|
2000
|
|
|
LIBERTATEA: ...an nintzen bertze lur haren bila, zeina urezkoa baitzen eta itsaso zeritzan; baina bazegoen itsasoaren bertzaldean bertze leku bat, non libertatearen bertze lur bat eskura baitzitekeen, eta lur hura Indietako lurra zen, zeren, baldin egia bazen, Americo Vespuciok erraiten zuen moduan, baita Bartolomé de las Casasek berak ere, ezen hango herriek urrea mesprezatzen eta arbuiatzen zutela, zinez izan
|
behar
baitzuten haiek herri libreak; eta zeren, baldin egia bazen, Vasco de Quirogak erraiten zuen moduan, ezen Mundu Berria berri zela, ez aurkitu berri zutelako, baina guztiz berri zelako bai jendeetan eta bai bertze guztian, halako suertez non beldur handirik gabe segura baitzitekeen ezen jende berri haiek Paradisuan bizi zirela —eta Historiaren urrezko lehen aro hartan, beraz, ez burdinazkoan,...
|
|
2002
|
|
|
" Amodioaren zauriak", erantzun zidan. Zauri sakon hondorik gabeak
|
behar
zuten haiek, txostenak zekartzan ondorioen arabera: drogak, ospitale psikiatrikoa, errehabilitazio programa...
|
|
2006
|
|
|
Ospetsua egin zen gillotinan hil behar zituen biktimei egiten zizkien prediku eta erretolikengatik, gillotinan hil
|
behar
zuten haiei azken unean ere iraultzaren oinarrizko printzipioak goratzen saiatzen baitzen.
|
|
|
" Itsaslaminarik baldin badago, honexek izan
|
behar
du haien bainuontzia", esan nuen neure kolkorako, tenplu natural batean egotearen sentipenarekin txundituta.
|
|
2008
|
|
|
Silverri joko bikoitzean ibiltzea aurpegiratu zioten, bake bereizi bat egin nahi izatea bere buruarentzat, bere konplize eta biktimen interesak sakrifikatzea; eta, hitz batean esanda, benetan egiten ari zen huraxe egitea, hain zuzen ere. Kasu hartan hain bistakoa iruditzen zitzaidan, ezin nuen imajinatu nola baretu
|
behar
zuen haien haserrea. Baina bi aldiz gizonago zen beste guztiak baino, eta aurreko gaueko garaipenak berebiziko nagusitasuna emana zion haien gainean.
|
|
2009
|
|
|
gure gorputzean badugula arima bat, espiritu hutsa dena, gorputzarekin zerikusirik gabeko berekitasuna duena; hiltzen garenean arima zerura edo infernura doala, eta han eternalki bizirik dirauela, etab. Umetako gure irudipenok auzikagarriak ziren berez, eta hala batzuek auzikatu dituzte gerora eta guztiz baztertu. Baina ez litzateke pentsatu behar, kontzeptuok denborarekin besteentzat ere auzikatu gabeak gelditu direnik, eta, ondorioz, ikusi
|
behar
genuke haien esanahia eta balioa horientzat ere ez dela ja umetako hura (horregatik ez badituzte ere baztertu). Haurtzaroa denoi pasatzen zaigu, eta haurtzaroko burutazioekaz denoi ere ez zaigu beste erremediorik gelditzen urteekin, edo abandonatzea edo birpentsatu eta eraldatzea, ez baditugu behintzat altxor sentimental soil bezala oroipenean gorde nahi.
|
|
|
Zarautzen bertan. Zer zela eta jokatu
|
behar
zuten haien ondorengoen ondorengoek beste modu batean argentinar batekin. Herriko plazan norbaiten burua haga puntan mantentzea zen kontua.
|
|
2010
|
|
|
–Orain esmalte pixka bat eta kito. Gogorra
|
behar
du haiek bezalakoa izatea, ezta?
|
|
2011
|
|
|
Fenellaren aita urrats bizi, urduriz lehiatzen zen. Aldamenean zetorren amama zalapartan, beroki beltz zaratatsua soinean; oso bizkor zihoazen eta berak, aldian behin, jauzi txiki lotsatu bat egin
|
behar
zuen haien parean jartzeko.
|
|
|
egunkariak saltzen dituenak, taberna zaharreko langileak, denetarik saltzen duen dendako gizon zimurtuak, plazako pizzeriako zerbitzari aspertuak, figuranteak dirudite, egunero turistarentzat irribarre egiten dutenak, ikuslerik gabe ere antzokira egunero joaten diren aktoreak. Ohitu egin
|
behar
genuen haien presentziara.
|
|
2012
|
|
|
Harridura eta alaitasun handiz hartu ninduten emazteak eta etxekoek, hiltzat jotzen baininduten seguru; baina aitortu
|
beharra
dut haiek ikusteak gorrotoz, nazkaz eta mespretxuz bakarrik bete ninduela, eta are gehiago haiekiko nuen lotura estua gogoratzean. Zeren eta, houyhnhnmen herrialdetik zoritxarrez deserriratu behar izan nuenetik, behartua nuen arren neure burua yahooen presentzia jasatera eta Don Pedro de Mendez ekin hitz egitera, halere nire oroimena eta irudimena beti zeuden houyhnhnm paregabe haien bertute eta gogoetaz beteak.
|
|
|
Moskun, argi dago, andereñoak jakintza arloan sartzen hasiak dira, eta ondo aritzen dira, bai horixe! Gure gizonak, oro har, guztiz zakarrak dira, eta emakume argi batentzat jansanezina izan
|
behar
du haien aurrean maitagarri agertu nahirik ibiltzeak. Printzesak oso gogoko ditu gizon gazteak; printzesatxoak, ordea, nolabaiteko destainaz begiratzen die; Moskuko usadioa berori!
|
|
2013
|
|
|
–Badakizu zenbat bazka
|
behar
duten haien zaldiek?
|
|
|
«1994an hasi ziren esaten gorpuak agertu zirela eta Madrilera joateko.
|
Behar
genituen haien erradiografiak, edo dentistaren plakak, edo zerbait, gorpu horiek gure senideenak izan zitezkeela frogatzeko», oroitu du Lasak. «Dena isil isilik egin behar genuen.
|
|
2014
|
|
|
Haize boladak izkina guztietan bortxaz hautsi eta zurrunbiloak osatzen zituzten. Nekeza zen guztiz aurrera jotzea, eta Mikel Strogoffek neurriz gaineko indarra
|
behar
zuen haiei eusteko.
|
|
|
Hasierako pasarteak, ostera, geroagoko informazioaren argitan, parte txarreko zirrara eragiten dit orain. Abiapuntuko argudioan zioenez, guk zuriok, lortu dugun garapen mailagatik, «naturaz gaindiko gizakien antza izan
|
behar
dugu haientzat (basatientzat); jainkoek adinako ahalmenarekin hurreratzen gatzaizkie» eta eta abar. «Gure borondatea erabiltze hutsarekin, botere ongile ia mugagabea izan dezakegu» eta eta abar.
|
|
|
Edo itxura hori eman, bederen. Peter Planek bazekien, ordea, titiriteroak, txerpolariak eta kaleko kantariak jende arriskutsua zirela?. Probabilitate guztiak dituzte?, esaten zion hitzez hitz don Simeón Santagracia Bustamanteri?, eta bazekien, halaber, oreka bat bilatu
|
behar
zuela haien presentziaren eta hiriaren segurtasunaren artean. Baina kontu hartan ere teknika zuen alde, urruneko zokorik zokoenak ere bertatik zelatatzeko aukera paregabea zabaltzen ziona.
|
|
2015
|
|
|
Etorkizunean eta ondo bidean, ostera,, tokiko batuek? bete
|
behar
lukete haien lekua.
|
|
2016
|
|
|
Oso ondo konturatzen ginen biok bide arriskutsu batetik sartuak ginela, eta horrexegatik hain zuzen zuhurtzia handiz mugitzen ginen beti, pauso okerrik ez egiteko adi. Baina zehaztu
|
behar
dut haietaz familia bezala, «instituzio» bezala (ez dakit nor hasi zen hitz hau erabiltzen: gogoan dut gustatu zitzaigula, barre eginarazi zigula), hitz egiten genuen bakoitzean, Malnate ez zela geratzen halako kritika batzuk egin gabe, baita gogorrenak ere.
|
|
2018
|
|
|
esan dezake bai bere mende dagoen pertsonaz, bai bere jabetzako gauzez, baina, Pufendorfek dioenez, nahiz eta ugazaba horrek eskubide osoa izan bere jabetza materialekin nahi duena egiteko (jabetza horiek ezin dira hondatu), mugatua du bere giza mendekoen gaineko eskubidea: esklaboak babestu
|
beharra
du haiek bere aginduak betetzearen truke. Hortaz, Pufendorfek aipatzen duen ugazabak enplegatzaile baten antz handixeagoa du, bereziki kontuan izanda Pufendorfen ugazaba horrek ez duela zertan bere esklaboak jabetza gisa eduki:
|
|
|
Amaren hutsunera, ama eta aitaren hutsunera, zure presentziara, gure arteko harremanek jasandako lurrikarara... Lurrikara izan delako, lehen norberaren rola nahiko argia, finkoa, ezaguna zen, baina orain, zer izan
|
behar
dut haientzat. Eta niri zer izan behar dudan asmatzea kostatzen bazait, pentsa Naomiri.
|
|
|
Seme alabei zegokienez, Aldundia arduratuko zen behar zuten laguntza psikologiko eta psikiatriko guztia emateaz, amaren hilketak utz ziezazkiekeen kalte mentalak arintzeko. Lehenbizi, ebaluatu
|
behar
zituzten haien egoera eta izandako traumaren neurria.
|
|
|
–Baina Aiora, zeuk ere jakin
|
behar
duzu haiek teknologia guztia daukatela nahi dituzten irudiak sortzeko.
|
|
2019
|
|
|
–Ni psikiatrizazio prozesuan bi urte eta piko egon naiz, eta iruditzen zait denbora galtze izugarri bat. Denbora pila bat inbertitu
|
behar
duzu haiekin egoten, eta zuk argi duzu! Baina ez, txapa burokratiko bera sartzen dizute beti:
|
|
|
Baina nor ote ziren, izatez? Zer dela-eta hartu
|
behar
ninduten haienean, eta zertarako. Zorren bat ote zuten nire gurasoei kitatzeko?
|
|
2020
|
|
|
Esango nuke hor erronka handi eta argi bat dugula. Bai instituzioak eta bai alderdi politikoak aldaketa honetan behar ditugun heinean, zer nolako interlokuzio mota
|
behar
dugun haiekiko pentsatzea ezinbestekoa da. Horri dagokionez, askotan ez dugu garbi ere; elkarlanerako zubiak eta espazioak eraikitzen diren modu berean, askotan bi sentipen nagusitzen zaizkigu:
|
|
|
Maitenak egin ahal zuela zen nire pentsamendu bakarra. Hark izan
|
behar
zuela haien berri, eta erabil zitzakeela, orain arte gurekin egiten ari zen bezala.
|
|
|
Bi metroko tartea emanda, besoan kiribilduta eusten genion sokari esku bakarrarekin, bestean pioleta baikeneraman sostengu huts. Adoretzeko ere balio ez zigun alferrikako trastea baino ez zena, Manuren eta Xabierren zealdoak ikusita bi eskuak
|
behar
baikenituen haien ibilera zuzentzeko eta gu ez okertzeko. Chato atzean genuen, atezuan, gutako bat erorita pioletarekin lehenbailehen ainguratzeko lurrean.
|
|
2021
|
|
|
Izakiak hil daitezke baina, ondorengoengan irautea lortzen duten bitartean, garaile ateratzen dira geneak. Gure geneen hilezkortasuna gure ondorengoen premiatik askatzea lortzen badugu, berriz, zertarako
|
behar
ditugu haiek. Ez da hobe norberarengan irautea, iraupen hori beste batengan eskuordetzea baino?
|
|
2022
|
|
|
Eta ez naiz momiez, banpiroez eta gizotsoez bakarrik ari. Hatzak erregelaz zigortzen zizkiguten maistrak, eskua praketan sartzen ziguten apaizak, zakurrak xaxatzen zizkiguten nekazariak... haiek ziren gure munduko munstroak, eta egunero lehiatu
|
behar
genuen haiekin.
|
|
|
Eskolan futbola gurtzeko joerari muzin egin zioten" hiru lagunen" kasua deskribatzen du. Haiek, ordea, ezin zuten besterik gabe joera horretatik aldendu; beste era batean bermatu
|
behar
zuten haiekiko errespetua, eta eskolako egunkaria haien gain hartuta lortu zuten hori62.
|
|
2023
|
|
|
Yaima zen, komunitateko nagusienetako bat eta Lisaren ama– Denok zoratu aurretik, patxadaz pentsatzea komeni da. Taldeak egin
|
behar
ditugu haien bila joateko. Benetan zer gertatu den jakin behar dugu.
|
|
|
Arratsalde zorioneko batean antzaldatu zen aurrenekoz izaki haietariko bat nire begietara. Ni bezain kanbiatuak
|
behar
zuten haiek ere. Eta hurreratu nintzaien nire ekipaje arina aldean hartuta:
|
|
|
Bada, saria jantzi" trauskil eta desegokia" iruditu zitzaion, emakumeak erdi biluzik ibiltzen zirelako, beraren ustez. " Aldaketa erabatekoa
|
behar
dute haien arropa eskasek", kexatu zen hara iritsi eta etxera bidalitako gutun batean," izan ere, ezin da onartu emakumeok kalean ibiltzea halako arropekin". 16 Are, bengalar emakume dirudun bat aurkitu zuenean," duintasunaren edo neurritasunaren arrastorik ez zuen basati" gisa deskribatu zituen haren janzkera eta esertzeko era.
|
|
|
Mundu mendebaldarreko unibertsitateetako departamentuak, argitaletxeak, erredakzioak, nazioarteko GKE boteretsuen kontseiluak eta giza eskubideen erakundeak erdiko klaseko emakume zuriz beterik daude. Boteregune horietan ongi hartua izateko," ulergarria" izan
|
behar
dut haientzat, haien artean" egokitu" behar dut. Eta, espazioak zuriak eta erdiko klasearenak badira (eta hala dira), nire gizatasunak identifikagarria izan behar du, bereziki erdiko klaseko zurientzat.
|