adierazpen librea dela, historiako momentu jakin bati dagokiona, dialektika ezberdinen bidez adierazten dena, artea komunikatzeko helburu hutsez.
|
|
|
Horrela, hipokrisiaren neurri guztiak hautsita, itsaso zabalean arrain handiak txikia desegin arteko atsedenik hartzen ez duela jakinda, herri kultura apalen inguruan hesiak jarri beharra dago hauek desagertuko ez badira. Lévi Straussek adieraziko zukeenaren ildotik,, hilko ez badira, gauza batzuetan nolabait ere iragazgaitzak izan
|
behar
dute kulturek elkarrekiko?. Gure potsnazionalistek aldarrikatzen duten kulturen arteko komunikazioa, txikiaren irenspena baizik ez da.
|
|
2005
|
|
|
Artearen munduan adibidez nik gehien ezagutzen dudan alorra esponsorizazioa modan dagoen zerbait da. Ez nago horrelako diru sarreren aurka, enpresa pribatuak kulturan zenbat eta diru gehiago gastatu hobeto iruditzen zait, baina ez zait iruditzen ezinbesteko baldintza izan
|
behar
duenik kultur ekimenak aurrera eramateko. Azkenean itxura operazio horretan irabazten duena enpresa pribatua da.
|
|
2007
|
|
|
Horrek ez du esan nahi kultura zabaldu eta jendearen eskura jarri behar ez denik, baina beste parametro batzuetan. Guk esaten dugunean jendearenganako lan hori egin behar dugula eta plaza bat izan behar dugula, esaten ari gara inguratu
|
behar
ditugula kultur gai batzuk jendearengana. Baina jende horrek badu bere kultura propioa, beste arlo batzuetan.
|
|
|
Gure arbasoek jada bazekiten bezala, burua burusiarekin estalinahi izatekotan, oinak agerian utziko ditugu. Horrexegatik, sekula baino kontuhandiagoa eduki
|
behar
dugu kultur elikagaiekin; haiek kontserbatu, jan etadigeritzeko moduarekin, onerako izatea nahi badugu bai gizabanakoarendako etabai jendartearendako ere.
|
|
|
Hemendik aurrera, eta literatura edo zinea zubi harturik, gaiak baino gehiagoegiturak diren beste arlo batzuk kontuan hartu
|
behar
ditugu kultur egituraosatzerakoan. 22 kromosomen zenbaki sinbolikoraino, simetriaz jarriko ditutadibideak, baina garbi dago malgutasunez hartu behar direla atal hauek, mugagarbirik ez baitago, ez kultur gaietan ezta kultur egituretan ere.
|
|
|
Horietan ere ihes egin beharkodugu eredu fisikotik. Eraiki
|
behar
duguna kultura da, ez hormak. Metatuko denkultur bilduma nola transmititu, zein sistemaz zabaldu (software) hausnarketa egineta gero metatu behar da.
|
|
|
Hedabideak
|
behar
ditu kulturak, herrian txertatuta biziko bada, gizartearenburmuineraino iristeko adina. Esparru honetan dugu desorekarik handiena.
|
|
|
Labur, kontsumoak bere legeainposatu du kulturaren arloan. Orain, kontsumorako kultur ondasuna, kulturkontsumo jarduerak, kultur eskaintza edo kultur publikoak eta antzeko terminoakerabiliz hitz egin
|
behar
dugu kulturaz. Nire iritziz, kontsumoa ez da, inondik inora, ez hiritartasun berri baten sorlekua, ez eta gizarte elkartasun sendoago batena ere.Beraz, kulturak bi helburu horiek atxikitzeko ukan zezakeen indarra galtzen ari da.
|
|
|
Orain, bizi estiloak saldu behar diren honetan, Estatuak ezin omen du kultur politikarikizan: kultura nazionala edo herri kultura merkatuan lehiatu behar dira, botereakneutro
|
behar
du kultur arazoetan. Orain, mundu osoko kontsumitzaile homogeneoak sortu behar diren honetan, ezin da tematu nork berea defendatze itsuan, batez ere, bere hori txiki txikia denean.
|
|
|
Hala ere, merkatua azkar ari da aldatzen, eta enpresek errealitate aldakor horretara egokitu behar dute. Ekintzaileek adi egon
|
behar
dute kultura eta hiri aldaketei eta merkatuko arau berriei. Lehiakorrak izaten jarraitzeko, egokitzen eta aldatzen jakin behar dute.
|
|
|
Paula saiatu zen konbentzitzen Madrilera ikasle joan baino lehen. Herri hura txiki geratuko zitzaiola esaten zion, eta hirira joan
|
beharra
zuela kultur giroa gertu gertutik biziko bazuen. Hura harengan emandako aldaketaren aurretik gertatu zen.
|
|
2008
|
|
|
" Baina laguntza horiek ez zaizkie soilik sortzaileei eman behar. Bere herriko kulturan sinisten duen administrazio batek artikulatu
|
behar
ditu kultura hori ezagutzera emateko moduak, eragile pribatuek eta fundazioek diru-laguntzak ematea sustatuz, aldizkari espezializatuen sorrera bultzatuz, itzulpenetarako aukerak, sortzaileek kanporako bidaiak egitean eurei lagundu... Sortzen diren lanen presentzia soziala bermatuz horrela".
|
|
|
Eta hala eta guztiz ere, beharraren beharrak eraginda,
|
behar
dugu kultura kontzeptuaren nolabaiteko mugarriztatze bat. Zeren eta nazio arazoaren barruti honetan kulturaren auzia muin muineko afera baitugu.
|
|
2009
|
|
|
Bularrik ez diote emango, baina haurrak jaso behar duen zaintzak oso garrantzizko izaten jarraituko du. Adopzioan hartzen den haurra normalean ez da jaioberria izaten, baina beste nonbaitetik dator (umezurtz etxe batetik, kultura desberdin batetik...), horrek dakartzan ondorio guztiekin, eta egokitu egin
|
behar
du kultura berrira eta iritsi den familiara. Eta beraz, erreferente garbiak behar ditu.
|
|
|
Izan ere, kultura hori hein handi batean distantzia fisikoa eta denborazkoa ezabatzen dituen teknologiez baliatzen da. Horrela, kultura nazionalek lehiatu
|
behar
dute kultura globalarekin, are gehiago, etxean bertan lehiatu behar dute hilzorian dauden beste kultura batzuekin, globalizazioak etorkin mugimendu eskergak eragiten dituenez gero.
|
|
|
Politika bere horretan utzi behar badugu, zer egin
|
behar
dugu kulturan. Hor ere, Madrili atxiki.
|
|
|
Kontu horiek horrela, eta aurreratze aldera, ALKEko partaideok honakoa adierazi nahi dizugu, leitzar zintzo eta jator zaren horri, zinez eta benaz: LEITZAR GUZION LAGUNTZA
|
BEHAR
DUGU KULTUR TALDEAN. Hara!
|
|
2010
|
|
|
Beraz, 1975ean, Seaskaren diskurtsoa aldatu eta nortasuna eta pertsonaren garapena bihurtu zen horren ardatz. Hala, Seaskak zioen pertsona batek
|
behar
duela kultura batera sustraituta egon bere nortasuna garatzeko, eta bere nortasuna aldarrikatzeko: –ni euskalduna naiz??, adierazi du Maialen Garatek.
|
|
|
Har dezagun hipotesitzat denok garela diferente, hau da principium individuationis delakoa. Orduan ondorioztatu
|
behar
dugu kultura guztietan egin izan direla hierarkiak, eta hola. Eta aunitzetan gainera erori da harrokeriaren bekatura, hau da, arrazakeriaren teorizaziora, eta praktikara.
|
|
|
Euskal Herria eta Katalunia erabakiak hartzeko subjektu propioa direla onartzeak eta eskubide ororen errespetuan oinarritutako esparru demokratikoak izan
|
behar
du kultura eta jarrera politiko guztien topalekua. Baina horren ordez, ukaziotik aitortzara pasatzeko jada sendotuta dauden baldintza sozio-politikoak neutralizatu nahi dira legediekin herritarren nahiak bortxatuz eta burujabetzaren aldeko ibilbide posiblerik ez dagoela irudikatuz.
|
|
|
Baina horrek ez gaitu harritu behar. Ezta kristautasunaren hasierako aita santuek ere ezin zezaketen aurreikusi Erdi Aroan gertatu
|
behar
zuen kultur sintesia. Eta aldi berean, Erdi Aroan zuten amestu, inola ere, ondorengo belaunaldietako misio zabalkundea.
|
|
2011
|
|
|
Horra, bada, alimaleko paradoxa: gizatasun iturri eta garapen bide izan
|
behar
lukeen kultur eta hezkuntza jarduna giza ondarerik baliotsuenetakoa, aniztasun linguistikoa eta kulturala, birrintzeko erabili du estatuak.
|
|
|
Egia esan Jakinek hasieratik bide biak landu zituen, hau da, euskara garbiarena eta mordoiloarena (Azurmendi, 2007a: 81), adibidez, Jakin aldizkariko lantaldean zegoen Berasaluzek artikulu bat idazteko
|
behar
zuen kultur lexiko guztia erdaratik maileguan hartzen zuen. Hala ere, Jakineko lankide gehienak puristak izanik, aldizkaria garbizalea zen.
|
|
|
sexuen arteko harremana ez da berdintasunezkoa, ez soilik praktikan, baita sozialki sexu bakoitzari emandako rolen kontzeptuan ere. Alda daitekeena da emakume horiek euren jatorriaren arabera aurre egin
|
behar
duten kultur talka (Smith eta Bond, 1993); izan ere, horrek ezarri ohi ditu sorterrian garatutako harremanen mota eta herrialde hartzailearen genero harremanak interpretatzeko parametroak (Gregorio eta Ramirez, 2000). Zentzu horretan, pentsa dezakegu kultur talka areagotu egiten dela andre afrikarrekin latinoamerikanoekin baino gehiago, afrikarrek hizkuntzaren oztopoa aurkitu ohi baitute.
|
|
2012
|
|
|
2.1 zertan da hizkuntz politiken kultur dimentsioa udalerri mailan? zergatik arduratu
|
behar
dugu kulturaz?
|
|
2013
|
|
|
Gure adineko gehienek denbora olgetan pasatzen zuten bitartean, zuri gehiago interesatzen zitzaizkizun eztabaida horiek. Adituen moduan hitz egiten zenuen, zure betiko elokuentzia trebeenean iritzi sendoak izaten zenituen,, hitzaldi bat antolatu
|
behar
genuke kultur etxean, Myanmarri buruz ez dago informazio asko eta jendeari jakinarazi behar diogu han zer gertatzen den. Ez da bidezkoa Aung Saan Suu Kyiren NLD partiduaren garaipena militarrek nola baliogabetu zuten?.
|
|
|
–Krisia dela eta, oso une garrantzitsuak bizitzen ari gara. Politikariek, erakunde publikoek eta inbertitzaileek ulertu
|
behar
dute kultur edukien sorkuntza bultzatzea, indartzea eta babestea, Euskal Herrian sektore ekonomiko berri baten aldeko apustua egitea dela. Sektore honek eta, oro har, sorkuntzaren inguruan hedatu daitezkeenek, kulturaren inguruko guztiek, eduki digitalek, bideo-jokoek, modak, diseinuak eta abarrek?
|
|
2014
|
|
|
«Berehalako konponbiderik ikusten ez zaion blokeo teknikoko egoera bat, proiektuarekiko eta zuzendaritzarekiko konfiantza eta konpromisorik eza, eta herritarrak elkartu beharrean banatu egiten dituen politika partidista bat erabiltzea». Fundazioaren Patronatuak astearte arratsaldean eginiko bileran aztertu
|
behar
zuen kultur hiriburutzaren bulegoak 2016rako prestatutako programazio aurrerapena. Horren aurretik, baina, informazioa zabaldua zegoen, El Diario Vasco egunkariak erreportaje batean argitaratu baitzuen igandean.
|
|
|
Denbora berean ez zaio denbora pasa, ez zaio posible kultura huts litzatekeen denbora pasarik: eraginkortasuna
|
behar
du kulturak. Eskolatzeko egina da.
|
|
2015
|
|
|
Fikziozko munduetatik hazkuntzaren lurretara abiatuko gara orain. Horretarako behinik behin esan
|
behar
dut kultura deritzogun horren jatorria konplexua eta arkaikoa dela, eta baita ere gezur frankoren gainean eraikia. Hitza serioa da hainbatentzat, instituzio politikoen astialdiaren jantzi dotorea, baina baita mitoa eta errepresio tresna ere beste askorentzat.
|
|
|
XX.mendearen lehen erdialde osoan, Ipar Euskal Herrian jaun eta jabe izan zen Aberri handi aberritipi ideologiarekin bete betean bat zetorren premisa hau. Aberri txikiari (Hots, Euskal Herriari) eta haren nortasun ezaugarriei (partikularismo deituei, tartean zelarik hizkuntza) folkloretikgertu
|
behar
zuen kultur eremu murritz bat uzten zitzaien, Aberri Handiari zegozkiongainontzeko gaietan (politika, lan harremanak, arlo soziala...) ez sartzeko baldintzarekin (Martinez, 2014). Alta, eskema honek 50eko hamarkadararte euskaltzaleengan ere onarpenazuen arren, 60ko hamarkadatik aurrera, Iparraldeko euskal abertzaletasunaren sorrerarekin, kritika eta erresistentzia aktiboa jasoko ditu, lehen aldiz euskara eta Euskal Herria zentroanjartzen duten euskaldungoaren sektore baten partetik.
|
|
2018
|
|
|
Eta zertan oinarritzen gara esateko objektu hori, zelai aniztun hori, esanahiaren aurrekoa dela? Hizkera poetikoak Sinbolikoan parte hartu
|
behar
badu kulturan komunikagarria izateko, eta Kristevaren beraren testuak Sinbolikoaren adibide enblematikoak badira, non aurkituko dugu ba eremu horretatik «kanpoko» toki konbentzigarri bat. Postulatzen duen diskurtsoaren aurreko gorputzezko aniztasuna are zalantzagarriagoa bihurtzen da ikusten dugunean ama irrikak «patu biologikoaren» parte direla berarentzat, eta «kausalitate ez sinboliko eta ez aitatar baten» agerbideak.
|
|
|
Koldo Izagirrek Bartzelonan ikusi eta ikasitakoarekin hasi zuen hitzaldia, zer bihurtu den kultura, zertarako nahi duten hagintariek, zertarako
|
behar
duten kulturaren teknokratek. Teknokraten ereduari Okzitaniako Tolosan bizi izandakoa kontrajarri zion, Arnaud Bernard plazan sortu zen mugimendu bizia, Zebda taldea, Gramat karrika, liburu dendak, hitzaren balioa, autoerakundetzea.
|
|
|
Horrela begiratuta, bistan da euskararen berreskurapenak ezinbestez
|
behar
dituela kultur industria sendoak eta komunikabide sendoak. Hizkuntzaren biziberritzearen ikuspegitik, ez du zentzurik esfortzua eta baliabideak eskolan fokatzeak, kulturaren industriak eta komunikabideak bigarren mailan utzita.
|
|
|
Horretarako, euskarak ez du hila izan behar, bai, ordea, biziki ahul. Frantziak
|
behar
du kultura subalterno bat pixka bat bizirik, turismorako, horrek ekonomia sustatzen duelako. Euskal Herri kontinentala horrekin bizi da.
|
|
|
Ederto batean irentsarazi digute kultura ez dela inondik inora oinarrizko beharrizana, kultura denbora pasarako izan behar dela; ondo pasatzea helburu, friboloa, arina, mamibakoa izan behar dela, eguneroko arazo guztiak ahanzteko, bihotzean eta garunean azkurarik ez eragiteko. Hutsala izan
|
behar
baitu kulturak turbo kapitalismoa bultzatzen duenarentzat, ongizatetik errazago baztertu daitekeelako ezertarako balio ez ei duen kultura. Zertarako behar dugu ezertarako balio ez duena?
|
|
2019
|
|
|
Eliasek biribildu du hausnarketa: " Azken batean, estrategia baten baitan egon
|
behar
du kulturak. Ematen du zerbait soltea dela:
|
|
|
Imajinatu mundu bat non kultura elikaduraren parekoa den, non egunean bizitzeko behar diren gutxieneko kaloriak gomendatzen zaizkigun bezala, giza garapen iraunkor onenerako aldian aldian bizi
|
behar
ditugun kultur esperientziak iradokitzen zaizkigun. Esnekiak, barazkiak eta lekariak asteroko dietan sartzen ditugun bezala, antzerkiak, abestiak eta liburukiak gutxieneko marra gorrien kopuruetan ematen zaizkigu aukeran.
|
|
2020
|
|
|
Lanetik atera eta denbora jasangarria
|
behar
dugu kulturan lan egiteko. Kapitalismoak dena gurutzatzen du.
|
|
|
Kolonialismo hori salatu zuen ostegunean Victor de la Cruz poeta eta itzultzaile zapotecak Hizkuntzaren Akademia Mexikarreko kidea aukeratu zuten ekitaldian Hizkuntzaren Errege Akademia da erakunde horren parekoa Espainian. " Onartu
|
behar
dugu kultura eta hizkuntza aniztuneko herri batean bizi garela. Batez ere, espainoldunek onartu behar dute hori, herrialdea Mendebaldeko kulturaren kanonen arabera uniformatu nahi dutelako".
|
|
|
Horretarako, gaur egun ez dugun egituraketa
|
behar
dugu kultur munduan. Legitimoa eta beharrezkoa da nork bere ikuspegi, behar eta lehentasunak izatea, eta horrela izan behar du.
|
|
|
Are gehiago, kultura luKXxxuzko jardueratzat jasotzen dute legeek. Modu honetan, kultur langileek eta kontsumitzaileek %21a ordaindu
|
behar
dute kulturan aritzeagatik eta hau kontsumitzeagatik. Politikak kulturari ematen dion balore eskasa eta isla desegokiak gizarteak kultur jarduna berezi, bitxi eta arraro bezala jasotzea dakar.
|
|
|
Baina institutua Denbora gehiago
|
behar
dut kultura hori aztertzeko.
|
|
|
" Bost egunez, euskal kultura bor borka ikusi eta sentitu dugu, baina hau ez da nahikoa euskal kultura bizirik mantentzeko. Kultura
|
behar
dugulako kulturak behar gaitu; beraz, jarrai dezagun euskal kultura gozatzen eta kontsumitzen,, antzoki, areto eta zinemetan. Taupada kolektibo hau ez dadila hemen eten", amaitu du Nerea Mujikak.
|
|
2021
|
|
|
" Baditugu Kirolari Onenaren Sariak, eta ikusten genuen, kulturarekin zorretan geundela. Nolabaiteko aitortza
|
behar
zuten kulturari pil pilean eusten dioten gizon emakumeek eta elkarteek. Zor hori kitatu eta kulturari merezi duen tokia emateko asmoz, ekin genion lanari", azaldu du Sonia Vazquez Kultura zinegotziak.
|
|
|
Eskutik joan ohi dira bazterketa eta mespretxua, eta popular gisa izendatzearekin, arrunt, baldar, trauskil, behe mailakotzat hartu zuten eskolatuek eskolatu gabearen kultura. Kultura jasoak ordezkatu egin
|
behar
zuen kultura hori, edo jasoaren kanonen arabera egokitu beharra zegoen.
|
|
|
Orokorrean pentsatzen da euskal kultura oso klasikoa dela, baina nik uste dut hori baino askoz gehiago dela, eta hau tinko sinetsi
|
behar
dugula kulturaren sorkuntza eta kontsumoa sustatu nahi baditugu.
|
|
|
Botere publikoak kultura aniztasuna eta alternatibak ditu landu behar. Alta, uste dut dirua aurrezteko dutela erabakia hartu, eta ez da helburu eraikitzailea, Miarritzek
|
behar
baitu kultura dinamika bat. Milady hondartzako ateliera ere desagertzen bada, kultur bizia pobretuko du.
|
|
|
Eta bai, euskal liburugintzak eta kulturak ere behar du euskal komunikazio sistema osasuntsu eta gaurkotu bat gertu, bidelagun eta konplize. Halatsu, euskal komunikazio sistemak ere, bere funtzioa beteko badu,
|
behar
du kulturatik elikatu, kultura definitu, iragazi eta zabaldu. Osotasun baten parte garela ulertzeak lagunduko liguke osagarritasuna bilatzen, zerbitzura egoteak berez dakarren menpekotasun logikatik atera eta berdinen arteko harremanak eraikitzen, baliabideak optimizatzen, eta, horrela, urrutirago eta ozenago iristen.
|
|
2023
|
|
|
elkar zapaltzen dugu, ez daukagu elkartasunik. Zer
|
behar
dugun kultur arloa garatzeko. Hasteko… koherentzia!
|