|
2007
|
|
|
neurtzaileek diskurtsoak jasotzen dituzte ez hiztun zehatzen erabilera. Izan ere, jakina denez, hiztun elebidunok hizkuntza aldatzen dugu komunikatu
|
behar
dugun hiztunaren ezaugarrien arabera (elebakarra, elebiduna, gaitasun erlatiboa...). Ñabardura garrantzitsua da, datuek ez baitute besterik esaten.
|
|
2008
|
|
|
Ez dira aski azpitituluak, ez da aski itzulpena egitearekin. Euskalduna bigarren mailara baztertzen da modu horretan beste behin; euskaratik abiatuko den publizitatearen bermea
|
behar
du hiztunak, berdin berdin kontsumituko duen arren.
|
|
|
Kontseiluaren izenean Xabier Mendiguren Bereziartuk irakurritako mezuak are hobeki islatu zituen Euskara (dun) Herriaren gaurko egoera eta etorkizunerako erronkak eta eginbeharrak. Gaudenetik eta goazenetik baino" pauso bat harago" joan
|
behar
dugu hiztunen eta hizkuntzaren garapen iraunkor eta zabala lortzeko. Bultzada berria.
|
|
2009
|
|
|
Euskal hiztun herriak ez du berea den adierazpide politikorik. Alderdi nazionalistak edo abertzaleak ez dira, berez, euskaldunen alderdirik, politikan ari diren euskaldun gehienak horietan biltzen badira ere.11 Eta adierazpide hori
|
behar
du hiztun herriak trinkotze prozesua bideratzeko. Ziur aski prozesu luze samar bat burutu du euskal herriak bere adierazpide politikoa eskueran izan arte, baina perspektiba hori ez litzateke albo batean utzi behar.
|
|
|
Hizkuntzen Euroituna 1992ko azaroan sinatu zuten Europako Kontseiluko Estatuek, Estatuaren osotasunean ofizialak ez diren eta Estatuko lurralde batean tradizionalki hitz egin diren eta hiztun erkidego bat duten hizkuntzak babestu eta bultzatzeko helburuarekin. Hori bai, Estatuko gainerako biztanleek osatzen duten biztanle multzoa baino txikiagoa izan
|
behar
du hiztun erkidegoak. Hizkuntzen Euroituna, behin indarrean jarri ondoren, nahitaez bete behar dute Estatuek.
|
|
2010
|
|
|
etorri oneko hiztunak sortzearen gakoa eskolatik kanpora dagoela hein handi batean. Eskolan ikasten dutena eguneroko bizian aplikatu ahal, aplikatu nahi edo aplikatu behar izango duten jardun guneak, harreman sareak eta solaskideak
|
behar
dituztela hiztun berriok. Solaskide horiekin diharduten neurrian eskuratzen dutela hitz etorria.
|
|
2011
|
|
|
euskalgintzaren esparru batean edo bestean (baita corpus plangintzarenean ere) hartu nahi den neurri bakoitzak helburu hori segurtatzen asko ala gutxi laguntzen duen, edo batere laguntzen ez duen, ebaluatu behar da ahalik eta zorrotzen. ebaluazio horren emaitzaren argitan asignatu behar dira lehentasunak. euskara ama hizkuntza gisa hurrengo belaunaldira transmititzen laguntzen ez duen euskalgintza ez da euskalgintza ona. zenbat eta gutxiago laguntzen duen transmisio lan horretan, orduan eta energia gutxiago xahutu behar da euskalgintzaren ekimen horretan. horretarako, jakina, oso kontuan hartu behar da" etxe auzo ingurumen hurbil" eko katea. esparru multzo horretan gertatzen da izan ere, mende berri honetan ere, sozializazioaren zati on bat eta, horren barruan, ama hizkuntzaz jabetzea. Beste esparru asko erdararen mende izango badira ere, hurbileneko esparru multzo hori bere eskuan izan
|
behar
du hiztun elkarte orok, era naturalean (munduko hizkuntza gehien gehienek egin ohi duten moduan) hurrengo belaunaldira proiektatzeko aukera minimoak izan nahi baditu. hori bere mende izango duen diglosia behar da orain ere, gurasoak euskaldun diren eta aski kontzentrazio demografiko sendoa osatzen duten ingurumenetan: bereziki arnasguneetan. hori ez da gure kasuan aski, baina hori da gure kasuan ere lehentasunezkoa.
|
|
|
Ongi, Ongi, Zertxobait, Ezer Ez. demagun erantzuten didazuela Zertxobait. Inplizitu geratzen da beste hizkuntzan, A hizkuntza nagusian, nahiko ondo edo ondo hitz egiten duzuela, jakina. kontuan hartu, hizkuntza nagusiaren jakite mailaz ez zaizuela galdetzen eta, galdetzen ez bada, halabeharrez, suposatu
|
behar
dugu hiztun guztiek dakitela eta, oro har, ondo dakitela. gero galdetzen dizuegu: Zein hizkuntzatan hitz egiten duzu errazago edo erosoago?
|
|
|
Sistema sozial batek, herri batek, bere barneko osagarrien iraupena eta sormena bermatu behar ditu biziko bada, nolabaiteko autozentratzearen estrategia garatu behar du bere burua erreproduzitu nahi badu. Kanpoarekiko harreman orekatuak lortzeko, bere buruaren jabe izan
|
behar
luke hiztun herri orok. Elkarrekiko harreman orekatuak ez baitira lortzen norbere sistema nazionalaren beregaintasunik gabe. Zulo beltzaren irenspenetik bizirik atera nahi duen komunitateak nolabaiteko muga nazional babesleak behar ditu. Ez dugu esango bere baitan gotortu behar duenik, baina bai mendekotasun harremanak gainditzeko bezainbateko independentzia behar duela.
|
|
|
hots, beste hizkuntza, kultura eta tradizio batzuk dituen herrikoa izanda, ez daukala zertan hizkuntza eta kultura hegemonikoaren mirabe izan. Bere hizkuntza ere hizkuntza hegemonikoa bezain duina dela barneratu
|
behar
du hiztun apaletsiak. Gutxieneko autoestimua garatu.
|
|
|
lehendabizi nazio hizkuntza inposatu egiten da nazio estatuaren lurralde osoan zehar eta hizkuntza horren aldeko ezarpena zilegitzen da komunikazio bide garrantzitsuena dela arrazoituz. Gainerako herri mintzairen jarduna tokian tokiko erabilera esperruetara murrizten da, eta, horrenbestez, komunikazio ahalmenaren aldetik indargabetuak geratzen dira, eta, jakina, azkenean, erabili
|
behar
lukeen hiztun herriarentzat ere hipoteka bihurtzen da, eraman ezinezko zama eta harlauza?. El nacionalismo lingüístico, 2008, 199 or.
|
|
|
Kontuak kontu, ni orain errealitate bat naiz zuen aurrean, eta gainera hiztuna. Baina, benetan, zehaztu
|
behar
dugu hiztunaren arazoa. Hiztuna izatea ez da komunikazioa lor dezakeen izate baten dohaina.
|
|
2012
|
|
|
Uriarte – Gutxiengoaren hizkuntza eta elebitasunaren hizkuntzek estatus bera duten legez, ahulenak (B hizkuntzak) bestearekin lehiatu
|
behar
du hiztunak erakartzeko eta besteak betetzen dituen funtzio berak betetzeko gizartean. Horrenbestez, bi kide mota daude gizartean:
|
|
2013
|
|
|
Gune hori Kontseilua da. Une honetan Kontseiluaren gidaritza hartu
|
behar
dute hiztun komunitatearen geruza antolatuaren gidaritza beregaina egin dezaketen pertsonek. Badira pertsonak sinesgarritasuna dutenak, sentsibilitate alderdikoien gainetik edo azpitik ibilbidea egin dutenak, hiztun komunitate baten harrotasunaren ispilu eta konfiantza emaile izan litezkeenak.
|
|
|
Hurrengo hamarraldietan gizarteko gidaritza izango duten belaunaldietan lanketa intelektual eta politiko bat egitea nahiko eskura dagoen aukera da. Birpolitizazio baten uhina sortzen saiatu
|
behar
du hiztun komunitateak; hasteko, formazio ekolinguistiko bat polistikaren muinean kokatuz.
|
|
|
Despolitizazioa baino gehiago berpolitizazioa
|
behar
du hiztun komunitateak. Kultura polistiko berri baten baitan, ordea.
|
|
|
Ariketa hau are zorrotzago egin
|
behar
du hiztun komunitateak. Gure estrategiak (ereite estrategia, barne erakundetze estrategia, hezkuntza estrategia, unibertsitate estrategia, hedabide estrategia, kulturgintza estrategia...) pentsatu eta kokatzeko datorkigun eszenatokiaren prospektiba egin behar dugu.
|
|
2014
|
|
|
Galdera lodia da hori. Galdera meheagoak ere badira, baina bere bizi energiaren zati handi bat euskararen orainean eta etorkizunean inbertitu
|
behar
duen hiztun komunitateak ezinbestean eta zintzotasunez, berandu baino lehen, erantzun lioke galdera lodi horri ere: erantzunak tankera politikoa, ideologikoa, soziolinguistikoa, filosofikoa edo agian emozionala izan lezake, nork erantzunen duen, eta agian erantzun molde guziek balio lezakete.
|
|
2015
|
|
|
Gauza errazak konpontzeko erabili den bidea lagungarri gerta daiteke, gainera, zailagoei ekiteko orduan. Baina aitzakiak aitzakia, Euskaltzaindiak arreta handiagoa jarri
|
behar
luke hiztunen kezka eta buruhausteetan, eta horiei lehentasuna eman.
|
|
|
Ildo horretan, hiztuna jarri behar dugu orain arte baino erdigunerago. Begirada berri batekin jantzi
|
behar
dugu hiztuna, gugandik hasita. Imanol Minerren berbetan," hiztuna osatu, askatu, autodeterminatu, ahaldundu, jabetu eta boteretu behar dugu".
|
|
|
Beste esparru asko erdararen mende izango badira ere, hurbileneko esparru multzo hori bere eskuan izan
|
behar
du hiztun elkarte orok, era naturalean (munduko hizkuntza gehien gehienek egin ohi duten moduan) hurrengo belaunaldira proiektatzeko aukera minimoak izan nahi baditu.77
|
|
2016
|
|
|
Eta hemendik beste galdera bat sortzen zaigu: Nolakoak
|
behar
dute hiztunek hizkuntza bati bizi indarra emateko. Zer hiztun mota behar du hizkuntza batek gero eta indartsuagoa izateko?
|
|
2017
|
|
|
Ahalegin handiagoa eskatzen die horrek eremu horietako hiztunei. «Egoera zenbat eta oztopatzaileagoa izan, orduan eta jarrera proaktibo handiagoa izan
|
behar
du hiztunak euskara erabili ahal izateko». Hiztunaren konpromisoa eta motibazioa nahitaezko dira, batez ere eremu horietan.
|
|
|
Hor bidea daukagu egiteko. Benetan indarrak batu nahi baditugu, esan behar dugu ‘zu eta ni euskaldunak gara’, zu zure esfortzutik, eta balioan jarri
|
behar
dugu hiztun berrien esfortzua, eta esan behar diegu ‘nahi zaitut nire maila berean’.
|
|
2018
|
|
|
Eta arrazoi zuen, ikuspegi komunikatiboa nahi zuen jarri ikuspegi gramatikalaren gainetik. Eta hautua egin
|
behar
duen hiztunaren bila baldin bagabiltza, hobe du tresna erosoa eta erraza izan euskara. Gure hizkuntzaren kasuan, hemendik hamarraldi batzuetara gutxiengo izango dira erdaldun peto petoak, baina, hala ere, gehiengo izango dira gaztelania lehen hizkuntza izango dutenak.
|
|
|
Euskara normalizatu nahi badugu, euskara gizartearen erdigunean jarri nahi badugu, euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara erabiltzeko behar sozio funtzionala, edota bestela esanda, komunikazio hizkuntza izateko behar naturala, sorrarazi
|
behar
dugu hiztunen artean. Edo, hobeki esan, hizkuntzak berak sorrarazi behar du behar natural hori hiztunen artean.
|
|
|
Juan Mari Aburtok, Eneko Goiak, Gorka Urtaranek eta Joseba Asironek aldarrikatu dutenez, hiriek protagonista izan
|
behar
dute hiztunen aktibazioan. Momentu honetan 350 udalerrik egin dute bat Euskaraldiarekin.
|
|
2019
|
|
|
Iñaki Iurrebaso – Hego Euskal Herriko arnasguneak zenbatzen hizkuntza ezagutu ez ezik, erabili ere egin
|
behar
dutela hiztunek gune bat arnasgunetzat jotzeko. praktikan, hortaz," hiztun dentsitate handia" berariaz neurtzea ez da beharrezkoa izango arnasgunea operatibizatzerakoan, erabilera handia baldin badago, euskara dakitenen kontzentrazioa ere handia izango baita, ezinbestean.
|
|
|
Zuzentasunaren presio hori dela eta, erruduntasun soziala ere sentitzen dute euskal hiztun askok gaztelera erabiltzeagatik, edo gazteleraren interferentziak erabiltzeagatik euskaraz ari direnean ere. Gainera, kontuan izan
|
behar
dugu hiztunak berak ez duela berdin hautematen ahozko hizkera eta idatzizkoa: ahozkoa haizeak eramaten du eta idatzizkoa hor geratzen da, eta idatzi eta gero ere irakur daiteke, patxadaz. posible da, beraz, lagineko nerabeek euren sare sozialetako elkarrizketak irakurtzean jabetzea ez daudela euskara zuzenean idatzita, gazteleraren eta ingelesaren
|
|
|
Baina, behar bada, otsein bezalako hitz baten aurrean ez luke asmatuko morfemen banaketa egiten eta osagaiak identifikatzen. Kasu horietan
|
behar
du hiztun batek hiztegi etimologikoa, zeinen eginkizuna den hain zuzen osagaien arteko erlazioa, aldaketen ondorioz ilundu eta mozorrotu dena, bere aurreko gardentasunera eramatea: * ogi sein," ogiaren truke bere familiarena ez den etxe batean bizi eta lan egiten duen seina".
|
|
2020
|
|
|
Hiztunen hizkuntzagaitasuna ez da hizkuntza jakin hori (edota bertako zenbait hizkera) jakitera mugatzen: hori (ek) jakiteaz gainera, hizkuntza/ hizkera bakoitza noiznon, norekin eta nola erabiltzekoa den jakin
|
behar
dute hiztun horiek, hiztunelkarteko kide izateko.
|
|
2021
|
|
|
Kontua da horretan sinesten badugu, litekeena dela hainbat ideia deseroso ere sortzea. Onartu dugu, adibidez, gure kaleetan dauden hizkuntza horiek guztiak legitimoak direla eta bilatu
|
behar
ditugula hiztunak eta hizkuntzak integratzeko moduak. Horrekin batera desegin nahiko ditugu ideologia elebakarrak erabilitako argudioak.
|
|
|
goazen euskalki denak odoletan batzera. Batuaren jauregi arkitektonikoak
|
behar
duena hiztunon elektrizitatea da, geure hitz egiteko modurik benetakoena eskatzen digu euskararen transfusio etengabeak, harremanen hoditeria organikoaren bidez eman eta jasotzeko. Literatura egiten dugun bakoitzean, begiak ixten ikasi behar dugu, hirugarren belarria jaioko zaigu garunean, geure baitan dauden euskaren miraririk sakonenak entzuteko, sukaldeko lapikoetatik datozenak, saregileen lizunkerietan gazituak eta kartzeletako matxinadetan asmatuak, zurrun dagoen euskara malgutzeko balio digutenak eta hilik dagoena berpiztuko dutenak.
|
|
|
" Euskarak eremu ez formalak (jostalekua, karrika, aisialdia, kultura, kirola, lan mundua eta abar)
|
behar
ditu hiztunak ohikotasunez euskaraz bizi daitezen. Euskara biziberritzearen azken xedea euskaraz arrunki bizitzea baita!"
|
|
|
Gaurkoan ikusi ahal izan dugu hori! Euskarak eremu ez formalak (jostalekua, karrika, aisialdia, kultura, kirola, lan mundua eta abar)
|
behar
baititu hiztunak ohikotasunez euskaraz bizi daitezen! Euskara biziberritzearen azken xedea euskaraz arrunki bizitzea baita!
|
|
2023
|
|
|
Beraz, erabilera areagotu nahi badugu, lortu
|
behar
dugu hiztun elebidunen gaitasun erlatiboek (pertsonala eta pertsonen artekoa) euskararen alde egin dezaten eta, hori posible ez den bitartean, hiztunek prozesu hauen kontzientzia izan dezaten, joeren kontra joateko indarra (motibazioa) bildu eta eraldaketan eragile izan daitezen.
|
|
|
ezagutza, erabilera eta motibazioa. Badakigu epe laburreko etorkizuna segurtatzeko horiek ezin ditugula bazterrera utzi, eta segitu
|
behar
dugula hiztunak sortzen, erabilera guneak sortzen, motibazioa bultzatzen... Baina epe luzera bada beste urgentzia bat:
|