|
2004
|
|
|
Oso fanfarroi jardun zuten. Aldarrika eskatzen zieten paseko txartela, eta atso agure gizajoek burua makurtu
|
behar
erantzun gabe. Horrek amorru bizian jarri ninduen.
|
|
|
Euskal idazle honek horra nola ikusten duen zinez aterabide gaitza daukan problema: . Kultur
|
beharrei
erantzuteko sortzen den industriak bere burua bihurtzen du helburu (kontsumo gizartearen lege bat da hori, eta kulturaren arloan ere bete egiten da hori); orduan, produkzioa ez da gizartearen beharren araberakoa, industriaren garapenaren araberakoa baizik?. 715
|
|
2008
|
|
|
Ernest Gellnerren ikuspuntutik, aldiz, herrian herriko eliteek bultzatu zuten kultura eta hizkuntza nazionalen bateratzea, merkatu nazionalen sorrerak eragindako
|
beharrei
erantzuteko asmoz. Lurralde zabal batean merkataritzak ahalik eta emankorren funtziona zezan, ezinbertzekoa zen klase tekniko kulturadun bat; honetaz gain, klase horren kulturak bat izan behar zuen lurralde osoan zehar, eta hortik pisuak, neurriak eta hizkuntzak bateratu beharra (eta estatuen barneko ezberdintasunak, hizkuntzazkoak, kasu?
|
|
2009
|
|
|
biharko Regina eneko zutabe nagusiari?; begien arteko lehian, bestalde, anai arrebetan zaharrenak gogoan behar zituen Adaren lehentasunak, Domingoren aldekoak. Ada beti Domingoren alde, baita Domingok etxetik alde egin zuenean ere!? ...eta orain zer??, izeba Ernestinak esandakoari men egin behar ote zion, jertsea lehenetsiz eta sakelako erlojuaren aurrean jarriz?; non geratzen zen, ordea, egoera hartan aita, etxean lehentasunezko tratua merezi zuena, inor baino lehenago, Ada eta Domingo baino lehenago zer esanik ez?; izeba Ernestinaren ordena ez zen, beraz, bere ordena. Teofilo Mariarena?, aitarena ere bazena, eta hala, erantzun
|
beharrekoa
erantzuteko bere beta hartzen zuela, honela esan zion neba nagusiak Adari, irri zabal itxurako bat eginik:
|
|
|
" Teofilo Mariari: ...r...?, izeba Ernestinak esandakoari men egin behar ote zion, jertsea lehenetsiz eta sakelako erlojuaren aurrean jarriz?; non geratzen zen, ordea, egoera hartan aita, etxean lehentasunezko tratua merezi zuena, inor baino lehenago, Ada eta Domingo baino lehenago zer esanik ez?; izeba Ernestinaren ordena ez zen, beraz, bere ordena –Teofilo Mariarena–, aitarena ere bazena, eta hala, erantzun
|
beharrekoa
erantzuteko bere beta hartzen zuela, honela esan zion neba nagusiak Adari, irri zabal itxurako bat eginik:
|
|
2010
|
|
|
–Inon ez da izan (Erroma paganoko antzeko gizartean ez bada) kapitalismoaren munduak sortu duen lizunkeria bezalakorik; inon ez da ezagutu kapitalismoarena bezalako hutsalkeria merke, zeken eta nardagarririk, kapitalismoak den dena sustatzen eta bultzatzen baitu dirua egiteagatik?; eta beste pasarte batean: . Arrazoi ote du Marxek, esaten duenean mundu kapitalistak ezin diela gizartearen
|
beharrei
erantzun jatorrik eman. Arrazoi duelakoan nago(?):
|
|
|
pasatzea proposatu zuen Ibarretxek, batetik, eta alderdien mahaia sortu aurretik alderdien artean aurreakordioa egitea, bestetik. Patxi Lopezek erantzun
|
beharrekoa
erantzun zion: –Bakea ez da autodeterminazioa?.
|
|
|
" Inon ez da izan (Erroma paganoko antzeko gizartean ez bada) kapitalismoaren munduak sortu duen lizunkeria bezalakorik; inon ez da ezagutu kapitalismoarena bezalako hutsalkeria merke, zeken eta nardagarririk, kapitalismoak den dena sustatzen eta bultzatzen baitu dirua egiteagatik"; eta beste pasarte batean: " Arrazoi ote du Marxek, esaten duenean mundu kapitalistak ezin diela gizartearen
|
beharrei
erantzun jatorrik eman. Arrazoi duelakoan nago(...):
|
|
2011
|
|
|
Sega potoa, arraitza barruan duela, ukuiluko kakotik zintzilik ezagutu duen belaunaldia, bata. Karlos da, bera baserrian geratu edo bazen ere, kalera jaitsi zen belaunaldi horretakoa; baita, jakina, hura joan eta oso denbora gutxira hil zen Maitereren ama ere?;, etengabe, komunikatzeko? sortu diguten
|
beharrari
erantzuteko gailua lepotik zintzilik daramana, bestea. Maitere, esaterako; baina baita Begoña, Y., P., Goienetxe eta narrazio hauetako beste hainbat pertsonaia ere.
|
|
2012
|
|
|
Ordura arte hirigintza planak behar soziodemografikoen arabera sortzen ziren. Estatuak ordaintzen zituen eta, horregatik, hiritarren
|
beharrei
erantzun behar zieten. Baina Londres eta New York gisako metropolietan abian jarri ziren planek errotik aldatu zuten hirien geografia.
|
|
2015
|
|
|
Otazuak gertatzen ari zena azaldu nahi ziola esan zion. Asunek oheko maindireak ireki eta ez zegoela horren
|
beharrik
erantzun zion, begietara begiratu gabe. Gero, ohe barruan sartu zen.
|
|
|
50 Batzuetan galdera bat baino ez nuke
|
behar
erantzun guztien jabe izateko.
|
|
|
Aztoratua bezain haserre, egunero tren hartan elkar ikusi behar baldin bagenuen ez zuela nire telefonorik
|
behar
erantzun nion bortizki, ordurarteko errespetua galduz.
|
|
|
Historiaurrean, gizakiek oinarrizko hainbat
|
beharri
erantzun behar izan zieten, hala nola
|
|
|
a) Oinarrizko zer
|
beharrei
erantzuten die enpresak?
|
|
|
c) Izendatu zure eguneroko
|
beharrei
erantzuten dieten hiru erakunde
|
|
|
gure gatazkak konpontzeko eta gure
|
beharrei
erantzuteko.
|
|
|
a) Uhartean biziraun ahal izateko, hainbat
|
beharrei
erantzun behar diezue (janaria, ura, babeslekua, sutarako
|
|
|
egin
|
behar
erantzuna lortzeko:
|
|
2016
|
|
|
–Dena dela?, jarraitu zuen Josebak,, oso errealismo zalea izan naiz beti edozein historia kontatzen didatenean, bai literaturan, bai zinean, bai teatroan, eta opera, orokorrean, guztiz antierrealista iruditu izan zait beti, ez dakit ez ote dizudan lehenago esan?. Fikzioarekin hain zorrotza ez zela izan
|
behar
erantzun zion Iratik seriotasunez, azken finean sinesmen jolas bat zen edozein fikziotan proposatzen zena, paktu bat, edozein idazlek zekien bezala.
|
|
|
aipatutzat jo behar, batez ere bere izen abizen guztiak inon ageri ez badira, eta halakoetan ez luke ahoa ireki, edo luma busti?
|
behar
erantzuteko. Protestatzekotan, kontrakoagatik protestatu luke, lerro artean ere aipatua izan ez delako hain justu, egia unibertsala baita hobe dela norberaz gaizki hitz egin dezaten, oihartzunik gabeko isiltasuna baino.
|
|
|
b) Zure
|
beharrei
erantzuteko eratuko zenituzkeen erakundeak.
|
|
|
b) Zer energia
|
beharri
erantzuteko jar daiteke etxe batean eguzki energiaz baliatzen den instalazio bat?
|
|
2017
|
|
|
Liburuan badaude abusuek eragindako minarekin bizitzen ikasi duten zenbait pertsonaren ahotsak, eta badaude oraindik ere min betean bizi diren beste zenbait biktimarenak ere. Aitziber Bañuelos indarkerian espezializatutako gizarte hezitzaileak esan bezala, biktima da neurria halakoetan, baina ez elizak, ez erakunde publikoek, ez dute oraindik asmatu biktima bakoitzak dituen
|
beharrei
erantzungo dien mekanismorik sortzen. Esaterako, biktimek gertatu zaiena gogoratu, aitortu eta salatzeko behar izaten duten denbora tartea baino askoz ere laburragoa da abusuen delituek daukaten preskripzio epea.
|
|
|
Myrak farre egiten zuen, neroni ere ikaratu ninduen farre bildurgarri eta gaiztoa. Ez zeukala gehiago esan
|
beharrik
erantzun zion, behin eta berriz errepikatuagatik gezurra ez zela egia bihurtzen eta.
|
|
|
Nazioarte mailan ondo moldatzen ziren gazteak nahi zituzten, egoera ezegonkorretara erraz moldatzen zirenak, aukerak identifikatzen zekitenak. . Guk garbi dugu enpresetatik gertu egon behar dugula, guk eskaintzen dugun prestakuntzak enpresen
|
beharrei
erantzun behar diela?.
|
|
|
–Lehen ezagutza transmititzea zer haren zeregina; aurrera egin zuen eta, ezagutza transmititzeaz gain, ezagutza egitera era pasatu zen, ikerketa egiten zuen erakunde bihurtu zen. Orain, ezagutza sortzeaz eta transmititzeaz gain, ezagutza hori aplikatu ere egin behar du gizartearen
|
beharrei
erantzuteko, jarduera ekonomikoetan nahiz ez ekonomikoetan?. Ez dela erraza dio, bai baitago arazo bat:
|
|
|
b) Zure
|
beharrei
erantzuteko eratuko zenituzkeen erakundeak.
|
|
2020
|
|
|
Hau da, prekarietateak gehien kolpatzen dituen sektore horiekin hurbiltze lan bat egitea eta aliantzak sortzea eta elkarrekin eraikitze prozesu bat aurrera eramatea. Momentu honetan, Mugimendu Feministak dituen
|
beharrei
erantzutea egunerokotasuneko beharra kontsideratzen dugu. Gure ustez, mugimenduak eguneroko behar horiei erantzun bat ematea mugimenduaren estruktura indartzearekin estu lotuta dago, eta guk estrukturan eta aliantzetan egiten dugu apustua batez ere.
|
|
|
Zahartzaroa negozio bihurtzeko arriskua gertutik ikusi du Begoña Zorrozuak, emakume pentsiodunen Oneka plataformako kideak. Pentsiodun bat baino gehiago ezagutzen du bankuarekin alderantzizko hipoteka bat sinatu duena, eguneroko gastuei eta zaintza
|
beharrei
erantzun ahal izateko. Kasu jakin bat dauka bereziki gogoan iltzatuta, alargun geratutako emakume batena, zeinak ez baitauka seme alabarik eta urruti baitauka familia.
|
|
|
Babesa ezinbesteko eskubidea da, eta bere barruan zainketa eredu berri bat jasotzen duen sistema bat behar dugu, ardura publikokoa. Eta hau eraikitzea premiazkoa da gero eta zaharragoa den euskal gizartean, gaur egungo eta etorkizuneko
|
beharrei
erantzuteko behar adinako gaitasunik ez dugunean.
|
|
|
Egitura hauen sorrerako helburu nagusia ez zen izan enplegua sortzea, baizik eta autoeraketaren bidez komunitatearen behar edo erronka jakin bati erantzuna ematea. Hala, garaiko gazteen formazio
|
beharrei
erantzuteko Eskola Politeknikoa sortu zuen, inflazio altuak ezaugarritutako testuinguru batean prezio duin batean elikagaiak eta bestelako oinarrizko produktuak komunitatearen esku jartzeko kontsumo kooperatibak sustatu zituen, kooperatibisten aurrezkiak hazkunde fasean zeuden kooperatiben finantziaziora bideratzeko Euskadiko Kutxa sortu zuen, eta azkenik, kooperatibistei erretiro prestazioa berm... Denak logika bati erantzuten zion, eta lemazain bat zegoen itzalpean esperientziari norabidea eta zentzua ematen.
|
|
|
Eta bestetik, Ekonomia, zentzurik zabalenean, berrabiarazi dugu. Alegia, gure bizimoduaren
|
beharrei
erantzuteko jarduera guztiei berrekin diegu. Eta berrabiatzeko premia ez ezik, herri estrategia ekonomiko oso bat garatzeko aukera/ beharra ere badugu.
|
|
|
• gure baliabide materialak zein ezagutza osasun sistemak izan ditzakeen
|
beharrei
erantzuten jartzea (beharrezko makina eta materialak ekoitziz, inportatu beharreko materialen logistika kudeatzen lagunduz, etab.).
|
|
|
Tradizio kooperatiboaren oinarrian dago autoeraketa: behar indibidual eta kolektiboei elkarlanean erantzutea, norberak eta guk norberaren eta gure
|
beharrei
erantzutea, dauzkagun baliabide eta elkarlanerako gaitasunekin eta protagonista izanik.
|
|
|
Beraz, bi ereduen abantailak uztar genitzake. Horretarako zenbait eskumenen birdefinizioa egin litzakete eta beharrezko baliabidez hornitu eskala bakoitza, subsidiarioki lekuan lekuko
|
beharrei
erantzuteko gaitasuna handitzeko.
|
|
|
Euskal Herrian, zorionez, gizarte zibilaren garapen ibilbide aberatsa izan dugu. Bi estaturen menpe bizi behar izateak, eta Hegoaldearen kasuan urte luzez diktadurapean bizi izanak, oinarrizko zenbait
|
beharri
erantzuteko (nabarmen euskalgintzan) antolaketa gaitasun komunitario eta ekimen sen propioa garatzera eraman gaitu. Herrigintza deitu izan diogu, eta, Mintzbergen sailkapena kontuan hartuta, gurean hiru arloak beste modu batean ere izenda ditzakegu:
|
|
|
Krisi honen ondoren erabaki dugu nola kudeatu nahi ditugun gure bizimoduaren
|
beharrei
erantzuteko oinarrizko jarduerak. Zer utziko dugun merkatuaren eskutan eta zer herrigintzaren eskutan.
|
|
|
auzolana, auto erantzukizuna, elkartasuna, egoera berrietara egokitzeko gaitasuna eta erresilientzia askotariko eragileen artean identifikatutako gure herriaren balioak lirateke; eta elementu nagusi gisa, berdintasunaren balioa. Iñigo Iñurrategi Irizarrek dioen bezala, euskal tradizio kooperatiboan badago ere behar indibidual eta kolektiboei elkarlanean erantzuteko sena, norberak eta guk, norberaren eta gure
|
beharrei
erantzutea, dauzkagun baliabide eta elkarlanerako gaitasunekin eta protagonista izanik, herrigintzan ere, oro har, nabaria dena. Besteren eskutan ezer utzi gabe.
|
|
|
Eta ez dute topatu erreakziorik, gurean mugaz gaindiko bizimodua balioan jartzeko posizio argiak edo osasun zaintza behar bezala egiteko adostasun zabaleko proposamenak falta izan dira: ez mugaz gaindiko langile eta ikasleei eragindako egoeraren azterketarik, ez mugaren bi aldeetako familien
|
beharrei
erantzuteko proposamenik, eta are gutxiago mugaren gainetik joan etorrian bizi diren artzain, laborari zein merkatarien aldeko neurririk ere. Horra hor, milaka euskal herritar haien bizimodu normalean bortxatuak eta babesik gabe.
|
|
|
COVID erantzutea ahalbidetuko duen eraldaketa posible izango al da: gure industria oinarria ekonomia zirkular eta karbono gutxiko batean egokituko duena, politika publikoak berrasmatuko dituena, biztanleria zahartuaren
|
beharrei
erantzungo diena, eta gizarte desberdintasunei aurre egingo diena pertsona guztiei bizitza duina bermatuz. Azken finean, iraganean egin genuen bezala, globalak diren erronkei berezko erantzuna emateko talde anbizioaren48 ahalmena handitu dezakegu.
|
|
2022
|
|
|
Mugimendu ekologistaren baitan, harreman pertsonalen eta kultur idealen arteko konbinazio ahaltsuarekin egin zuten topo gizonek. Politika berdeek haien bizitzako hainbat geruza engaiatu zituzten, eta hainbat
|
beharri
erantzuten zieten: besteekiko elkartasuna, eskuzabaltasun morala, hazkunde pertsonala.
|
|
|
Lau hilabetez lanera ia sonanbulu joan naiz, oso ahul. Nire alabaren
|
beharrei
erantzutea ere kosta zait. Neke horrek ere ekarri dit tristura.
|
|
|
Herrian ez zegoen halakorik onartzen zuen beste tabernarik, eta, horren ondorioz, hilabete amaieran kutxan nabaritzen hasi ziren taberna belar usainez betetzera zetozen gazte haiek hartutako kafe eta zukuak. Are gehiago, bezero berrien
|
beharrei
erantzunez, izebak prestatutako madalena eta txokolatezko bizkotxoak saltzen hasi ziren. Osabak, gainera, behin baino gehiagotan aitortu zion oso gustuko zuela gazte horiek tabernan uzten zuten usaina.
|
|
2023
|
|
|
Baina, pausoak ematen ari badira ere, egun ez da hori gertatzen. Matrioxkaren espazio honetan, gizarte zerbitzuen sistemak ez dio, bere horretan, zaintzaren
|
beharrari
erantzuten.
|
|
|
Eta berrogei urtetan, aldaketa esanguratsuak eta eztabaida bizia: nola egituratu gizarte zerbitzuak gizartearen
|
beharrei
erantzuteko. Zein eredu martxan jartzeko?
|
|
|
Azken urteetan asko izan dira hamabost minutuen logika hedatu genukeela esan duten autoreak: gure etxetik hamabost minutura egon daitezela zerbitzu, lantoki eta
|
beharrei
erantzungo dieten elementu nagusiak. Agian lantokiari begira zailagoa izango da (nahiz eta telelanaren inguruko eztabaidak hau molda dezakeen), baina gure beharrei begiratuta derrigor landu genuke perspektiba hori.
|
|
|
Ongizate Estatua pertsonen
|
beharrei
erantzuteko egitura juridiko artikulatua da. Mishra autoreari jarraituz (2000), Ongizate Estatu batek, hala deitu ahal izateko, merkatuaren indarrak aldatu lituzke hiru norabidetan:
|
|
|
Mishra autoreari jarraituz (2000), Ongizate Estatu batek, hala deitu ahal izateko, merkatuaren indarrak aldatu lituzke hiru norabidetan: gutxieneko bizi maila bermatzearen ardura bere gain hartuz, eskubide sozial gisa aldarrikatuta; gizarte
|
beharrei
erantzuteko gizarte zerbitzuen eta transferentzia publikoen (hezkuntzan, osasunean, gizarte segurantzan, garraioan...) hornidura bermatuz; eta enplegu osoa sustatzeko politikak ezarriz.
|
|
|
Urrezko aroan, Ongizate Estatuaren sorreran, politika publikoen oinarriak ezarri zirenean, gizarte ezberdintasun nabarmen bat indartu zen, bereizketa nagusi bat mantenduz, generoarena, inork oinarrian zalantzan jarri gabe. Non geratzen da orduan zaintzaren
|
beharrari
erantzuna. Argi dago lehen aro honetan ez zela erantzunik egon, beharra identifikatu ere egin ez zelako.
|
|
|
Ongizate Estatuak eskubide gisa indartu zituen eta haien bermea ziurtatu, modu unibertsalean eta pertsona guztientzat. Osasun sistemak pertsonen osasunaren
|
beharrari
erantzuten dio. Hezkuntza sistemak, heziketaren beharrari.
|
|
|
Baina gizarte zerbitzuen zutabeak aurrekoek baino galdera gehiago uzten ditu mahai gainean. Ez dago guztiz argi zein
|
beharri
erantzuten dion, ezta nola garatu honen bermea ere. Hauxe da gizarte zerbitzuen paradoxa eta hau matrioxkaren hurrengo panpina:
|
|
|
Zer dira gizarte zerbitzuak? Eta zein
|
beharri
erantzuten diote. Akademia munduan urtetan presente egon den galdera hau gizartean identifikatzea are zailagoa da.
|
|
|
Horregatik esaten da hau dela Ongizate Estatuaren oinarriak osatzen dituzten sistemetatik gazteena. Eta horregatik esaten da baita ere gizarte zerbitzuen arloa negatiboan eraikitako arlo bat izan dela, gainontzekoek (osasunak eta hezkuntzak, baina baita merkatuak edo familiak ere) betetzen ez zituzten
|
beharrei
erantzun bat emateko eraikia izan dena. Hortik datoz berau definitzeko zailtasunak, urtetan gizarte zerbitzuek igeltseroarena egin baitute, gainontzeko sistemetan sortzen ziren zuloak estaliz.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Komunitatean zaintzaren
|
beharrei
erantzuna emateko tresna, aurretik esan dugun bezala, gizarte zerbitzuen sistema izan da.
|
|
|
Leihatilan 6.000 euro eskudirutan ateratzearekin etsi behar izan zuten, otsailaren 20an goizean oso goiz, artean diruak blokeatzeko agindu ofizialak iritsi ez zirenean, eskuko telefono batzuk erosteko eta lehen uneko beste hainbat
|
beharri
erantzuteko. Sorozabali berari eman zioten dirua, eskura:
|