|
2001
|
|
|
Eta ohartu
|
behar
dugu elikagaien kalitate prezio erlazioan miraririk ez dagoela.
|
|
|
Etapa honetako nutrizio xedeek, alde batetik, banakako energia beharrak (gorputz osaeran eta jarduera fisikoan dauden desberdintasunak direla eta) egokitzera joko dute, eta, bestetik, hazkuntza prozesuan zuzenean parte hartzen duten proteinen, bitamina batzuen (A eta bitaminak) eta mineralen (kaltzioa, burdina eta zinka) behar areagotuak betetzera. Menuek kontuan hartu
|
behar
dute elikagai talde bakoitzak zenbat kontsumitzen duen (esnekiak, haragia, arraina, zerealak, lekaleak, frutak eta barazkiak) eta plater bakoitzaren errazioa (kasu horretan, eskola umeen adinaren araberakoa izango da). 3 eta 6 urte bitarteko haur batentzat, haragi anoa osasungarria 70 gramokoa da; 7 eta 12 urte bitarteko haur batek, berriz, 100 eta 120 gramo bitartean behar ditu bere proteina eskakizunak asetzeko, eta nerabeek, 150 gramoraino.
|
|
|
Elikaduraren egoera hobetzea. Gosari ona hartzea lagungarria da organismoak egunean zehar
|
behar
dituen elikagai gehienak baino gehiago hartzeko. Gosaltzen ez duten haur eta gazteek kalitate txarragoko dieta izaten dute, eta behar bezala gosaltzen dutenek, berriz, koipe gutxiagoko dieta egiten dute, karbohidrato, zuntz, bitamina eta mineral gehiago dituena?
|
|
|
Ikuskera berri hori Codex Alimentariusen lan berrienetan oinarritzen da. Gainera, sektoreko establezimenduen arduradunek bermatu
|
behar
dute elikagaien manipulatzaileek prestakuntza egokia izan dezatela elikagaien higienearen arloan. Establezimenduen kontrola Elikagaien higieneari buruzko araudian eskatzen diren baldintzez gain, establezimendua eskoletarako prestatutako janariak prestatu, manipulatu, ontziratu, biltegiratu, hornitu edo zerbitzatzen diren tokietan, betebehar batzuk bete dira.
|
|
|
adina, sexua, altuera, osaera, herentziazko faktoreak… Gehiegizko pisua zure gorputzak behar baino kaloria gehiago hartzen dituenean gertatzen da. Gantzak gure organismoak
|
behar
dituen elikagaietako batzuk ematen dizkigu, baina kaloria iturri kontzentratuena ere bada. Beraz, zure janariren bat bereziki koipetsua bada, altxa ezazu irentsi arinagoekin.
|
|
|
Izan ere, haurdun geratu aurretik dieta osasungarria eta orekatua egiten hasteko unerik onena da. Haurdunaldia baino lehen elikadura onak ziurtatuko du bai amak bai haurrak badutela
|
behar
dituzten elikagaiak. Behar bezala elikatzeko, lehenik eta behin, arreta jarri behar zaie eguneroko dieta osatzen duten elikagaiei, eta haurdunaldiak irauten duen hilabeteetan behar handiagotuak dituztenak sartu behar dira, gorputzeko erreserbak handitzeko.
|
|
2002
|
|
|
Halaber, elikagaiak ez dira hozkailuaren barruan nola hala kokatu behar: aireak zirkulatu egin
|
behar
du elikagaien artetik, hozkailuak bere hozte funtzioa beteko badu.
|
|
|
Produktu horiek «elikadura seguruagoa eta ingurumena zaintzen lagundu dute», adierazi zuten «Crop Life» ekoek. Bestalde, Bojrn Lomborg irakasle daniarrak esan zuen kontsumitzaileek modu errealistan aztertu
|
behar
dutela elikagaien segurtasunaren egungo egoera». Hori dela eta, Lomborg ek lehen munduko kontsumitzaileen artean joera bat dagoela esan zuen:
|
|
|
Lan horren arabera, arrautzaren gorringoan gantz azidoak gehitzea oso egokia litzateke haurtzaroan behar diren mantenugaiak emateko. Aukera ona litzateke haurrari edoskitze aldiaren ondoren
|
behar
dituen elikagaiak emateko. Etapa horretan, argitalpenaren arabera, beharrezkoa izango litzateke azido docosahexanoikoaren maila handitzea, omega taldekoa eta garunaren hazkunde eta garapen funtzionalerako funtsezkoa.
|
|
|
– Hozkailuko punturik hotzena beheko apala da (2 °C), barazkien kaxaren gainean, izozkailua behean duten hozkailuetan. Beraz, hor kokatu
|
behar
ditugu elikagai galkorrenak, hala nola haragia eta arrain freskoak. – Arrautzak, esnekiak, hestebeteak, soberakinak, pastelak eta “Behin irekita, hotzean gorde” ontzian zehazten diren produktu guztiak, jarri horiek erdiko (4 5°) eta goiko (8 °C) apaletan.
|
|
|
Merkataritza eta Kontsumo Zuzendaritza Nagusiak zenbait jarraibide eman ditu, eta, udan, elikagaiak egoera onean mantentzeko jarraitu beharreko hainbat jarraibide jarri dituzte martxan, hozte eta izozketa kontuetan kontuan hartzeko aholkuekin. Hala, hozkailuan gorde behar dira kontserbatzeko hotza
|
behar
duten elikagaiak, hala nola haragia, arraina, esnekiak eta, batez ere, maionesak, kremak edo saltsak eta horiek dituzten produktuak. Etxean maionesa egiten denean, komeni da ahalik eta azkarren prestatzea, eta limoi tanta batzuk edo ozpin batzuk eranstea, errazago kontserbatzeko.
|
|
|
Kontsumitzaileek beren gain hartu
|
behar
dute elikagai baten segurtasunaren erantzukizuna, OCUk dioenez.
|
|
|
Kontsumitzaileak bere gain hartu
|
behar
du elikagai baten segurtasunaren ardura, “erosten duenetik mahai gainean jartzen duenera arte”, adierazi zuen atzo José María Múgicak, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeko (OCU) zuzendari nagusiak, Donostian elikadura segurtasunari buruzko kanpaina bat aurkezten duen bitartean. Mikak ziurtatu zuen elikagaien lau intoxikaziotatik hiru kontsumitzailearen portaeraren ondorio direla, eta ez ekoizleen ondorio.
|
|
|
Beraz, esan dezakegu manteloa ongarri organikoa dela, lurraren egitura hobetu eta mikroorganismoen jarduera bultzatzen duena, emankortasunaren giltzarria. Hain zuzen ere, landareek bertan aurkitzen dituzte bizitzeko
|
behar
dituzten elikagai gehienak. Beste edozein elikagai landareek behar duten neurrian jaten denez, komeni da aldian behin gure lorategiko zoruetan manteloa zabaltzea.
|
|
2003
|
|
|
Baratzean ezer gabe dauzkagun alortxoak eta soro, belaze, sagasti eta abarrak simaurrez eta karez ongarritzeko sasoi onena da. Kareak lurra harrotuko du, simaurrak lurraren bizitza areagotu eta batak zein besteak landareek eskura
|
behar
duten elikagai aukera zabaldu eta erruz ugarituko dute. Lan hau udaberriko izerdi kolperako burutua izateko hilabete hauetako hotz-beroak eta busti lehorrak ezin hobeak dira.
|
|
|
Elikatzearen garrantzia.Pentsuetan debekatutako substantziak egiaztatzea gero eta garrantzitsuagoa da, abeltzaintza sektoreak uste baitu animaliak ekoizteko edozein sistematan elikadurak duen eginkizun nagusia. Azken batean, pentsua edo animaliei ematen zaien janaria da biderik onena, ez bakarrik hazteko
|
behar
duten elikagaia sartzeko, baita haien osasun egoera eta produktibitate ezin hobea bermatzen duten beste substantzia batzuk ere. Zalantzarik gabe, elementurik garrantzitsuena mantenugaiak dira, elikagaien osagaiak, hazkuntza egokiaz gain esne edo arrautza ekoizpen egokia bermatzen dutenak.
|
|
|
Ildo horretatik, 1925eko Udal Osasun Erregelamenduak udalei ezartzen zien «elikagaien eta edarien aizunketak, sofistikazioak eta faltsutzeak jazartzeko eta zigortzeko betebeharra, beren eskumen pribatiboaren barruan, eta, horretarako, albaitari ikuskatzaileen, laborategien eta beharrezko elementu osagarrien langileekin, era guztietako jangaiak zaindu, ikuskatu eta aztertzeko betebeharra». Geroago, 1944an, azaroaren 25eko Legeak xedatzen zuen udalek Albaitarien Udal Ikuskatzaileen bidez artatu
|
behar
zutela elikagaiak ikuskatzeko zerbitzua. Udal ikuskapeneko kidego horrek estatalizazio sakona izan zuen urteetan zehar, harik eta langileak 1953an Albaitari Titularren Kidegoan sartu arte.
|
|
|
Gainera, bakterio patogenoak ugaritzen dira kontserbazio tenperatura 18 eta 24 °C bitartean mantentzen ez denean. Horregatik, hotzaren kateak zehatza izan
|
behar
du elikagai mota bakoitzerako. Nola eragiten die izozteak nutrizio propietateei?
|
|
|
Elikagaien mikrokapsulak prest jartzeak lagundu lezake larbek
|
behar
dituzten elikagaiak ematen eta ekoizpen kostuak murrizten.
|
|
2004
|
|
|
Hortik elikatzen du lorea, eta lorea fruitu bihurtzen denean txorten hori sagarraren pedunkulua izango da. Hortik pasako dira sagarra heltzeko eta gero erortzeko
|
behar
dituen elikagai guztiak.
|
|
|
Espezie batzuek hostoen aztarnak dituzten arren, bertan ez dago ez fotosintesirako ehunik, ez mota ezagunen hostorik, sustrairik edo zurtoinik, baizik eta zuhaitzen parasitoa, sustraien gainean hazten eta haietaz elikatzen. Asiako hego ekialdeko baso tropikaletan, bizi den tokian, Rafflesiak beste landare batetik sortzen du bere etxea, mahatsondoaren ahaidea, bizitzeko
|
behar
dituen elikagaiak hartuaz. Ondo garatzen dena lorea da.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialde askotan, emakumeak bakarrik aritzen dira etxeko lanetan, sukaldean, egur bila, eta haurrak eta gaixoak zaintzen dituzte. “Larrialdi operazio batean, emakumeek distantzia luzeak egin
|
behar
dituzte elikagai laguntza banatzeko guneetara, ordu asko itxaron behar dute, eta, gero, zaku astunez betetako etxera itzuli”, esan zuen James T ek. Morris, IEPko zuzendari exekutiboa.
|
|
|
Nolanahi ere, elikagaiekiko alergiaren diagnostikoa historia klinikoan oinarritu behar da. Pazienteak aurrekoen antzeko sintomak izan behar ditu, eta denbora laburrean egon
|
behar
du elikagaia irenstearen eta sintomak hastearen artean. Sintomatologia bateragarria bada, pazienteak alergologoari galdetu behar dio.
|
|
|
Bigarren Mundu Foroko gai zerrenda Lehenengo gaian, aurkezpen dokumentuak adierazten du industria arduratzen dela elikagai kaltegabeak eta kontsumitzeko egokiak emateaz, higiene praktikak aplikatuz eta elikagaien arriskuak kontrolatuz. Eta gobernuek zaindu behar dute kontsumitzaileek behar bezala babestuta egon
|
behar
dutela elikagaiek eragindako gaixotasunetatik edo horiek eragindako kalteetatik, bai eta nazioarteko merkataritzatik datozen elikagaiekiko konfiantzari eutsi ere. Horretarako, adierazten du kontrol zerbitzu ofizialek gai izan behar dutela elikagaien kaltegabetasunaren arloko arauak modu eraginkorrean betearazteko, eta hori antolakuntza egituraren eta zerbitzu ofizial horien kudeaketaren mende egongo da.
|
|
|
Eta gobernuek zaindu behar dute kontsumitzaileek behar bezala babestuta egon behar dutela elikagaiek eragindako gaixotasunetatik edo horiek eragindako kalteetatik, bai eta nazioarteko merkataritzatik datozen elikagaiekiko konfiantzari eutsi ere. Horretarako, adierazten du kontrol zerbitzu ofizialek gai izan
|
behar
dutela elikagaien kaltegabetasunaren arloko arauak modu eraginkorrean betearazteko, eta hori antolakuntza egituraren eta zerbitzu ofizial horien kudeaketaren mende egongo da. Eta, hain zuzen ere, gai hori, herritarrentzat kaltegarria ez den elikadurari dagokionez duen garrantzia dela eta, Munduko Foroan eztabaidatuko da, antolaketa eta kudeaketa hobetzeko.
|
|
|
Nahiz eta judokak egon egoera horretan, komeni da zure elikadurak izaten jarraitzea. ahalik eta orekatuena, energia guztia izan dezaten eta
|
behar
dituzten elikagaiak. Lehiaketaren aurretik Garrantzitsua da judoka txapelketara iristea egoera fisiko zein mentalean, hau lortzen da:
|
|
2005
|
|
|
Arazo nagusia da soropilak
|
behar
dituen elikagaiak kontsumi ditzakeela.
|
|
|
=' font size: 10.0pt; mso bidi font size: 12.0pt' Kontsumoaren eragozpenak Frankfurt motako saltxitxen konposizioan edukia nabarmentzen da mineral batena, sodioa. Saltxitxek 800 miligramo dituzte sodioa 100 gramoko; beraz, hipertentsio arteriala duten pertsonak edo likidoei eusteko arazoek kontsumoa mugatu
|
behar
dute elikagai horietatik. Gainera, koipetan aberatsak direnez, gehiegizko pisua, obesitatea edo arrisku kardiobaskularrarekin lotutako asaldurak (hiperkolesterolemia, hipertriglizeridemia) horiek ere kontsumitu behar dituzte noizean behin.
|
|
|
–Lorategi zentroetan landareak eta mintegiak erosten dituzunean, hautatu beti landare osasuntsuak. –Egin plangintza ona solairu mota bakoitzerako, zure argi beharren araberako kokapen egokia aukeratuz, eta
|
behar
dituzun elikagaiak emango dizkizun lur bat, horrela ez duzu ongarrien bidez eman. –Behar bezala eta estaziorik egokienean landatu edo bota.
|
|
|
Aplikazioen garapena Zenbat eta handiagoa izan elikagai baten asaldura eragiten duen aroma, orduan eta errazagoa da molekula erantzuleak hautemateko ‘sudurra’ zehaztea. Usainaren balorazio espezifikoa
|
behar
duten elikagaietan aplikatzen hasi da teknologia; adibidez, ardoetan, eta horrek lagundu dezake produktuaren bouqueta zehazten eta sailkatzen. Hala ere, eta ia aldi berean, elikagai askoren asaldura eragiten duten aromak ebaluatu dira, bereziki haragia eta arraina.
|
|
|
Hala ere, komeni da plater horiek koipe gutxirekin prestatzea, edukiak plateraren kalorikoa gehiegi ez igotzea. Murtxikatu beharreko elikagaiak Murtxikatze luzeagoa
|
behar
duten elikagaiek asetasun ahalmen handiagoa; izan ere, garunean dago zentroaren erdigunea. goseak eta asetasunak kopuru bat irentsi dela adierazten dute nahikoa elikagai.
|
|
|
Bere neurri geografikoa gainditzen duen aztarna duten hainbat herrialde aurkitzen ditugu, hau da, begi bistakoa da baliabide kontsumoa ez datorrela ohiko lurralde eta administrazio mugekin bat. Izan ere, normalean herrialde, lurralde eta hiriek bere azalera baino askoz produkzio eremu zabalagoa behar izaten dute egungo bizi mailei eusteko
|
behar
dituzten elikagaiak, erregaiak eta lehengaiak eskuratzeko. Giza asentamenduen kokapen ekologikoa ez dator bat kokapen geografikoarekin.
|
|
2006
|
|
|
Kontuan hartzen bada, oro har, 100 g hosto berdeko landare direla (letxuga, brokolia, Bruselako azak…) 80 mikrogramo baino gehiago dituzte. bitaminatik ondorioztatzen da ez dela zaila organismoari kopuruak ematea elikadura orekatua egiten bada, bitamina hori
|
behar
duela elikagai talde guztien kopuru nahikoa izatea.
|
|
|
Mikroorganismoak patogeno gisa agertzea arazo saihestezina da haragietan, batez ere oilaskoarenean, eta zelula kutsatzaile motaren eta kopuruaren arabera aldatzen da. Produktuaren segurtasuna bermatzeko, hainbat gomendio egin dira kontsumitzaileari informazioa emateko, eta jakin behar da higiene praktika bereziak
|
behar
dituzten elikagaiak direla. Elikagaien bidez transmititzen diren gaixotasunen garapena galarazi behar duten praktikak dira, batez ere Salmonella spp eta Escherichia coli mikroorganismoekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Gerta liteke, halaber, gorputz proteinak behar beste ez eratzea, eta, ondorioz, muskuluak galtzea eta higatzea; gainera, infekzioen aurrean erresistentzia txikiagoa izatea, eta nekearekiko tolerantzia txikiagoa izatea edo indarberritze denbora gehiago behar izatea. Karbohidratoen dosi optimoa Karbohidratoak arreta berezia
|
behar
duten elikagaiak dira, organismoari funtzionatzeko, esfortzu fisikoari aurre egiteko eta ondoren errekuperatzeko behar duen energia ematen baitiote. Mantenugai nagusia izan behar du, eta kirolarien dietan eguneko kaloria guztien %60 izatea gomendatzen da.
|
|
|
Gaixotasun kardiobaskularra, minbizia, hanturazkoa eta azalekoa duten pertsonen kasuan, omega beharrak handiagoak dira; beraz, gehigarri gisa aparteko kantitatea hartu behar da, eta arrain urdinaren anoa egokia kontsumitu. Orduan, nork kontsumitu
|
behar
ditu elikagai aberastuak. Elikagai horiek osasuna hobetu dezakete, dieta eta bizimodu egoki baten osagarri osasungarria ematen baitute, baina ez dira ezinbestekoak.
|
|
|
Berotzearen helburuaren arabera, badira ontzi pasibo batzuk (beira, zeramika, papera, kartoia eta plastikoa), mikrouhinekin nahasten ez direnak, eta ontzi aktiboak, kartoi edo poliester metalizatuko xaflen arteko zati metaliko meheak, elikagaia berotzen laguntzen dutenak, elikagaiaren uniformetasuna hobetuz. Azken horiek bereziki erabilgarriak dira elikagai heterogeneoen kasuan, hala nola lasagna, pizzak, kruasanak, patata frijituak eta tenperatura handia lortu
|
behar
duten elikagaietan, hala nola arto krispetan. Bibliografía Datta, A.K., eta Davidson, P.M. (2001).
|
|
|
Elikagai ontzi guztiek gai izan
|
behar
dute elikagaiaren bizitza komertziala luzatzeko, ez dadin kutsatu eta, bereziki, materialak elikagaietara migratzeko.
|
|
|
Horri garunean gertatzen dena gehitu behar zaio. Adibidez, informazioa nola eskuratzen duen, nola prozesatzen duen,
|
behar
duen elikagaia nola lortzen duen edo neuronen narriadura gertatzen denean zer gertatzen den. Beste era batera esanda:
|
|
|
Beren aleek hosto horixkak edo dekolorazio garrantzitsuak badituzte, sintoma nabari horiekin jakinaraziko dute ureztatze ugariagoak eta/ edo ureztatze kadentzia handiagoa behar dutela, eta eguzki izpiekiko esposizio txikiagoa. Kasu horietan, loreak eta hosto zimelduak edo horixkak kentzea da gomendagarriena, landareak ez ditzan alferrik galdu zati horiek berriro bizitzeko
|
behar
dituen elikagaiak, hazi eta loratu beharrean. Horrela, izurriei aurre egiteko egoera hobean egon daiteke alea, eta sintoma txikienari lotu zaizkio, izurriari erasotzen dioten intsektizida sistemikoak erabiltzen saiatuz, eta ez inguruko ekosistema biologikoa.
|
|
2007
|
|
|
Beste arrazoi bat bioaniztasunaren gutxitzea da. Erlezain amerikarrak oso lotu zaizkionez labore bakarreko soro erraldoien polinizazioari, erleak horietan ez du aurkitzen
|
behar
dituen elikagai guztiak. Profesionalek garesti ordainduz osatu behar dute xomorroen erregimena kofoinetan arto ziropa, sakarosa, eta beste ipiniz.
|
|
|
Izan ere, perretxikoa, berez, onddo baten fruitua da (adituek gorputz fruitu emaile esaten diote, karpoforo). Perretxikoak ematen dituzten onddoetako asko lur azpian daude, eta zuhaitzen sustraietatik hartzen dute
|
behar
duten elikagaia. Zuhaitzek, oro har, uda bukaeran eta udazkenean indarra galtzen dute; hortaz, onddoak zuhaitza bereganatzeko aprobetxatzen du.
|
|
|
Dena dela, zuhaitzaren eta onddoaren arteko harremana sinbiotikoa da; hau da, onddoak
|
behar
duen elikagaia (materia organikoa) zuhaitzaren sustraietatik jasotzen du, eta, ordainetan, zuhaitzak behar dituen hainbat substantzia jasotzen ditu onddoaren eskutik, ura eta gatz mineralak, besteak beste. Horretarako, onddoaren hifek (onddoa osatzen duten hari itxurako egiturek) zuhaitzaren sustraiak biltzen dituzte, eta elkarte sendo bat osatzen dute:
|
|
|
Lur sendoa, buztintsua eta emankorra behar du. Urtero leku desberdinetan landatzea komeni da, bizirauteko
|
behar
dituen elikagaiak azkar xurgatu eta agortzen dituelako. Haziak hegan erein ditu, klima ez oso beroan landatu behar baditu.
|
|
|
Irizpide horrekin bat etorriz, higiene paketeak berariaz adierazten du kontrol ofizialak teknika egokien bidez egin behar direla, hala nola zaintza jarduera erregularrak eta kontrol intentsiboagoak, besteak beste, ikuskapenak, egiaztapenak, ikuskapenak, laginak hartzea eta horien azterketa. Horrek esan nahi du ikuskaritzak, hau da, kontrol ofizialek, bermatu
|
behar
dutela elikagaiak indarrean dagoen legeriaren eta ezagutza zientifikoaren arabera prestatzen direla. Horretarako, berariazko ikuskapen teknikak aplikatu behar dira, besteak beste, ikuskapena.
|
|
|
Birlandatu aurretik, lurra materia organikoarekin prestatu behar da, landareak
|
behar
dituen elikagaiak bermatzeko.
|
|
|
Hazi bada eta ontzi handiago batera eraman behar bada, birlandaketa du bizitzeko. Lur berarekin denbora gehiegi badarama, baliteke agortu izana eta landareak
|
behar
dituen elikagaiak emateko gai ez izatea. Landarea birlandatzeko aholkuak Landare baten kokapena aldatu nahi denean, kokatuko den lurra prestatu behar da, bai lorontzi batean, bai kanpoan.
|
|
|
Ekitaldi horren bidez, GKEko boluntarioek mezu solidarioa helarazi nahi dute eta iritzi publikoa sentsibilizatu nahi dute, haurren eskubideen inguruan, herrien garapena bermatzeko modu nagusi gisa. “Pertsona orok du elikadura egokia izateko eskubidea, bai eta
|
behar
dituen elikagaiak ekoizteko behar diren baliabideak izateko ere”, gogoratu du Ekintzaz Lagundu programak. Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen arabera, munduan egunean 2.700 kilokaloria 12.000 milioi pertsonari emateko adina elikagai ekoizten da.
|
|
|
Etxeko gainerako geletan bezala, gela horietan ere argi puntu lokalizatuak gomendatzen dira, non lan egin edo ikusmena denbora luzeagoan edo gutxiagoan finkatu behar den. LED lanpara dikroikoak oso aukera onak dira bainugelako ispilua argiztatzeko Sukaldean, ondo argiztatuta egon
|
behar
du elikagaiekin lan egiten den eremuak, batez ere argi naturalik jasotzen ez badu. Horretarako, LED zerrendak oso praktikoak eta eraginkorrak dira.
|
|
|
Bilakaera ona denean, elikadura normala berreskuratu behar da. Murtxikatze ona
|
behar
duten elikagai lehorrekin hasten da dieta: biskoteak edo ogi txigortua, arroz opilak, arroz zuria, patata eta azenario egosiak, urdaiazpiko egosia, ondo mamitutako tortilla, oilasko bularkia edo plantxan, arrain zuria (legatza, merlenka, bakailaoa, perka edo oilarra) eta ongi heldutako fruta freskoaren zati txikiak (udarea edo bananondoa).
|
|
2008
|
|
|
Hain handia izanik, harrapari gutxi ditu bakterio erraldoi horrek. Baina, normalean, handia izatea ez da ona bakterioentzat, ez baitituzte beste organismo batzuek dituzten sistemak elikagaiak garraiatzeko, eta, beraz, zenbat eta handiagoa izan, orduan eta zailagoa da bizirik irauteko
|
behar
dituen elikagaiak zelula osora eramatea.
|
|
|
Likenak sinbiosian dauden onddoek eta algek eratzen dituztenez, nahikoa dute Eguzkiak jotzen duen eremu bat izatea bizi ahal izateko. Algak fotosintesi bidez sortzen du bai beretzat bai onddoarentzat
|
behar
duen elikagaia, eta onddoak behar duen hezetasuna eta babesa eskaintzen dio algari. Hala, pixkanaka, likenak ugaritu egiten dira, hildakoan materia organikoa deskonposatzen da (hau da, lurra sortzen da), eta beste bizidun batzuk hazi ahal izateko kondizioak agertzen dira.
|
|
|
Orduan, janariarekiko portaera horrek antsietatea sor diezaioke haurrari, gurasoek eta inguruneak' dena' jatera' behartuta' sentitzen baita, eta horrek areagotu egin dezake janariarekin duen gatazka. Gurasoek jakin
|
behar
dute elikagaien hautakortasun naturala iragankorra dela (nabarmenagoa izaten da 2 eta 6 urte bitarteko haurretan) eta, oro har, denbora igaro ahala gainditzen dutela. Batzuek, helduek, oso dieta monotonoa egiten dute, bai elikagai motei dagokienez (barazkiak, arrainak edo haragia), bai prestakuntzari dagokionez (irakitea eta plantxan egitea izan ohi da ohikoena, baita" azkarrena" ere, diote).
|
|
|
Mikotoxinak kentzeko deskribatutako teknikez gain, elikagaiarekin zerikusia duten alderdi batzuei ere erreparatu behar zaie, erabat deskontaminatzeko. Alde horretatik, kontuan hartu behar da mikotoxina ez dagoela beti uniformeki banatua produktuaren masan, elikagai bereko osagairen batek babestuta egon baitaiteke; mikotoxinak kentzeko prozedurek prestatuta egon
|
behar
dutela elikagai kantitate handiak (milaka kilo) tratatzeko, eta erabilitako tratamenduak bermatu behar duela elikagaiari nutrizioaren ikuspegitik eragin diezaioketen bigarren mailako produkturik ez ekoiztea.
|
|
|
Mikotoxinak kentzeko deskribatutako teknikez gain, elikagaiarekin zerikusia duten alderdi batzuei ere erreparatu behar zaie, erabat deskontaminatzeko. Alde horretatik, kontuan hartu behar da mikotoxina ez dagoela beti uniformeki banatua produktuaren masan, elikagai bereko osagairen batek babestuta egon baitaiteke; mikotoxinak kentzeko prozedurek prestatuta egon behar dutela elikagai kantitate handiak (milaka kilo) tratatzeko, eta erabilitako tratamenduak bermatu
|
behar
duela elikagaiari nutrizioaren ikuspegitik eragin diezaioketen bigarren mailako produkturik ez ekoiztea.
|
|
|
Arroza ekoizten duten herrialde gehienetan (Txina, India, Indonesia, Bangladesh, Vietnam, Thailandia, Birmania eta Japonia), landatzen diren barietateak, kasu batzuetan duela 20 urte erabiltzen zituzten berak, indarra galtzen ari dira soroetan. Hori dela eta, irri k teknika berriak garatu
|
behar
ditu elikagai horren zerbitzura. Kalitateak kantitatea lehenesten du Adituen arabera, arroz laboreak hobetzeko, ekoizpen kantitatea baino kalitate hobea behar da.
|
|
|
Irudia: Mario Carvajal Elikagaiek, organismoak funtzionamendu eta garapen osasungarrirako
|
behar
dituen elikagaiak emateaz gain, dastamena eta plazera ematen dituzte. Ditugun milaka dastamen papilei esker, elikagaien zaporeak hautematen eta bereizten ditugu, neurri handi batean beste sentsazio batzuekin lotuta, dastamena beste zentzumenekin koordinatzeagatik, eta bereziki usaimenarekin.
|
|
|
Arreta handiz jokatu Hozkailu isoterma eramangarria lehen egunean bakarrik da erabilgarria. Hotz metagailuek hozgarri ahalmena galtzen dutenean, ez da erabilgarria hozketa
|
beharrak
dituzten elikagaiak kontserbatzeko, baldin eta horiek kargatzeko hotz iturririk ez badago. Udako tenperatura altuek zaildu egiten dute denboraldi horretan kanpaldiak egitea, elikagaien segurtasunari dagokionez.
|
|
|
Haragi gordina da kontrol handiena
|
behar
duen elikagaietako bat: bere jatorrizko animaliek, behiek eta arkumeek, esaterako, pertsonei transmititzen ahal zaizkien gaixotasunak dituzte.
|
|
|
Sukaldeak eboluzionatu egin dira gizateriaren historian zehar, bai haietan egiten ziren funtzio eta jardueren arabera, bai denboran zehar garatzen eta barneratzen joan diren aurrerapen teknologikoen arabera. XXI. mendean, teknologia berriek aukera ugari eskaintzen dizkigute, eta horiek kontuan hartu
|
behar
ditugu elikagaien segurtasuna lehentasuna izango den espazioa sortzeko eta diseinatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Ekoizleek hainbat alderdi zaindu
|
behar
dituzte elikagai berri bat merkatura atera aurretik, halaxe agintzen baitu 1924/ 2006 araudi berriak, elikadura argibideen eta ezaugarri osasungarrien gainekoak.
|
|
|
Amaren esnearen osaera zein den jakiteko egin diren azterketek erakutsi dute, haurrak ongi hazteko
|
behar
dituen elikagaiak ez ezik, hainbat substantzia bioaktibo ere badituela (antigorputzak, entzimak, hormonak...), eta haurraren osasunaren eta ongizatearen mesederako direla horiek guztiak.
|
|
|
Herri saharauiarrari laguntzea du helburu diskoak. Batetik, Saharako jaio berrien laktantziako arazoa konpontzen lagundunahi dute esnetarako gameluak erosita (saharauiarrek ezin dute esne hautsa hartu, ura kutsatuta dagoelako; gameluek
|
behar
duten elikagaia emango liekete eta, gainera, garraiobide gisa ere balio dute) eta Saharan lankidetza kulturaletako proiektu bat gauzatzea. Michelle Jenner eta Leiva, Silvia Abascal eta Pedro Guerra, Alex Gonzalez eta El Canto del Loco, Edu Soto eta Conchita, Santi MIllan eta Estopa eta laura Pamplona eta Jarabe de Palo entzungo ditugu elkarrekin abesten, besteak beste.Ronan Keating:
|
|
|
Elikagaien industriak argitasun handiagoa erakutsi
|
behar
du elikagaietan osagaiei eta osasunerako dituen abantailei buruzko mezuak sartzerakoan. Atzo eskatu zuen Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA, ingelesez).
|
|
|
Elikadura jarraibideei dagokienez, parte hartzaile bakoitzaren ohiko jarraibide kalorikoak errespetatzen dira, intsulinazko tratamenduari eta egonaldiko egunetan aurreikusitako jarduera fisikoari egokitzen zaizkienak. Dietista nutrizionisten taldea arduratzen da eguneroko menuak planifikatzeaz eta haur bakoitzak jan
|
behar
dituen elikagai errazioak kalkulatzeaz. Diabetesaren tratamenduan ere hezkuntza prozesu pertsonalizatua sartzen da, gaixoari bere gaixotasuna kudeatzeko aukera ematen diona.
|
|
|
Kirolarien ideiarik ohikoenetako bat da pasta (makarroiak, espagetiak eta antzekoak) dela kirol probaren egunean hartu
|
behar
duten elikagai nagusia, ez bakarrik haiek, baita kirolarenganako zaletasuna dutenek ere. Baita lehiaketa aurreko egunetan ere, karbohidrato konplexu ugari baititu.
|
|
2010
|
|
|
Meatzarien egoera asko hobetu zen behin haiengana zunda zabalagoak helarazi eta gero: zulatutako hobitik pasarazi zizkieten senideen albisteez gain
|
behar
zituzten elikagai, sendagai eta arropak, baita ez aspertzeko hainbat jolas eta liburu ere bai.
|
|
|
Erraz garbitzekoa eta gainera iragazkiak eduki
|
behar
ditu elikagaietatik erortzen diren partikulak bereizteko
|
|
|
Diru gehiago
|
behar
duen elikagai bat jatean plazer gehiago sentitzeak azalpen neurobiologikoa izan lezake garunean, eta horrek adierazten du produktua hobeto hautematen eta baloratzen dela garestiagoa delako. Salneurria kanpoko eragile ere izan liteke, eta horrek balioko lieke administrazioei osasun publikoko estrategia gisa elikagaiak eskuratzean eragiteko, bai osasuntsuenen kontsumoa sustatzeko, bai erosketa murrizteko eta, beraz, osasungarritasun gutxien dutenak jateko.
|
|
|
Aditu guztiak bat datoz esatean garrantzitsuena dieta osoa eta orekatua egitea dela, adinari eta bizimoduari egokitua. Ezaugarri horiek dituen elikadura batek herritar gehienek osasun ona izateko
|
behar
dituzten elikagai guztiak ematen ditu. Hala ere, azken urteotan produktu horien eskaria hazi egin dela eta merkatuan gero eta presentzia handiagoa duela nabarmendu du.
|
|
|
Ez dago arautegirik ez legerik etxeko sukaldeak nolakoa izan
|
behar
duen elikagaien segurtasunari dagokionez, ez eta sukaldean nola lan egin behar den ere; baina, sukalde profesional baten parametroak aplikatuta, haren higiene eta segurtasun maila balora daiteke. Elikagaiek eragindako toxiinfekzioen erdiak etxean gertatzen diren arren, askotan establezimendu publikoetan elikagaiek eragindako agerraldiei buruzko informazioa baino ez da nabarmentzen.
|
|
|
Legezko kontrola Elikagaien operadoreak, hau da, nekazariak, abeltzainak, merkatariak eta inportatzaileak dira, besteak beste, elikagaien kateko segurtasunaren arduradun nagusiak. Enpresek ziurtatu
|
behar
dute elikagaien ekoizpen, eraldaketa eta banaketa fase guztietan legeriak ezarritako baldintzak betetzen direla. EBko estatu kideetako agintarien ardura da elikagaiei eta pentsuei buruzko araudiak ezartzen dituen erabilera baldintzak betetzen direla zaintzea.
|
|
|
Asko elikagaien segurtasunik gabeko eremuetan bizi dira, eta ez dute elikagairik, hala nola esnea eta arrautzak, kalitate handiko proteinak eta haurren organismoarentzat beharrezkoak diren beste funtsezko elikagai batzuk baitituzte. Gaur egun, ordea, nazioarteko elikagai laguntzaren zatirik handiena arto eta soja irinez osatuta dago, eta horiek ez diete haurrei
|
behar
dituzten elikagaiak ematen. “Bizitzan gure seme alabei emango genizkiekeen elikagaiak, Saharaz hegoaldeko Afrikako eta Asiako pertsonarik ahulenentzako elikagai laguntza gisa bidaltzen dira”, esan zuen Aitor Zabalgoezkoa MSFko zuzendari nagusiak.
|
|
|
Handitzeko arrazoiak Adituen arabera, produktu horien arrakastaren oinarriak dira, besteak beste, aurkezpena, kontsumitu aurretik tratamendu bat aplikatzea beharrezkoa ez izatea (baita garbiketa ere, higienizazio prozesu zorrotza egiten baitute), produktu freskoaren propietate guztiak kontserbatzea eta lehen gaman dauden barietateak (barazki freskoak) edukitzeko aukera. Hori guztia segurtasun eta kalitate arau zorrotzak bete
|
behar
dituzten elikagaiak direla bermatuta. Gehienetan, produktu horiek poltsetan, erretiluetan edo terrinetan aurkezten dira, eta zazpi bat eguneko bizitza erabilgarria izaten dute.
|
|
|
inguruneak, prozesatzeak edo manipulazioak. Prebentzioak eta kontrolak estrategiak hartu
|
behar
dituzte elikagaian germen kopurua murrizteko eta prozesatze establezimenduetan egotea saihesteko. Horrez gain, ez da ahaztu behar bakterioa ontziratutako produktuetan egon daitekeela patogenoa elikagaian ontziratu aurretik bazegoen eta lehenago ezabatu ez bada.
|
|
|
lehen platera, bigarren platera eta postrea. Gazteek zer jaten duten gainbegiratzen dute, eta egunero
|
behar
dituzten elikagaiak ematen dizkieten plater osasungarrietara hurbiltzen dituzte. Opil industrialak trans koipe iturri nagusiak dira nerabeen dietan Kalkuluen arabera, ikasleek batez beste 2.017 kilokaloria kontsumitzen dituzte egunean; kopuru hori, hain zuzen, koipe eta azukre iturri dietetikoetarako gomendatutako parametroetan dago.
|
|
|
Nekazaritzako ustiategiek parametro oso espezifikoak bete
|
behar
dituzte elikagaien segurtasuna bermatzeko. Baldintza horiek ustiategiaren jarduerari eta indarrean dagoen arauari dagozkio.
|
|
|
Ikertzaileek txokolatea eta gazta erabili zituzten irudimena aski dela irudimenezko elikagai horietako bat erretzeko. Lanaren egileek esperimentu batzuk egin zituzten, eta parte hartzaile batzuek imajinatu
|
behar
zuten elikagai bat kantitate handitan hartzen zutela, hala nola txokolatinak edo gazta. Beste batzuek pentsatu behar zuten elikagai horiek gutxiago edo beste elikagai bat baino gehiago kontsumitzen zutela.
|
|
|
Lanaren egileek esperimentu batzuk egin zituzten, eta parte hartzaile batzuek imajinatu behar zuten elikagai bat kantitate handitan hartzen zutela, hala nola txokolatinak edo gazta. Beste batzuek pentsatu
|
behar
zuten elikagai horiek gutxiago edo beste elikagai bat baino gehiago kontsumitzen zutela. Parte hartzaile bakoitzak bere buruan lana ikusi ondoren, ikertzaileek katilu bat aurkezten zieten txokolatina edo gazta askorekin, eta edukia jaten uzten zieten.
|
|
2011
|
|
|
Ekoizleak eutsi egin behar die zenbait ezaugarriri (itxura, testura, osaera eta iraupen aldia), kontsumitzaileak ez dezan alderik antzeman, baina, era berean, hobea izan
|
behar
du elikagaiak, osasungarriagoa.
|
|
|
Globalizazioaren aurrean kontsumitzaileok gure hiritartasuna sendotu nahi dugun bezala, elikagaien bioteknologiak ere merezi du trantsizioa egitea. Eskala handian ekoizteko tresna hutsa izatearen etiketa jarri izan zaio, eta pertsona bakoitzaren organismoak
|
behar
dituen elikagaiak modu egoki eta jasangarrienean ekoizteko tresna ere badela errebindikatu nahi du. Medikuntzan eskaini dizkigunak ikusita, guk uste merezi duela horretarako aukera ematea ere.
|
|
|
(34: 05)
|
Behar
dituzten elikagaiak itsaspean daude, eta
|
|
|
Horregatik, paradoxa bat gertatzen da: herrialde horietako batzuek kanpotik inportatu
|
behar
dituzte elikagaiak, lurrik onena tabakoa lantzeko erabiltzen baita. Herrialde horietako pertsona asko pobreak dira eta ez dute inportatutako elikagai horiek erosteko baliabiderik.
|
|
|
Nahitaezko etiketatzearen salbuespen dira, halaber, destilatuak egiteko erabiltzen diren zerealak edo edari alkoholdunetarako nekazaritzarako alkohol etilikoa, nahiz eta batzuetan zereal horien irinak okindegiko asma izenekoa sortzen duen, arnasteak eragindako erreakzio alergikoa. Zerealak, ugari Zerealen pasta, galletak, ogia edo opila elikagai klasikoez gain, batzuk, garia esaterako, elikagai ugaritan erabiltzen dira; horregatik, zeliakoek (glutenarekiko intolerantzia iraunkorra dutenek), besteak beste, arreta handia jarri
|
behar
dute elikagaiak kontsumitzean, proteina hori saihestu behar baitute. Zeliakoentzako elikagaiek zenbat gluten duten jakiteko, 41/ 2009 (EE) Erregelamenduak, 2009ko urtarrilekoak, ezarri zuen glutenarekiko intolerantzia duten pertsonentzat egindako elikagaietan “glutenik gabe” terminoa azpimarra daitekeela baldin eta edukia guztira 20 mg/ kg baino handiagoa ez bada, eta “oso txikia dena gluten kopuruan” terminoa, 100 kg baino handiagoa ez bada.
|
|
|
Ingurumen tenperaturan gantz solidoak
|
behar
dituzten elikagaien ekoizpen industrialerako alternatiba osasungarriagoa izan daitezke.
|
|
|
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) Koipearen Institutuko ikertzaileek azido esteariko eduki handiko ekilore haziak egin dituzte, odoleko kolesterol maila handitzen ez duen gantz asea. Hazi horiekin ekilore olio mota berri bat sortu dute, eta hori “aukera osasungarriena” izan liteke giro tenperaturan gantz solidoak
|
behar
dituzten elikagaien industria ekoizpenerako, proiektuaren egileek adierazi dutenez. CSICek adierazi du Ministroen Kontseiluak argi berdea eman diola, landare olio jangarrien araudi teknikoari heltzen dion Errege Dekretua aldatuz, hazi horiekin sortutako ekilore olioaren modalitate berri bat merkaturatzeari.
|
|
|
Samuel Negredo Lanpostuaren titularrak du elikagaiekin kontaktuan dauden langileen prestakuntza bermatzeko ardura, indarra duen legeriaren arabera. Bai berak bai noizbait elikagaiak manipulatzen dituzten langile guztiek ondo ezagutu
|
behar
dute elikagaien higienea eta manipulazioa. Prestakuntza hori etengabe birziklatzea komeni da, praxi ona bermatzeko.
|
|
|
Egiaztatu jasotako produktuak eta haien egoera orokorra biltegiratu aurretik, eta, hornitzailearekin ados ez bazaude, itzuli.
|
Behar
duten elikagaiak hotzean edukitzea eta hotz katea ez haustea. Elikagaiak garbi, fresko, lehor, aireztatu eta eguzki argitik babestuta eduki.
|
|
|
Mentua eragiketa bat da: landare baten zati bat beste bati lotzen zaio, haren euskarri bihurtzen da eta hazteko
|
behar
duen elikagaia ematen dio. Azkenean, bi solairuak bakarra bihurtzen dira.
|
|
|
Bestalde, funtsezkoa da hotz katea ez haustea. Hori dela eta, egiten diren eragiketa guztietan (harreran, biltegiratzean, garraioan eta salmentan) hotza
|
behar
duten elikagaiak kontserbatzeko tenperaturen maila etengabe mantentzeak lehentasun handia izan behar du mikrobioak haz ez daitezen. Ahal dela, produktuak tenperatura egokian biltegiratu behar dira, eta, kargatu eta deskargatu ondoren, giro tenperaturan ahalik eta denbora gutxien eman behar da; hozteko sistemen funtzionamendu egokia egiaztatu behar da (tenperaturen eta gorabeheren erregistroa barne); ekipoak ez dira gehiegi kargatu behar, eta, beharrezkoa ez bada, ez dira ireki behar, beira arasa eta erakustokien kasuan bezala.
|
|
|
Amen kezka nagusietako bat da beren seme alabek
|
behar
duten elikagai guztia jasotzen duten ala ez jakitea. Zalantza hori, edoskitze artifizialarekin ere sortzen dena, bereziki handia da haurra bularrarekin hazten denean, ezin baita kontrolatu aldi bakoitzean hartzen duena.
|
|
|
lurra edukitzea, nekazaritzako inbertsioa eta elikagaien prezioen hegazkortasuna geldiarazteko neurriak. Erakundeen iritziz, Gobernuak “argi eta garbi” defendatu
|
behar
du elikagaien lehengaien merkatuetako espekulazio praktikak ezabatzea, gardentasuna eta, batez ere, nazioarteko arau esparruak indartuz. “Espainiako Gobernuak sustatu egin behar du ‘Lurra, arrantza eta basoak edukitzeko ardura duen gobernantzari buruzko borondatezko jarraibideak?, CSAn adostuak”, esan dute GKEek.
|
|
|
Herrialde aberatsek pobreek baino hamabi aldiz ur gehiago kontsumitzen dute, batez beste. Eta munduko biztanle guztiek
|
behar
dituzten elikagaien bikoitza baino gehiago ekoizten den arren, mila milioi pertsona inguru gosez hiltzen dira, edateko urik ez duen kopuru bera. Urtean ekoizten diren elikagaien herena galdu edo alferrik galtzen da.
|
|
|
“Orain jokatzeak ez du bizitza gehiago salbatzea bakarrik ahalbidetuko; gainera, askoz errentagarriagoa izango da larrialdiko esku hartzea baino desnutrizio mailak larrialdiaren atalase guztiak gainditzen dituenean”, esan zuen. Erakundeak azaldu duenez, Mauritanian azken bost urteetako batezbestekoaren ia erdia bildu da, eta 700.000 pertsona baino gehiago gosearen mehatxupean egongo dira urtarriletik; Nigerren, berriz, milioi bat pertsonak
|
behar
dituzte elikagaiak. “Euri gutxi egin du, uztak ez dira nahikoa, CFA frankoa ahuldu egin da, Nigeria zerealen esportazioak mugatzen hasi da eta Libiatik eta Boli Kostatik beren familiei eusten zieten pertsonek itzuli egin behar izan dute…, faktore multzo batek bete betean jo du eskualdeko elikadura segurtasun eskasa”, esan du.
|
|
|
Garai hartan Gaztela aldetik jasotzen zituzten bizkaitarrek, besteak beste, ogia egiteko irina eta ardoa, biak ere nahitaezkoak orduko elikaduran. Gernika aldera Arratian zehar igaro
|
behar
zuten elikagai hauen merkatariek, eta ganboarrek oztopatu egiten zuten bidea. Hori dela eta, Gernika aldeko oinaztarrek ogi ardoen gabezia luzexko pairatzen hasiak zirenez, bakealdia adostu nahi izan zuten ganboarrekin, merkatariei euren bidea egiten utz ziezaieten.
|
|
2012
|
|
|
Zure haurtxoak zuk nahi duzuna jatea nahi dugu. Haur etxean familiaren ardura izango da bere haurtxoak
|
behar
dituen elikagaiak ekartzea, dieta pertsonalizatua jarraitu ahal izateko.
|
|
|
Horregatik, janari errazioak murriztea ideia ona da. Egunean zehar banatuta, zakurrak
|
behar
duen elikagai kantitatea hainbat erraziotan (gutxienez bitan) banatuta, gure lagunaren gorputzak errazago egingo die eraso janariak dituzten glukosa molekulei. = »https ://www.consumer.es/mascotas/ la obesidad del perro causas.html»“obesitateak ez dio mesederik egiten maskota diabetikoari; beraz, komeni da txakur gaixoari ibilaldi luzeak eta aire zabaleko jolasak egitea.
|
|
|
Txakurkume handi eta txikiak Arraza txikiko txakurkumeak aktiboagoak dira, eta hilabete gutxitan amaitzen dute haien hazkundea. Horregatik, elikagaiek aberatsagoak izan
|
behar
dute elikagaietan, energian, bitaminetan eta mineraletan. Kumeak zazpi astetik aurrera har ditzake bere adinerako jaki bereziak, eragin gabe.
|
|
|
Elikagai hori aberatsagoa da mantenugaitan eta energia gehiago ematen du adineko txakurrentzat baino, “hazten ari diren animalien kaloria kopurua txakur heldu batena baino handiagoa delako”, azaldu du Roberto Élices albaitariak eta Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Albaitaritza Fakultateko Animalien Nutrizioko irakasleak. Kumeentzako bitaminak Bitamina osagarriak ez dira beharrezkoak, kalitate oneko elikagai espezifiko, oso eta orekatu batek
|
behar
dituen elikagai guztiak ematen baitizkio kumeari. Batez ere zakur handien kasuan eta displasia duten aurrekari genetikoen kasuan, txakurkumearen hazkuntza azkartzen dute.
|
|
|
Faktore horiek ezagutzeak aukera ematen die gurasoei seme alabei eskaintzen dizkieten janarien aurkezpena hobetzeko. Hala,
|
behar
dituen elikagai guztiak errazago irents ditzakete dietaren bidez. Haurrek nahiago dute askotariko plater bat, monotono bat baino, elikagai proposamen gutxirekin Elikagaien aurkezpena eragina du haurrak jaten duen moduan. Jakian alargunak jartzeak esan nahi du koma txikia, gogo handiagoarekin edo txikiagoarekin, Wansink ek gaiari buruz egindako ikerketetako batean.
|