|
2000
|
|
|
|
behar
ez ditudala jakinagatik.
|
|
|
Hamalau Orduko Martxa pare bat aldiz egina nintzenez, paraje haiek ezagunak nituen. Banekien, horrenbestez, Ulizar mendiaren tontorretik nahitaez pasatu
|
beharrik
ez genuela, baina, desbideratze handirik ere egin behar ez zenez, iruditu zitzaidan merezi zuela, eta ez zitzaiola gaizki irudituko pistola mediante bidaia buru eztabaidaezin genuenari. Neu txartelak uzten ibilia naizenez, mendi tontorretako buzoi barruak miatzeko ohitura dut.
|
|
2001
|
|
|
– Hara Pablo, nazkatu nauk oraintxe! Goizeko ordu txikitan jaiki
|
beharra
ez duk gozoa izaten, eta mozkor bati laguntzeagatik baldin bada goragalea ematen zidak, eta mozkor babalasto horrek zakarkeriaz jokatzen badu, orduan adiskide, nire onetik ateratzeko arriskua zagok!
|
|
2002
|
|
|
Xehetasun ugariren
|
beharrik
ez zuen, baina, Mentxuk; mundu kontzienterako trantsizioa egiteko ezinbestekoa zuen denbora pasatzen uzteko baino ez. Bere logela hirugarren solairuan, eta Santosena lehenengoan izan arren, harrigarria zitzaion atxiloketaren eskandaluak iratzarri ez izana.
|
|
2003
|
|
|
|
behar
ez dudanean krudel, zimel, berri,
|
|
2004
|
|
|
Paranoia kontrolatu beharra zuela agindu zion bere buruari, hitzak ozen ahoskatuz indar gehiago lortzeko.
|
Beharrik
ez zuen Harakinek ireki!, bestela ergel bat bezala sentituko zen. Zerbaitek adakera eman zidak eta zerbait gertatzear dagoela abisatzera etorri nauk goizeko ordu bietan, leihoan harri hotsak eginez.
|
|
2005
|
|
|
Dolu handiegia dute eta ez dituzte ordez sortzen direnak laztantzen ahal. Sortu
|
behar
ez zuen haurraren zama eroan dut denetan, eskolan, lanean, adiskideetan: aberrazio bat izan naiz.
|
|
|
Graxik soinean zekarren herio metatu haien zama: aldi berean haurretan tristeena zen, nehoiz sortu
|
behar
ez zuelako, eta alaiena, beti aitzina eta eremu berriak ikertzera deliberatzen zelako. Ilunpe eta argitasunezko Eguberri hartan, Mehainerateko xendra hertsian, aita buhameen hizkuntzan trufatu zitzaion:
|
|
|
Badira ateak sekula zeharkatu
|
behar
ez genituzkeenak.
|
|
|
Galicia Hoxe kazeta besapean duelarik azaldu da Anxela. Hitzen
|
beharrik
ez duen erretratu argigarri batek janzten du lehen orria. Behin eta berriro hiltzen nauten berri agentzietako argazki horietako bat.
|
|
|
Legearen ostean ibiltzeak horrelakoak dakartza, ezagutu
|
behar
ez duzun jendea ezagutzen duzu, ez dakizu nork galduko zaituen eta beldurrak bizi zara zenbat galduko dituzun zuk, legearen ostean dabilena sarean bilduko dutelako goiz edo berandu. Sasian, gerran bezala, inork ez du aukeratzen ahal laguna, etsaiak agintzen du norengana, nor hartu duzun aliatu taktiko, edo zeinen ondoan egin dituzun bi, zazpi, hamabi, hogei urte otzaran.
|
|
|
Aitarena, etxeko lagun batena, bezeroren batena, nork jakin. Hainbat aldiz ikusi ditinat txalupariak erramuak erabiltzen, saiatuko naun, heuk egin
|
behar
ez badun behintzat, sorgina haiz. Askatu dute esteka, harresian egin dute indar arraunarekin, ibaiaren erdiraino ekarri dute txalupa.
|
|
|
Ez da izugarri zaila asmatzea halere nolako solasak ibiliko zituzten itsasketa hartan," Frantsesek helikopteroak zauzkatek, gu non gabiltzan jakiteko bakarrik behar ote ditiztek?" eginen zuen marmar Atanasiok, baxurako arrantzan aritzen zen hura tarteka," Eskapadaren bat egin nahiko zitean eta haizeak eraman ditik, noroeste gogorrak jo zian bart", eta berehala Tomen aitak" Ez hain gogorra, eta orain bare zagok. Itsaso honekin ez zituan galduko, ume horiek ez!", eta arrazoi sendoagorik
|
behar
ez bazuen ere" Txalupa kalafateatu berria zegoan, ez duk posible hondoratzea itsaso honetan!", baina egoskorra Atanasio" Egarriak hil behar ditek bero honekin!", eta berehala" Isil hadi, Atanasio, neure onetik ateratzen nauk!", baina Atanasiok ez zeukan haurrik, laster minduko zuen ostera, ohartu ezin, semea galdutzat eman nahi ez zuen aita....
|
|
2006
|
|
|
non errotek urik
|
behar
ez duten
|
|
|
fuera!, gero kanbiorik gabe gelditu ginen eta bila joan nintzenian, Mixak pobreen artian bokatak banatu zituen, han esan ziguten biharamunian zornotzan kontzertu haundia zegoela, karnixeria batian haragiak erosi, hara gindoazela galdakao parian kontrola ikusi genuen urrutira eta mendiz mendiz in genuen krixton errebuelta, ez bait genuen aseguroaren paperik, hura ez genuen lotu, zornotzan zegoen siniestro total eta han ere lege problemarik ez genuen izandu eta han ere dena saldu genuen, ordiziara ere joan ginen eta han inon baino gutxiago saldu genuen eta gaizki pentsatzen hasi ginen, Mixak bere amantalarekin eta jantzi zuen lastozko sonbreroarekin iten zuen aurpegi luze bat, eta nik, redios, han ere munipekin gogor diskutitu nuen, eta azkenian jende gutxi zebilen tokian utzi ziguten eta jale ergelak goierriko haiek, hori zer da, zer du saltsa gorri horrek?, saltsa ona! ...a ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual
|
behar
ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta hor... saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta han ondo saldu eta ondo egon ginen, bitartian diru balantziak in genituen eta etzen askore baina, zerbait ari ginen, Mixak orain errusiara joatiarekin iten zuen ametsa, eta nik ere nire ametsak baina nik garbi neukan gutxirekin biziko nintzela eta tailerrera pentsatu ere ez, han gasteizen haragia bagenuen oiartzundik sobratua eta hura eraman ekarriekin in zitzaigun lizundu, xerrak kutxilloarekin garbitu genituen, Mixak etzuen saldu nahi, eta nik, ba, lizun pixka bategatik, baina handik aurrera nazkatu ginen eta hasi ginen solomoa, piper saltsarekin, gasteiztik joan ginen leitzara zuzenian, han etzen guretzako tokirik baina albintiarekin diskutitu genuen eta hark zerga kobratu zigun eta utzi zigun toki bat, gero jeneradoriak etzigun arrankatzen eta presoen txosnan eskatu genuen entxufe bat, ondoan bagenituen ijito batzuk karrito batekin eta haiek ikusi zuten guk argia bagenuela eta guri eskatu ziguten, beltz bat ere etorri zitzaigun eske eta gero zilar saltzaileak ere, argentinako batzuk, gero hurruna, bagenekien zaila zela oso baina guk bilbora nahi genuen, bilbon astebete!
|
|
|
saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta ...a ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual
|
behar
ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta hor... bilbon akitu arte!, esan genuen, bagenituen telefono batzuk, ia lotu genuen, azkenian ezetz, etziguten utzi, horregatik tafallara segitu genuen, han bukatu zitzaigun solomoa eta Mixak baratxuri zopa prestatu zuen eltzian, baratxuriak zanpa zanpa in eta eskatu genituen bar batian ogi zaharrak eta txorizo batzuk erosi genituen, handik in genuen goizueta, han jende txikitxoa zegoen, diferentzia haiekin Mixa harrituta zegoen, han leitzan ezagutu genuen saltzaile bati zerbeza kaja bat eman eta bere aldian toki bat utzi zigun, hurrengo goizian, handik gatozela, errebuelta asko eta Mixa mariatuta zijoan, baso zahar batian, basoko mutilak motozerrekin eta gazte batzuk pagoetara igoak, batzuk aurpegiak estalita, beste batzuk makillatuta bezala, kolore txuria, lekeition in genuen goizaldian ordu pare bat bidali bitartian eta zarautzen heldu bezain laster etorri ziren bi munipa eta papera eskatu ziguten eta herritik aparte jarri behar izan genuen, bermion in genuen gau ona, kontzertu haundia zegoen eta laurehun bokata saldu genituen, denak eta gehiago ere salduko genituen, argi pirrintarekin ari ginen gauzak furgonetara jasotzen, ya ari ginen burniak biltzen, halako batian bronka izugarri bat, tipo txiki buru haundi bat gugana ikaratuta korrika eta ikusi ez ikusi furgonetara sartu zitzaigun eta atia itxi zuen, haren atzetik amorratu batzuk, ni, zer pasatzen da!, tartian jarri nintzen, joputa!, esaten zuten, neska bat bortxatu zuela txiki hark, nahi zizkioten barrabilak moztu, nik tranki tranki!, bakarrik esan nuen, eman zidaten ostia latz bat, ya furgonetara sartu behar zuten, Mixa etzen ikaratu eta hanka burni bat ibili zuen airian, bidali zituen bi tipo lurrera, jende gehiago etorri zen, akatu baino lehenago sartu ginen furgonetan nola hala, hautsi ziguten atzeko kristala eta burni batzuk han utzi genituen, atera ginen bermiotik, zartaien eta serbilleten artian gure buru haundia, alkandora urratua, puta, esaten zuen, puta zela, etzuen besterik esaten, neska hura, puta zela, halako batian, herritik ateratzeko maldan, taka, in zen furgoneta berriz ere gelditu, jaitsi ginen, buru haundia begiak atera beharrian ikaratuta zegoen, eskerrak eman gabe piztia bezala mendira salto in zuen, hurrengo egunian ez, hurrengoan, furgoneta karga in, nafarroa aldera abiatu ginen, ba omen ziren hango erdialdeko haranetan herri txiki batzuk, denbora hartan jaiak zituztenak, jendetzarik ez, esan ziguten, baina joanez gero poliki salduko duzue, pasa genituen harako mendiak, iritsi ginen ipuruen lurrera, galdezka galdezka, heldu ginen ariztira, feria zen ariztin, jende gutxi, haur batzuk, barraka batzuk, tipo batek puñalarekin jolas iten zuen, bi lagun padera zabalian ogia erretzen ari ziren, etorri zitzaigun herriko mutil ile luze bat, informatu zen zer zen gure nahia, esan zigun ostatuaren ondoan non jartzia genuen, nonbait, esan zigun hark, gobernuak, bertako jauntxoekin elkar hartuta, pribatizatu in nahi zituen mendi haietako lurrak, eta kontra iteko zen festa, nik susmoa, zibilak joango ote ziren eta, joan nintzen begiratzera bazterrak, ez nintzen fiatzen, Mixa mutil harekin gelditu zen, itzuli nintzenian ostatuan ziren biak, Mixa ikusten zen gustora zegoela, mutil ile luze hark, Stefan izena, galderak iten zizkion, errusiako eskolaz, siberiaz, hango ibaiez, lehortu zen itsaso batetaz, iluntziarekin hasi zen jendia etortzen plazara, guk sua piztu, bonbillak arboletatik txintxilika jarri eta, gutxi bat, gutxi bat, oso ongi saldu genuen, goizaldian, bostak seiak izango ziren biltzen hasi ginenian, denak bildu eta abiatzera goazela, furgonetak, etzuela nahi, aritu ginen, eman genizkion takateko batzuk, alferrik, ematen zuen hila zela motorra, probatu genuen Stefanek utzi zigun bateria batekin, etorri ziren ferianteak ere, motorrari begiratu, burua kordokatzen zuten, etzen hari nondik sartu eskua, ezin ezer egin, apartatu ginen, madarikatu genuen gure suertia, Mixa
|
|
|
Mamen eta Elisaren lagun bat, atzo, garbitzen ari garen ostatuan bertan gu bertan ginela izan zena, arratsaldean anbulategian,
|
behar
ez zituen pastillak eman zizkiotelako, holaxe kontatu digu Mamenek, hil egin da gauean. Elisa, txorizo ogitarteko bat jaten ari zela negarrez, Mamen goiz osoan uxaka ibili da.
|
|
|
Hartan ari ginela, etorri zen Mandi, Anselmoren anaia, tipo lasai lasai bat. Jakin zuenean zertaz ari ginen, esan zigun berak ere aditu zuela salerosi haien berri, baina, bere ustez, horretarako haraino joan
|
beharrik
ez genuela, hemen ere bazekiela berak bazegoela halako elizako aldarean inork zaintzen ez zuen gurutze barroko balio handiko bat. Hala ere, berak uste, gaur egun arte trafikoa baino animaliena errazagoa eta berdin etekin handikoa dela:
|
|
|
Pow Wow delako baten kariaz, hain zuzen. Dantzatu
|
beharrik
ez dugunok horra joatea erabaki dugu. Coeur d’Alene honetara iritsi osteko hirugarren egunean.
|
|
|
eta teilaperik
|
behar
ez duenak
|
|
2007
|
|
|
Esan dizut esateko neukan ia guztia, soilik konta ditzaket harat honatean ezagutu ditudan gertaera alferrikakoak, bete lana baizik ez azalekorik
|
behar
ez duen zure liburu horrentzat. Utziko al dugu hemen bertan kontua?
|
|
|
Ezin naiteke kale izkina batean minutu bat zutik geratu. Berehala dut baten bat txanpona ematen eskura, niri, dirurik batere
|
behar
ez duen honi. Homeless ere esaten digute gu bezalakoei, baina gaizki dago esanda, erratu egiten dira zeharo, ni ez bainaiz etxegabea, hori bai ezetz, etxea bederen badut, txikia eta inorena, baina neuretzakoa.
|
|
|
Errukia egin zitzaion bere buruarenganako Migeli, eta isatsa zangartean gorderik, bizpahiru kolpe eman zituen bihotzari dagokion parean damuaren ikusgarri. Zer erraten ahal zion kontsumo porrokatuaren zorabioaren erdian bizi zen europar txoriflauta batek Habanako alaba bati, behar zuen eta
|
behar
ez zuenari buruz?
|
|
|
Ez batak ez bertzeak ez zuten inoren izenik aipatu. Aitortu
|
beharrik
ez zuten elkarkidetasunaren seinale, irri egin zuten batera.
|
|
|
Ahalik lasterren bolumena jaitsi beharrean, ozenago paratu zuen nahi gabe, eta
|
behar
ez zituen gauzak entzuteko aukera eman zion Ainhoari.
|
|
2009
|
|
|
Kubaren independentzia eta jela gogorrak ekarri zituen urte berriak. Maria Kristinak jan
|
behar
ez zuenen bat jan zuen. Inoiz edo behin hozka egin izan zien parean harrapatutako galtzei edo txapelaren bati.
|
|
2010
|
|
|
zabaldu
|
behar
ez zuen ate bat zeharkatzen du,
|
|
2011
|
|
|
azalpen
|
beharrik
ez duten biharamunak
|
|
|
Ez dut uste inpresio handirik eragin zionik esan nionak. Entzun ez balit bezala jarraitu zuen, nire galderen
|
beharrik
ez balu bezala.
|
|
|
Zu
|
behar
ez zintudan, inork behar ez ninduen bazterretarik zabaldu gabeko libururen baten ondoan lerro ezinduz marra hilez beteriko koadernoa galtzarbean itzultzen nintzen, pareta zurienean idazteko oharrak arrain ezinezkoen prototipoak orri artean umotzera zarratuak hona hemen iraultzarako prestatzen ari den gazte bat, gaztetasunerako prestatzen ari den iraultzaile bat esanez ezkerreko jendearen ikur ofi...
|
|
|
Ubarroiak ikustera ekarriko nuen, Tximistakurratuko kostara, Kredoarri Itzalarri Sorginarrira, polizien kontroletarik urrun, mitinetarik urrun, edo itsasgorako bagarik amorratuenak sosegatzen diren arroka eder hauetara, Purrustarrira, Mitxitxolatik behera amildurik, Urgaizto errekatik barrena, inor
|
behar
ez nuen etzalekura, bazekiena entzun zezan, oin azpian lehertzeko piztia nintzela maiteki esateko modua emanen zidan ezaxola ederrera.
|
|
|
Badakit honekin ez dudala zorrik kitatzen, baina jakizu, behintzat, gauzak ez direla batzuetan diruditena. Karpeta eskuratu nahi baduzu, badakizu zer testifikatu
|
behar
ez duzun.
|
|
2012
|
|
|
– Giza baliabideetan daukazuen informazioa behar dut. Batetik, ziur nago han izango dituzuela lehengo enplegatuen zerrendak, lan arriskuei buruzko planak, jendeak bajak noiz hartu dituen eta horrelako kontuak; eta, bestetik, teorian hor egon
|
behar
ez duten arren, lepoa egingo nuke osasun txosten batzuk edo langile batzuei buruzko informazioa edo espero ez ditugun beste gauza batzuk aurkitu ahal izango zenituzkeela, ordenagailuetan edo... Entzun dut informazio zaharra beste areto batean dagoela.
|
|
|
Algara arinaren partekatzeak ederki erakutsi zidan berea erantzun
|
beharrik
ez zuen galdera zela. Ez nintzen berriz morfeoren besoetan kukubilkatuko.
|
|
|
Emazteen artekoak are gutxiago. Borroka hitza ardatz, azkenean gizarte gizonkoi gogorra indartu zen, horren
|
beharrik
ez zuen Lapurdi Behenafarroa Zuberoako eremuetan. Arra, familia eta patria.
|
|
|
Eskaileretan behera gindoazela (ez genuen sekula igogailua erabiltzen, azaldu
|
beharra
ez duten segurtasun arrazoiengatik) aztoramendua ezkutatzen saiatzen nintzen. Bai bainekien behera iritsita kideak adarra joko zidala, eta nik ez bainuen inondik inora nahi bere ziriek ituan jotzen zutenik pentsa zezan, bestela, taldeko gainerakoekin elkartzean gaia aterako zukeen, eta orduan bai nireak egina zukeela:
|
|
2013
|
|
|
Baina bitartean, gelditzen zitzaigun bizi pizarra aprobetxatu genuen. Xabik galdera bota zuen airera, erantzunik
|
behar
ez zuena," Bueltaxka bat?". Nik falta zuen puska gehitu nion," Eta tragoxka batzuk?".
|
|
|
Editore batek inoiz egin
|
behar
ez zuena egitera ausartu naiz egile jakinik gabeko lana argitaratzean. Behin langa urratuta, ustezko proiektuak nahasi egin ditut.
|
|
2014
|
|
|
Kasu egiten bazenion eskua altxatuko zuen, zaude!, eta hantxe geratuko zen eskua altxatuta, telebistatik begiak ezin kendu. Eta halako batean Louis de Funes txiklez betetako ontzi batera erori da, eta Nagorek sukaldetik jan
|
behar
ez zuten baina azkenean jango duten Nutella potea ekarri du, eta poteko izkinak arakatzeko labana.
|
|
|
baimenik ukan
|
behar
ez duena
|
|
|
" Guarda horiek senideak dituzte ere kontrabandoan ari direnak!". " Elkarren
|
beharra
ez dute bada guardek eta kontrabandistek!". Emazteak, Ainhoako etxeetako sukaldeetan, arrosarioen higatzen, guardek arrastatu gazteak ez daitezen etxekoak izan.
|
|
|
Guzien etxeetan solas ezaguna da azken egunetan. Heldu
|
behar
ez zuen eguna bazen ororentzat, heldu delarik ez du nehor ezustean atzeman, eta ez du nehor ttipituko mobilizatzeko deiak. Lavielle, zinez harremanetan baita politikari baiones bizkorrenetarik zenbaitekin, kadiratik jalgi da, gizon pulo bat, oro jauntzi zuriz, karrikan goiti igaten ikustearekin bat, sehia terrazan zerbitzatzen ari zaien kafeaz ahantzirik.
|
|
|
Algortatik ibiltzen zen, Algortan egiten zituen bide gehienak, Basagoititik, Telletxetik, Usategira, Andra Mariraino, Neguritik Areetara, Alango. Ikastolarako bidea egin zuen egun batean, bide arraro hori, beste ezertarako egin
|
behar
ez zuena, ikastola inguruan ez zegoelako ezer, ez zuen bestela ezertarako joan behar. Hamar urte ziren laster ikastola amaitu zuenetik eta gutxitan egin zuen bide hori berriro.
|
|
|
2008an irakurri zuen Irenek hori guztia, umea artatu
|
behar
ez zuenetan, lo zegoenean, titia libratzen zuenean, euri egunetan. Umea jaio eta 33 egunera egin zuen lo Irenek lau orduz jarraian, baina kontu faltsua izan zen, egun horretatik aurrera ere orduro jarraitu zuelako umeak esnatzen.
|
|
|
Bada balada bat horrelako ume modu bat erakusten duena, lanera bidaltzen dutena, lanik gogorrenetako batera, itsasora, marinel, marinelen laguntzaile hobeto esanda, barkuko azkena, txo esaten diote leku batzuetan, 10 urtekoa, 12koa, gutxiagokoa ere bai. Balada laburra da, zuzena, beste kultura askotan ere kantatzen dena, azalpen askorik
|
behar
ez duena.
|
|
|
Aitaren ohe ondoan dauden gizon biek estalita daukate aurpegia, ezertarako
|
behar
ez duten arren. Zaharra da egurrezko zorua, uste baino zarata handiagoa ari dira egiten.
|
|
|
Alangobarriko etxean halla pasatu eta egongela, hormarik gabea, aterik gabea, zabala. Bitan banatuta, jangela alde batean, erabiltzen ez dena, egon
|
behar
ez zuena beharbada. Mahaia erdian jangelak, traba egiten duena alde batetik bestera pasatzeko, balkoira joateko.
|
|
2015
|
|
|
Gainontzekoengandik urrutien zegoenarengana hurbildu eta zertxobait hitz egiten zuten. Barrenetxea baxu mintzo zen, inguruetan zebiltzanek entzun
|
behar
ez zuten zerbaiten gainean bailebilen. Honek solaskidearen moduak ere baldintzatzen zituen, halako moldez non elkarrizketa intimo bat zirudien.
|
|
|
Artaxonakoa sorkuraz, frankisten aldeko boluntario izan zen, patxadaz; abertzale zein gorri izatera ingurua, antzeko entusiasmo gutxirekin zatekeen Benito errepublikazale: " Denei arrazoi ematen dieten horietakoa zen, edozer gauzarekin konformatzen zena, eta zoriontsu izateko txorizo zati bat, ogia eta ardoa besterik
|
behar
ez zuena". Sakoneko eszeptizismo horri esker bizi da kontent, egokitu zaizkion garaia eta emaztea hain zakarrak izan arren.
|
|
|
Xehetasunik gabeko irudiak dira oroimenak erakusten dizkidanak. Erreskatatu nahi ditudanean iskin egiten didate eta
|
behar
ez ditudanean tupustean etortzen zaizkit, aparizioak bezala. Tira, ezer berririk ez:
|
|
|
BITOR: Endekatzea erabatekoa izan aurretik, zorarazi eta inoren laguntza
|
beharrik
ez duen eutanasia ahalbidetzen duen gaitza da. Ez nabil brometan.
|
|
2016
|
|
|
inoiz amaitu
|
behar
ez zuela
|
|
|
Bai, jaun andreok, gure kirol garbiaren ikusgarrienak gozatzeko ustean antolatua zegoen ekitaldiak ukan zuen, ondikotz, publikoaren kezkamendu isila hautsi zuen une larria. Zeren, parabolek, angeluek eta izarrek, geometriarenak izan
|
behar
ez luketen norabideak hartuz, Fernando Tapia atzelariaren esku indartsutik Andueza III.aren burura eraman baitzuten pilota. Isiltasuna milaka kristal zorrotzetan apurtu zen, garrasi garratz, pilotariak lur jo zuelarik.
|
|
|
Txomini bi urteko kartzela zigorra ezarri eta 1946ko abuztuaren 21ean Madrilgo Carabanchel kartzelara eraman zutenean, Karmele haurdun zegoen zazpi hilabeteko eta konturatu zen aitak ez zuela semea jaiotzen ikusiko, zergatik eta hark jaso
|
behar
ez zuen pakete bat hartu zuelako.
|
|
2017
|
|
|
Gero ohea egitera abiatu da.
|
Beharrik
ez duten diru arazorik, nahiz eta oraindik konpontzeke izan Axiri geldituko zaion pentsioaren kontua Gizarte Segurantzarekin. Abokatuari ere deitu beharra dio gauzak nola doazen jakiteko, “absolutua” bakarrik ematen badiete “elbarritasun handia” eskatzeko epaitegira jotzeko aholkua eman diolakoz.
|
|
|
hitzen
|
beharrik
ez duten ezpain leun emankorrak
|
|
2019
|
|
|
egongelan egon daiteke, sukaldean... Zer ari den pentsatzen ez dut irudikatu nahi, beldur diot, bi alaba dauzkadalako, honezkero nire
|
beharrik
ez dutenak. Emaztea ere zortzietan heltzen da lanetik, horregatik etortzen naiz seietatik zortziak arte, zortziak eta hamar arte.
|
|
|
Aurrerantzean bi izen dituzu izan: jaio zinenean eman zizuten hura (zure familiak eta, oro har, zure inguru hurbilak ezagutzen duena, eta nik ezagutu
|
behar
ez dudana), eta bestea; gu biok izan ezik inork jakin behar ez duena.
|
|
|
Aurrerantzean bi izen dituzu izan: jaio zinenean eman zizuten hura (zure familiak eta, oro har, zure inguru hurbilak ezagutzen duena, eta nik ezagutu behar ez dudana), eta bestea; gu biok izan ezik inork jakin
|
behar
ez duena.
|
|
|
Izen honi esker bi mundu desberdinetan bizi ahal izango zara; elkarren berri izan
|
behar
ez duten bi mundu banandutan ezinbestez; horrela, bada, zure bizitzaren alderdi garrantzitsuak ezkutatu dituzu, aldi berean eta txandaka, inguru batean zein bestean zaudenean.
|
|
|
Ilunabarretan, argia piztu eta letren erresuman murgildu baino lehen, belarrietako tutuak kendu, itzali, eta mahai txikiaren gainean utziko zituen. Irakurtzeko behintzat ez zituen behar; dutxatzeko orduan betaurrekorik
|
behar
ez zuen modu berean.
|
|
2020
|
|
|
Bazekiat eman didaala anitz, baina ez behar nuena. Behar haut ondoan, hire
|
beharra
ez dudalarik ere, ni ez molestatzeko eskatzen dialarik ere. Niri begiratzeko baizik ez bada ere.
|
|
|
Arratsetan Victor zen arreta gehien bereganatzen zuena. Hasiera batean umil jarduten zuela emango zuen, baina konturatzerako solasaldi guztien erdigunea bilakatzen zen, oihuen
|
beharrik
ez zuen sendotasun batez. Begirada konplexua zuen Victorrek, ez zen irakurtzen erraza.
|
|
2021
|
|
|
Hori bai: horrek ez du esan nahi kritikak existitu
|
behar
ez duenik. Hanka sartzeko aukera eta erasotzeko inpunitatea ez dira gauza bera.
|
|
|
Ez hasi zu filosofatzen, e? Justu hori da damak
|
behar
ez duena.
|
|
|
Erantzunik
|
behar
ez duen
|
|
|
Beharbada, lehenagotik ere bazuen joera hori eta ez ginen hainbeste konturatzen. Alta, banituen neronek ere, ene detektibe ibilbidean, zenbait zurraldi bildurik, han eta hemen,
|
behar
ez nuen lekuetan harrapatzen nindutelako. Baina ahanzten nituen, haurrak mundura zekartzaten emakumeen sortze minak buruaren tokirik urrunenean urtzen ziren bezala.
|
|
|
Beharbada Donostiako autobus geltoki berria ere ni itzultzen naizenean amaituko dute, dagoeneko erabiltzeko
|
beharrik
ez dudanean. Han egongo dira biak, Donostiako geltoki kaxkarrean, haizea alde guztietatik, euritik babesteko fundamentuzko aterperik gabe.
|
|
|
Bihotza zabal zabalik daukat, ez baitago ezer ezkutatzeko. Galderari lehen erantzun diodan bezala, emakumea izanik armarik hartu
|
behar
ez dudanez, ez dago arazorik estatubatuarra izateko.
|
|
2022
|
|
|
hitzen
|
beharrik
ez duen bikote bat pantailan
|
|
|
inoiz gelditu
|
behar
ez balu bezala,
|
|
|
Horra hor klak erraldoia. Hori gutxi balitz, pandemia etorri, eta noski, amamaren seme alabek lanera joan
|
behar
ez zutenez, etxeko lanetan jarduten zuen emakumea* kaleratzea erabaki zuten (konfinamenduak iraun bitarte). Nire lekua topatu ezinik geratu nintzen.
|
|
|
Hortaz, zer egin behar dute emakumeek, gizonek egin
|
behar
ez dutena, modu berean parte hartzen uzteko?
|
|
2023
|
|
|
Horietako bat da feminismo liberala, zeinean emakumearen autonomia erabatekoa aldarrikatu izan den, lotura komunitarioek duten berezko garrantzia bigarren maila batean utziz. Baina, ez da gauza bera emakumeak emakume izate hutsagatik gizon bat
|
behar
ez duela aldarrikatzea eta aldi berean interdependentziaren beharra defendatzea denak zaurgarriak garelako, edo emakumea subjektu ez zaurgarri bezala aurkeztea bere autonomia aldarrikatzeko. Hori izan daiteke erresistentziarako mekanismo kolektiboak agenda feministan bere osotasunean integratu ez izanaren arrazoietako bat.
|
|
|
Gaixo dagoela egia da. Baina ez dut uste ikusi
|
behar
ez duzunik. Are, harekin egon behar duzu.
|
|
|
zuk otordurik egin
|
behar
ez duzun
|