|
2002
|
|
|
Honen aurrean sistemak, hots, sistema globalitarioak, doktrina bat zehaztu
|
behar
du bere totalitarismo bortitza zilegitzeko: zibilizazioen arteko talka.
|
|
|
Kontuan izan, meneko hizkuntza batek
|
beharrezkoa
dituela bere aldeko aldarrikapena eta ageriko legitimazioa, bestela gizartean meneratzailea den hizkuntzak leku osoa hartzen diolako. Hau da, etenik gabe eratzen ari diren enpresa, erakunde, zerbitzu, elkarte eta gizarteguneberri guztietan meneko hizkuntzaren aldeko aldarrikapenik egin ezean, harreman hizkuntza erdara izango da, eta alferrik arituko gara familian eta ikastetxeetan neska mutikoak euskalduntzen.
|
|
2003
|
|
|
Eusko Jaurlaritzara bulego orduz kanpo deitu, eta" jSeguridad!" dioen hitz hotsa entzuten da telefonoz bestalde, baina harek ere ez du zehazten zein segurtasun bermatzen duen. Iruñean bizi eta udalarekin harremanak euskaraz izan nahi dituenak, zerrenda berezi batean eman
|
behar
du bere izena, baina ez diot inori entzun nazien garaiko Alemanian oinarritutako metodoa denik (fitxatuta daude euskaraz hitz egin nahi duten iruindar guztiak, bai). Eta...
|
|
|
Periodikoak ezin dugoizerogoizero irakurleei plastada bana ematen ibili. Irakeko gerraren kontra dagoen irakurleari ezin zaizkio egunero Bush-en onurak besterik kontatu (tarteka beharbada bai, pieza periodistikoak rara avis baten estatusa galtzen ez duen bitartean); gerraren kontra dagoen irakurle horreka rgi ikusi
|
behar
du bere periodikoa ere gerraren kontra dagoela (berriro diot, nahiz eta tarteka gerraren aldekoei ere hitza eman) eta ez dabilela epelkeriatan. Jarri orain Irakekoge rraren ordez beste edozein gai —gai nagusi, pertsona baten ideologia definitzen duten horietakoak— eta emaitza begi bistakoa da:
|
|
2005
|
|
|
Dena onartzen dela esan liteke, autodeterminazioa ezik. Garbi garbi egon arren, herri bakoitzak berak erabaki
|
behar
duela bere etorkizuna, ez kanpotik bortxaturik.
|
|
2006
|
|
|
testuliburuek ez dutela inoiz ere irakaslearen zereginaren lehentasuna ordezkatu behar. Irakasleak gai izan
|
behar
du bere eskuetan dagoen ikasmaterialak bete dezakeen funtzioa jakiteko eta funtzio horiek derrigorrezkoa den curriculumarekin eta bere ikastetxeko Hezkuntza Proiektuarekin zenbateraino uztargarriak diren erantzuteko.
|
|
|
Idazleak ez duela dena esan behar, alegia. Idazleak sujeritu egiten duela, beste mundu bat sortzeko pizgarriak ematen dituela... gainontzekoak irakurleak jarri
|
behar
dituela bere zakutik. Idazleak emango dizkizu zubirako habeak, baina bete dezala porlanez zubia, lotu ditzala torlojuak norberak!
|
|
|
Uste dut idazleak erantzukizuna, ditxosozko konpromisoaren sinonimotzat hartu barik, izan
|
behar
duela bere obraren hedapenean argitaratzea erabakitzen duen heinean. [...] Idatzi eta argitaratzeaz gainera, herriz herri, institutuz institutu joan behar du idazleak liburuari buruzko azalpenak eman eta irakurleen zalantzak argitzera?
|
|
|
2 Euskararen etorkizuna hiztun berrien bilakaeran ere badatza, jatorri eta maila guztietako hiztunak
|
behar
baititu bere unibertsoak.
|
|
2007
|
|
|
Norbaitek hala pentsatzen badu, gutxienez balizko iritzi hori leuntzeko eta nire argudioa estrukturalismoaz hain ukiturik ez uzteko, esandakoarekiko bi auzi sakon nahi ditut gogorarazi. Bata, Francoren erregimenak, ekonomia eta interes kapitalistak ez aldatzean, sistema ekonomiko kapitalistan bertan kokatu
|
behar
zuen bere biziraupena, eta sistema kapitalista horren dinamismoa eta indarra lehenengo gobernu frankisten politika ekonomikoaren gainean ezarri zen garaiz 1936an, kapitalismo espainiarraren salbatzaileak gaindituz. Funtsean hauxe da:
|
|
|
Gizarte mugimendu orok
|
behar
du bere eragin eremua zabaltzea. Bestela, bereak egin du.
|
|
|
Hori ikuspuntu desberdina litzateke, erabakiak hartzen dituenaren ikuspegia agerian uzten du, eta gure" arriskuaren gizartean" asko dira hartu behar diren erabakiak, maila ugaritan eta une askotan ere. Hots, ziurgabetasuna onartuz gero, prest egon
|
behar
dugu berarekin nabigatzeko. Galiziako Carmela Garda Gonzalez (2005) biologoak dioenez, arriskuaren lengoaia politikoa da.
|
|
|
Kolonizatuaren sindromea esaten zaio. Kolonizatuak metropolian
|
behar
du bere identitatearen onarpena. Kolonia metropolira begira dago.
|
|
2008
|
|
|
Azkenik, izaten ikasi behar dute, autonomia, zentzuzko bereizmen eta erantzukizun pertsonalaren bidea urratu eta patu kolektiboa mamitzeko gai izan daitezen. Hezkuntzak gizarte aldaketetara egokitu
|
behar
du bere jarduna, betiere jakintzak, printzipioak eta esperientziaren emaitzak hedatzeari utzi gabe[...] (Delors, J. eta beste (1996): La educacion encierra un tesoro, Madril, Santillana Unesco).
|
|
2010
|
|
|
Gizartea osatzen duten gizabanakoen artean ezberdintasunak egoten dira, beti. Norberak bere burua definitzeko ezberdindu
|
behar
du bere burua besteengandik, eta horretarako ezberdintasunak azalarazi edo sortu behar ditu. iraila urria
|
|
2011
|
|
|
Euskararen eta bereziki HPSren txostenekin askotan gertatzen den moduan, ondorio batzuk ematea faltan botatzen da. Txosten osoan zehar ez da balorazio esanguratsurik egiten; lauki eta irudien alboan dauden komentarioak laukietan agertzen diren datuen deskribapen hutsak besterik ez dira, norberak atera
|
behar
ditu bere ondorioak.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak ardazten du herria, eta urte luzeetan Estatuek aplikatu dituzten politikek herri honetako berezko hizkuntzaren berreskurapenari galga besterik ez diote jarri. Euskaldunak duintasunez bizi
|
behar
du bere herrian, norberaren herrian berezko hizkuntzan bizitzea oinarrizko eskubidea delako. Gainera, jorratu nahi den ibilbide politikoan Euskal Herriko gizarte osoak zer esan eta zer egin baduelakoan gaude.
|
|
2012
|
|
|
Ezagutzari dagokionez, pertsona bati bere hizkuntzaren ezagutza maila galdetzen zaio, berak neurtu eta epaitu
|
behar
du bere burua. Aski zaila da hori; gainera, beste gai batzuei buruz ez litzaiguke bururatuko horrelako galderarik egitea:
|
|
|
Sarkozyk bere ohiko zentralismo jakobinoari eutsi zion, eta hor kokatu
|
behar
ditugu bere adierazpenak: " Hizkuntza gutxituak maite direlarik, ezin da proposatu Europako Hizkuntza Gutxituen Ituna berrestea".
|
|
|
Maite zuen Labaienek adierazpen biribil eta hanpatuak egitea; aitagandik jasotako teatro zaletasuna eta espainolak zirikatzeko umore tolosarra nahastuta egongo dira horretan, baina Garaikoetxearen lehen gobernu hartan batzuek behintzat zituzten ametsak ere adierazten ditu. Adibidez, gogoan dut nola esan zuen behin, gutxi gorabehera, Estatu berri bat eratzen denean, berehala sortu
|
behar
dituela bere txanpona, aire linea eta orkestra sinfonikoa. Lehen biak ez baina hirugarrena sortu zuen behintzat Labaienek (gero Espainiako komunitate autonomo guztiek sortuko zuten zeinek berea, gure berezitasun nahiaren zaputzerako eta Espainiako gastu publikoaren biderketarako).
|
|
2013
|
|
|
Estrategia militarreko erakunde politikotzat jotzen du bere burua ETAk, arlo politikoari lehentasuna emanez. Hortaz, arlo politikoak garrantzi berezia hartu
|
behar
du berari buruzko balorazioak egitean. Azken batean, ETAk helburu politikoak bilatzen zituen garatutako bi estrategien bidez, bai berak zuzenean Estatuarekin negoziatzeko, bai frontearen bidez edo Ezker Abertzaleari protagonismoa utzita.
|
|
|
Modernitatearen arrazoiak mundu trinko eta ziur bat eraiki nahi du eta bertan bizi; horretarako gizakiak daukan bitartekorik inportanteena arrazoimena da: horretan oinarritu
|
behar
du bere benetako askapena eta aurkitu bere zoru finkoa. Baina modernitatearen arrazoiaren eraikuntzak bere mugak erakusten ditu berehalaxe, errealitate guztia arrazoimenaren bitartez finkatu beharrean, ustekabeko fenomenoa agerrarazten baitu:
|
|
2014
|
|
|
Zergatik gure katedratiko haltuak, bere ejida gorenetik, (O! Zeus!), galdu
|
behar
ditu bere ordu preziatuak (eta zein probetxuzko izanen lirateke berbo batuaren eztabaidan!) mutil gazte errebelatuen anateman? [...]
|
|
2015
|
|
|
Eta normalean, ba prekarietatean dagoenak... [...] Depende zer behar duzun[...] pertsona batek prestigio akademikoa
|
behar
badu bere ibilbide akademikoa jarraitzeko[...] Ibilbide akademikoak, planteatuta dagoen moduan[...] egiten duena da pertsonak oso frustratuta egotea, ze ez ditugu jorratzen nahi ditugun gaiak, edo ez dugu idazten nahi dugun hizkuntzan, edo ez ditugu benetan ekoizten interesgarriak diren gauzak[...] Eta euskararekin gauza bera gertatzen da, nik euskaraz argitaratzeko gogoa edukiko banu, ba inzenti... Gizonezkoa, 40 urte, Gizarte Zientziak, ez du argitalpenik euskaraz).
|
|
|
Horrelako egoeretan, emakumeen gorputzak espazio pribatuko mugak gainditzeko aukera sortzen da eta militante bilakatzeko aukera erreala. Hori bai, full time ko zaintzaileen ezaugarriekin ailegatzen dira izozmendiko goiko aldera, eta ziztu bizian full time ko militanteen ezaugarriekin uztartu
|
behar
dute bere militantzia. Baina, borroka bukatzean, zer gertatzen da?
|
|
2017
|
|
|
Horren haritik, eta hasieratik gizadia naturalki edonazio ezberdinetan gauzatzen dela kontsideratuz, modu oso positiboan baloratzen du aniztasuna, hain zuzen, aldi berean abiapuntu bezala hartzen eta helburu bezala ikusten duen nazioen aniztasuna. Nazio bakoitzak, gizabanako bakoitzak bezalaxe, besteekin kontatu
|
behar
du bere burua singularki garatu ahal izateko batek kontrastean garatzen du bere karakterea, eta, horrexegatik, elkarren arteko ezberdintasunak suntsitu baino areagotu egin behar dira. " Gizadiak", hala," sozialki bakarrik lor dezake bere gailur altuena", hau da," situazioen aniztasun handiagoari esker bakarrik lor dezake bere natura bere benetako aberastasunean eta bere hedadura guztian erakustea" (I, 379).
|
|
2020
|
|
|
Bere azalpenak altruismoa posible egiten du kalkulu baten bitartez: beste batzuei laguntzeagatik ordaindu
|
behar
duena bere senitarteko biologikoen egokitasuna handitzeko bada, eta handitze horren munta osoa berak galdutakoa baino handiagoa bada.10 Ondorioz, indibiduo altruistaren geneak bere senitartekoen bitartez hurrengo belaunaldira transmititzeko probabilitatea nola handitzen den azaltzen da gene mailako hautespenaz baliatuz, eta altruismoa gene mailako ezaugarri moduan ulertuta.... Teoria horren intuizio oinarrizkoak dio, gene egoistak egokitzapen altuena baldin badu ere, posible dela altruismoa ez zigortzea, ekintza altruista, ez edozeinen onurarako, baizik eta bakarrik ahaiderenerako baldin bada.
|
|
|
Arrazoimenak gidari bat
|
behar
du bere ahalmen analitikoa destolestuko badu. Baina, gidari hori ezin da izan, batetik, enpirismo hutsa, eta ezta espekulazio platoniko sentsista ere; aitzitik, lurrean eta lurrarekin behar du gidatu arrazoimenak, konkretuari behar dio begiratu lurrean (ibid.:
|
|
2023
|
|
|
Hemen lana badenez, jendea etortzen da, eta etxebizitzak behar dituzte, bai ala bai. Gaur egun auzapez batek errepikatu nahi badu karguan, etxebizitzak egin
|
behar
ditu bere herrian, lantegiren bat erakarri, herriko etxea berritu, eta ezker pareta arramoldatu.
|